දුම්පානයේ ග්‍රහණයට හසු වූ ලොවක්

බිල් හරිම කාරුණික මනුෂ්‍යයෙක්. බුද්ධියෙන් හා මනා ශරීර ශක්තියකින්ද හෙබි පුද්ගලයෙකි. ඔහු තමාගේ පවුලටත් දැක්වූයේ පුදුම ආදරයක්. එනමුත් ඔහුට නරක පුරුද්දක් තිබිණ. යෞවන කාලයේ සිට බිල් දුම්පානය කළේය. වයසින් මුහුකුරා ගිය විට ඔහුට එම පුරුද්ද ගැන තිබුණේ ඉමහත් පිළිකුලකි. දුම්වැටියක් උර උර, දුම්පානයේ අනතුරු ගැන තම පුතුන්ට අනතුරු ඇඟවූ අවස්ථා එමටය. ඒ නිසා තමා කොතරම් මෝඩයෙක්ද කියා පැවසීමට ඔහු පසුබට වූයේද නැත. සිගරට් පැකට් එකක් අතින් පොඩි කර ඉවතලා ආයෙත් දුම්පානය කරන්නේ නැතැයි තරයේ පැවසූ අවස්ථාද බොහෝය. කෙසේවෙතත්, නැවත නැවතත් ඔහු දුම්පානයට හසු විය. මුලින්ම රහසිගතව එසේ කළත්, පසුව එළිපිට කළේය.

බිල් දැන් අප අතර නැත. වසර 15කට පමණ පෙර පිළිකාවක් හේතුවෙන් මාස ගණනක් තිස්සේ දුක් විඳ ඔහු මෙලොවින් සමුගත්තේය. එම පුරුද්දට ඔහු ඇබ්බැහි වී නොසිටියා නම්, සමහරවිට අදත් ජීවතුන් අතරය. ඔහුගේ භාර්යාවට පුරුෂයෙක්ද, පුතුන්ට පියෙක්ද අකාලයේ අහිමි වන්නේද නැත.

බිල්ගේ මරණය ඔහුගේ පවුලට ඉමහත් වේදනාවක් ගෙන දුන් බවට සැකයක් නැත. එනමුත් බිල්ගේ ඉරණමට අදදින බොහෝදෙනෙක් ගොදුරු වෙති. ජගත් සෞඛ්‍ය සංවිධානයට (WHO) අනුව, දුම්පානය හා සම්බන්ධ රෝග හේතුවෙන් වසරකට මිනිසුන් දශලක්ෂ සතරක් මියයති. එනම් සෑම තත්පර අටකටම එක් මිනිසෙකු බැගිනි. ලොව පුරා වැළැක්විය හැකි රෝග වැඩි හරියක්ම ඇතිවීමට ප්‍රධානතම හේතුව දුම්පානයයි. දුම්පානය සඳහා දැන් තිබෙන ප්‍රවණතාව මෙලෙස දිගටම පැවතුණහොත්, මරණයට සහ ආබාධ ඇතිවීමට බලපාන ප්‍රධානතම හේතුව දුම්පානය විය හැක. එවිට ඒඩ්ස්, ක්ෂය රෝගය, මාතෘ මරණ, රිය අනතුරු, සියදිවි හානි කරගැනීම් සහ මිනීමැරුම් හේතුවෙන් මියයන සංඛ්‍යාවේ මුළු එකතුව පවා දුම්පානයෙන් මැරෙන සංඛ්‍යාවට වඩා අඩු වනු ඇත.

ඔව්, දුම්පානය මාරාන්තික පුරුද්දකි. එනමුත්, දුම්පානය කරන්නෝ දසත පැතිර සිටිත්. WHO සංවිධානයට අනුව, ලොව පුරා බිලියන 1.1ක් පමණ මනුෂ්‍යයන් දුම්පානය කරති. එනම් ලොවේ වැඩිහිටියන්ගෙන් දළ වශයෙන් තුනෙන් එකකි.

සමීක්ෂකයන්ගේ ගණන් බැලීම්වලට අනුව, දුම්කොළ සමාගම්වලට එරෙහිව නඩු දැමීම නිසා ඩොලර් කෝටි ගණන් ගෙවීමට සිදු වුවද, ඔවුන්ට ලැබෙන ඩොලර් ප්‍රකෝටි ගණනේ ලාභ හා සසඳන කල එය කිසිත් නැති තරම්ය. එක්සත් ජනපදයේ පමණක් දුම්කොළ කර්මාන්ත ශාලාවල දුම්වැටි බිලියන 1.5ක් දිනපතා නිෂ්පාදනය කරන බවට ගණන් බලා ඇත. ලොව වටා දුම්කොළ සමාගම් සහ ආණ්ඩුවේ පාලනය යටතේ පවතින ඒකාධිකාරයන් වසරකට දුම්වැටි ට්‍රිලියන (ප්‍රකෝටි) පහකට වැඩිය අළෙවි කරයි.

මෙතරම් මාරාන්තික පුරුද්දකට බොහෝදෙනෙක් ඇබ්බැහි වන්නේ මන්ද? ඔබත් ඊට හසු වී ඇත්නම්, එය අත්හරින්නේ කෙසේද? මීළඟ ලිපිවල මෙම ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සැපයේ.

දුම්පානය නතර කළ යුත්තේ ඇයි?

මෙලොවෙහි දිගු ආයු කාලයක් භුක්ති විඳීමට ඕනෑ නම්, දුම්පානය ගැන හීනෙකින්වත් හිතන්න එපා. ඇයි? කාලාන්තරයක් පුරා දුම්පානය කිරීමෙන් සෑම දෙදෙනෙකුගෙන්ම එක් කෙනෙක් මියයන බවට සාක්ෂි ඇත. ජගත් සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ (WHO) අධ්‍යක්ෂක-ජනරාල්වරිය මෙසේ පැහැදිලි කළාය. “දුම්වැටිය කොතරම් සූක්ෂ්ම ලෙස නිෂ්පාදනය කර ඇද්ද කිවහොත්, දුම් බොන්නෙක්ව ජීවිතාන්තය දක්වාම ඇබ්බැහි කර තැබීමට සුදුසුම නිකටින් මාත්‍රාව එහි අඩංගුය. ඉන්පසුව මරණය නියතය.”

එසේ නම්, දුම්පානය නතර කිරීමට එක් හේතුවක් පැහැදිලිවම දැකගත හැක. එය සෞඛ්‍යයට අහිතකර මෙන්ම ජීවිතයටද තර්ජනයකි. ජීවිතයට අනතුරක් වන රෝග 25ක්ම හෝ ඊට වැඩිය දුම්පානය නිසා ඇති වන බවට සොයාගෙන ඇත. උදාහරණයක් ලෙස හෘදයාබාධ, ආඝාත (අංශභාගය), නිදන්ගත ක්ලෝම ප්‍රදාහය (බ්‍රොන්කයිටිස්), එම්ෆිසිමාව සහ විශේෂයෙන් පෙණහලු පිළිකාව ඇතුළුව තවත් පිළිකා රැසක් සඳහන් කළ හැක.

කෙසේවෙතත්, මෙවැනි රෝගයකින් පහර කෑමට කලින් සමහරුන් වසර ගණනාවක් දුම්පානය කර තිබේ. ඒ අතරතුර නොයෙකුත් අමිහිරි අද්දැකීම්වලටද මුහුණ දීමට සිදු වේ. දුම්පානය නිසා කටින් දුගඳක් හමයි. දත්වල සහ ඇඟිලිවල කහට බැඳේ. ලිංගික බෙලහීනතාවද ඇති කරයි. සුව කළ නොහැකි කැස්සක්ද, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාවක්ද ඇති කරයි. බොහෝදුරට දුම් බොන්නන්ගේ සම අකලට රැලි වැටීමට සහ වෙනත් සමේ රෝගවලට නිරාවරණය වීමට ඇති ඉඩ කඩ වැඩිය. ඔව්, ප්‍රචාරණ දැන්වීම් වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් පින්තූරයක් දුන්නද, සැබෑ තත්වය ඉතා අප්‍රසන්න එකක් බව පැහැදිලිය.

අන්‍යයන්ට බලපාන අන්දම

‘අප අපගේ අසල්වාසියාට ප්‍රේම කළ’ යුතු බව බයිබලයෙහි පැවසේ. (මතෙව් 22:39) එසේ නම් දුම්පානය නතර කිරීමට තවත් ප්‍රබල හේතුවක් මෙහි ගැබ්ව ඇත. ඔබේ පවුලේ සාමාජිකයන් සහ ළඟම සිටින අසල්වාසීන් සඳහා දැක්විය යුතු ප්‍රේමය නිසා දුම්පානය අත්හැරීම යෝග්‍යය.

දුම්පානය කිරීම අවට සිටින්නන්ට හානිකරය. තමන් කැමති ඕනෑම තැනකදී කිසිවෙකුගෙන් තර්ජනයක් නොමැතිව දුම්වැටියක් දල්වාගැනීමට දුම් බොන්නෙකුට මෑතක් වන තුරුම නිදහස තිබිණ. එනමුත් දැන් බොහෝදුරට එවන් දෙයක් කිරීම අසීරුය. මන්ද දුම්පානය ගැන මනුෂ්‍යයන්ට තිබෙන ආකල්ප වෙනස් වී ඇත. බොහෝදෙනෙක් වෙනත් අය පානය කරන දුම්වැටිවලින් නැඟෙන දුම ආඝ්‍රාණය කිරීමෙන් ඇති විය හැකි අනතුරු ගැන මනා අවබෝධයකින් සිටිති. නිදසුනකට, දුම්පානය කරන්නෙකු හා විවාහ වී සිටින දුම් නොබොන කෙනෙකු ගැන සලකා බලමු. දුම්පානය නොකරන්නෙකු හා විවාහ වී සිටියා නම්, පෙණහලු පිළිකාවක් වැළඳීමේ අවදානම සියයට 30කින් අඩු වේ. එසේ නම්, දුම්පානය කරන්නන්ගේ දරුවන් ගැන කුමක් කිව හැකිද? ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ මුල් අවුරුදු දෙක තුළ නියුමෝනියාව හෝ බ්‍රොන්කයිටිස් ඇතිවීමට තිබෙන ඉඩ කඩ බෙහෙවින් වැඩිය.

දුම්පානය කරන ගැබිනි මව්වරු තම කුසෙහි සිටින දරුවාට හානි කරති. දුම්වැටියකින් ආඝ්‍රාණය කරන දුමෙහි ඇති නිකටින්, කාබන් මොනොක්සයිඩ් සහ වෙනත් මාරාන්තික රසායනික ද්‍රව්‍ය මවගේ රුධිරයට එකතු වී කෙළින්ම ගර්භාශයේ සිටින දරුවා වෙතට යයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, ස්වාභාවික ගබ්සාවන්, මළ දරු උපත් සහ බිළිඳු මරණවලට තිබෙන ඉඩ කඩ වැඩිය. තවද ගැබ්ගෙන සිටි කාලයේදී දුම්පානය කළ මව්වරුන්ගේ බිළිඳුන් හදිසියේම මියයෑමට තිබෙන ඉඩ කඩ තුන් ගුණයකින් වැඩි බවට ගණන් බලා ඇත.

වියදමත් අධිකය

දුම්පානය වියදම් අධික පුරුද්දකි. එසේ නම් එය අත්හැරිය යුතු තවත් හොඳ හේතුවකි එය. ලෝක බැංකුව කළ අධ්‍යයනයකට අනුව, තනිකරම දුම්පානය නිසා ඇති වන සෞඛ්‍ය ගැටලුවලට සෑම වසරකදීම ඩොලර් බිලියන 200ක් වැය වූ බවට ගණන් බලා තිබේ. කෙසේවෙතත්, දුම්පානය හා සම්බන්ධ රෝග වැළඳීම නිසා විඳීමට සිදු වන අපහසුතාව සහ වේදනාවද මෙහිදී අමතක කළ නොහැක.

සාමාන්‍යයෙන් පුද්ගලයෙකුට දුම්පානය සඳහා වියදම් වන මුදල ගණනය කිරීම එතරම් අපහසු නැත. ඔබ දුම්පානය කරන්නෙක් නම්, දිනකට දුම්වැටි සඳහා වියදම් කරන මුදල 365කින් වැඩි කරන්න. වසරකට දුම්පානය සඳහා ඔබට වියදම් වන මුදල එයින් සොයාගත හැක. ඒ සංඛ්‍යාව දහයෙන් වැඩි කළොත්, ඊළඟ වසර දහයෙදිම ඔබ දුම්පානය කළොත් වැය වන වියදම ලැබෙයි. ඇත්තෙන්ම මෙසේ ගණනය කිරීමෙන් ලැබෙන උත්තරය ඔබව පුදුමයට පත් කරාවි. එතරම් මුදල් ප්‍රමාණයකින් ඔබට කළ හැකි ප්‍රයෝජනවත් සහ වැඩදායක දේවල් මොනවාදැයි සිතා බලන්න.

විකල්ප නැද්ද?

දුම්කොළ සමාගම් තාර සහ නිකටින් අඩු දුම්වැටි ‘ලයිට්’ නැතහොත් ‘මයිල්ඩ්’ යන නම් යොදා ප්‍රචාරණය කරන්නේ දුම්පානයේ සෞඛ්‍ය අවදානම අඩු කරගැනීමට මඟක් ලෙසයි. කෙසේවෙතත්, තාර සහ නිකටින් අඩු දුම්වැටි පාවිච්චි කිරීමට පටන්ගන්නා අයට නිකටින් සඳහා තිබෙන ආශාවෙහි අඩුවක් නැත. එමනිසා, තාර සහ නිකටින් අඩු දුම්වැටි පාවිච්චි කරන අය සාමාන්‍යයෙන් දුම්වැටි වැඩි ප්‍රමාණයක් දල්වන අතර, හැම දුම්වැටියකින්ම උපරිම වින්දනයක් ලබාගැනීමටද පෙරට වඩා වැඩි ආයාසයක් දරති. අඩුව පිරිමසා ගැනීමට එලෙස වැඩියෙන් නොබොන අයට වුවත් ඉන් සොඛ්‍යය අතින් වැඩි වාසියක් සිදු නොවේ. හොඳම විකල්පය පුරුද්ද සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැරීමයි.

දුම් පයිප්ප සහ සුරුට්ටු ගැන කුමක් කිව හැකිද? දුම්කොළ සමාගම් මගින් දුම් පයිප්ප සහ සුරුට්ටු පානය කිරීමෙන් යමෙකුට සමාජයේ යම් පිළිගැනීමක් ලබා දෙන බවට සෑහෙන කලක් තිස්සේ ප්‍රචාරණය කළද, ඉන් අත් වන හානිය දුම්වැටි තරම්ම බරපතළය. සුරුට්ටුවලින් හෝ දුම් පයිප්පවලින් දුම් ආඝ්‍රාණය කිරීමක් සිදු නොවුවද, තොල්වල, මුඛයේ සහ දිවේ පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වේ.

එසේ නම්, දුම්කොළ නොදල්වා භාවිත කිරීම ආරක්ෂා සහිතද? මීට දුම්කුඩු ඉරීම සහ දුම්කොළ හැපීම අයත් වේ. දුම්කුඩු සාමාන්‍යයෙන් ටින් ලෙස හෝ විශේෂ ඇසුරුම්වලින් සකසා විකුණනු ලැබේ. එය භාවිත කරන ඇතැම්හු දුම්කුඩු කටට ගෙන සූප්පු කරති. හැපීම සඳහා නිෂ්පාදනය කරන දුම්කොළ දිගින් වැඩි කැබලි ලෙස අසුරා අළෙවි කෙරේ. මෙහිදී ඉරීමක් නොව හැපීමක් සිදු වේ. මෙම ක්‍රම දෙකම මුඛයෙන් දුගඳක් හැමීමට, දත්වල කහට බැඳීමට, මුඛයේ සහ ග්‍රසනිකාවේ පිළිකා ඇතිවීමට, නිකටින් ඇබ්බැහි වීමකට, පිළිකාවෙන් කෙළවර විය හැකි සුදු පැහැති මුඛ තුවාලවලට, විදුරු මස දිය වී යෑමට සහ දත් අවට අස්ථි දිය වී යෑමට හේතු විය හැක. දුම්කුඩු ඉරීමවත්, දුම්කොළ හැපීමවත් දුම්පානයට යෝග්‍ය විකල්පයක් නොවන බව මෙයින් පැහැදිලි වේ.

අත්හැරීමෙන් ප්‍රයෝජන ඇද්ද?

ඔබ දිගු කලක් තිස්සේ දුම්පානය කරන කෙනෙක්යයි සිතමු. එම පුරුද්ද අත්හරින විට කුමක් සිදු වේදැයි සලකා බලන්න. ඔබ දුම්පානය කළ අවසන් වතාවේ සිට විනාඩි 20ක් ඇතුළත ඔබේ රුධිර පීඩනය සාමාන්‍ය මට්ටමට බසී. සතියකින් පසු ඔබේ සිරුරෙන් නිකටින් බැහැර වෙයි. මාසයකින් පසු ඔබේ කැස්ස, ඔළුවේ තිබෙන සෙම නිසා ඇති වන බර ගතිය, ඇඟට දැනෙන විඩාව සහ හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව අඩු වී යෑමට පටන්ගනී. එලෙසම වසර පහකට පසු පෙණහලු පිළිකාවකින් මියයෑමට ඇති අවදානම සියයට 50කින් අඩු වේ. වසර 15කින් පසු හෘදයාබාධයක් වැළඳීමේ අවදානම, කිසිදා දුම්පානය නොකළ කෙනෙකුට එය වැළඳීමේ අවදානම් මට්ටම දක්වා පහත බසී.

ආහාර ගන්නා අවස්ථාවන්හිදී එහි රස වඩාත් හොඳින් දැනේ. තවදුරටත් ඔබේ මුඛයෙන් දුගඳක් හමන්නේ නැත. සිරුරේ සහ ඇඳුම් පැළඳුම්වල අප්‍රසන්න දුම්කොළ ගඳක් නොමැත. දුම්කොළ මිල දී ගැනීමෙන් මුදල් නාස්ති වන්නේද නැත. ඔබ විශිෂ්ට ජයක් අත් කරගෙන ඇති නිසා, ඔබේ ආත්ම-විශ්වාසයද ගොඩනැඟේ. දරුවන් සිටී නම්, ඔබේ ආදර්ශය නිසාම දුම් බොන්නන් වීමට ඔවුන්ට තිබෙන ඉඩ කඩද අඩු විය හැක. ඔබේ ආයු කාලයද වැඩි විය හැක. ඇරත් බයිබලයෙහි “මාංසයේද ආත්මයේද සියලු කිලුටුකම්වලින් අපම පවිත්‍ර [කරගැනීමට]” පවසා ඇති නිසා, ඔබ දෙවිගේ කැමැත්තට එකඟව කටයුතු කරන බවත් පැවසිය හැක. (2 කොරින්ති 7:1) එසේ නම්, අත්හරින්න ප්‍රමාද වැඩියි කියා කිසිදා නොසිතන්න. අද කළ හැකි දේ හෙටට කල් දමන්නේ කුමටද?

නතර කිරීම අමාරු මන්ද?

සෑහෙන ධෛර්යය උපදවාගත් අයට වුවත් දුම්පානය නතර කිරීම ලෙහෙසි පහසු දෙයක් නොවේ. ප්‍රධාන හේතුව නම්, දුම්කොළවල අඩංගු නිකටින් ඉතා ඇබ්බැහි කරවනසුලු මත්ද්‍රව්‍යයක් වීමය. ඒ සම්බන්ධව WHO මෙසේ පවසයි. “මනසට සහ හැසිරීමට බලපාන මත්ද්‍රව්‍ය කොතරම් ඇබ්බැහි කරවනසුලුද කියා මැන බලද්දී, හෙරොයින් [සහ] කොකේන්වලට වඩා නිකටින්වල ඇබ්බැහි කරවීමේ ශක්තිය වැඩි බව පර්යේෂණවලින් හෙළි විය.” හෙරොයින් සහ කොකේන්වලට වඩා නිකටින් වෙනස්ය. ඇත්තෙන්ම හෙරොයින් සහ කොකේන්වලින් ප්‍රබල මත් ගතියක් දැනේ. නිකටින්වලින් එවන් ප්‍රබල මත් ගතියක් නොදැනෙන නිසා, ඉන් එතරම් බලපෑමක් සිදු නොවේයයි පහසුවෙන්ම සිතිය හැක. එනමුත් ඉන් ලැබෙන මද ප්‍රමෝදය සෑහේ. එම ප්‍රමෝදවත් හැඟීම නැවත නැවතත් භුක්ති විඳීමේ ආශාවෙන් බොහෝ මනුෂ්‍යයෝ නැවත නැවතත් දුම්වැටියක සරණ පතති. නිකටින් ඇත්තටම ඔබේ මානසිකත්වයට බලපායි. කාන්සාව අඩු කරයි. කෙසේවෙතත්, ඇති වන පීඩනයට යම් දුරකට බලපාන්නේ නිකටින් සඳහා තිබෙන දැඩි ආශාවයි.

නිකටින්වල ඇබ්බැහි කරවනසුලුභාවයට අමතරව, දුම්පානය නතර කිරීම අපහසු කරවන තවත් හේතුවක් තිබේ. එනම් දුම්පානය කරන්නන් යම්කිසි දින චර්යාවකට පුරුදු වීමයි. ඊට දුම්වැටියක් පත්තු කර දුම ආඝ්‍රාණය කිරීම ඇතුළත් වේ. ඇතැම්හු ඒ ගැන මෙසේ පවසති. ‘සිගරට් එකක් බොන කොට කම්මැළිකමක් දැනෙන්නේ නැහැ.’ ‘ඒක කාලය ගෙවාගන්න නියම ක්‍රමයක්.’

දුම්පානය දෛනික ජීවිතයට අනිවාර්යයෙන්ම සම්බන්ධ කරන ලද්දකි. එසේ නම් එය නතර කිරීම අපහසු කරවන තුන්වන හේතු සාධකය වන්නේ එයයි. දුම්කොළ සමාගම් වාර්ෂික ප්‍රචාරණ කටයුතු සඳහා ඩොලර් බිලියන හයකට ආසන්න මුදලක් වැය කරයි. එම දැන්වීම්වල දුම්පානය කරන්නන් හැටියට නිරූපණය කිරීමට යොදාගන්නේ, කඩවසම්, ක්‍රියාශීලී, හැඩි දැඩි, බුද්ධිමත් පුද්ගලයන්වයි. අශ්වයෙකු පිට නැඟී, ටෙනිස් ගහමින්, නැතහොත් පිහිනමින් යම් සිත්ගන්නා කටයුත්තක නියැලෙන ආකාරය මෙවැනි ප්‍රචාරණ දැන්වීම්වලින් පෙන්වයි. එලෙසම චිත්‍රපටවල සහ රූපවාහිනී වැඩසටහන්වල දක්නට ලැබෙන නළු නිළියන් දුම්පානය කරන අන්දමද දැකගත හැක. එසේ දුම්පානය කරන චරිත අනිවාර්යයෙන්ම නපුරු අයද නොවේ. දුම්කොළ මත්ද්‍රව්‍ය මෙන් නොව නීත්‍යනුකූලවම අළෙවි කෙරේ. තවද ඕනෑම තැනකින් පාහේ ලබාගත හැක. දිනපතාම අවස්ථා බොහොමයකම අපගෙන් බොහෝදෙනෙකුට දුම්පානය කරන්නන්ව හමු වෙයි. මෙවැනි බලපෑම්වලින් නිදහස්ව සිටීම අසීරුයි.

කෙසේවෙතත්, ඩිස්ප්‍රින් හෝ පැනඩෝල් පෙත්තක් ගෙන හිසරදයට සහනයක් ලබාගන්නා සේ දුම්පානයට ක්ෂණික පිළියමක් නොමැත. මෙම පුරුද්ද නතර කිරීමේ අභියෝගයට සාර්ථකව මුහුණ දෙන්න නම්, පුද්ගලයෙකු ධෛර්යය උපදවාගත යුතුය. කෙනෙකුගේ ශරීරයේ බර අඩු කරගැනීමට නම් සෑහෙන කාලයක් තිස්සේ අධිෂ්ඨානපූර්වක සටනක නිරත වීමට සිදු වෙනවා හා සමානව දුම්පානය සම්බන්ධයෙන්ද එවැනිම සටනක් කළ යුතු වේ. මෙලෙස, ජයගැනීමට නම් දුම්පානය කරන්නා ධෛර්යය උපදවාගත යුතුය.

[21වන පිටුවේ කොටුව]

තුරුණු ගොදුරු

එක්සත් ජනපදයේ කළ අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ දුම්පානය අත්හදා බැලූ තරුණයන් සිව්දෙනෙකුගෙන් එක් කෙනෙක් ඊට ඇබ්බැහි වූ බවය. මෙය කොකේන් සහ හෙරොයින් අත්හදා බලා ඇබ්බැහි වූ අයගේ ප්‍රතිශතයට සමානය. නහඹර වියේ දුම්පානය කරන්නන්ගෙන් සියයට 70ක්ම එම පුරුද්ද පටන්ගැනීම ගැන පසුතැවුණද, එය නතර කර දමන්නේ අතළොස්සකි.

[21වන පිටුවේ කොටුව]

සිගරට් දුමෙහි අඩංගු දෑ

දුම්වැටියක් දල්වද්දී, ඉන් පිට වන දුමෙහි තාර ඇත. තාරවල රසායනික ද්‍රව්‍ය 4,000කට වඩා තිබෙන අතර, මෙම රසායනික ද්‍රව්‍යවලින් 43ක්ම පිළිකා හේතුකාරකයන් බව සොයාගෙන ඇත. ඉන් සමහරක් නම්, සයනයිඩ්, බෙන්සීන්, මෙතනොල්, ඇසිටලින් (ලෝහ පෑස්සීමට භාවිත කරන වායුවක්) යනාදියයි. විෂකර වායූන් දෙකක් වන නයිට්‍රජන් ඔක්සයිඩ් සහ කාබන් මොනොක්සයිඩ්ද සිගරට් දුම්වල අඩංගු වේ. කෙසේවෙතත්, ඉතා ඇබ්බැහි කරවනසුලු මත්ද්‍රව්‍යයක් වන නිකටින්, සිගරට් දුමෙහි ප්‍රධාන තැනක් ගනී.

[22වන පිටුවේ කොටුව]

නතර කිරීමට ඔබේ හිතවතෙකුට උපකාර කිරීම

ඔබ දුම්පානයේ අනතුරු දන්නා දුම් නොබොන්නෙක් නම්, ඔබේ මිතුරෙකු හෝ හිතවතෙකු එවැනි පුරුද්දක දිගටම නියැලෙනවා දැකීම ඔබ තුළ ඉමහත් කලකිරීමක් ඇති කළ හැක. ඔවුන්ට එම පුරුද්ද නතර කිරීමට උපකාරයක් වශයෙන් ඔබට කුමක් කළ හැකිද? බල කිරීමෙන්, පෙරැත්ත කිරීමෙන් හෝ සරදම් කිරීමෙන් සාර්ථක ප්‍රතිඵල නෙළාගත නොහැක. බණ දේශනාවක් දීමද ඵලදායි නොවේ. සමහරවිට මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් දුම් බොන්නාට සෑහෙන චිත්තවේගීය පීඩනයක් එල්ල කළ හැක. එම පීඩනයෙන් සහනයක් ලැබීම සඳහා තවත් දුම්වැටියක සරණ පැතීමට මෙය තවත් අමතර හේතුවක් සපයනවා විය හැක. එමනිසා මෙම පුරුද්දෙන් ගොඩ ඒම කොතරම් අමාරුද කියා තේරුම්ගැනීමට උත්සාහ කරන්න. තවද නතර කර දැමීමේ හැකියාව කෙනෙකුගෙන් කෙනෙකුට වෙනස් බව තේරුම්ගන්න.

දුම්පානය නතර කර දැමීමට පුද්ගලයෙකුට බල කිරීමෙන් ඵලක් නැත. දුම්පානය කරන්නාම ධෛර්යය උපදවාගත යුතුය. අධිෂ්ඨානපූර්වක විය යුතුය. නතර කර දැමීමට තිබෙන ඒ ආශාවට ඔබ ප්‍රේමනීය ලෙස උපකාර කළ යුතුය. ධෛර්යය ලබා දීමටද මං සොයන්න.

එය කළ හැක්කේ කෙසේද? යෝග්‍ය අවස්ථාවක් යොදාගනිමින් ඔහු සඳහා ඔබට කොතරම් ආදරයක් ඇද්දැයි ප්‍රකාශ කරමින්, ඔහුගේ ඒ පුරුද්ද ගැන කොතරම් කනස්සලු වෙනවාද කියා පවසන්න. අත්හැරීමට තීරණයක් ගත්තොත් ඊට ඔබේ පූර්ණ සහයෝගය ලැබෙන බව පැහැදිලි කරන්න. කෙසේවෙතත්, මෙවැනි එළඹීමක් පවා නිතරම යොදාගැනීමෙන් වැළකිය යුතුය. මන්ද නිතරම යොදාගැනීමෙන් එහි ප්‍රබලත්වය සහ අර්ථවත් බව හීන වී යා හැක.

ඔබේ හිතවතා දුම්පානය නතර කර දැමීමට තීරණය කළොත් කුමක් කළ හැකිද? ටික කලකට ඔහු හෝ ඇය යම් අපහසුතාවකට ලක් විය හැකි බව මතක තබාගන්න. හදිසි කෝපය සහ අසහනය, විරමණ ලක්ෂණවලට ඇතුළත්ය. හිසරදය සහ සමහරවිට නින්ද නොයෑම වැනි ගැටලුද ඇති විය හැක. මෙවැනි ලක්ෂණ තාවකාලික බව ඔබේ හිතවතාට නිතරම මතක් කර දෙන්න. ඇත්තෙන්ම ශරීරය අලුත් මෙන්ම නිරෝගී දිවි පෙවතකට සකස් වන බවට ලක්ෂණ ලෙස ඒවා සැලකිය හැක. එමනිසා සුහදශීලීව මෙන්ම ඒකාන්ත ආකාරයකින් ඔහු හෝ ඇය සමඟ කටයුතු කරන්න. අත්හැරීමට ගත් තීරණය ගැන ඔබට කොතරම් සතුටක් දැනෙනවාද කියා නිතරම මතක් කර දෙන්න. විරමණ ලක්ෂණ පවතින තාවකාලික කාලපරිච්ඡේදයේදී, නැවතත් දුම්පානයට නැඹුරු වීමට හේතු විය හැකි, පීඩාකාරි අවස්ථාවන් මඟහරවා ගැනීමට, ඔබේ හිතවතාට උපකාර කිරීමද නුවණට හුරුය.

නැවතත් එම පුරුද්දට යොමු වුණොත් කුමක් කිව හැකිද? කලබල නොවීමට වගබලා ගන්න. අනුකම්පාවෙන් කටයුතු කළ යුතුය. ඔබ දෙදෙනාටම යම්කිසි පාඩමක් උගත හැකි අද්දැකීමක් හැටියට තත්වය දෙස බලන්න. එවිට ඊළඟට ගන්නා උත්සාහයෙන් සාර්ථක ප්‍රතිඵල නෙළාගැනීමට තිබෙන ඉඩ කඩ වැඩි වේ.

[23වන පිටුවේ පින්තූරය]

දුම්කොළ සමාගම් වාර්ෂික ප්‍රචාරණ කටයුතු සඳහා ඩොලර් බිලියන හයකට ආසන්න මුදලක් වැය කරයි

නතර කිරීමට අත්වැලක්

ඔබ බයිසිකලයක් පදින්න දන්නවාද? උත්සාහ කළ මුල්ම අවස්ථාවේදී කිහිප වතාවක්ම වැටුණු බව ඔබට මතක ඇති. දුම්පානය නතර කර දැමීමට දරන වෑයම සම්බන්ධයෙනුත් කියන්න තිබෙන්නේ ඒ ටිකමය. උත්සාහ කරන මුල් අවස්ථාවේදීම දුම්පානය නතර කරන අවස්ථා දුර්ලභය. ඔව්, ඔබ පසුබසින අවස්ථා තිබෙයි. එමනිසා අධෛර්යයට පත් නොවී එවැනි අවස්ථාවන්වලට සූදානමින් සිටින්න. ඔබ එය පරාජයක් හැටියට නොව, යමක් උගත හැකි අවස්ථාවක් හැටියට සලකා අධිෂ්ඨානපූර්වකව තත්වයට මුහුණ දිය යුතුය. මෙවැනි සුළු පසුබැසීම්වලින් ඔබ්බට නෙත් යවා ඔබේ අවසාන ඉලක්කය දෙස බැලීම උපකාරවත් වේ. ඔබට උපකාරවත් විය හැකි යෝජනා කිහිපයක් ඉදිරිපත් කිරීමට කැමැත්තෙමු. වෙනත් අය මේවායින් ප්‍රයෝජන ලැබුවා සේම ඔබටත් ප්‍රයෝජනවත් වේයයි පතමු.

අධිෂ්ඨානය අත්‍යවශ්‍යයි

■ මුලින්ම, දුම්පානය නතර කර දැමීමට අධිෂ්ඨාන කරගැනීම අවශ්‍යය. එය ඇත්තටම අත්හැරිය යුතු පුරුද්දක් බව ඔබට දැනෙන්න අවශ්‍යයි. නතර කර දැමීමට හේතු ඇතුළත් කර ලැයිස්තුවක් පිළියෙළ කරන්න. එම ලැයිස්තුවට එසේ කිරීමෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජනද ඇතුළත් කරන්න. නතර කළ වහාම මෙම ලැයිස්තුව යළි යළි සලකා බැලීම ඔබේ අධිෂ්ඨානයට රුකුලක් වේවි. දුම්පානය නතර කර දැමීමට තිබෙන ප්‍රබලතම පෙලඹවීම විය යුත්තේ දෙවිව සතුටු කිරීමට තිබෙන ආශාව විය යුතුය. අප දෙවිට අපගේ මුළු බුද්ධියෙන්, හෘදයෙන්, ප්‍රාණයෙන් සහ ශක්තියෙන් ප්‍රේම කළ යුතු බව බයිබලයෙහි පැවසේ. අප දුම්පානයට ඇබ්බැහි වී සිටිනවා නම්, අපට එලෙස ප්‍රේම කළ නොහැකියි.—මාර්ක් 12:30, NW.

■ ඔබ දුම්පානය කරන්නේ කුමන අවස්ථාවලදීද? දුම්පානය කිරීමට යම් හේතුවක් තිබේද? මෙලෙස ඔබේ පුරුද්ද ගැන සෝදිසියෙන් සිටීම ප්‍රයෝජනවත් වේවි. සාමාන්‍ය දවසක ඔබ දුම්පානය කරන්නේ කුමන වේලාවටද, කොහේදිද යන්න සටහන් කරගැනීමත් උපකාරයකි. එසේ කිරීමෙන් ඉදිරියේදී නැවතත් දුම්පානයේ පරීක්ෂාවට ගොදුරු විය හැකි අවස්ථා කල්තියාම මඟහරවා ගැනීමට පුළුවන.

දිනයක් නියම කරගන්න

■ දුම්පානය නතර කර දැමීමට අධිෂ්ඨානය කරන දිනය නියම කරගෙන, ඔබේ දිනදර්ශනයෙහි එය සටහන් කරගන්න. ඔබට සාමාන්‍යයෙන් එතරම් පීඩනයක් එල්ල නොවන දිනයක් තෝරාගැනීම නුවණට හුරුය. ඒ දිනය පැමිණි විට, ටිකෙන් ටික නොව සම්පූර්ණයෙන්ම පුරුද්ද නතර කර දමන්න.

■ නතර කළ යුතු දිනයට කලින්, අළු බඳුන්, ගිනි පෙට්ටි සහ ලයිටර් ඉවතලන්න. දුම්කොළ ගඳ ඇති ඔබේ ඇඳුම් ආදිය හොඳින් සෝදා පිරිසිදු කරගන්න.

■ ඔබේ වැඩපොළේ හවුල් සේවකයන්ගේ, මිතුරු මිතුරියන්ගේ සහ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ උපකාරයද ලබාගන්න. ඔවුන්ගේ දිරිගැන්වීම ඔබට අවශ්‍ය වනවා නොඅනුමානය. ඔබ ඉදිරියෙහි දුම්පානය නොකරන්න කියා අන්‍යයන්ට කීමට මැළි නොවන්න.

■ නතර කරන දිනයේදී විවිධ ක්‍රියාකාරකම්වල නියැලීමට සැලසුම් කිරීම යෝග්‍යය. කෞතුකාගාරයක් හෝ සිනමාහලක් වැනි දුම්බීම තහනම් ස්ථානයකට යා හැක. එසේ නැතහොත් ව්‍යායාමයෙහි යෙදිය හැක. ඔබට ගමනක් යෑමටද පුළුවන. එසේ කිරීමට බයිසිකලයක් යොදාගත හැක. එසේ නැතහොත් පයින් යා හැක. වැවක, ගඟක හෝ මුහුදට ගොස් නෑමත් හොඳ ව්‍යායාමයකි.

විරමණ ලක්ෂණ

ඔබ දුම්පානයට බෙහෙවින් ඇබ්බැහි වූ කෙනෙක් නම්, අන්තිම දුම්වැටිය පානය කොට පැය කිහිපයක් ගත වූවායින් පසු විරමණ ලක්ෂණ අද්දැකීමට සිදු වේ. ඔබට නුරුස්සන ස්වභාවයක්, නොඉවසුම් ගතියක්, ඉක්මනින් කිපෙන ස්වභාවයක්, කනස්සල්ලක්, කලකිරීමක්, නින්ද නොයන ගතියක්, නොසන්සුන්කමක්, ආහාර රුචිය වැඩිවීමක් සහ දුම්වැටියක් සඳහා දැඩි ආශාවක් ඇති විය හැක. මෙවැනි විරමණ ලක්ෂණ අඩු කිරීමට යම් ඖෂධ නියම කිරීමට ඔබේ වෛද්‍යවරයාට පුළුවන. ඊට අමතරව, සටනින් ජයගැනීමට ඔබට උපකාරවත් විය හැකි දේවල් කිහිපයක්ද ඔබට කළ හැක.

■ මුල් සති කිහිපය අසීරු විය හැක. එමනිසා එම කාලපරිච්ඡේදයේදී කැලරි අඩු ආහාර අනුභව කර, හොඳින් ජලය පානය කරන්න. කැරට් හෝ සැල්දරි වැනි අමු එළවළු අනුභව කිරීමෙන්ද යම් සහනයක් ඇතමුන් ලබා ඇත. ව්‍යායාමය ශරීරයේ බර අඩු කරන අතර, ඔබේ නොසන්සුන්කම යටපත් කිරීමටද උපකාරවත් වේ.

■ දුම්පානයට හසු විය හැකි ස්ථාන සහ අවස්ථාවන් මඟහරින්න.

■ දුම්පානයට නැවත පෙලඹවීමක් විය හැකි වැරදි අදහස් ගැන පරෙස්සම් වන්න. විරමණ ලක්ෂණවලට මුහුණ දෙන විට සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි අදහස් පළ විය හැක. ‘හරිම අමාරුයි. අදට විතරක් සිගරට් එකක් බොන්නං.’ ‘මට නරක පුරුද්දකට තියෙන්නේ මේක විතරයිනෙ.’ ‘දුම් බොන එක ඔය කියන තරම්ම නරක නැතුව ඇති.’ ‘ඇයි මේ සිගරට් බොන සමහරු අවුරුදු 90 පැනලත් ජීවත් වෙන්නේ.’ ‘කොහොමත් මොනව හරි ලෙඩක් හැදිල මැරෙන්න එපායැ.’ ‘සිගරට් නැති ජීවිතයත් ජීවිතයක්ද?’

■ දුම්වැටියක් පානය කිරීමේ ආශාව කොහොමටවත් මර්දනය කළ නොහැකි නම්, ටිකකට බලා සිටින්න. විනාඩි දහයක් බලා සිටීමෙන් ඒ දැඩි ආශාව පහව යා හැකිය. නැවත කිසිමදාක දුම්පානය නොකිරීමේ සිතුවිල්ල පවා දරාගත නොහැකි යමක් විය හැක. ඔබට එසේ හැඟේ නම්, දෛනික පදනමක් අනුව ඊට විරුද්ධ වන්න.

■ දෙවිට සේවය කිරීම ඔබේ අදිටන නම්, උපකාර ඉල්ලා යාච්ඤා කරන්න. දෙවිගේ කැමැත්තට එකඟව තම ජීවිත ගෙන ඒමට උත්සාහ කරන අය සඳහා “නියම වේලාවට උපකාර” ලබා දීමට අපගේ ප්‍රේමනීය මැවුම්කරුට හැක. (හෙබ්‍රෙව් 4:16, NW) එහෙත් ප්‍රාතිහාර්යයන් බලාපොරොත්තු වන්න එපා. ඔබේ යාච්ඤාවලට එකඟව ක්‍රියා කිරීම අවශ්‍යය.

දුම්පානයට සදහටම ආයුබෝවන් කියමු

■ වඩාත්ම අසීරු වන්නේ මුල් මාස තුනය. එනමුත් ඉන්පසුව පවා, හැකි සෑම අවස්ථාවකම දුම්පානයේ අනතුරට හසු විය හැකි අවස්ථාවන් සහ දුම්පානය කරන්නන්ව ඔබ මඟහැරිය යුතුය.

■ වසරක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් දුම්පානය නතර කර තිබුණත්, විටින් විට දුම්පානය කිරීමෙන් ඔබට හානියක් නොවේය කියා සිතීමේ උගුලට හසු නොවන්න.

■ ‘එක සිගරට් එකක්’ බොන්න තිබෙන ආශාව කෙසේ හෝ යටපත් කරන්න. එකක් බීමෙන් බොහෝවිට තවත් බීමට පෙලඹීමක් ඇති විය හැක. එතුළින් අත්හැරීමට ඔබ දැරූ උත්සාහය ව්‍යර්ථ වී යා හැක. කෙසේවෙතත්, ඔබේ දුර්වලකම නිසා දුම්වැටියක් පානය කළොත්, තව දුම්වැටියක් පානය කිරීමට එය හේතුවක් කර නොගන්න. පසුබැස්සා නම්, නැවතත් අත්හැරීමට අදිටන් කරගන්න.

දුම්පානය කළ මිලියන ගණනාවක්ම සාර්ථකව මෙම පුරුද්ද අත්හැර ඇත. අධිෂ්ඨානයෙන් සහ නොමද උත්සාහයෙන් ඔබටත් එය නතර කර දැමිය හැකි බව අපට ස්ථිරය!