Shiimmaadda Mundeete Beehachchenna Oppirshiine Assinanni Doogga

Shiimmaadda mundeete beehachche. Shiimmaadda mundeete beehachche yinanniri shoole qara mundeete kifillanni yaano duume mundeete seelenni, waajjo mundeete seelenni, pileetileetetenninna pilaazimu giddonni fulannoreeti. Lawishshaho, duume mundeete seele giddo hemogiloobiini yinanni pirootiine no. Mannu woyi saadate hemogiloobiinenni loonsoonni xagga duume mundeete seele ajjino manna woyi lowo mundee duꞌnantino manna xagisate kaaꞌlitanno.

Pilaazimu giddo xibbunni 90 anga ikkannohu waaho; pilaazimu batinynye hormoone, orgaanike ikkitinokki maxine, enzayime, sukkaarenna sagalete giddonni afiꞌnanni shiilla amadino. Qoleno pilaazimu giddo mundee geꞌanno gede assannori, xibba gargarannorinna albuumini yinanni pirootiine gedeeri no. Mitto mancho xiwanaho reqecci assannosiri tuncu yiisiro, dokiterootu hakko xiwana dandee saino manni pilaazimi giddonni haaꞌnoonniha gaama giloobulini yinanni xagichcho hakko manchira hajajjara dandiitanno. Waajjo mundeete seelenni mite mite vayiresenna kaanserete xibba xagisate kaaꞌlannore interfeerooninna interluukini yinanni xagga loonsara dandiinanni.

Kiristaanu mundeete beehachche horoonsiꞌne xaginsanni hikkiminna adha hasiissannonsa? Qullaawu Maxaafi tennera kaaꞌlitannota addi addi higge tittire dikulanno; konni daafira, mittu mittunku Kiristaanchi tiiasi horoonsiꞌre Maganu albaanni umisinni wossaꞌna hasiissannosi. Maganu Isiraeelete uyino higge saadate giddonni fultino mundee “uulla duna” hasiissannota kultanno daafira, mitu Kiristaani mundeenniha shiimaadda beehachche baalanka adha dihasiꞌranno. (Marro 12:22-24) Wolu Kiristaani kayinni woꞌma mundee woyi mundeennita qara kifile adhannokkiha ikkirono, mundeete beehachchi noo xagga adhara tiiꞌꞌisi faqqadasira dandaanno. Kuni Kiristaani, mundeete giddonni fulinohu shiimmaaddu beehachchi heeshsho diriqiwanno yee korkaata shiqishara dandaanno.

Shiimmaadda mundeete beehachche adha woyi adha hooga lainohunni wossaꞌnatto wote ateneeto togo yite xaꞌmi: Shiimmaadda mundeete beehachche baalanka diadheemmo yaaꞌya, xibba gargadhate kaaꞌlitannota woyi duꞌnantanno mundee uurrisate uyinannita mundee geissanno xaggano diadheemmo yaa ikkitinota huwatoommo? Mito mito shiimmaadda mundeete beehachche adheemmohu woyi adheemmokkihu mayiraatiro dokiteraho xawisa dandeemmo?

Oppirshiine assinanni doogga. Tenne doogga giddo lame hemodayiluushininna seeli salveeji yinannite. Hemodayiluushini yinanni hikkiminni yannara, mundee hadhanno raga agurte wolu massaari giddora eꞌanno gede assinihu gedensaanni hakko bayichcho mundeete geeshsha ledannori eanno gede assinanni; hakkiinnino mundee bisu giddora qollanni. Seeli salveeji yinanni hikkiminni kayinni, oppirshiine assinanni yannara duꞌnantanno mundee gamba assine bisu giddora qollanni ogimmaati. Darroonni woyi faꞌnantino basenni haaꞌnoonni mundee hayishshini woyi massaarunni xalashshini gedensaanni galagalte bisu giddora eꞌanno gede assinanni. Babbaxxitino akime tenne ogimma addi addi garinni horoonsidhanno daafira, mittu Kiristaanchi akkamannosi dokiterichchi ma garinni akkamasira hedinoro balaxe xaꞌma hasiissannosi.

Tenne lamenta ogimma lainohunni wossaꞌnatto wote ateneeto togo yite xaꞌmi: ‘Gama mundee bisiꞌyanni fulte massaaru giddoonni saꞌuronna haꞌrinshose shiima yanna taxxi yituro, tenne mundee bisiꞌya kifile ikkitino gede asse laeemmo gedenna “uulla duꞌnama” hasiissannosekkite gede asse laꞌꞌammora tiiꞌꞌiꞌya faqqadannoe? (Marro 12:23, 24) Oppirshiine assinannie wote gama mundee bisiꞌyanni fultanno gede assine hattee mundee wole xagga ledo karsiinse kaꞌne bisiꞌyara qolliro Qullaawu Maxaafinni qajeelino tiiꞌꞌiꞌya faqqadannoe? Umiꞌya mundee horoonsiꞌne uyinanni hikkiminna baala dihasiꞌreemmo yaaꞌya, mundee marammarsiisira, hemodayalasisi yinannita hikkiminnu ogimma, hattono wodananna shombo riqiwe loosanno massaarinni uyinanni hikkiminna baala dihasiꞌreemmo yaa ikkitinota huwatoommo?’

Mittu Kiristaanchi bisosi darranni wote mundeesi ma assa hasiissannoro umisi wossaꞌna hasiissannosi. Qoleno shiima mundee bisu giddonni fushshine woyi miteekkine shiima geeshsha garase soorrinihu gedensaanni bisu giddora qolle assinanni mirmara woyi hikkiminna lainohunni mittu Kiristaanchi umisi wossaꞌna hasiissannosi.