Alamete Hedo Harunsitinoonte

1. Phaawuloosi Kiristaana mayyee amaalino? (Hanafote no misile lai.)

SOQQAMAASINCHU Phaawuloosi Qolasiyaasi heeꞌranno Kiristaanira sokka borreessinohu, umo Roomaho usurame heeꞌre yaano 60-61 M.D. geeshsha noo yanna giddo ikkikki digatino. Isi “ayyaanaame egenno” lowo geeshsha hasiissannota kulinonsa. (Qol. 1:9) Phaawuloosi lede togo yiino: “Togo yeemmohu ayino awaawurshunni dogannoꞌnekki gede hasiꞌreeti. Kiristoosi aana ikkikkinni, mannu kalaqino budinna haafu woga gobbate aana rumuxitinotenni mannu hayyonninna awaawurshinni ayino woshshaadannoꞌnekki gede agadhe.” (Qol. 2:4, 8) Hakkiinnino sae, Phaawuloosi batinyu manni ammanannoti alamete hedo gara ikkitinokkihu mayiraatironna guuntete xeꞌne noonsa manni tenne hedo harunsa baxannohu mayiraatiro xawisino. Lawishshaho, mittu manchi alamete hedo heedhusiro, hayyicha ikkinohunna wole manna roorannohu gede asse hedara dandaanno. Phaawuloosi tenne sokka borreessinohu, insa alamete hedowiinni xeertidhannonna gara ikkinokkire assitannokki gede kaaꞌlateeti.—Qol. 2:16, 17, 23.

2. Alamete hedo leellishshanno lawishshuwa xiinxalla hasiissinohu mayiraati?

² Alamete hedo, mannu Maganu biddishsha lashshi assannonna ajishe laꞌꞌanno gede assitanno; togoo hedo ammananke sunu sununni shoshshogitanno gede assitara dandiitanno. Ninke baalunku televizhiinetenna Interneetete widoonni, woy loosu bayicho woy rosu mine alamete hedo macciishshinammora dandiineemmo. Konni birxichira, alamete hedo surrenke daaffannokki gede qoropha dandiineemmohu hiittoonniitiro ronseemmo. Alamete hedo leellishannoha onte lawishshanna kuri hedo gargadha dandiineemmo garano laꞌneemmo.

MAGANO AMMANA HASIISSANNONKE?

3. Batinyu manni mayyee hedanno? Mayira?

³ “Magano ammana hoogummorono, dancha mancho ikka dandeemmo.” Batinye gobbara mannu Magano ammanannokkita coyiꞌranno; insa ‘Ninkera uminke ammaꞌno dihasiissannonke’ yite heddanno. Insa togo yite heddannohu Maganu addanka nooha ikkinoronna teꞌee buuxxukki ikkara dandaanno; insa hatto yite heddannohu hayi yaannohu nookkiha hasidhure assa hasidhanno daafira ikkara dandaanno. (Faarso 10:4 nabbawi.) Wolootu qolte “Magano ammanummokki umiꞌya biddishshinni heeꞌra dandeemmo” yite heddanno wote egennaamma ikkitinoha lawannonsa.

4. Kalaqaanchu dino yaanno manni ledo hasaambeemmo wote mayyaa dandiineemmo?

⁴ Maganu dino yee ammananno manni, togo yee ammanannohu taje noonsa daafiraatini? Mittu manchi “Heeshsho dagginohu kalaqanteeti?” yitanno xaꞌmora dawaro afiꞌrate sayinse xiinxalliro, gurcheessitanno tajella afiꞌranno. Ikkirono, tenne xaꞌmo dawaro gurcheessitannota diꞌꞌikkitino. Mittu mini mininohu nookkiha umisinni diminamanno; ikkina heeshsho afiꞌrinori kalaqinohu nookkiha hiitto ikke daanno? Hakkeeshshi geeshsha xurqa ikkitinokki seele nafa umisenni siꞌra dandiitanno; aye geeshshi mini kayinni togo ikka didandaanno. Tini seele hasiissanno mashalaqqe amadanna mashalaqqe haaro seelera sayisa dandiitanno. Ikkina togoota baxxitino dandoo afidhino seele mamiinni daggino? Qullaawu Maxaafi togo yee qolanno: “Baalunku mini minannoha afiꞌrino. Baalankare loosinohu kayinni Maganoho.”—Ibi. 3:4.

5. ‘Garanna gara ikkinokkire bade afate Magano ammana dihasiissanno’ yitanno hedo kaphoho yineemmohu mayiraati?

⁵ ‘Danchanna busha ikkinore bade afate Magano ammana dihasiissannoe’ yaanno manchi ledo xaandummoro mayyaa dandiineemmo? Qullaawu Maxaafi Magano ammaninokki mannira nafa, danchu amanyooti heeꞌransara dandaannota kulanno. (Rom. 2:14, 15) Lawishshaho, insa annansanna amansa ayirrissaranna baxxara dandiitanno. Ikkollana, danchanna busha ikkinore bade afate Kalaqaanchu biddishshi dihasiissannoe yee hedanno manchi gara ikkinokki doorsha doodhara dandaanno. (Isa. 33:22) Batinyu xiinxallu manni, alamete aana woꞌmitino bunshe lae mannu oosora Maganu kaaꞌlo hasiissannonsata huwatino. (Ermiyaasi 10:23 nabbawi.) Konni daafira, mittu manchi Maganu noota ammanannokkihanna biddishshasi harunsannokkiha ikkiro, umisinni garanna gara ikkinokkire woꞌmunni woꞌma bade afa dandaanno yine heda dihasiissannonke.—Far. 146:3.

AMMAꞌNO HASIISSANNONKE?

6. Batinyu mannira ammaꞌnote mayi lao noonsa?

⁶ “Ammaꞌno hoogguerono hagiirraamo ikka dandeemmo.” Batinyu manni ammaꞌno ceeꞌmishshannotanna hasiissannokkita ikkitinohu gede asse hedanno daafira ammannikkinni hagiirraamo ikka dandiinanni yee hedanno. Batinye ammaꞌno reyini gedensaanni giiratenni giirammanni yite rosiissanno, hattono mannu mutsuwaate aanno gede giddeessitanno, qoleno poletikaho anga wodhitanno; konni garinni insa batinye manna Maganuwiinni xeertiꞌranno gede assitino. Konnira ‘Uminke ammaꞌno noonkekkiha hagiirraamma ikka dandiineemmo’ yee hedanno manni kiiro lexxitanni no! Insa “Magano magansiꞌra hasiꞌreemmo; mitte ammaꞌno miila ikka kayinni dihasiꞌreemmo” yite coyidhara dandiitanno.

7. Addu ammaꞌno hagiirre afiꞌnanni gede assitannohu hiittoonniiti?

⁷ Ikkina, mittu manchi ammaꞌno noosikkiha hagiirraamo ikka dandaanno? Mittu manchi kaphu ammaꞌno harunsa hoogiro hagiirraamo ikkannoti dihuluullissannote; ikkollana “hagiirraamo Magano” ikkinohu Yihowa ledo jaalooma kalaqirinokki manchi addu hagiirre afiꞌra didandaanno. (1 Xim. 1:11, NW) Maganu assannori baalu kaaꞌlannonkeho. Soqqamaasinesino woloota kaaꞌla hasidhanno daafira hagiirraammaho. (Soq. 20:35) Lawishshaho, hanni addu ammaꞌno maate hagiirraame ikkitanno gede kaaꞌlitannohu hiittoonniitiro laꞌno. Addu ammaꞌno minaanninna minaama mimmitonsa ayirrisanno gede, adhami wote eino qaale shotise laꞌꞌannokki gede, foorannokki gede, qaaqquullensa danchu garinni lossiꞌranno gedenna mimmitinsara addu baxille leellishanno gede rosiissanno. Konninni kainohunni, addu ammaꞌno harunsanno manna afidhinoti alamete doyichora noo songuwa mittimma, salaamenna hagiirru woꞌminota ikkitino.—Isayaasi 65:13, 14 nabbawi.

8. Addu hagiirre afiꞌnanni gara mannaho xawisate Luqaasi 11:28 horoonsiꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti?

⁸ ‘Maganoho soqqama hoongirono hagiirraamo ikka dandiinanni’ yitanno hedo kapho ikkitinota wolootaho xawisa dandiineemmohu hiittoonniiti? Hanni tenne xaꞌmo hedi: ‘Manna hagiirraamo assannori maati?’ Mito manna looso loosa, ispoorte loosa woy wole baxanno coye assa hagiirsiissannonsa. Wolu qole maatensa woy jaallansa towaaxxa baxanno. Kuri coyibba assa hagiirsiissannoti dihuluullissannote; ikkirono geedanno hagiirre afiꞌrate kuri coyibba assa calla diguddanno. Mannu ooso saadate gede ikkikkinni, Kalaqaanchonsa afanna isira ammanante soqqama dandiitanno. Maganu isira soqqamme hagiirre afiꞌneemmo gede asse kalaqinonke. (Luqaasi 11:28 nabbawi.) Lawishshaho, addu ammaꞌno harunsanno manni Magano magansiꞌrate mitteenni gamba yaaansanni tashshi yaannonsa, hattono mimmito jawaachishanno. (Far. 133:1) Qoleno, alamete doyichohu roduuwu maamari miilla ikkanke, danchu amanyootinni heeꞌrankenna hagiirsiissanno hexxo afiꞌranke tashshi assitannonke.

AMANYOOTU SEERI HASIISANNONKE?

9. (a) Siimu xaadooshshe lainohunni batinyu mannira mayi lao noonsa? (b) Maganu Qaali meessi galte ikkinokkihu ledo siimu xaadooshshe assinannita hoolannohu mayiraati?

⁹ “Meessi galte ikkinokkihu ledo siimu xaadooshshe assa mayi qarra afidhino?” Mitu manni “Hagiidhinanni heeꞌra hasiissannonke. Meessi galte ikkinokkihu ledo siimu xaadooshshe assa mayira hoollanni?” yee hedanno. “Kiristaanu foorirono qarru dino” yitanno hedo kaphoho. Mayira? Korkaatuno Maganu Qaali ‘Foortinoonte’ yaanno.a (1 Teselonqe 4:3-8 nabbawi.) Yihowa kalaqaanchonke ikkino daafira, ninkera seera fushsha dandaanno. Adhanna adhama xintinohu Maganoho; isi siimu xaadooshshe assanno gede fajjinohu minaanninna minaama callaati. Maganu higge uyinonkehu baxannonke daafiraati. Isi uyino higge kaaꞌlitannonkete. Maate tenne higge ayirrissannoha ikkiro baxillunni, ayirrinyunninna salaametenni heeꞌra dandiitanno. Maganu affanni heedhe isi higge diiggannore sammi yee dilaꞌꞌanno.—Ibi. 13:4.

10. Kiristaanu foorretewiinni xeertiꞌra dandaannohu hiittoonniiti?

¹⁰ Maganu Qaali foorretewiinni xeertiꞌra dandiineemmohu hiittoonniitiro kulannonke. Foorretewiinni xeertiꞌra dandiineemmo doogga giddo mitte laꞌneemmo coye qorophate. Yesuusi togo yiino: “‘Meyata lae yorinoha baala wodanisinni ise ledo foorinohu gede assine kiirranni’ yeemmoꞌne. Kunnira qiniiticho illekki cubboho massitannoheha ikkiro fushshite huni.” (Mat. 5:28, 29) Konni daafira, Kiristaanu teeda baꞌino misilla laꞌꞌa woy busha yorto kakkayisanno gixima afiꞌrino muuziiqa macciishsha dihasiissannonsa. Soqqamaasinchu Phaawuloosi Kiristaanaho togo yee borreessino: “Uullate aana noota tenne gobba [woy, alame] yorto shiiyye. Hakkurino foorrete, battaawate, maalu yortote busha halchooti.” (Qol. 3:5) Hakkiinnino sae hendeemmorenna coyiꞌneemmore qoropha hasiissannonke.—Efe. 5:3-5.

HEESHSHONKE GIDDO BALAXISIISA HASIISSANNONKEHU LOOSOHONI?

11. Batinyu manni dancha looso afiꞌra hasiꞌrannohu mayiraati?

¹¹ “Hagiirraamma ikkate kaaꞌlannohu qaru coyi dancha looso afiꞌrate.” Mitu manni dancha damooza afiꞌnannihanna maccaha ikkinanni gede assanno looso afiꞌrate mixo fushshiꞌneemmo gede jawaachishannonke. Togoo loosi, silxaanenna jiro afiꞌnanni gede assannoha ikkara dandaanno. Batinyu manni togoo looso afiꞌrate mixo fushshiꞌranno daafira, Kiristaanahono hattoo hedo heedhansara dandiitanno.

12. Hagiidhineemmo gede assannonkehu qaru coyi loosunni maccare ikkateni?

¹² Silxaane afiꞌnanninna maccaha ikkinanni gede assanno looso afiꞌra geedanno hagiirre afiꞌnanni gede assitannoni? Diassitanno! Sheexaanu wolootu aana wolqasi leellishiꞌranna ayirrinye afiꞌrate halchinota deꞌooti; ikkirono isi kuri coyibba afiꞌrino daafira hagiirraamo diꞌꞌikkino; isinni hanqaaleessa ikkino. (Mat. 4:8, 9; Aju. 12:12) Mannu Maganu daafira rosannonna hegere heeshsho afiꞌranno gede kaaꞌla lowo hagiirre afiꞌnanni gede assitanno; tenne alamera loonsanni loosi kayinni hakkeeshsha hagiirsiisannoha diꞌꞌikkino. Qoleno tenne alamera heewisamanno manni woꞌmino. Kuꞌu koꞌoye roorate sharramanno, hattono mimmito hinaasanno; ikkollana kuni manni assannori “diilallo cuꞌmate gedeeti.”—Ros. 4:4.

13. (a) Looso ma garinni laꞌꞌa hasiissannonke? (b) Phaawuloosi Teselonqe Kiristaanira borreessino sokka leellishshanno garinni, isi hagiirre afiꞌranno gede assinosiri maati?

¹³ Heeshshote hasiisannonkere afiꞌrate looso loosa hasiissannonketi egennantinote; qoleno baxisannonke looso loosa soꞌro diꞌꞌikkitino. Kayinni heeshshonke giddo balaxisiinseemmohu looso ikkannokki gede qoropha hasiissannonke. Yesuusi togo yiino: “Mittu manchi lamu Mootichira soqqama didandaanno, woy mitto giwe mitto baxanno; woy mitto ayirrise mitto mishanno. Hattonni mittu manchi Maganohonna woxeho borojjicho ikka didandaanno.” (Mat. 6:24) Yihowara soqqamatenna mannaho Qaalesi rosiisate aana illachinsheemmoha ikkiro, taalle nookki hagiirre afiꞌneemmo. Soqqamaasinchu Phaawuloosi togoo hagiirre afiꞌrino. Isi wedellichu heeꞌre, Ayihudete ammaꞌno giddo lowo silxaane afiꞌrate tunceenyi noosi; addu hagiirre afiꞌranno gede assitinositi kayinni manna Yesuusi rosaano assatenna Maganu Qaali mannu heeshsho soorre biddi assanna laꞌꞌate. (1 Teselonqe 2:13, 19, 20 nabbawi.) Togoo hagiirre afiꞌnanni gede assannohu wolu loosi dino.

MANNU OOSORA IILLANNO QARRA TIRA DANDIINEEMMO?

14. Mannu ooso qarra tira dandiitanno yitanno hedo batinyu manni baxannohu mayiraati?

¹⁴ “Mannu ooso iillannonsa qarra uminsanni tira dandiitanno.” Tini alamete hedo, lowo manna baxissansara dandiitanno. Mayira? Korkaatuno tini hedo gara ikkituro, ‘Mannu oosora Maganu biddishshi dihasiisannonsa, hattono insa hasidhure assa dandiitanno’ yine hendara dandiinanni. Mannu ooso qarra uminsanni tira dandiitanno yitanno hedo adda labbara dandiitanno; korkaatuno mite xiinxallo olu, jaddo, dhibbunna buxima ajjanni dagginota leellishshanno. Mitte rippoorte togo yite xawissino: “Mannu ooso heeshsho woyyaabbanni noohu, mannu alame woyyaabbinota assate sharramanni noo daafiraati.” Hatto yaa mannu ooso lowo diro keeshshino qarra tira dandiitanno yaateni? Tenne xaꞌmora dawaro afiꞌrate, hanni mannu oosora iillanni nooha mito qarra laꞌno.

15. Mannu ooso qarra tira dandiitannokkita leellishannori maati?

¹⁵ Ola: Umihunna Layinkihu Alamete Oli yannara 60 miliyoone saꞌꞌanno manni reyino yine hendanni. Layinkihu Alamete Oli uurri kawano mannu ooso ola hoola didandiitino. Qoleno, olunninna dartunni kainohunni 2015nni calla 12.4 miliyoone ikkanno manni daramino yine hendanni. Konnira, darame wole gobbara heeꞌranno manni kiiro 2015nni lexxite xaphoomunni 65 miliyoone meddi yitino. Jaddo: Mitowa mite jaddo ajjinoha ikkirono, kompiyuterete widoonni loonsanni jaddo, mini giddo loonsanni jaddonna hedeweelcho bala tuganno manni baasa lexxanni no. Qoleno, batinyu manni alamete aana mussinnu batiꞌranni noota huwatino. Mannu ooso jaddo huna didandiitino. Dhibba: Mitu dhibbira xagicho anfoonniti dihuluullissannote. Ikkirono, 2013nni fultino rippoorte leellishshanno garinni, diru kiiro wodanu dhibbinni, kaanseretenni, sukkaarete dhibbinninna surrensa giddo mundee duꞌnanteenna 60 diri woro ikkannonsari 9 miliyoone saꞌꞌanno manni reyannota xawissino. Buxima: Alamete Baanke, Afiriku giddo 1990nni buxe buluulino manni 280 miliyoone ikkannota xawissino; 2012nni kayinni togoo manni kiiro lexxite 330 miliyoone ikkitino.

16. (a) Mannu ooso qarra tirtannoti Maganu Mangiste callate yineemmohu mayiraati? (b) Isayaasinna Faarsote maxaafira Maganu Mangiste hiikkonne atoote abbitannota kulloonni?

¹⁶ Yannankera noota ikonoometanna poletiku dirijjitta massagannohu umonsa calla baxanno mannaati. Insa ola, jaddonna buxima huna didandiitanno; konne qarra huna dandiitannoti Maganu Mangiste callate. Hanni albillitte Yihowa mannu oosora maa assannoro hedi. Ola: Maganu Mangiste olaho kaima ikkitinore umonsanna gobbansa calla baxanno manna, mussinna, kaphu ammaꞌnonna Sheexaane huntanno. (Far. 46:8, 9) Jaddo: Maganu Mangiste lowo miliyoone ikkanno manna mimmitonsa baxannonna ammananno gede rosiissanni no; togo assa dandaannohu wolu gashshooti dino. (Isa. 11:9) Dhibba: Maganu mannisira fayyimma oye maassiꞌrannonsa. (Isa. 35:5, 6) Buxima: Yihowa buxima hunanno; hakkiinni mannisira maalaamittetenna ayyaanaamittete jiro aanno, hattono woxunni afiꞌnannikki heeshsho aannonsa.—Far. 72:12, 13.

‘DAWARO QOLA DANDIITINANNI GARA’ ROSSE

17. Alamete hedo gargadha dandaattohu hiittoonniiti?

¹⁷ Mannu ati ammanattori ledo sumuu yitannokkita alamete hedo coyiranna macciishshittoro, Maganu Qaali tenne haja daafira mayyaannoro xiinxalli, hattono ayyaanaamittetenni gikki yiinohu ammanate rodiikki ledo hasaawi. Tenne alamete hedo mannu baxannohu mayiraatiro, tini kapho ikkitinohu mayiraatironna tenne daafira wolootaho xawisa dandaattohu hiittoonniitiro wodanaaꞌmite hedi. Ninke baalunku Phaawuloosi Qolasiyaasi Kiristaanira uyino amaale harunsine alamete hedowiinni xeertiꞌra dandiineemmo; isi togo yiino: “Ammaninokki manni mereero hayyotenni heedhe. Mittu mittunkura labbanno dawaro [qolle].”—Qol. 4:5, 6.