Se Alaga Mai mo se Fesoasoani

“UA FAAGALOINA aʻu e le Atua!” o le tagi talatala mai lena a se fafine Pasili. Ina ua mavae le oti faafuaseʻi o lana tane, sa ia manatu ai loa i lona olaga ua lē o toe uigā. Po ua e taumafai ea e faamāfanafana atu i se tasi o lē ua matuā mafatia lava po o se isi foʻi o alaga mai mo se fesoasoani?

O nisi ua oo ina matuā lotomafatia lava ma iʻu ai ina pule i o latou ola—ma o le toʻatele lava o i latou o talavou. E tusa ai o le nusipepa o le Folha de S. Paulo, o se suʻesuʻega sa faia i Pasili na faaalia ai le “faatupulaʻia o le pule i le ola i le ʻautalavou i le pe tusa o le 26 pasene.” Mo se faataʻitaʻiga, manatu i le mea na tupu ia Walter,a o se alii talavou mai i São Paulo. E leai ni ona mātua, leai se aiga, leai se taimi paganoa mo ia lava, leai ni uō e faalagolago atu i ai. Ina ia faamutaina ona mafatiaga, na filifili ai Walter e oso ese mai se alalaupapa.

O se tinā nofo toʻatasi, o Edna e toʻalua lana fanau sa iai ae ia toe feiloaʻi atu loa i le isi tamāloa. Ina ua mavae le na o le tasi lava o le masina, ae nonofo faatasi loa i laʻua i le fale o le tinā o le tamāloa, lea sa aafia i faiga faataulāitu ma e pulea e le ʻava malosi. Na iʻu ina toe maua le isi tama a Edna, ma ua amata ona lē taofiofia lana inu, ma oo ina maua i le matuā lotomafatia ma taumafai loa e pule i lona ola. O le iʻuga na aveesea faamalosi faaletulafono lana fanau mai ia te ia.

Ae faapefea tagata ua matutua? Sa avea Maria o se tagata agamālie ma le tautalatala. Peitaʻi, a o faasolo ina matua lona soifua, na amata ona popole i lana galuega o se teine tausimaʻi ina neʻi ona faia se mea sesē. Na faapogaia ai i lenei mea ona faalogona mafatia. Ina ua māeʻa ni ana ia lava taumafaiga e faaleleia ai lona tulaga, sa ia saʻilia togafitiga faafomaʻi, ma sa foliga ane na aogā togafitiga sa fai ia te ia. Peitaʻi ina ua faamālōlō litaea o ia mai lana galuega ina ua 57 ona tausaga, na toe oo ifo ia te ia le lotomafatia ma sa matuā faatetele lava lea na māfua ai ona ia manatu ua leai se vaifofō. Na amata ona mafaufau Maria e faatatau i le pule i le ola.

Fai mai le polofesa o José Alberto Del Porto mai le São Paulo University: “Pe tusa o le 10 pasene o tagata e lotomafatia e taumafai e pule i le ola.” Na lipotia mai e le fomaʻi e vaaia le matagaluega o le soifua mālōlōina i le Iunaite Setete, o Dr. David Satcher e faapea: “E faigatā ona talitonuina e sili atu tagata e feoti i le pule i le ola na i lo le oti ona ua fasioti e le isi tagata, peitaʻi o le mea moni lena e faanoanoa ai.”

O nisi taimi o se taumafaiga ina ia pule i le ola, o le mea moni lava ia, o se alaga mai mo se fesoasoani. Ma e mautinoa lava e mananaʻo aiga ma uō e fai le mea saʻo mo lē ua leai se faamoemoe. O le mea moni lava ia, e lē maua se fesoasoani pe a faaaogā faaupuga e pei o le: “Soia e te faanoanoa lava oe ia te oe,” “E toʻatele isi tagata e sili atu ona leaga o latou tulaga na i lo oe” ia po o le faapea foʻi, “E tutupu uma lava ia i tatou faalētonu faapenei mai i lea taimi i lea taimi.” Na i lo lena, aiseā e lē avea ai ma uō moni ma avea o sē e faalogologo lelei? Ioe, taumafai e fesoasoani i lē ua matuā lotomafatia ina ia iloa e matuā tāua le ola.

Na tusia e le tusitala Falani o Voltaire e faapea: “O le tagata o lē, ona o le mafatia i le popole, ua pule ai lava i le asō i lona ola, o le a moomoo e toe fia ola pe ana faatali mo se vaiaso.” Afai, o le tulaga lena, o le a faapefea la ona iloa e tagata o loo atuatuvale e talafeagai ona ola?

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 3]

Ua faatupulaʻia le numera o tagata talavou ma ē matutua ua pule i ola

[Ata i le itulau 4]

E mafai faapefea ona e fesoasoani i sē ua leai se faamoemoe?