Agelu—Pe Latou te Faaafia Lou Olaga?

PE I AI moni ni agelu? Pe ua na o ni fua o le mafaufau? Afai e i ai moni pe e mafai ona latou faaafia lou olaga?

E na o le tasi lava le puna mau faatuatuaina mo ni tali i na fesili. O le Faamaumauga faagaeeina lea ua tuuina mai e le Atua i le fanau a tagata—o lana Afioga le Tusi Paia. Na tusi le aposetolo o Paulo e uiga i ai: “O Tusi Paia uma lava e mai le Agaga o le Atua ia, e aogā foi ia e . . . faatonu ai.”—2 Timoteo 3:16.

O lea la, ua mautinoa nei o le a aumaia e le Tusia Paia ia i tatou tali tuusaʻo e uiga i le i ai o agelu ma pe o latou faaafia i tatou. E moni lava, e mafai e Lē Na Foafoaina le vateatea ona taʻu mai ia i tatou, pe o aafia ai agelu i ana foafoaga.

Pe o ni Peresona Moni Agelu?

Ua tau mai manino mai e le Tusi Paia: “Ua faia e ia [le Atua] ana agelu o matagi [agaga].” (Eperu 1:7) O lea, e i ai mea faiola agaga a Lē Foafoaina Mea i le nofoaga i le lagi. E lē mafai ona tatou vaaia i latou ma e malolosi tele.—Salamo 104:4; 2 Peteru 2:11.

Pe sa fuafuaina e le Atua agelu e lē o ni peresona, ma e lē mautinoa lo latou i ai? Afai o lena le tulaga, ai se ā muatinoa lo laotu i ai? Afai o lena le tulaga, ai se ā la ua faaata mai ai e le Tusi Paia agelu faapea, e i ai o latou faalogona? Mo se faaaʻoaʻoga, ua ia te taʻu mai ia i tatou faapea ina ua faavaeina le lalolagi, o agelu, sa “pepese faatasi . . . ma le alalaga fiafifa atalii [agelu] uma o le Atua.”—Iopu 38:4-7.

E foliga mai faapea, e pei ona i ai o mea faiola popoto faaleagaga a le Atua o agelu. E ui lava e na o le toalua agelu o loo taʻua o la igoa e le Tusi Paia. [Mikaeli ma Kaperielu], a e o le mea moni lava e i ai igoa o agelu, ua faaopoopo atu i o latou uiga taitoatasi. (Luka 1:11, 19, 26; Iuta 9) E matuā taʻuseseina lava e le Tusi Paia le tapuai atu i agelu, e aofia ai ma le tatalo atu ia i latou. Na i lo o le tatalo atu i agelu, na lapatai mai le aposetolo Paulo: “Ia faailoa atu o outou manao i mea uma lava i le Atua, i le tatalo, ma le faatoga, atoa ma le faafetai.”—Filipi 4:6; Faaaliga 19:10; 22:8, 9.

A e pe na faia agelu e aunoa ma le ia i o se malosi e faia ai ni filifiliga totino i le va o le saʻo ma le sese, e pei o ni faatagata e leai ni mafaufau? E leai, o agelu o ni sui saoloto i o latou uiga, e pei lava o tagata. Mo se faaaʻoaʻoga, ina ua solia e nisi agelu le tulafono a le Atua ia on apo o Noa, na teena i latou e le Atua, ma ua tulia i latou mai le afioaga faalelagi o le Atua. O ō latou uiga lē usiusitai o se faailoga manino lena e faaalia ai uiga o agelu taitoatasi.—Kenese 6:1, 2; 2 Peteru 2:4; Mataio 25:41.

O lea, ua saunia ai e le Tusi Paia mo i latou ni faamatalaga aogā e uiga i le amataga, le i ai ma le natura o agelu. O le sosopo atu i mea o fai mai ai le Afioga a le Atua e uiga ia i latou, o le a faapogaia ai ona soona manatunatu mamafa ai fua se tasi i fesili, e lē o taliina e le Tusi Paia. E mafai foi ona oo ina taʻitaʻiina atu e manatu e manatu mamafa ai fua pe oo foi ina tapuai ai i agelu. (Kolose 2:18) Ua faamanatu mai e le Tusi Paia ia i tatou “ina ia masino . . . mea uiga eseese,” ma ‘aua le soona sosopo atu i mea ua uma ona faalauiloa mai e avea o le tala lelei.’—Filipi 1:10; Kalatia 1:8.

Agelu i le Fuafuaga a le Atua

E ui lava e toatele atonu e ioe i le amataga ma uiga o agelu, a e toaitiiti lava e iloa le pogai o lo latou i ai, ma pe ua faapefea ona faaaafia e agelu o tatou olaga i aso nei.

I le Tusi Paia, o upu e lua o loo faaaogā mo se “agelu” o le mal·’akhʹ [faa-Eperu] m ale agʹge·los [faa-Eleni]. O le uiga o nei upu e lua o le “ave feau.” Ua taʻu ma ia ie nei upu ia i itatou se tasi o galuega a agelu. E auauna agelu o ni ave feau, po o ni auauna, i le va o le Atua ma tagata.

Mo se faaaʻoaʻoga, na auina atu se agelu faaoo atu se feau ia Aperaamo faatatau i lona atalii o Isaako, ma le faamanuiaga o le a oo mai ona o ia, o se faamanuiaga e mafai ona tatou maua. (Kenese 22:11-17) Na auina atu se agelu e fesootai ma Mose. (Galuega 7:37, 38) Na auina atu foi e le Atua se agelu ma ni faatonuga i le perofeta o Elia. (2 Tupu 1:3) Ma na faaali atu foi se agelu ia Iosefa, le tamāfai o Iesu, ma ni faatonuga faapitoa faatatau i le pepe.—Mataio 2:13.

Sa aauna atu foi agelu e puipuia tagata o le Atua: “E to lauapi le agelu a Ieova e siosiomia ai e o matataʻu ia te ia, e laveai foi o ia ia te i latou.” (Salamo 34:7) Mo se faataʻitaʻiga, na faasaoloto e se agelu le aposetolo o Peteru ma ile fale puipui. (Galuega 12:6-11) Na fesoasoani ni agelu se toalua e faasao ia Lota ma ona afafine e toalua mai le faaumatiaga o Sotoma ma Komoro e ala i lo la taʻitaʻiina ese atu o i latou mai lena vaipanoa. A e peitaʻi, sa leʻi gaioioi agtoa le avā a Lota e tusa i faatonuga a agelu, o lea na faaumatia ai o ia faatasi ma na aai.—Kenese 19:1-26.

O loo taʻua i le Tusi Paia le tele o isi faataʻitaʻiga o fesoasoani faaagelu, e faamaonia atili ai le mea o taʻua i le Eperu 1:7 ma le 14: “O agelu foi, ua fetalai mai ai o ia, Ua faia e ia ana agelu o matagi [agaga], ma ana auauna o le afi mumū. E le o agaga e auauna ea i latou uma, ua aauina e auauna ona o i latou o e a maua le ola?”

Na auamaia e se agelu se faamafanafanaga sili ia Iesu. I le po a o leʻi maliu o ia, na silafia lava e Iesu le mea o taatia mai i ona luma—faapea o le a faalataina o ia, sasaina, ma faatigaina. Sa ia manaomia le malosi e tumau ai i lenei tofotofoga o lona faamaoni. I lena taimi faigata, na faaali mai ai se agelu ia te ia ina ia ‘faamalosi ia te ia.’ Maeu se faamanuiaga o lena faamafanafanaga faaagelu atonu na maua e Iesu! O le iʻuga, e ui lava na oo o ia i le tigā ma “o lona afu foi ua pei o ʻaluʻalu toto ua paū ifo i le eleele,” a e na ia mafai lava ona tumau ma le faamaoni e oo i le oti.—Luka 22:43, 44.

Na faaaogā foi e le Atua agelu e faaumatia fili o ona tagata. Ina ua faamataʻuina e le Malo Malosi o le Lalolagi Asuria tagata tapuai a le Atua i aso anamua, o le mea lenei na tupu: “O lea lava po na alu atu ai le agelu a Ieova, ma fasi i le togālauapi a Asuria o tagata e selau afe ma afe valu sefulu ma afe e lima. Ua ala o latou na totoe i le taeao lava, faauta, o tagata oti i latou uma.” (2 Tupu 19:35) Ua mafai nei la ona e iloa le malosi uiga ese o agelu—e na o le toatasi le agelu na ia faaumatia le 185,000 o tagata na tetee i le Atua ma ona tagata!

O Herota upuvale foi ia na fesagaʻi ma le malosi o se agelu. Ina ua amata ona manatu ifo Herota ia te ia ua pei o le Atua, “ona taia loa le ao ia e le agelu a le Alii [Ieova], . . . auā ua le avatu e ia le viiga i le Atua; ona ʻatiolaina lea o ia e anufe na oti ai.”—Galuega 12:21-23.

Ua uma ona faailoa mai ia i tatou faapea, ua lē o toe umi lava, ae aumaia loa e le Atua lenei faiga leaga aoao o mea i lona iʻuga, o le a faaaogāina ai foi agelu e avea o ni faaoosala. “E aauina atu e le Atalii o le tagata ana agelu, latou te faapotopotoina nai lona malo mea uma e tausuai ai ma ē amio leaga. E lafoina i latou i totonu o le ogāumu aasa.” —Mataio 13:41, 42.

O lea, e matuā mamao lava agelu mai le me aatonu o manatu i ai le toatele o tagata. Na taʻua e le tusitala faalelotu i Siamani o Dr. Manfred Barthel e faapea: “Afai tatou te manano e mafaufau i agelu a le Alii e pei ona vaai i ai tusitala o le Feagaiga Tuai, muamua lava e tatau la ona tatou faagaloina le nunumi o kerupi . . . na e teuteuina ai a tatou pepa o alofaaga.”—What the Bible Really Says.

E Faapefea ona Faaafia Oe e Agelu?

A e peitai, o loo tumau pea le fesili: O le ā o faia e agelu i aso nei? Pe o latou faaafia nei lava i tatou? Ioe, e mautinoa lava lo latou faia faapea!

Manatua, i lana valoaga faatatau i le “faaiʻuga o lenei faiga o mea,” na valoia ai e Iesu: “Pe a sau le Atalii o le tagata i lona mamalu [e amata ona pule i lona Malo] ma le au agelu paia uma faatasi ma ia, ona tietie ai lea o ia i lona nofoalii mamalu; e faapotopotoina foi i ona luma o nuu uma lava; ona tuueseeseina lea o i latou e ia.”—Mataio 4:3, 25:31, 32.

O le a faapefea ona faataunuuina o lenei tuueseeseina o tagata? Na valoia e Iesu: “E talaʻiina atu foi lenei tala lelei o le malo i le atu laulau uma, e fai ma molimau i nuu uma; ona oo mai ai lea o le gataaga.” (Mataio 24:14) Ioe, ua faaaogāina e le Atua ona tagata i luga o le lalolagi e faia lena galuega talaʻi faalekelope.

O le Malo o Atua o le pulega lea o e ana aumaia le na o lea le vaifofo i faafitauli o le fanau a tagata. I aso nei, ua folafola atu ai le feau e uiga i lea Malo i le lalolagi atoa e Molimau a Ieova, ua sili atu nei i le tolu miliona, o loo lagolagoina i latou e agelu. “E faapea foi i le gataaga o le lalolagi; e o atu le au agelu e vavae ese i e amio leaga ma e amiotonu.”—Mataio 13:49.

O lenei galuega talaʻi e taʻitaʻia e agelu i aso nei, e eseese lava uiga o tali na te maua mai tagata. Fai mai nisi o loo pisi e leai se avanoa e faalogo ai pe na ona mumusu lava. O isi e faaletonu pe leʻi faia foi se filifiliga. Peitai, o le toatele lava o tagata loto faamaoni, e popole i lo latou lumanai, ua tali mai i ai ma le loto. Faapefea?

I atunuu e 208, o loo faia e Molimau a Ieova ni suʻesuʻega fale-Tusi Paia ma le faitau miliona o tagata o ē o loo “iloa o latou manaoga faaleagaga ma o loo ‘fia aai i le amiotonu.’ (Mataio 5:3, 6, NW) E tele lava ni mea tutupu e faaalia ai, e masani lava ona taʻitaʻiina e agelu auauna a Ieova i na tagata loto faamaoni ma le feau o le faaolataga. Ua faamatalaina faaata e le Faaaliga 14:6 le “agelu ua lelei i le taulotoaiga o le lagi: o loo ia te ia “le tala lelei e faavavau e folafola atu i e nonofo i le lalolagi.” Ma o le mea moni lava lena o loo faia nei! O le a faapefea la ona aafia ai lou lumanai i lenei mea?

Agelu i Lou Lumanai

Ua faaali manino mai lava i le Tusi Paia o tatou aso o “aso e gata ai,” o lenei faiga o mea. (2 Timoteo 3:1-5) Ua taʻu mai foi e le Tusi Paia ia i tatou faapea o agelu o loo “tutū mai i itu e fa o le lalolagi, o taofi i matagi e fa o le lalolagi.” (Faaaliga 7:1) O le ā le uiga o lenei faatusa?

I le i “itu” o le lalolagi, ua i ai nei agelu i se tulaga e tatala ma ia i “matagi” e faaumatia ai mai i itu uma. E leai se vaipanoa o le lalolagi e sao mai ai, o lona uiga o le a “faaleaga” pe faaumatia atoa ai lenei faiga leaga o mea ma ē uma o loo lagolagoina. O lea, ua faamatala ai agelu a le Atua e faapea, ua nofo sauni e gaoioi pe a tuuina mai le faailo!—Faaaliga 7:3; 19:11-21.

E ui i leam o i latou o le a “faaleaga” ai i le faaumatiaga, o le an a o i latou lava o ē lē talia le feau o loo lagolagoina e agelu, lea ua talaʻiina atu nei i le lalolagi lautele. E lē afaina ai ialtou o saili i le Atua, ma i latou o loo faalogo i le feau o le Malo. O lea a fasaoina i latou e pei ona fai mai ai le Afioga a le Atua: “Ia outou saili ia Ieova, outou uma ua agamalu i le nuu . . . ia outou saili le amiotonu, ia outou saili le agamalu, atonu e lilo ai outou i le aso o le toasa o Ieova.”—Sefanaia 2:3.

A e o le ā la la le taui mo ē “ua agamalu”? Fai mai le Salamo 37:11: “A o e agamalu, e fai mo latou le nuu; e faafiafia foi i latou ia te i latou ona o le manuia e tele.” Mo le ā le umi? “E fai lava le nuu mo tagata amiotonu, e nonofo ai pea i latou.” (Salamo 37:29) O lona uiga, o le a mafai ona maua le ola e lē uma i luga o le lalolagi, lea o le a faaliliuina i se parataiso, e pei ona sa faailoa mai e Iesu.—Luka 23:43.

O lea la, o le fesili e tatau ona e fesili ai e faapea: “O le ā o le a avea o loʻu lumanai?’ O le tali e faalagolago lava i ou uiga faaalia i le taʻitaiʻga faaagelu. Pe o le a e faalogo ma tali atu pe a tuuina mai le feau o loo latou lagolagoina ia te oe? Afai e te faia faapena, o le a e i ai la ia i latou o ē o vaavaai atu i lum ama le mautinoa, i le lumanai e maua ai le folafolaga mautinoa a le Atua: “O le a avea atu foi le lalolagi, atoa ma lona tuʻinanau, a o lē fai le finagalo o le Atua, e tumau lea e faavavau.”—1 Ioane 2:17.

[Ata i le itulau 7]

I le taimi nei o loo ‘taofia ai e agelu matamatagi e fa.’ Ai se ā?