Pe sa E Faalaeiauina Talu ai Nei se Tasi?
SA NA o le 17 tausaga o Elena ina ua iloa e fomaʻi, sa iai se kanesa i lona faaautama. Sa taumafai lona tinā o Mari e onosaia le tigā, i le vaai atu i le matuā mafatia o Elena.
Na iu ina avatu Elena i se falemai i Madrid, i Sepania, e tusa ma le 1,200 maila (1,900 kilomita) le mamao mai Canary Islands, i le mea e iai lona aiga. I Madrid, na loto malilie ai se vaega o fomai e faia se taotoga e aunoa ma le faaaogaina ai o le toto. (Galuega 15:28, 29) Ae i se taimi puupuu lava ina ua amata le taotoga, sa manino mai ai lava e lē iu i se lelei le tulaga o Elena. Ua sosolo le kanesa i lona tino atoa, ma sa lē mafaia e fomai ona togafitia. Ma na maliu ai Elena ina ua mavae le valu o aso talu ona taunuu i Madrid.
Sa lē na o Mari na fesagai ma lena mea matuiā na tupu. E toalua ni toeaina Kerisiano, na totogi e i laua lava ō la pasese ma tupe faaalu; na ō faatasi ma Mari ma lana tama tama matua i Madrid ma nonofo ai lava i inā seia oo ina maliu Elena. Na faamatala mai e Mari e faapea: “Sa la fesoasoani i a te aʻu e feagai ai ma oʻu faalogona ootia ma le faanoanoa. O le a lē mafai ona galo i a te aʻu faalaeiauga na la tuuina mai. O le la lagolagosua faaleagaga ma fesoasoani aogā, sa sili ona tāua. Sa avea moni i laʻua o se ‘lafitaga mai se matagi.’”—Isaia 32:1, 2.
E fiafia Ieova ona o loo tausia lelei e leoleo mamoe alolofa e pei o i laua nei ana mamoe. (Faataoto 19:17; 1 Peteru 5:2-4) Ae peitai, o le tuuina atu o se faalaeiauga, e lē o se faaeaga mo na o toeaina. E faapotopoto faatasi Kerisiano uma ina ia maua faatonuga faaleagaga ma ia ‘faalaeiau le tasi i le isi.’ (Eperu 10:24, 25) O le tuuina atu o faalaeiauga, o se vaega totino a le mafutaga faa-Kerisiano.
O le ā o Aofia ai i Faalaeiauga?
E pei lava ona mamae o se fugalaau matagofie pe a leai se vai, e faapena foi tagata—i le aiga ma le faapotopotoga—e mafai ona oo ina vaivai ona o le leai o ni faalaeiauga. I le isi itu, o faalaeiauga i le taimi tatau, e mafai ona faamalosia ai i latou o fesagai ma tofotofoga, e faafiafiaina ai loto o ē o mafatia, ma faamalosia ai i latou o loo auauna faamaoni i le Atua.
O le upu Eleni ua faaliliuina i le “faalaeiauga” ua aofia ai le manatu i se faamaisega, apoapoaiga, ma faamafanafanaga. O lea la, o le faalaeiau e lē tau ina fai atu i se tasi, o loo lelei tele au taumafaiga. E mafai foi ona aofia ai le saunia o le lagolagosua aogā ma le fesoasoani faaleagaga.
O le mea moni, o le upu Eleni ua faaliliuina i le “faalaeiauga,” o lona uiga moni “o le valaaulia ina ia iai i tafatafa o se tasi.” O le savavali faatasi ma ō tatou uso ma tuafāfine, e mafai ai ona tatou tuuina atu vave le lagolagosua pe afai ua vāivāi pe tausuai se tasi o i latou. (Failauga 4:9, 10) E fiafia lava, ona o tagata o Ieova o loo “auauna ia te ia ma le loto gatasi.” (Sefanaia 3:9) Ma na taʻua e le aposetolo o Paulo se tasi Kerisiano o se “fesoasoani faamaoni.” (Filipi 4:3) O le auauna faatasi, e ala i le galulue soosoo tauʻau i le amoina o le avega, e māmā ai, ae maise lava i a i latou o ē e lē o malolosi faaleagaga.—Faatusatusa i le Mataio 11:29.
Sa Latou Tuuina atu Faalaeiauga
Ona e tāua tele faalaeiauga, seʻi ō tatou iloiloina ni ona faamaoniga faale-Tusi Paia. Ina ua pulapula la goto le soifua o le perofeta a le Atua o Mose, ona tofia lea e Ieova o Iosua e avea ma taimua i a Isaraelu. Sa lē o se tofiga faigofie lena, e pei ona sa iloa lelei lava e Mose. (Numera 11:14, 15) I lea, na taʻu atu e Ieova i a Mose ina ia “tofia Iosua ma ia faalaeiau ma faamalosia o ia.”—Teuteronome 3:28, NW.
I le taimi o faamasino Isaraelu, na lotomalie ai le afafine o Iefata e tusa ma le tautoga a lona tamā, e ala i le lafoaia o le avanoa sa mafai ai ona faia sona aiga ina ia auauna i le malumalu o Ieova. Pe sa lē iloaina ea e tagata lana taulaga? E leai, auā ua faapea mai le Faamasino 11:40: “O lea tausaga ma lea tausaga ua o ai afafine o Isaraelu e vivii i le afafine o Iefata le Kiliata e taifa aso i le tausaga.” E lē taumatea sa matuā faalaeiauina ai le afafine o Iefata, o lē na faataulagaina ia lava, i na asiasiga.
O le avatua o faalaeiauga i nisi taimi, e manaomia ai le lototele. I le taimi o le uluai malaga faamisionare a le aposetolo o Paulo, na fetaiai ai o ia ma teteega i nisi aai o Asia Itiiti. Na tulia o ia mai Anetioka, ma mafai ona sao mai i se faasalaga i Ikonio, ma sa fetogia i maa ma tuua ai ua tāli oti i Lusa. Ae peitai, e leʻi pine mulimuli ane, ae toe foi atu Paulo ma ana aumea i na lava aai, “ua faamalosi i loto o le au soo, ma apoapoai atu ia tumau i le faatuatua; ua faapea atu foi, o puapuaga e tele e tatau ona tatou sao atu ai i le malo o le Atua.” (Galuega 14:21, 22) Sa nofo sauni Paulo e tuuina atu lona ola i se tulaga lamatia auā le faalaeiauina o nei soo fou.
Peitai, o soo fou, e lē na o i latou ni Kerisiano e manaomia ni faalaeiauga. I tausaga mulimuli ane, na faimalaga ai Paulo i se malaga fitā i Roma mo lona faamasinoga i inā. A o tulata atu o ia i le faataunuuga o lana malaga, atonu sa tauāu ina faavaivai o ia. Ae ina ua ia taunuu i se nofoaga e tusa ma le 46 maila (74 kilomita) i saute sasaʻe o Roma, na faamalosia ai lona loto. Aisea? Auā na ō atu uso mai Roma e faafeiloai i a te ia i le Maketi o Apio ma Fale Faatau e Tolu. “Ua vaai atu Paulo ia te i latou, ona faafetai lea i le Atua, ma loto tele ai.” (Galuega 28:15) I ni taimi foi faapena, i le na o lo tatou auai lava, e ono avea ma faalaeiauga i uso talitonu.
Faaaogā Avanoa e Avatu ai Faalaeiauga
E matuā tele avanoa e avatu ai faalaeiauga. Pe sa faagaeetia ea lou loto i se lauga lelei i le aʻoga na fofogaina atu e se uso po o se tuafafine i le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate? Po o e fiafia ea i le iai o ni talavou e malolosi faaleagaga i le faapotopotoga? Po o faafiafiaina ea oe ona o le tumau ma le onosai o ē matutua? Pe sa e fiafia ea i le auala na faaaogā ai e se tasi o paeonia le Tusi Paia i le faiva mai lea fale i lea fale? Ona avatu lea i ai o le faamālō ma se upu faalaeiau.
E matuā tāua foi le avatua o ni faalaeiauga i le aiga faapea ma le faapotopotoga. Ua mafai i lea mea ona fesoasoani i mātua ina ia tausia ai ā latou fanau “i aoaiga ma tulafono faalemafaufau a Ieova.” (Efeso 6:4, NW) O le fai atu i se tamaitiiti, ua manaia lona taumafai, ma faamatala atu i ai le mafuaaga, e mafai ona avea o se faalaeiauga! I le taimi e oo ai se talavou i le sefulu ma ona tupu o tausaga, e fesagai ai ma le tele o tofotofoga ma omiga, e tāua ai le faalaeiau atu pea.
O le leai o se faalaeiauga i le taimi o le talavou, e ono oo i ai ni aafiaga leaga. I aso nei, ua avea ai Michael o se toeaina Kerisiano e faaleuo ona uiga, ae fai mai o ia: “E leʻi iai lava se taimi na fai mai ai loʻu tamā, sa ou faia se mea lelei. O lea na ou tupu aʻe ai e aunoa ma le iai o ni faalogona mautinoa i a te aʻu. . . . E ui lava la ua 50 nei oʻu tausaga, ae ou te talisapaia pea le faamautinoa mai e aʻu uo e faapea, o loo oʻu faia se galuega lelei i le avea o se toeaina. . . . O le mea na oo i a te aʻu, ua aʻoaʻo mai ai le tāua o le tuuina atu o ni faalaeiauga i isi, ma ua mafai ona faamalosia ai aʻu e tuuina atu se faalaeiauga.”
O Ai e Manaomia Faalaeiauga?
O toeaina Kerisiano galulue mamafa, e tatau i ai faalaeiauga. Na tusia e Paulo e faapea: “Matou te aioi atu foi ia te outou, le au uso e, ia outou iloa e o galulue [mamafa] ia te outou, ma pule ia te outou i la le Alii, ma latou apoapoai atu ia te outou; ia matuā mānatua i latou ma le alofa, ona o la latou galuega.” (1 Tesalonia 5:12, 13) E faigofie ona maua e se tasi aogā mai le galuega mamafa a toeaina e aunoa ma le faaalia o le loto faafetai. Ae o upu e faaalia ai le talisapaia moni ma se faalaeiauga, e mafai ona avea o se faamāmā avega i la latou galuega.
O nisi o i tatou o ē o loo tumau i tulaga faigata, e manaomia foi se faalaeiauga. Ua fautua mai le Tusi Paia: “Ia faamafanafana i e loto iti, ia fesoasoani i ē o vaivai.” (1 Tesalonia 5:14) O mātua e leai ni paaga, o fafine ua oti ā latou tane, o talavou, o ē ua mātutua, ma ē mamaʻi, o i latou na o ē atonu o lagona le loto mafatia po ua vāivāi faaleagaga mai lea taimi i lea taimi.
O María, o se fafine Kerisiano o lē na teʻi lava ua tuulafoaiina o ia e lana tane. Na faapea mai lana faamatalaga: “I le pei o Iopu, sa ou manao ai ou te fia oti i nisi o taimi. [Iopu 14:13] Peitai ane, ou te leʻi faavaivai ai, faafetai i faalaeiauga na ou mauaina. O ni toeaina se toalua o ē ou te iloa lelei, sa laua faaaluina le tele o le taimi e fesoasoani mai ai i a te aʻu ina ia ou iloaina le tāua o le faaauau pea i le auaunaga faataimi atoa. Ma sa faamafanafanaina foi aʻu e ni tuafāfine malamalama se toalua, o ē na laua faalogologo lelei mai a o sasaa atu i ai oʻu faafitauli. I le faaaogaina o le Tusi Paia, na mafai ai ona la fesoasoani i a te aʻu e vaai i mea e tusa ma le silafaga a Ieova. Ou te lē iloa po ua faafia ona matou faitauina le Salamo 55:22, ae ou te iloa o le faatatauina o lenei mau, na auaumalie ai ona ou toe maua le paleni faaleagaga ma faalogona ootia. O lenei mea na tupu i le 12 tausaga ua mavae, ma ou te fiafia e faapea atu, o lea o loo oʻu faaauau pea i le auaunaga faataimi atoa e oo mai lava i le taimi nei. Ua tauia ma fiafia loʻu olaga e ui lava e oo mai ni faalogona tiga i nisi taimi. Ou te mautinoa e faapea, o faalaeiauga i se taimi faapea, e mafai ai ona faia se suiga uigaese i le olaga o se tagata.”
E manaomia e nisi ni faalaeiauga ona sa latou faia ni mea sese, ma ua tauivi nei ina ia faasaʻosaʻoina. Atonu ua latou maua se aoaiga alofa. (Faataoto 27:6) O toeaina na tuuina atu le aoaiga, e tatau ona mataala ina ia tuuina atu le faamālō pe a latou iloa ua faatinoina le fautuaga faale-Tusi Paia na tuuina atu. O ā latou upu faalaeiau, o le a faaluaina le aogā—i le faamaonia ai o lo latou alofa mo lē ua fai mea sese ina neʻi “tofatumoanaina” o ia, ma ia faamanatu atu i a te ia aogā e maua, pe a faatatauina le fautuaga.—2 Korinito 2:7, 8.
Na faia e se tasi toeaina se mea sese matuiā ma aveesea ai lona faaeaga o le vaavaaia o le faapotopotoga. Fai mai o ia: “Ina ua faia le faasilasilaga e uiga i le aveesea o aʻu mai le avea ma toeaina, sa ou manatu ai e faapea, a nei e lē lelei faalogona o uso i a te aʻu pe a ou iai ma i latou. Ae peitai, sa matuā natia e toeaina le mafuaaga ma faamalolosi ai e aumaia ni faalaeiauga i a te aʻu. Sa faapena foi ona faaalia e le faapotopotoga atoa lena lava alofa ma le faaleuo, lea na amata moni ai ona ou toe malosi faaleagaga.”
Ia Avea ma Faalaeiauga
I ō tatou olaga e tele naua feau e fai, e faigofie ai lava ona lē amanaia faalaeiauga. Ae maeu le tele o aogā e mafai ona maua mai ai! O le avatua o ni faalaeiauga e aogā, e tatau ona e manatuaina mea nei e lua. Muamua, mafaufau po o le ā e te fai atu ai, ina ia patino lau faalaeiauga. Lua, ia vaavaai mo se avanoa e faafeiloai ai le tagata o lē e tatau i ai se faamālō po o sē manaomia ona faalaeiauina.
O lou faia soo o lenei mea, o le a sili atu ai foi ona e fiafia. O nei mea uma, ua faamautinoa mai ai i tatou e Iesu e faapea: “E sili le manuia [“fiafia,” NW] o le na te foai atu, i lo le na te talia mai.” (Galuega 20:35) E ala i le faalaeiauina o isi, o le a e faalaeiauina ai oe lava. Aisea e lē fai ai ma sini le tuuina atu o se faalaeiauga i se tasi i aso uma?