Lesona Mai Vavega a Iesu

“UA OO i le aso tolu, ona fai ai lea o le tausamaaga i Kana i Kalilaia; . . . Na talaʻiina foi Iesu ma ona soo i le tausamaaga. Ua uma foi le uaina, ona fai atu lea o le tinā o Iesu ia te ia, ‘Ua leai sa latou uaina.’ O lenei mea na tupu, na saunia ai se avanoa mo le uluai vavega a Iesu.—Ioane 2:1-3.

Ae pe e lē o se faafitauli ea e matuā faatauvaa ma matuā lē tāua, e lē tau faailoaina atu i a Iesu? Ua faamatalaina e se tasi tagata aʻoga o le Tusi Paia e faapea: “O le talimālō i le itu i Sasaʻe, sa avea o se tiute paia . . . O le talimālō moni, ae maise lava i se tausamaaga o se faaipoipoga, sa manaomia ai le matuā tele anoanoai o meaai ma meainu. Pe a lē lava meaai ma meainu i le tausamaaga o se faaipoipoga, o le a avea o se mea e faalumaina ai le aiga ma le ulugalii faaipoipo.”

O lea, na faia ai loa e Iesu se gaoioiga. Na ia silasila atu i “vai maa tetele e ono, [o tutū ai i inā] . . . e pei o le tu o le faamamāina o Iutaia.” O le fafano muamua a o leʻi taumamafa, o se tu masani a tagata Iutaia ma sa manaomia ai le tele o ni vai mo manaoga o i latou o auai. Na faatonu atu e Iesu i le ʻau tautua e faapea: “Ina faatutumu ia o vai [maa] i suāvai.” O Iesu e lē “o le pule i le tausamaaga,” ae sa ia fetalai saʻo atu faatasi ma le pule. Fai mai le faamatalaga: “Ua tofo foi lē pule i le tausamaaga i le vai, ua liu uaina.”—Ioane 2:6-9; Mareko 7:3.

Atonu e foliga mai o se mea ese le avea o se mea masani e pei o se faaipoipoga ma avanoa mo le faia ai o le uluai vavega a Iesu, ae o le mea na tupu, ua faaalia ai le tele o mea e uiga i a Iesu. O Ia o se tane sa nofofua, ma i nisi taimi mulimuli ane, sa ia talanoaina ai ma ōna soo aogā o le nofofua. (Mataio 19:12) Ae peitai, o lona auai i le tausamaaga o le faaipoipoga, na faaalia ai lona lē tetee i le faaipoipoga. Sa paleni o ia ma lagolagosua i le fuafuaga tau i le faaipoipoga; sa ia manatu i ai o se tulaga mamalu i fofoga o le Atua.—Faatusatusa i le Eperu 13:4.

O Iesu, e lē o ia o se tagata faanoanoa na nofotoatasi, lea na faaatagia i ata na tusia e tagata tusiata faalelotu mulimuli ane. Sa manino lona olioli e miomio faatasi ma tagata, ma sa lē faatalatū i auaufaatasiga. (Faatusatusa i le Luka 5:29.) O āna gaoioiga na faataatia ai se faataitaiga mo ōna soo i le lumanai. Sa faataitaia totino e Iesu e faapea, e lē tatau ona latou soona faanoanoa pe soona faamamafa ō latou loto—e peiseai o le amiotonu e uiga i le leai o se olioli. Na i lo o lea, na faatonuina mulimuli ane Kerisiano e faapea: “Ia outou olioli i le Alii e le aunoa.” (Filipi 4:4) O Kerisiano i aso nei, e matuā faaeteete e faatapulaaina faafiafiaga i se tulaga tatau. E latou te maua le olioli i le auaunaga i le Atua, ae o le mulimuli i le faaaoaoga a Iesu, latou te maua ai i nisi taimi le olioli i aufaatasiga faitele ma isi.

Ia mātau foi uiga alofa o Iesu. Sa lē manaomia ona ia faia se vavega. E leai se valoaga e faatatau i lenei mea sa tatau ona faataunuuina. Ae mautinoa lava, sa ootia faalogona o Iesu ona o le popole o lona tinā, faapea le tulaga faigata ua oo i le ulugalii faaipoipo. Sa manatu mamafa o ia i ō latou faalogona ma sa manao ina ia aua neʻi faalumaina i latou. Pe e lē o se mea ea lea e te mautinoa ai, e naunau moni Keriso i a te oe—e oo lava i ou faafitauli i aso faisoo?—Faatusatusa i le Eperu 4:14-16.

E talu ai o vai maa taitasi sa “mafai ona taofia le tailuagafulu po o le taitolugafulu kalone” o vai, o lea, o le vavega a Iesu na matuā tele se uaina na maua mai ai—atonu pe tusa ma le 390 lita po o le 105 kalone! (Ioane 2:6) Aisea na manaomia ai sea uaina tele? E leʻi lagolagoina e Iesu le onā, o se mea e taʻusalaina e le Atua. (Efeso 5:18) Na i lo o lea, sa ia faatinoina ai le limafoai e pei o le atua. Ona o le uaina o se mea inu masani, o mea na totoe, sa mafai ona faaaogaina i nisi taimi.—Faatusatusa i le Mataio 14:14-20; 15:32-37.

Sa faataitai uluai Kerisiano i le faaaoaoga a Iesu o le limafoai. (Faatusatusa i le Galuega 4:34, 35.) Ma o tagata o Ieova i aso nei, ua faapena foi ona faalaeiauina ina ia “foai atu.” (Luka 6:38) Ae peitai, o le uluai vavega a Iesu, e tāua foi e tusa ai ma le valoaga. O loo faasino atu ai i se taimi i le lumanai o le a saunia ai ma le limafoai e le Atua “le faigaai o mea lelei, o le tausamiga o uaina ua tuu ai ʻalu,” e soloia atoatoa ai le fiaʻai.—Isaia 25:6.

Ae faapefea la le tele o vavega na faia e Iesu, na aafia ai le faamaloloina o le tino? O le ā se mea e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i na mea?

Faia o Mea Lelei i le Sapati

“Ina tu ia i luga, ave ia lou moega, ma ia e savali.” O upu ia na fetalai atu ai Iesu i se tamaloa na maʻi mo le 38 tausaga. Ua faaauau mai le faamatalaga a le Evagelia e faapea: “Ona malolo loa lea o le tagata; ua ave lona moega, ma ua savali.” O le mea e ofo ai, ona e lē o tagata uma na fiafia i lenei suiga na faia. Fai mai le faamatalaga: “O le mea lea na faasaua ai Iutaia ia Iesu, . . . auā na ia faia nei mea i le sapati.”—Ioane 5:1-9, 16.

O le Sapati sa fuafua o se aso mālōlō ma ia olioli ai tagata uma. (Esoto 20:8-11) Ae e ui i lea, e oo mai i aso o Iesu ua avea ma tulafono fai e tagata e gaogaosa ma soona faamamafa. Na tusia e le tagata poto o Alfred Edersheim e faapea, i vaega uumi o le tulafono o le Sapati i le tusi o le Talmud, “e faamamafaina ai le talanoaina o mataupu e tusa ma lo latou matuā tāua faalelotu, ia e seāseā ona manatu o le a faatāuaina e se tagata e iai se mafaufau.” (The Life and Times of Jesus the Messiah) Sa faafesootai e rapi le tāua o le ola ma le oti i tulafono valea e faavae i manatu faaletagata, lea na pulea ai vala uma o le olaga o se tagata Iutaia—e masani lava ona faia ma le leai o se manatu alofa e faatatau i faalogona o tagata. Na poloaiina e se tasi tulafono o le Sapati e faapea: “Afai e paʻū se fale i luga o se tagata ma sa masalomia po o iai o ia i inā pe leai, po o ola po ua oti, po o ia foi o se tagata o nuu ese po o se Isaraelu, e mafai ona latou aveese mea ua malepe o le fale o loo tanumia ai o ia. Afai latou te iloa o loo ola o ia, e mafai ona latou aveese mea o tanumia ai o ia; ae afai ua oti [o ia], e tatau ona latou tuua ai pea o ia.”—Tractate Yoma 8:7, The Mishnah, na faaliliuina e Herbert Danby.

Na faapefea ona silasila Iesu i na tulafono valea? Ina ua faitioina ona o le faia o se faamalologa i le Sapati, na ia fetalai atu: “O loo galue loʻu Tamā e oo mai lava i le aso nei; o loo galue foi aʻu.” (Ioane 5:17) Sa leʻi faia e Iesu se galuega totogi ina ia faatamaoaigaina ai o ia. Na i lo o lea, sa ia faia le finagalo o le Atua. E pei lava ona faatagaina sa Levī e faaauau ona faia la latou auaunaga paia i le Sapati, sa mafai foi e Iesu ona faia ma le tonu ōna tiute tofia mai le Atua i le avea o le Mesia, e aunoa ma le solia ai o le Tulafono a le Atua.—Mataio 12:5.

O faamalologa foi ia na faia e Iesu i le Sapati, na faaalialia ai foi le “fiaamiotonu naua” o tusiupu ma Faresaio Iutaia—le lē fetuutuunai ma le lē paleni i ō latou mafaufauga. (Failauga 7:16) E mautinoa lava la, e lē o le finagalo o le Atua le faatapulaaina o galuega lelei i ni aso faapitoa o le vaiaso; e leʻi fuafuaina foi e le Atua le Sapati e na o se tulafono e lē aogā ona mulimuli ai. Na fetalai Iesu i le Mareko 2:27: “Ua faia le sapati mo tagata, a ua le faia tagata mo le sapati.” Sa alofa Iesu i tagata, ae lē o tulafono e faavae i manatu o tagata.

E lelei foi mo Kerisiano i aso nei ona aua le soona tāmau pe soona mapo tulafono i ō latou manatu. O i latou o pulea le faapotopotoga, e tatau ona faamamao mai le soona faamamafa atu o tulafono faia e tagata ma aiaiga i isi. O le faaaoaoga a Iesu, ua faalaeiauina ai foi i tatou e saili mo ni avanoa e faia ai mea lelei. Mo se faataitaiga, e lē tatau lava i se Kerisiano ona manatu faapea, e na o lona alu atu i le faiva mai lea fale i lea fale e mafai ai ona faia sona sao i le tufaina atu o upu moni o le Tusi Paia, po o le faia mai foi o sana lauga i le pulelaa. Fai mai le aposetolo o Peteru, o le Kerisiano, e tatau ona “saunia pea lava . . . e tali atu ma le agamalu ma le ava ia i latou uma o e fesili mai ia te outou i le uiga o le faamoemoe o loo ia te outou.” (1 Peteru 3:15) O le faia o mea lelei e leai se taimi e faatapulaaina ai.

Se Lesona i le Mutimuti Alofa

O se tasi vavega mataina o loo faamauina i le Luka 7:11-17. E tusa ai ma le faamatalaga, “ua maliu atu [Iesu] i le aai, o Naina le igoa, ua o faatasi ma ia ona soo e toatele, ma le motu o tagata e toatele.” E oo mai lava i aso nei, o loo mafai ona vaaia ai fanuatanu i saute sasaʻe o le nuu faaonaponei o Arapi e igoa i a Nein. “Ua latalata o ia i le faitotoa o le aai,” na fetaiai ai o ia ma se solo o loo pisapisaō. “Faauta foi, ua fata mai le tagata oti, o le tama e toatasi o ia a lona tinā, o ia foi le fafine ua oti lana tane; ua ia te ia foi tagata o le aai e toatele.” Na matauina e H. B. Tristram e faapea, “o le tu masani i le faia o se falelauasiga e leʻi suia lava” talu mai aso anamua, ma faaopoopo mai: “Na ou vaai i fafine o muamua atu i le fata, na taitaiina e fafine na totogi ina ia fetagisi. Sa sisii i luga ō latou lima ma tafuti ō latou lauulu, i se uiga lē pulea ona o le faanoanoa, ma feei ma tauvalaau i le igoa o lē ua oti.”—Eastern Customs in Bible Lands.

I le ogatotonu o sea solo o loo vāvāō, sa savali ai se fafine ua oti lana tane ua matuā faanoanoa. Ua leai sana tane, ma sa ia manatu i lana tama e pei ona taʻua i upu a le tusitala o Herbert Lockyer, “o le lagolago i ōna tausaga matua, ma o se faamafanafanaga i lona tuua toatasi—o le lagolago ma le poutu i le aiga. O le oti la o lana tama e toatasi, ua toesea ai le lagolago mulimuli na totoe.” (All the Miracles of the Bible) O le ā se uiga na faaalia e Iesu? I upu mālie a Luka, “ua silasila atu le Alii ia te ia, ona mutimuti alofa lea o ia ia te ia, ua fetalai atu ia te ia, ‘Aua e te tagi.’ ” O le faaupuga “mutimuti alofa” e sau mai le upu Eleni o lona uiga moni o le “taufale.” O lona uiga “o le ootia e tusa ai ma faalogona loloto i totonu o se tasi.” (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Ioe, sa matuā ootia Iesu i ōna faalogona loloto i totonu.

O le tinā o Iesu, atonu sa faapena foi ona avea ma fafine ua oti lana tane i lena taimi, o lea atonu sa ia silafia lelei le tiga o le faanoanoa ina ua maliu lona tamā fai, o Iosefa. (Faatusatusa i le Ioane 19:25-27.) E leʻi tau talosaga atu le fafine ua oti lana tane i a Iesu. Ma le alofa mutimutivale, na vave ona “maliu ane o ia, ua paʻi atu i le fata,” e ui lava i le mea moni e faapea, i le Tulafono a Mose, o le paʻi atu i le tino o se tagata oti e lē mamā ai se tasi. (Numera 19:11) E ala i lona mana faivavega, sa mafai ai e Iesu ona aveesea le mafuaaga moni o le lē mamā! “Ona fetalai atu lea o ia, ‘Le taulealea e, ou te fai atu ia te oe, Ina tulai ia.’ Ona nofo ai lea i luga o le na oti, ua tautala; ona ia tuuina atu lea o ia i lona tinā.”

Maeu se lesona e faagaeetia ai o le mutimuti alofa! E lē tatau i Kerisiano ona faataʻitaʻi i uiga lē alofa, ma le lē talitigā ua faaalia i nei “aso e gata ai.” (2 Timoteo 3:1-5) I le tuufeagai ai, ua apoapoai mai le 1 Peteru 3:8 e faapea: “O le iuga lenei, ia loto gatasi outou uma, ia fealofani, ia alolofa i le au uso, ia mutimutivale i le alofa, ia agalelei.” Afai e oo se tasi tatou te masani ai i le oti po o se maʻi matuiā, e lē mafai ona tatou toe faatuina pe faamālōlō lē ua maʻi. Ae e mafai ona tatou ofoina atu fesoasoani aogā ma se faamafanafanaga, atonu i le tau lava ina iai i inā ma fetagisi faatasi ma i latou.—Roma 12:15.

O lenei toetu mataina na faia e Iesu, ua faasino atu foi i le lumanai—i le taimi o le a “faalogo ai i lona leo o i latou uma ua i tuugamau, ma latou o mai ai”! (Ioane 5:28, 29) I le lalolagi aoao, o ē faanoanoa uma o le a latou tofo totino i le mutimuti alofa o Iesu, pe a toe faafoisia mai i tuugamau i latou na mavae i le oti, o tinā, tamā, fanau, ma uo!

O Lesona Mai Vavega

E manino lava la, o vavega a Iesu, sa sili atu na i lo o ni faaaliga mamana e faafiafiaina ai. Sa viia ai le Atua, faataatia ai se faaaoaoga mo Kerisiano o ē ua uunaia ina ia ‘vivii i le Atua.’ (Roma 15:6) Ua faalaeiauina foi e nei vavega le faia o mea lelei, le faaalia o le limafoai, ma le faaalia o le mutimuti alofa. O le mea e sili ona tāua, ona sa avea na vavega o se muai faaaliga o galuega mamana ia o le a faia i le taimi o le Pulega Faameleniuma a Keriso.

A o iai i le lalolagi, na faia ai e Iesu āna galuega mamana i se vaipanoa e matuā laitiiti lava i le lalolagi. (Mataio 15:24) I le avea o se Tupu ua faamamaluina, o le a faasalafa atu ai lana pulega i le lalolagi atoa! (Salamo 72:8) I tuā i inā, o i latou na ia faamaloloina faavavega ma faatutuina, na iu ina toe maliliu. I lana pulega tautupu faalelagi, o le a aveesea atoatoa ai le agasala ma le oti, ma tatala ai le auala mo le ola e faavavau. (Roma 6:23; Faaaliga 21:3, 4) Ioe, o vavega a Iesu, ua faailoa ai le auala e oo mai ai se lumanai matagofie. Ua fesoasoani atu Molimau a Ieova i le faitau miliona o tagata ina ia atiina aʻe se faamoemoe moni e avea ai o se vaega o lena lalolagi. A o leʻi oo mai lena taimi, maeu se faataimuaga ofoofogia o le mea o le a lē pine ona tupu lea, lea ua saunia e vavega a Iesu Keriso!

[Ata i le itulau 7]

Ua liliu e Iesu le vai e fai ma uaina