O Pule i le Nofoaga o Agaga
O AI o pulea le lalolagi? Po o i ai se malosi e sili atu i lo le malosi o le tagata o puleaina? Po ua tuua e le Atua tagata e tausia e i latou i latou lava? I le sailia o tali i nei fesili, seʻi o tatou muai iloiloina se mea na tupu i le taimi o le faiva faalelalolagi a Iesu Keriso.
E lei pine lava talu ona uma lona papatisoga, na faaosoosoina ai Iesu e se mea faiola agaga lē vaaia ua taʻua o Satani le Tiapolo. I le taʻua o se tasi o tofotofoga, ua faapea mai le Tusi Paia: “Ona toe ave lea o ia [Iesu] e le tiapolo i le mauga matuā maualuga, ua ia faaali foi ia te ia malo uma o le lalolagi ma o latou matagofie.” (Mataio 4:8) Ona taʻu atu lea e Satani ia Iesu e faapea: “Ou te avatua ia te oe lenei pule uma, ma lo latou mamalu; auā ua tuuina mai ia te au, ou te avatu ai foi i lē ou te manao i ai. O lenei, afai e te ifo mai ia te au, e fai ma au nei mea uma.”—Luka 4:6, 7.
Na fai mai Satani, ua tuuina atu ia te ia le pule i malo uma, po o pulega a lenei lalolagi. Pe na teena e Iesu lenei faamatalaga? E leai. O le mea moni, sa ia faamautinoaina i se isi mea na tupu i lona faasino atu ia Satani o le “alii o lenei lalolagi.”—Ioane 14:30.
E tusa ai ma le faamatalaga a le Tusi Paia, o Satani, o se agelu leaga e malosi tele. Ua faafesootaia e le aposetolo Kerisiano o Paulo ia Satani faatasi ma “agaga leaga” ma tautala ia i latou e faapea, o “alii o le pouliuli o lenei lalolagi.” (Efeso 6:11, 12) E lē gata i lea, na faapea mai le aposetolo o Ioane “o le lalolagi uma o loo nofo toilalo i loo leaga.” (1 Ioane 5:19) Ua taʻua e le tusi o le Tusi Paia o Faaaliga e faapea, o Satani o loo “faasese i le lalolagi uma.” (Faaaliga 12:9) I se gagana faafaatusa, ua faaatagia ai foi e le Faaaliga Satani o se tarako ua na tuuina atu i faiga o mea faapolotiki a le lalolagi “lona malosi, ma lona nofoālii, ma le pule tele.”—Faaaliga 13:2.
Ua molimau foi mea tutupu i le lalolagi e faapea e i ai se mana leaga o loo matuā galue nei, e puleaina tagata i mea e faaleagaina ai i latou. Mo ā isi mafuaaga ua lē taulau ai i malo ona aumaia le filemu? O le ā se isi mea na faapogaia tagata e feitagai ma fefasiotiai? Ona o le faateia i fetauaiga faamasaatoto ma le oti i se taua faaleatunuu, na faapea mai ai se tasi mafine na vaaitino i ai: “Ou te lē mailoa po ua faapefea ona tupu o lenei fetauaiga. Ua sili atu ona matuiā nai lo o le feitagai. O se agaga leaga o loo ia faaaogaina nei tagata ola e faaumatia e le tasi le isi.”
O se Peresona Moni e Tetee i le Atua
I aso nei, e toatele e lē talitonu, e i ai moni lava Satani le Tiapolo. A e peitai, o ia, ua lē na o ni manatu leaga i tagata e pei ona talitonu ai nisi. Ua faaalia e le Tusi Paia ma mea tutupu i le lalolagi e faapea, o ia o se peresona moni. E lē gata i lea, e matuā tetee moni lava Satani ia Ieova le Atua. O le mea moni, e lē tutusa Satani ma le Atua. E talu ai, o Ieova o Lē na Foafoaina Mea e ona le malosi uma lava, o ia o le Pule amiotonu i luga o foafoaga uma.—Faaaliga 4:11.
E lei foafoaina e le Atua se mea faiola amio leaga e tetee atu ia te ia lava. E nai lo o lea, o se tasi o “atalii [agelu] o le Atua” na ia faatupuina se tuinanauga manatu faapito ina ia maua e ia lava le tapuaiga e na o Ieova e tatau ona tuuina atu i ai. (Iopu 38:7; Iakopo 1:14, 15) O lenei tuinanauga na iu ina taʻitaʻiina ai o ia i se ala fouvale faasaga i le Atua. E ala i le fouvale, na faia ai e lenei mea faiola o ia lava ma Satani (o lona uiga “tetee”) ma le Tiapolo (o lona uiga o le “taufaaleaga”). I le mafaufau atu i nei mea uma, atonu e te tau manatu pe aisea ua faatagaina ai Satani na te pulea le lalolagi.
Le Pogai ua Faataga ai Satani e Pulea le Lalolagi
O e manatua le mea na taʻu atu e Satani ia Iesu e uiga i le pule o le lalolagi? Na fai atu Satani, “Ou te avatua ia te oe lenei pule uma . . . auā ua tuuina mai ia te au.” (Luka 4:6) Ua faaalia i lena faamatalaga, o loo faia le pule a Satani le Tiapolo ona o le faatagaga a le Atua. A e aisea ua faapalepale ai le Atua ia Satani?
O le tali i lena fesili ua fesootai atu ma mea na tutupu i le faatoaga i Etena, o lea, na amata ai le galuega a Satani e avea ma pule o le lalolagi. O i inā na faia ai e Satani se manatu e faapea, e leaga le auala o loo pulea ai e le Atua mea, ona o lona taofia o se mea lelei mai le uluai tane ma le fafine, o Atamu ma Eva. E tusa ai ma le manatu o Satani, afai e la te aai i le fua na faasaina e le Atua, o le a faasaolotoina i laʻua. O le a saoloto Atamu ma Eva ma tutoatasi ai mai ia Ieova. O le a pei ai i laʻua o le Atua!—Kenese 2:16, 17; 3:1-5.
E ala i lenei pepelo ma faaseseina ai Eva, ma e ala i lona faapogaia o Atamu e solia le tulafono a le Atua, na maua ai e Satani le uluai ulugalii i lana taʻitaʻiga ma lana pule. I lea, ua avea ai le Tiapolo ma o la atua, o lē tetee ia Ieova. A e peitai, nai lo o le faasaolotoina ai o i laʻua, na avea ai Atamu ma Eva ma pologa a Satani, i le agasala, ma i le oti.—Roma 6:16; Eperu 2:14, 15.
I le ogatasi ma lana faamasinoga lelei atoatoa, na ono mafai e Ieova ona faasalaina loa Satani ma ona soo fou e toalua. (Teuteronome 32:4) A e peitai, e i ai se finauga tau i amioga na aafia ai. Na fesiligia ai e Satani le amiotonu o le auala o loo pule ai Ieova. I lona atamai, na faataga ai e le Atua se taimi umi ina ia mafai ai ona faamaonia e faapea, o le tutoatasi mai ia te ia e aumaia ai le mala. Na faatagaina e Ieova le au fouvale e faaauau pea ona ola mo se vaitaimi, ia maua ai e Atamu ma Eva se avanoa e fanau mai ai ni a la fanau.—Kenese 3:14-19.
E ui e lē o gauai le toatele o le fanau a Atamu i le pule a Ieova, a e o feutagaiga a le Atua ma Ona tagata tapuai, ua faaalia ai le silisili ese o lana pule. O le aloaia lelei o le pule silisili ese a Ieova, e aumaia ai le fiafia ma le saogalemu moni. I le isi itu, ua oo mai mea leaga ma le lē saogalemu ona o pulega a tagata i lalo o taaʻiga a Satani. Ioe, “e pule ai le tasi tagata i le tasi, e leaga ai o ia lava.” (Failauga 8:9) E lē o maua e tagata le saogalemu moni ma le fiafia tumau i lalo o pulega faaletagata i lenei lalolagi o loo nofo toilalo ia Satani. A e peitai, e i ai se mafuaaga aogā mo se faamoemoega fiafia.
Ua Puupuu le Taimi mo Satani!
E lē tumau ona taaʻina e Satani le lalolagi. E lē o toe umi se taimi e faapalepale ai Ieova i le pulega faa-satani! Ua lē pine ona taofia lea o le Tiapolo mai le toe faia o ni gaoioiga. O le a pulea e se tupu fou le lalolagi, o se tupu amiotonu ua filifilia e le Atua lava ia. O lena Tupu o Iesu Keriso. E tusa ai ma lona faanofotupuina i le lagi, ua faapea mai ai le Faaaliga: “O malo o le lalolagi ua avea mo lo tatou Alii [o Ieova] ma lona Keriso.” (Faaaliga 11:15) O le faasologa o taimi a le Tusi Paia faatasi ma le faataunuuga o valoaga o le Tusi Paia, ua faamaonia ai e faapea o lenei mea na tupu i le tausaga e 1914.—Mataio 24:3, 6, 7.
Ua faamatala foi e le Tusi Paia le mea na tupu e lei pine lava talu ona mavae le faanofotupuina o Iesu. Ua faapea mai: “Ua tau foi le taua i le lagi; o Mekaeli [Iesu Keriso] ma ana agelu ua latou tau ma le tarako [Satani le Tiapolo], ua ʻau foi le tarako ma ana agelu e tau ai le taua, a ua latou le manumalo, e le toe maua foi i le lagi se mea latou te nonofo ai. Ua lafo foi le tarako tele, o le gata tuai lea, ua igoa i le tiapolo, i le ma Satani, o lē faasese i le lalolagi uma; ua lafo ifo i le lalolagi, ua lafo foi ana agelu faatasi ma ia.”—Faaaliga 12:7-9.
O le ā le iuga o le tuliesea o Satani mai le lagi? Ua olioli i latou i le lagi, a e faapefea i latou o aināina le lalolagi? Fai mai le Faaaliga e 12:12: “O i talofa ia te outou o e nonofo i le fanua ma le sami, auā ua alu ifo ia te outou le tiapolo ua lotoa tele, auā ua na iloa ua saasaa ona po.” Ioe, o le lafoina ifo o Satani mai le lagi ua aumaia ai faanoanoaga i le lalolagi. Ua taʻua e le Columbia History of the World e faapea: “O le mala aupito sili o Tausaga e Fa o le Taua mai le 1914–1918 . . . na faaalia ai i le lalolagi i Sisifo e faapea, e lē mafai ona taofia le tupulaga malamalama mai lona lava valea po o uunaiga leaga. O le agaga lototele o malo i Sisifo, e lei tāitāi lava ona faaleleia talu mai le Taua Muamua a le Lalolagi.”
O faanoanoaga o lenei tupulaga, ua faailogaina i se mea e sili atu nai lo o se agaga ua faataapeapeina. Na valoia e Iesu e faapea: “Auā e sii le taua e le tasi nuu i le tasi nuu, ma le tasi malo i le tasi malo; ona oo mai ai lea o oge, ma mafuie i lea mea ma lea mea.” Na ia valoia foi faamaʻi. (Mataio 24:7, 8; Luka 21:11) E lē gata i lea, ua faapea mai le Tusi Paia, o “aso e gata ai” o le faiga o mea a Satani, o le a avea le toatele ma ē “alolofa i latou ia i latou, o e mananao i tupe, . . . o e le faalogo i mātua, . . . o e tuumavaega.” O le a avea foi tagata ma ē e “tele le manao i mea faafiafia a e leai se manao i le Atua.”—2 Timoteo 3:1-5.
O taua, faamaʻi, le lē lava o meaʻai, mafuie, ma le faateleina o le amio leaga—o na mea uma ua tutupu talu mai le 1914, i se fua sa lei faapea ona i ai muamua, e pei lava ona valoia e le Tusi Paia. Ua faaalia ai, o le fili o le Atua ma tagata ua matuā ita tele—o Satani le Tiapolo—ua lafo ifo mai le lagi ma ua taulai tasi mai lona ita i le lalolagi. A e ua faaalia foi e le Tusi Paia e faapea, ua lē o toe umi se taimi mo Satani e fai ai ana faiga. Ua “saasaa ona po” o loo totoe seia oo ia Amaketo, pe a faaumatia e le Atua le faiga o mea o le lalolagi lea o loo pulea e Satani.
O le ā o le a tupu ia Satani i lena taimi? Na tusia e le aposetolo o Ioane e faapea: “Na aʻu iloa foi le agelu ua alu ifo i le lagi, ua ia te ia le ki o le to e le gata, ua i lona lima foi le maea uamea tele. Ua pue foi e ia le tarako, o le gata tuai, o le tiapolo lea ma Satani, ua ia fusifusi foi ia te ia i tausaga e afe. Ua ia lafo foi ia te ia i le to e le gata, ua pupuni foi ia te ia, ma tuuina atu le faamaufaailoga i ona luga.” (Faaaliga 20:1-3) Maeu se mapusaga mo tagata ua puapuagatia!
Olioli i Lalo o le Pulega a le Malo
Pe a lē toe i ai Satani, ona pule atoatoa loa lea o le Malo o le Atua e ala i le pulega a Iesu Keriso i mataupu fai a tagata. E nai lo o le i ai o le tele o malo i le lalolagi, e na o le tasi lava le malo faalelagi o le a tumau na te pulea le lalolagi atoa. O le a lē toe i ai ni taua, ma o le a salalau atu le filemu i mea uma lava. I lalo o le pulega a le Malo o le Atua, o le a nonofo faatasi tagata uma e pei o se auuso fealofani.—Salamo 72:7, 8; 133:1; Tanielu 2:44.
O le ā le ituaiga pule o le a faamaonia e i ai Iesu? Ina o i ai o ia i le lalolagi, sa ia faaalia le alofa loloto i tagata. Sa foai atu e Iesu Keriso ma le alofa mutimutivale mea e ʻai i e na matelaina. Sa ia faamālōlō i tagata mamaʻi ma toe faapupula tauaso, faatautala gūgū, ma toe faasavavali pipili. Sa oo foi ina toe faatutuina e Iesu tagata na maliliu i le ola! (Mataio 15:30-38; Mareko 1:34; Luka 7:11-17) O na vavega o ni faataʻimuaga o mea ofoofogia o le a ia faia i le avea o se Tupu. Maeu le ofoofogia i le i ai o se pule agalelei faapena!
O i latou e gauai atu i le pule silisili ese a Ieova, o le a tofo i le tele o faamanuiaga e lē uma. Ua folafola mai e le Tusi Paia: “Ona faapupulaina ai lea mata o e tauaso, e faalogoa foi taliga o e tutuli; ona osooso ai lea o le pipili e pei o le aila, e pese foi le laulaufaiva o le gūgū.” (Isaia 35:5, 6) I le faasino atu agaʻi i luma i lena aso sili, na tusi ai le aposetolo o Ioane e faapea: “Na ou faalogo foi i le leo tele mai le lagi, ua faapea mai, Faauta, ua faatasi ma tagata le fale fetafai o le Atua, e mau foi o ia ma i latou; e fai foi i latou mona nuu, e ia te i latou le Atua lava, o lo latou Atua ia. E sōloiesea foi e le Atua loimata uma i o latou mata; e leai foi se toe oti, po o se faanoanoa, po o se aue, e leai foi se toe puapuaga; auā ua mavae atu mea muamua.”—Faaaliga 21:3, 4.
O le olioli ua tuuina mai e le pulega a Ieova le Atua e ala i lona Alo o Iesu Keriso, o le a sili atu nai lo o se taui mo so o se puapuaga atonu na oo ia i tatou i lenei faiga o mea o loo pulea e Satani le Tiapolo. I le lalolagi fou ua folafolaina mai e le Atua, o le a lē toe tau mānatu tagata e faapea, ‘Po o ai moni o loo pule?’ (2 Peteru 3:13) O tagata usiusitai o le a fiafia ma saogalemu i le nofoaga faalelalolagi o Pule alolofa o Ieova ma Keriso i le nofoaga o agaga. Aisea e lē talia ai lea faamoemoe ia i ai faatasi ma ona tagatanuu?
[Ata i le itulau 7]
O le a saogalemu tagata i le nofoaga faalelalolagi o le pulega a le Malo o le Atua
[Ē Ana le Ata i le itulau 4]
NASA photo