Ia Faaaloalo i Isi

1. Aiseā e tatou te talisapaia ai pe a faaalia mai e isi le faaaloalo iā i tatou? (Faataoto 22:1)

O Ā OU faalogona pe a faaalia mai e isi le faaaloalo iā te oe? E mautinoa e te talisapaia! O se mea masani lo tatou mananaʻo e faaalia mai e isi le faaaloalo, ma e tatou te lagona le fiafia pe a latou faia faapea. E lētioa a faapea mai le Tusi Paia, “e sili foʻi le faaaloalogia nai lo o le siliva ma le auro”!—Faitau le Faataoto 22:1.

2-3. Aiseā e lē faigofie ai i taimi uma ona faaalia le faaaloalo, ma o le ā o le a tatou talanoaina?

² Peitaʻi, e lē o taimi uma e faigofie ai ona tatou faaalia le faaaloalo. O se tasi o māfuaaga, ona e faigofie ona tatou mātauina vaivaiga o isi. E lē gata i lea, ua tatou ola i se vaitaimi ua matuā taatele ai le lē faaaloalo. Ae i le avea ai ma Kerisiano moni, e ao ona mātaulia i tatou i le faaalia o le faaaloalo. Aiseā? E finagalo Ieova e tatou te faaaloalo pe āva “i ituaiga uma o tagata.”—1 Pete. 2:17.

³ O le a tatou talanoaina i lenei suʻesuʻega po o le ā e uiga i ai le faaaloalo, ma auala e tatou te faaalia ai le faaaloalo (1) i sui o o tatou aiga (2) i uso ma tuafāfine, ma le (3) i latou e lē auauna iā Ieova. O le a tatou talanoaina foʻi pe e faapefea ona faaalia le faaaloalo e tusa lava pe e lē faigofie.

O LE Ā LE UIGA O LE FAAALOALO I ISI?

4. O le ā e uiga i ai le faaaloalo?

⁴ O le ā e uiga i ai le faaaloalo? O le “āva” po o le “faaaloalo,” e faasino atu i o tatou manatu e faatatau i isi ma le auala e feutagaʻi ai ma i latou. O se faataʻitaʻiga, e tatou te faaaloalo i se tasi ona o ni ona uiga lelei, o ni mea lelei na ia faia, pe e iai foʻi sona tulaga aloaʻia. Peitaʻi i le isi itu, e tāua ona faamautinoa e tatou te faaalia le faaaloalo, ona o le mea moni lenā o loo i o tatou loto.—Mata. 15:8.

5. O le ā le māfuaaga e tatou te faaalia ai le faaaloalo i isi?

⁵ E finagalo Ieova e tatou te faaalia le faaaloalo i isi. O se faataʻitaʻiga, ua ia faatonuina i tatou ina ia faaaloalo i “faipule silisili.” (Roma 13:​1, 7) Peitaʻi, e ono faapea mai nisi, “A lē faaaloalo mai se tasi iā te aʻu, ou te lē faaaloalo foʻi i ai.” Pe e saʻo lenā manatu? E leai. I le avea ai o ni auauna a Ieova, e lē faalagolago lo tatou faaalia o le faaaloalo i gaoioiga po o uiga e faaalia mai e isi. Nai lo o lea, e tatou te faaalia le faaaloalo ona e tatou te alolofa iā Ieova ma naunau e faafiafia o ia.—Iosua 4:14; 1 Pete. 3:15.

6. Pe e mafai ona tatou faaalia le faaaloalo i se tasi e lē faaaloalo iā i tatou? Ia faamatala. (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁶ E ono faapea mai nisi, ʻE lē mafai ona ou faaaloalo i se tasi e lē faaaloalo iā te aʻu.’ Ae seʻi mātau ni faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia e iloa ai le sesē o lenā manatu. Na faalumaina e le tupu o Saulo lona atalii o Ionatana i luma o tagata. (1 Samu. 20:​30-34) Peitaʻi, na faaalia pea e Ionatana le faaaloalo e ala i le lagolagosua i lona tamā i taimi o taua, seʻia oo i le aso na fasiotia ai Saulo i le taua. (Eso. 20:12; 2 Samu. 1:23) Na tuuaʻia sesē Hana e le ositaulaga sili o Eli e faapea e onā o ia. (1 Samu. 1:​12-14) E ui na iloa e le toʻatele o tagata Isaraelu le lē taulau o Eli i lona tulaga o se ositaulaga ma o se tamā, ae e leʻi avea lenā ma māfuaaga e lē faaaloalo ai Hana iā te ia. Nai lo o lea, na talanoa atu pea ma le faaaloalo Hana iā Eli. (1 Samu. 1:​15-18; 2:​22-24) Na faifai tagata Atenai i le aposetolo o Paulo ma taʻua o ia o se tagata “tautala soo.” (Galu. 17:18) Peitaʻi, na talanoa atu pea Paulo iā i latou i se auala faaaloalo. (Galu. 17:22) E faaalia manino mai i nei faaaʻoaʻoga, o lo tatou alofa mo Ieova ma le naunau e faafiafia o ia, e tatau ona uunaʻia ai i tatou e faaalia atu le faaaloalo i isi, e tusa lava pe e faigatā. Seʻi o tatou iloiloina po o ai i latou e ao ona tatou faaalia i ai le faaaloalo ma aiseā.

IA FAAALOALO I SUI O O TATOU AIGA

7. Aiseā e ono faigatā ai ona tatou faaalia le faaaloalo i o tatou aiga?

⁷ Le luʻi. O le tele e tatou te faifaimea faatasi ai ma sui o o tatou aiga, o le faigofie foʻi lenā ona tatou iloa o o latou uiga lelei ma vaivaiga. O nisi o i latou atonu e lofitūina i le soona popole, pe maua i se maʻi lea e faigatā ai ona tatou tausia. E ono fai mai e nisi ni upu po o ni gaoioiga e faatigā ai iā i tatou. A o isi, e latou te faatupuina fevaevaeaʻiga i o latou aiga e ala i le lē faaalia o le faaaloalo. O le iʻuga, e lē maua ai e le aiga le autasi. E pei lava ona faigatā ona gaoioi isi vaega o le tino pe a maua se tasi i le gugu, e faapena foʻi ona faigatā ona galulue faatasi sui o se aiga, pe afai e leai se faaaloalo. Peitaʻi, e ese mai i le gugu lea e lē mafai ona tatou foʻia atoatoa, e iai mea e mafai ona tatou faia e liaʻiese atoatoa ai le lē faaaloalo mai i o tatou aiga.

8. Aiseā e tāua ai le faaalia o le faaaloalo i sui o o tatou aiga? (1 Timoteo 5:​4, 8)

⁸ Māfuaaga e faaalia ai le faaaloalo. (Faitau le 1 Timoteo 5:​4, 8.) I le tusi muamua a le aposetolo o Paulo iā Timoteo, na ia faamatala ai le auala e ao ona feutagaʻi ai sui taʻitasi o se aiga. O le māfuaaga autū e ao ai ona tatou faaalia le faaaloalo i totonu o o tatou aiga, e lē ona o se tiute tauave, ae ona o lo tatou “faamaoni i le Atua.” O lona uiga, e tatou te faia faapea ona o lo tatou alolofa iā Ieova, ma o se vala o la tatou tapuaʻiga. Ia manatua, o Ieova lava ia na faavaeina le faatulagaga o le aiga. (Efe. 3:​14, 15) Pe a tatou faaalia la le faaaloalo i sui o o tatou aiga, o lenā ua tatou faaalia foʻi le faaaloalo iā Ieova, o Lē na faavaeina le faatulagaga o aiga. Maʻeu se uunaʻiga malosi e tatau ai ona tatou faaalia le faaaloalo i sui o o tatou aiga!

9. E faapefea ona faaalia e se tane ma se avā le faaaloalo o le tasi i le isi? (Tagaʻi foʻi i ata.)

⁹ Auala e faaalia ai le faaaloalo. O se tane e faaaloalo, e feutagaʻi o ia ma lana avā i se auala faapelepele, e lē gata i luma o tagata ae pe a na o i laʻua foʻi. (Faata. 31:28; 1 Pete. 3:7) E na te lē fasia lana avā, faalumaina o ia, pe faia ni tala po o ni gaoioiga e taʻufaatauvaa ai o ia. Ua faapea mai se tane e igoa iā Ariela mai i Anitenitina: “Talu ai e maʻi laʻu avā, e iai la taimi e na te fai mai ai ni tala faatigā. Ae ou te taumafai e manatua, e lē o ona uiga masani na. Pe a iai foʻi ni ma feeseeseaʻiga, ou te mafaufau i le 1 Korinito 13:​5, ma e fesoasoani lea ou te talanoa atu ai pea i se auala faaaloalo.” (Faata. 19:11) E faaalia e se avā le faaaloalo i lana tane, e ala i le faia o faamatalaga lelei e faatatau iā te ia i luma o isi. (Efe. 5:33) E na te lē fai atu ni tala tutui pe faalumaluma, ona e na te iloa e faaleagaina ai le la faaipoipoga. (Faata. 14:1) Ua faapea mai se tuafafine mai i Italia, lea e tauivi lana tane ma faalogona popole: “O isi taimi ou te mafaufau ua soona popolevale tele laʻu tane. I le taimi muamua, e iloagofie mai i aʻu tala ma oʻu foliga loʻu lē faaaloalo. Peitaʻi, o le faifaimea faatasi ma i latou e talanoa e faatatau i isi i se auala faaaloalo, na fesoasoani ou te faaalia ai le faaaloalo i laʻu tane.”

10. E faapefea ona faaalia e le fanau le faaaloalo i o latou mātua?

¹⁰ Le fanau e, ia usiusitaʻi i ou mātua ma talanoa atu iā i laʻua i se auala faaaloalo. (Eso. 21:17; Efe. 6:​1-3) A o faasolo ina matutua i laʻua, e la te manaʻomia lau fesoasoani. O lea, ia fai le mea sili e te mafaia e tausia ai i laʻua. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a le tuafafine o María, lea e lē o se Molimau a Ieova lona tamā. Ina ua maʻi lona tamā, na masani ona ia faia ni tala faatigā ma faafaigatā ai iā María ona tausia o ia. Peitaʻi na faapea mai María: “Na ou tatalo iā Ieova e fesoasoani mai ina ia ou faaalia pea le faaaloalo i loʻu tamā, ma ia iloa atu foʻi i aʻu gaoioiga. Na ou mafaufau, afai na faatonu aʻu e Ieova e āva i oʻu mātua, e na te foaʻi mai foʻi la le malosi ou te faia ai faapea. A o faagasolo taimi, na ou iloa ai e tusa pe e lē suia uiga o loʻu tamā, ae e tatau pea ona ou faaaloalo iā te ia.” Pe a tatou faaalia le faaaloalo i sui o o tatou aiga e tusa pe e faigatā, e iloa ai lo tatou faaaloalo i le faatulagaga a Ieova mo aiga.

IA FAAALOALO I USO MA TUAFĀFINE

11. Aiseā e ono faigatā ai ona tatou faaalia le faaaloalo i se uso po o se tuafafine?

¹¹ Le luʻi. E ola uso ma tuafāfine e tusa ma tapulaa a le Tusi Paia. Peitaʻi, e iai taimi e latou te ono feutagaʻi ai ma i tatou i se auala lē agalelei, faamasinosino pe faaʻonoʻono foʻi iā i tatou. O lea, pe a faia e se uso po o se tuafafine se mea e tatou te tigā ai, e ono faigatā iā i tatou ona faaalia atu le faaaloalo iā i latou. (Kolo. 3:13) O le ā la e mafai ona fesoasoani iā i tatou?

12. Aiseā e tāua ai le faaalia o le faaaloalo i uso ma tuafāfine? (2 Peteru 2:​9-12)

¹² Māfuaaga e faaalia ai le faaaloalo. (Faitau le 2 Peteru 2:​9-12.) I le tusi faagaeeina lona lua a Peteru, na ia taʻua ai nisi i le faapotopotoga i le uluaʻi senituri na “fai upu leaga i ē e mamalu,” po o toeaina. O le ā na faia e agelu faamaoni o ē na vāai mai i lenā mea na tupu? “O le faaaloalo iā Ieova,” e latou te leʻi fai atu ai se upu leaga i na tagata amioleaga. Seʻi mafaufau i lenā mea! E oo lava i agelu e lelei atoatoa, na latou maumauaʻi e lē fai atu se upu leaga i na tagata lē mafaufau. Nai lo o lea, na latou tuu atu iā Ieova e faia le faamasinoga ma aʻoaʻia i latou. (Roma 14:​10-12; faatusatusa i le Iuta 9.) O le ā se lesona ua tatou aʻoaʻoina mai ai? Pe afai e tatou te faaalia le faaaloalo e oo lava i ē e tetee mai, e sili atu la ona manaʻomia ona tatou faaaloalo i o tatou uso ma tuafāfine. O le mea moni, e ao ona tatou “tausolomua” e faaaloalo iā i latou. (Roma 12:10) O le faia faapea, e atagia atu ai lo tatou faaaloalo iā Ieova.

13-14. E faapefea ona tatou faaalia le faaaloalo i isi i le faapotopotoga? Aumai ni faataʻitaʻiga. (Tagaʻi foʻi i ata.)

¹³ Auala e faaalia ai le faaaloalo. E ao i se toeaina ona faaalia le alofa pe a aʻoaʻo atu i isi. (File. 8, 9) Pe a ia avatu aʻoaʻiga i se tasi, e ao ona faia i se auala agalelei ma i le taimi e lē o ita ai. E mafai foʻi ona faia se sao o tuafāfine i le faatumauina o le filemu ma le faaaloalo i le faapotopotoga, e ala i le lē faia o tala taufaaleaga e uiga i isi. (Tito 2:​3-5) E mafai foʻi e i tatou uma ona faaalia le faaaloalo i toeaina, e ala i le galulue soosootauʻau ma i latou. Ia faaleo atu foʻi lo tatou talisapaia o a latou galuega mamafa i le saunia o vaega mo sauniga, taʻimua i talaʻiga, ma le fesoasoani i se tasi ua uia “se laasaga sesē.”—Kala. 6:1; 1 Timo. 5:17.

¹⁴ E leʻi faigofie i se tuafafine e igoa iā Rocío ona faaalia le faaaloalo i se toeaina na fautuaina o ia. Na ia faapea mai: “Ou te leʻi fiafia ona na ou mafaufau e leʻi agalelei le auala na talanoa mai ai le toeaina. E ui na ou taumafai e aua neʻi iloa mai loʻu lē fiafia, ae na ou faia ni tala lē lelei e uiga iā te ia pe a oo i le fale, ma ou te leʻi talia lana fautuaga.” O le ā na fesoasoani iā Rocío? Na ia faapea atili mai: “Ina ua fai laʻu faitauga Tusi Paia, na ou tau ai i le manatu i le 1 Tesalonia 5:​12, 13. Na ōia loʻu lotofuatiaifo, ona na ou iloa ou te leʻi faaaloalo i le toeaina na fautuaina aʻu. O lea na ou tatalo ai iā Ieova, ma faia ni aʻu saʻiliʻiliga i a tatou lomiga mo ni fautuaga e fesoasoani e suia ai oʻu uiga. Na ou iloa ai e lē o le uso le faafitauli, ae o loʻu faamaualuga. Ua ou malamalama nei, pe a iā te aʻu le uiga lotomaulalo, o le a faigofie foʻi ona ou faaalia le faaaloalo i isi. E ui lava o loo oʻu galue pea e faaleleia lenei vala, ae ou te iloa o loo talisapaia e Ieova aʻu taumafaiga.”

IA FAAALOALO I Ē E LĒ AUAUNA IĀ IEOVA

15. Aiseā e ono faigatā ai ona tatou faaalia le faaaloalo i nisi e lē auauna iā Ieova?

¹⁵ Le luʻi. O nisi taimi e tatou te feiloaʻi ai i le talaʻiga ma tagata e lē fia talanoa e faatatau i le Atua po o le Tusi Paia. (Efe. 4:18) A o nisi tagata e tetee i la tatou feʻau, ona o mea na aʻoaʻoina ai i latou a o tuputupu aʻe. Atonu foʻi e tatou te aʻoʻoga pe faigaluega faatasi ma tagata e lē faaaloalo, pe e faamaliegatā ma lē talisapaia i tatou e faiaʻoga po o pule o galuega. A o faagasolo la taimi, atonu o le a amata ona mou atu lo tatou faaaloalo iā i latou, ma feutagaʻi ai ma i latou i se auala lē agalelei.

16. Aiseā e tāua ai le faaalia o le faaaloalo i ē e lē auauna iā Ieova? (1 Peteru 2:12; 3:15)

¹⁶ Māfuaaga e faaalia ai le faaaloalo. Ia manatua, o loo silasila mai Ieova i le auala o loo tatou feutagaʻi ai ma tagata lē talitonu. Na faamanatu atu e le aposetolo o Peteru i Kerisiano, o a latou amioga lelei e uunaʻia ai isi e ʻfaamamaluina le Atua.’ O le māfuaaga lea na ia apoapoaʻi atu ai, e ao ona latou tali atu “ma le agamalu ma le matuā faaaloalo,” pe a fesiligia e nisi o latou talitonuga. (Faitau le 1 Peteru 2:12; 3:15.) O lea, e tusa pe e molia i tatou i luma o le faamasinoga pe e fesiligia e isi o tatou talitonuga, ae e ao ona tatou tali atu iā i latou e peiseaʻī o loo tatou iai i luma o Ieova. E matuā tāua le faia faapea, ona o loo silasila ma faafofoga mai Ieova i a tatou faamatalaga, faapea le auala e fai ai. Pe e lē o se māfuaaga tāua tele lea, e ao ai ona tatou faaalia le faaaloalo i ē e lē auauna iā Ieova?

17. E faapefea ona tatou faaalia le faaaloalo iā i latou e lē auauna iā Ieova?

¹⁷ Auala e faaalia ai le faaaloalo. Pe a tatou ō i le talaʻiga, ia ʻalofia le vaai maulalo i tagata, aemaise pe afai e itiiti lo latou iloa i le Tusi Paia. Nai lo o lea, e ao ona tatou lotomaulalo ma vaai iā i latou o ni ē e tautele i le silafaga a le Atua. (Ha. 2:7; Fili. 2:3) Pe a faifai mai nisi i o tatou talitonuga, ia ʻalofia le toe tali atu i se auala lē faaaloalo, e pei o le faia o ni tala e foliga mai e mālie ae e tutui. (1 Pete. 2:23) Ia vave foʻi ona e faatoese atu pe a e faia se tala e te toe salamō ai. Ae e faapefea ona e faaalia le faaaloalo i le galuega? Ia avea oe o sē e galue malosi, faamaoni, ma ia faaali atu uiga lelei i ē e tou te faigaluega faatasi po o lou pule foʻi. (Tito 2:​9, 10) O le faia faapea, atonu o le a latou talisapaia ai au galuega. Ae e tusa foʻi pe e latou te lē talisapaia, ia mautinoa o loo e faafiafiaina le finagalo o Ieova.—Kolo. 3:​22, 23.

18. Aiseā e tāua ai lo tatou atiaʻe o le faaaloalo ma faaalia atu i isi?

¹⁸ E pei ona tatou talanoaina, pe a faaalia le faaaloalo i sui o o tatou aiga, e atagia atu ai lo tatou faaaloalo iā Ieova ma faamamaluina ai o ia, o le Ulu o lo tatou aiga. Pe a tatou faaaloalo i o tatou uso ma tuafāfine faaleagaga, e faamamaluina ai lo tatou Tamā i le lagi. Pe a tatou faaaloalo foʻi i ē e lē auauna iā Ieova, ua tatou avatu ai iā i latou le avanoa e mafai ona latou faamamaluina ai lo tatou Atua. Maʻeu ni māfuaaga matuā tāua, e ao ai ona tatou atiaʻe le faaaloalo ma faaali atu i isi! E tusa foʻi pe e lē toe faaalia mai e isi le faaaloalo, ae e tāua lo tatou atiaʻe pea o lenā uiga ma faaali atu iā i latou. Aiseā? Auā o le a tauia ma faamanuia ai i tatou e Ieova. Na ia folafola mai e faapea: “Ou te faamamaluina o ē e faamamaluina aʻu.”—1 Samu. 2:30.