Pe E te Faasalaina le Lalolagi e Ala i Lou Faatuatua?

“O le faatuatua o Noa . . . na fausia ai le vaa mo le faasaoina o ia ma lona aiga; ma e ala i lenei faatuatua na ia faasalaina ai le lalolagi.”—EPERU 11:7, “NW.”

1, 2. O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le iloiloina o le soifuaga o Noa?

NA TUUINA atu e Ieova ia Noa ma lona aiga—i le na o le toavalu lava le faitau aofai—le faaeaga i le avea ai e na o i latou lava tagata na faasaoina i le lolo. O ola o i latou uma o le tupulaga a Noa na faapuupuuina ina ua tafiesea e le Atua i latou uma i se tuugamau vai. Talu ai ona o Noa o lo tatou tupuaga lautele, o le mea lea e ao ai ona tatou loto faafetai mo le faatuatua na ia faatinoina.

² E tele mea e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le iloiloina o le soifuaga o Noa. Ua taʻu mai e Tusi Paia ia i tatou le pogai na alofagia ai o ia e le Atua ma faasaoina, a o Ia faaumatia tagata o le tupulaga a Noa. O lenei lava faamaumauga tauatua ua faaalia manino ai faapea ua fesagai nei lo tatou tupulaga ma se faamasinoga faapena a le Atua. E tusa ai ma lenei mea, na fetalai Iesu: “Auā o ia ona po e oo ai le puapuaga tele, e leai sona tusa talu le amataga o le lalolagi, ua oo lava i ona po nei; e le toe faapea foi amuli.” (Mataio 24:21) I le faataʻitaʻi i le faatuatua o Noa, ua mafai ai ona tatou maua le faamoemoe mautinoa o le faasaoina i le faaumatiaga o loo faaloloʻi mai o lenei faiga amioleaga o mea.—Roma 15:4; faatusatusa le Eperu 13:7.

3. Aiseā na aumaia ai e Ieova le Lolo?

³ Talu mai le 1,656 tausaga mai le foafoaina o Atamu e oo atu i le Lolo, e toaitiiti lava ni nai tagata sa iai mafaufauga e faia le mea lelei. Na matuā paʻū maulalo lava le tulaga tau amio mamā. “Ua silafia e Ieova ua leaga tele lava tagata i le lalolagi, o manatu uma ua mafaufau ifo ai i o latou loto ua na ona leaga ia i aso uma lava.” (Kenese 6:5) O faiga sauā, sailia o faafiafiaga, ma le ōmai o agelu ua liu tino o ē na faaipoipo i fafine ma maua ai ni fanau tinoeese o na mea faatasi ai ma mea moni faapea na taʻitaʻiina atu ai i le faaooina mai o le faamasinoga a le Atua i luga o lena lalolagi tuai o le fanau a tagata. Na fetalai atu Ieova ia Noa: “Ua oo mai i oʻu luma le iuga o tagata uma; auā ua tumu le lalolagi i le saua ona o i latou.” Ua uma le onosai o Lē na Foafoaina Mea, Lē “na te faamasinoina le lalolagi uma.”—Kenese 6:13; 18:25.

Sa Feooai o le Atua ma Noa

4. (a) Na faapefea ona silasila Ieova ia Noa, ma aiseā? (e) Ona sa manaomia e le faamasinoga tonu a le Atua le faaumatiaga o lena lalolagi leaga, na faapefea ona faaalia lona alofa ona o Noa ma lona aiga?

⁴ Maeu le ese o Noa mai tagata o ona aso! Sa “alofagia o ia e Ieova. . . . O Noa o le tagata amiotonu ia ma le sao i e tupulaga ma ia; sa la feooai o le Atua ma Noa.” (Kenese 6:8, 9) Na faapefea ona feooai Noa ma le Atua? E ala i le faia o mea tonu e pei o le talaʻiga ma le lagolagoina o le amiotonu ma le fauina o le vaa i le faatuatua ma le usiusitai. O lea, e ui lava na faaumatia lena lalolagi tuai ona ua matuā iʻuvale, ae o le Atua sa faasaoina “Noa lē talaʻi le amiotonu, o lona toavalu lea na faaolaina, ina ua au mai le lolo i le lalolagi faalematau.” (2 Peteru 2:5) Ioe, e leʻi faaumatia e lo tatou Atua alofa ma le faamasinotonu o Ieova tagata amiotonu faatasi ma tagata amioleaga. Na ia faatonu Noa ina ia fause vaa tele mo le faasaoina o ia, lona aiga, ma se vaega o manu, o na mea uma na faia ina ia toe faatumuina ai le lalolagi pe a mavae le lolo. Ma na “faapea lava ona fai” e Noa.—Kenese 6:22.

5. Ua faapefea ona faamatalaina e Tusitusiga Paia le amiotonu ma le faatuatua o Noa?

⁵ Ina ua uma le vaa, ona taʻu atu lea e le Atua ia Noa: “Ina ulu atu ia oe atoa ma lou aiga uma i le vaa; auā ua ou iloa oe o le amiotonu i oʻu luma i lenei tupulaga.” Na aoteleina foi e Paulo mataupu i lenei auala: “O le faatuatua o Noa, ina uma uma ona tuuina atu i ai le lapataiga tauatua o mea e leʻi vaaia, na faaalia ai le mataʻu faaleatua ma fausia le vaa mo le faasaoina o lona aiga; ma e ala i lenei faatuatua na ia faasalaina ai le lalolagi, ma avea ai o ia o le suli o le amiotonu e tusa o le faatuatua.”—Kenese 7:1; Eperu 11:7, NW.

6. Na faapefea ona faasalaina e Noa le lalolagi o ona aso e ala i lona faatuatua?

⁶ Sa ia Noa se faatuatua uiga ese. Sa ia talitonu i mea na fetalai mai ai le Atua e uiga i le soloiesea o lena tupulaga. Sa ia Noa se mataʻu mamā o le faatupuina o le lē fiafia o Ieova ma usiusitai ai e fau le vaa e tusa o faatonuga na tuuina mai e le Atua. E lē gata i lea, i le avea o sē talaʻi o le amiotonu, na taʻu atu ai e Noa i isi e uiga i le faaumatiaga o loo faaloloʻi mai. E ui lava sa latou leʻi utagia ana upu, ae sa musu lava o ia e faatagaina lena lalolagi leaga e ‘oomi o ia ina ia foliga i ai.’ (Roma 12:2, Phillips) Na i lo o lea, e ala i lona faatuatua, na faasalaina ai e Noa le lalolagi ona o lona leaga ma faaalia ai faapea ua tatau ai lona faaumatiaga. O lona usiusitai ma fai le amiotonu na faaalia ai faapea e mafai foi e isi e ese ai nai ia te ia ma lona aiga ona faasaoina pe ana faapea na latou loto malilie e suia uiga o o latou olaga. O le mea moni, ua faamaonia e Noa lena mea, e ui lava i omiga mai lona tino lē lelei atoatoa, le lalolagi leaga o loo siomia ai o ia, ma le Tiapolo, ae sa mafai lava ona ia ola i se olaga na faafiafiaina ai le Atua.

Le Pogai o le a Faaumatia ai e le Atua Lenei Faiga o Mea

7. E faapefea ona tatou iloa ua tatou ola i aso e gata ai?

⁷ Na vaaia i le taʻisefulu tausaga taitasi o lenei luasefulu senituri le magoto loloto atu o le lalolagi i le faia o le amioleaga. E faapitoa lava ona moni o lenei mea talu mai le amataga o le Taua Muamua a le Lalolagi. Ua oo ai ina matuā loloto le magoto ifo o le fanau a tagata i mea faapena e pei o amioga lē mamā faaleituaiga, le solitulafono, faiga sauā, faiga taua, le feitagai, le matapeapea, le faaaogāseseina o le toto ma ua masalosalo ai i latou o ē alolofa i le mea moni pe e mafai ona oo ina faateleina ona leaga tulaga o mea. Peitai, na valoia e le Tusi Paia le faatuputeleina o le sili atu o le amioleaga i lo tatou tupulaga, ma aumaia ai faamaoniga atili faapea ua tatou ola i “aso e gata ai.”—2 Timoteo 3:1-5; Mataio 24:34.

8. O le ā ua fai mai ai nisi e uiga i le iloa o le agasala?

⁸ I aso nei, o le talitonu i le agasala ua faaleaogāina i mafaufau o le toatele o tagata. I le sili atu i le 40 tausaga ua mavae, na matauina ai e Pope Pio XII: “O le agasala o lenei senituri o le leiloa lea o uiga uma o le agasala.” O le tupulaga lenei ua latou mumusu e iloa le agasala ma taʻusalaina ai. I le tusi Whatever Became of Sin? a Dr. Karl Menninger ua taʻua ai faapea: “O le upu lava lea o le ‘agasala’. . . ua toetoe lava mou ese atu—o le upu, faatasi ai ma lona uiga. Aiseā? Pe ua lē toe agasala ea se tasi?” E toatele ua leiloa le tomai e mafaufau ai i le mea tonu mai i le mea sese. Peitai tatou te lē ofo ai i lenei mea, auā na valoia e Iesu mea faapena o le a tutupu ina o ia talanoaina ‘le faailoga o lona faatasi mai’ i “ona po o le iuga.”—Mataio 24:3; Tanielu 12:4.

Le Faaaʻoaʻoga o le Faamasinoga na Faatuina i Aso o Noa

9. Na faapefea ona faatusatusa e Iesu aso o Noa ma mea o le a tutupu i le taimi o Lona faatasi mai?

⁹ Na aumaia e Iesu se faatusatusaga i le va o mea na tutupu i ona po o Noa ma mea o le a tutupu i le taimi o lona toe faatasi mai i le mana o le Malo, e amata i le 1914. Na ia fetalai: “A e pei o ona po o Noa, e faapea foi pe a sau le Atalii o le tagata [Iesu]. Auā e pei ona faia i ona po a o lei oo le lolo, ua latou aai ma inu, ua latou fai avā foi ma faaavaga, ua oo lava i le aso na ulu atu ai Noa i le vaa, na le iloa foi e i latou ina seia oo le lolo, ma aveesea i latou uma; e faapea foi pe a sau le Atalii o le tagata.”—Mataio 24:37-39.

10. Ua faapefea i tagata lautele ona latou lē amanaia e uiga i faailoga o mea tutupu e fesootai atu ma le faatasi mai o Keriso?

¹⁰ Ioe, e pei o ona po o Noa, ua faapena foi ona le iloa e tagata i aso nei. Ua pisi naua i mea o le olaga i aso fai soo ma taumafaiga manatu faapito, ua latou mumusu ai e iloa faapea ua manino lava le ese o tulaga o mea o iai i aso nei mai tulaga o aso ua mavae ma ua fetaui lelei lava ma le mea na fetalai ai Iesu o le a faailogaina ai le taimi o le iʻuga. Mo le tele o tausaga, ua taʻu atu ai pea e Molimau a Ieova i lenei tupulaga faapea o le faatasi mai o Iesu e avea o le Tupu faa-Mesia i le lagi na amata i le 1914, ma ua tulaga tutusa lea ma le “faaiʻuga o lenei faiga o mea.” (Mataio 24:3, NW) E toatele tagata e aamu mai i le feau o le Malo, peitai na valoia foi lenei mea ina ua tusi le aposetolo o Peteru: “Ua muamua ona iloa o lenei mea, e ōmai i ona aso e gata ai o ē tauemu, latou te savavali e tusa ma o latou lava tuʻinanau; e faapea mai foi i latou, o i fea o iai le upu na folafola ai lona afio mai? Auā talu ona momoe o le augatamā i le oti, ua tutumau pea o mea uma talu ona faatoʻā faia.”—2 Peteru 3:3, 4, NW.

11. Aiseā o le a leai ai se faamolemolega a tupulaga i aso nei pe a oo mai le puapuaga tele?

¹¹ Ae, o le tupulaga i aso nei o le a leai lava se faamolemolega pe a oo mai le puapuaga tele. Aiseā? Auā ua iai faamatalaga i le Tusi Paia o faamasinoga tauatua i aso ua mavae ua faataatia ai se faaaʻoaʻoga mo le mea o le a faia e le Atua i o tatou aso. (Iuta 5-7) O auala o faataunuuina ai valoaga o le Tusi Paia i luma tonu lava o o latou mata, ua faaalia ai i le iʻuga le tulaga lea ua tatou iai i le faagasologa o taimi. Ua iai foi i luma o lenei tupulaga le galuega talaʻi a Molimau a Ieova ma iai foi talaaga o lo latou tausisi i le faamaoni e pei o Noa.

12. O le autū la, ua faapefea ona faatusatusa e Peteru le faaumatiaga o le lalolagi i aso o Noa ma lena o le a oo mai i luga o le ‘lagi ma le lalolagi o iai nei’?

¹² Ua faamatalaina e Peteru le mea o le a tupu ia i latou o ē lē amanaia nei mea moni. I le pei o Iesu, ua faia ai faapea e le aposetolo i lona faasino atu i le mea na tupu i ona po o Noa, i lona faapea atu: “Auā latou te mananao ia lilo lenei mea ia te i latou, sa i ai le lagi talu anamua, o le lalolagi foi na i le moana lea, ua faatumauina foi i le moana, ona o le afioga a le Atua, o lea mea foi sa faaumatia ai le lalolagi tuai ina ua lofia i le vai; a o le lagi nei ma le lalolagi ua tuu ona o lea lava afioga, ia taofia mo le afi i le aso e faamasinoina ai ma fano ai tagata faalematau.”—2 Peteru 3:5-7.

13. I le manatu atu e uiga i mea tutupu iloga o loo i le lumanai, o le ā le fautuaga mai ia Peteru e tatau ona tatou utagia?

¹³ Faatasi ai ma lenei faamasinoga mautinoa a le Atua o loo fesagaʻi ma i tatou, seʻi aua neʻi faaseseina pe faamataʻuina i tatou e tagata tetee. E lē manaomia ona tatou auai faatasi i lo latou taunuuga. Ua fautua mai Peteru: “Ona o le a mavae ese nei mea uma, ae faapefea outou i a outou amio ma galuega o le tuutoina i le Atua, i le faatalitali atu i le oo mai o le aso o Ieova o le a liu suavai ai le lagi ina ua mu, o le a mataa foi elemeni ona o le vevela tele! Ae o loo faatalitali i tatou i le lagi fou ma le lalolagi fou, e tusa o lana folafolaga, e mau ai le amiotonu.”—2 Peteru 3:11-13, NW.

Faataʻitaʻi i le Faatuatua o Noa mo le Faasaoina

14. O ā fesili e mafai ona fesoasoani ia i tatou e iloilo ai i tatou lava?

¹⁴ I aso nei, ua tatou fesagaʻi ai ma luʻi lava ia e pei o na sa fesagaʻi ma Noa ma lona aiga i le avea ma tumau ai o ni ē mo le faasaoina. I le pei lava o Noa, ua faasalaina ai e Molimau a Ieova le lalolagi e ala i lo latou faatuatua e lagolagoina e a latou galuega lelei. Peitai e mafai ona fesili ifo i tatou taitoatasi ‘O faapefea ona ou faia totino? Afai o le a oo mai le puapuaga tele a taeao, pe o le a faamasinoina aʻu e le Atua e aogā mo le faasaoina? I le pei o Noa, o lē na faamaonia lona “sao i e tupulaga ma ia,” pe o ia te aʻu le lototele e faaese ai mai le lalolagi? Pe i nisi taimi e faigata ai ona iloa le eseesega i le va o aʻu ma tagata o le lalolagi ona o le auala o loo oʻu gaoioi ai, tautala, pe laei ai?’ (Kenese 6:9) Na fetalai Iesu e uiga i ona soʻo: “E le ni o le lalolagi i latou, faapei o aʻu foi, ou te le so le lalolagi aʻu.”—Ioane 17:16; faatusatusa le 1 Ioane 4:4-6.

15. (a) E tusa ai ma le 1 Peteru 4:3, 4, e faapefea ona tatou manatu e uiga i o tatou mafaufauga ma amioga faalelalolagi muamua? (e) O le ā e tatau ona tatou faia pe afai e faifai mai a tatou uluai uo o le lalolagi ia i tatou?

¹⁵ Ua fautua mai Peteru: “Ua lava ma totoe taimi i aso ua mavae sa faia ai e outou mea e mananao i ai nuu, ina o outou faia le faamatāitu ma amioga leaga, le pepelo, ma le inu tele i uaina, o poula, ma inugaava, ma ifoga i tupua e lē faaletulafono. Ona tou te lē taufetuli pea ma i latou i lenei auala paʻū maulalo ulavale silisili, ua iso i latou ma ua faifai ai ia te outou.” (1 Peteru 4:3, 4, NW) Atonu o le a tautala faifai au uo muamua o le lalolagi e uiga ia te oe ona ua lua feooai ma le Atua ma ua e lē toe taufetuli ma i latou. Peitai, e pei o Noa, e mafai ona e faasalaina i latou e ala i lou faatuatua ma le faia o galuega lelei faatasi ma le loto maulalo.—Mika 6:8.

16. Na faapefea ona silasila le Atua ia Noa, ma o ā fesili e mafai ona fesoasoani ia i tatou e iloiloina o tatou manatu ma a tatou amio?

¹⁶ Sa manatu le Atua ia Noa o se tagata amiotonu. O lena tamā matua faatuatua “sa alofagia o ia e Ieova.” (Kenese 6:8) Ina o e iloiloina ou manatu ma amioga e tusa ai ma le malamalama o tapulaa a le Atua, pe o ia te oe se lagona faapea ua ia faamaonia le mea o loo e faia, i mea uma o loo e alu i ai? Pe i nisi taimi o tau sāua oe i faafiafiaga lē mamā, ia ua taatele nei? Ua faapea mai le Afioga a le Atua e tatau ona tatou mafaufau e uiga i mea mamā, atoatoa ona lelei, ma atiina aʻe ai. (Filipi 4:8) Pe o e suesue ma le filigā le Afioga a le Atua ina ia ‘toleni ai le malosi o lou mafaufau e faaeseese ai le mea ua saʻo ma le mea ua sese’? (Eperu 5:14) Pe e te teena aumea leaga ma fiafia e auaufaatasi ma uso tapuai ia Ieova i sauniga faa-Kerisiano ma isi avanoa?—1 Korinito 15:33; Eperu 10:24, 25; Iakopo 4:4.

17. I le avea o Molimau a Ieova, e mafai faapefea ona tatou pei o Noa?

¹⁷ Ina ua uma ona lipoti atu le faaumaina o le vaa, ona faapea mai lea o le Tusi Paia: “Na faia foi e Noa e faapei ona poloai atu ai le Atua ia te ia i mea uma, sa faapea lava ona fai e ia.” (Kenese 6:22) Sa maelega foi lena tagata faaleatua i le talaʻiga i le avea o se molimau a Ieova. I le pei o Noa, e mafai ona avea oe o se lagolagosua aʻiaʻi o le mea ua tonu i le avea o sē talaʻi e lē aunoa o le amiotonu. Ia maumauaʻi i le faaleoina atu o le lapataiga i le iʻuga o lenei lalolagi leaga, e tusa lava pe toaitiiti nisi e faalogo. Ia galulue autasi ma uso talitonu ina ia faia le galuega o le faia o soʻo a o leʻi oo mai le iʻuga.—Mataio 28:19, 20.

18. I luga o le ā le faavae ua filifili ai Ieova po o ai o le a faasaoina i le puapuaga tele?

¹⁸ I le faatatauina o nei lava tulaga amiotonu ma le faamasinotonu e pei ona sa ia faia i aso o Noa, ua filifili ai nei e le Atua po o ai e tatau ona faasaoina a o ai foi e tatau ona faaumatia i le puapuaga tele. Na faatusaina e Iesu le galuega o le vaevaeina i aso nei i se leoleo mamoe o lē o tuueseeseina mamoe mai oti. (Mataio 25:31-46) O tagata o ē o loo faaautū o latou olaga i faanaunauga ma taumafaiga manatu faapito e lē mananao ina ia uma le lalolagi tuai ma o le a lē faasaoina. Peitai o i latou o ē aloese mai le faaafia ai i faiga palapalā a lenei lalolagi, o ē tausia le faatuatua malosi i le Atua, ma o ē o loo talaʻia pea le feau o le Malo, faaleoina atu le lapataiga i le faamasinoga o loo sau a Ieova, o le a olioli i le alofa tauatua e avea o ni ē faasaoina. Na fetalai Iesu: “O ia ona po e i ai i le vao o tagata e toalua, e avea le tasi, a e tuua le tasi. E olo faatasi fafine e toalua i le mea e olo aʻi saito, e avea le tasi, a e tuua le tasi.”—Mataio 24:40, 41; 2 Tesalonia 1:6-9; Faaaliga 22:12-15.

Mauaina Faamanuiaga Faatasi ma Noa

19. O le ā le aoaoina na valoia e Isaia ma Mika mo aso e gata ai?

¹⁹ I valoaga tutusa faapena, na faamatalaina ai e perofeta a le Atua o Isaia ma Mika mea o le a tutupu i aso e gata ai. Na la muai valoia mea ua tatou vaaia o loo faataunuuina i aso nei—o se solo o tagata e faamaoni o latou loto ua ōmai mai le lalolagi tuai ma ua ō atu i le mauga faafaatusa o le tapuaiga moni. Ua latou faalauteleina atu le valaau i isi: “O mai ia, tatou o ae ia i le mauga o Ieova, o le fale o le Atua o Iakopo; e aʻoaʻo mai foi o ia ia te i tatou i ona ala, ona tatou savavali ai lea i ona ala.” (Isaia 2:2, 3; Mika 4:1, 2) Pe o e savali faatasi ea ma lenei ʻau fiafia?

20. O ā faamanuiaga o le a olioli ai i latou o ē na faasalaina le lalolagi e ala i lo latou faatuatua?

²⁰ Na faaalia mai foi e Isaia ma Mika faamanuiaga o le a olioli ai i latou o ē na faasalaina le lalolagi i lo latou faatuatua. O le a laualuga atu le filemu moni ma le faamasinoga tonu ia i latou, latou te lē toe aʻoaʻo foi i ni taua. O le a ia i latou le faamoemoe mautinoa o se tofi mai ia Ieova ma o le a ‘nofo le tagata i lalo o lona vine ma lalo o lona mati.’ Ae e tatau i tagata taitoatasi ona faia se filifiliga mautū, auā ua faaalia e Mika faapea e lua auala o loo iai, i lona faapea mai: “O tagata uma lava, e tusa ai o la latou vaega, o le a savavali i le igoa o lo latou atua; peitai i tatou, i la tatou vaega, o le a tatou savavali i le suafa o Ieova lo tatou Atua e oo i le faavavau, faavavau lava.”—Mika 4:3-5, NW; Isaia 2:4.

21. E mafai faapefea ona e auai i faamanuiaga sili o le ola e faavavau i le lalolagi?

²¹ Ua faaalia manino e Tusitusiga Paia le mea o loo manaomia ina ia faasaoina ai mai le puapuaga tele: o se faatuatua malosi. Sa ia Noa le faatuatua lena, peitai pe o ia te oe? Afai o ia te oe, i le pei o ia, o le a e maua ai foi “le amiotonu lea e i le faatuatua.” (Eperu 11:7) Na faasaoina Noa mai le faaumatiaga na poloaiina e le Atua lena na oo mai i luga o lana tupulaga. Sa lē gata ina soifua o ia mo le 350 tausaga ina ua mavae le Lolo ae o le a toe faatuina mai foi o ia faatasi ai ma le faamoemoe o le ola e faavavau i luga o le lalolagi. Maeu se faamanuiaga sili! (Eperu 11:13-16) E mafai ona e auai i lena faamanuiaga faatasi ma Noa, lona aiga, ma le faitau miliona o isi o ē alolofa i le amiotonu. Faapefea? E ala i le tumau seia oo i le iʻuga ma faasalaina le lalolagi e ala i lou faatuatua.

E te Manatua?

◻ Aiseā e tāua ai mo Kerisiano le iloiloina o le soifuaga o Noa?

◻ O le ā na lē taulau ona amanaia e tagata o lenei tupulaga, ma taʻitaʻiina atu ai i lo latou faaumatiaga?

◻ I le pei o Noa, e mafai faapefea ona tatou faasalaina lenei lalolagi?

◻ E mafai faapefea ona tatou pei o Noa i le avea o sē talaʻi o le amiotonu?