ƆKƆNDƆ WƆ LOWIKO
Mbaka ɛtshɔkɔ wɛ motakanelaki edjinge elakanyelo efula má nkambela Yehova
M’ƆLƐNGƐ wɔmi, winá enkfumɔ wɛ mɛnaka aviyɔ watafumbɔ, lakombolaki mpeeta l’aviyɔ t’ewila enkina. Le lemi, ɔsɔ ayalaki dɔ djepakoke nkotshama.
Ambotshi wami wasɛkɔka má Estonie lá winá wɔ Mbandji k’ape kel’andja w’otondo edjinge watshɔka ntoyala l’Allemagne lá motowotshɔka. Iyayale nde m’ɔkɔngɔ wɔ botshɔ djɛmi ndeke yawange ndalɔngɔsɔla djɛ nsɛkɔ tá Canada. Mvulu kɛso kɛ ntondo kɛ setamaka lá Canada, entshupa la Ottawa, keyalaka la mpeka dj’ankɔkɔ l’eteyi. Tayalaki ɔmvɔ w’efula, koko kaanga iyayale nghɔsɔ, totasambaki ekele wɛ ndɛ mma djɛ nkɛsɛ.
Lofu lɔmɔtshi, Ewakɛ wɛ Yehova wawalelaka nyɔ kɛmi onkanda wɔ Ndjiso 21:3, 4. Akambo wandawale wakotaka oloko wɔnde efula, ko awangaka ndela. Lowambo lɔ akambo wa nsɔsɔlɔ lofulaka la nkeke l’oloko wɔ papa la nyɛnghɛmi, ko ataheta ilá walongolaka batisimo.
Ambotshi wami watewaki otepela wɔ Anglais wɔlɔ wɔlɔ, koko iwɔ wɔsaka akambo wa nsɔsɔlɔ la ntshina efula. Nsuke la mfu yɛ mpɔsɔ inkfumɔ, kaanga m’ɔkɔngɔ wɔ nkamba otsho w’otondo l’izinɛ yɛ yatshulaka mbolo lá Sudbury, l’Ontario, papa kɛmi atɔtɔlaki lemi isa nkaana kɛmi kɛ yetaka Sylvia, t’olemo w’ipoposanyɛ. Edjinge mbengo inkfumɔ tekaki Etange k’Olami lá nkfumbo. Papa kɛmi la nyɔ kɛmi wakonaka ngandji kɛ Ndjambe l’oloko wɔmi. Ko nkambo djɛsɔ djentshindaka djɛ ndambola lowiko lɔmi te Yehova lá 1956 winá wɔ mayalaka l’ɛnɔnyi djomi. Ngandji k’efula k’iyokaka Yehova kenkembɛka djɛ lemi nkindjɛ ndookambela lowiko lɔmi l’otondo.
M’ɔkɔngɔ wɔ lemi nshiyɛ inivɛrsite, ngandji kɛ mokaka Yehova kekaakitaka. Lakanelaki ente ntsha lambokoma yat’ekalo, mpakotshɛki lotshinda dɔ djɛmi djɛ mpeeta l’aviyɔ la nyɛna ewila wel’andja w’otondo. Ndjɛka ndowa olemo wɔ nsɔnaka la ndjilaka teembo lá stasiɔ kɛmɔtshi kɛ radio, ɔsɔ ayalaka olemo wɔ makɔpaka lombombe. Koko makambaka ngo la nkɔlɔ, djɛkondeke lasambaki nsanghanyɛ mbala la mbala edjinge ndjɛka ndoyala lotombe l’anto watakɔpaki Ndjambe. Ekomo ekomo nkfum’oloko kɛmi kembokfumbamá má Bible kentshindaka djɛ nangha etshikitano.
Nsɛkɔka ta Oshawa, l’Ontario. L’eteyi mpomanaka isa Ray Norman, nkaana kɛnde Lesli, edjinge tat’ekalo tonkina. Iyankfumɔ wandjilaki yimba efula. Má nyɛna efula k’osasa woyalaki lawɔ, ntshindamaka djɛ nkalɔ ntɔnɔla lá nkambo dj’ekoma wɛ moyawilelá lá lowiko. Iwɔ wankembɛka djɛ lemi ndɔsa olemo wɔ yat’ekalo, kɛsɔ ndeke mananghe lá Ngɔndɔ kɛ ndjuwa 1966. Ndjalaka l’osasa edjinge lakɔpaki lowiko lɔmi. Koko, etshikitano ɛmɔtshi wɛ motakanelaki wankongelaki.
NTSHA YEHOVA AMBOKETA DJƐ NANGHA NKAMBO MƆTSHI, NGO WƐ NSƐSA
Winá wɔ mingelaka inivɛrsite, lakotshɛ́ki lá Betɛlɛ djɛ Toronto, lá Canada. M’ɔkɔngɔ winá wɔ makome yat’ekalo, wandjetaka djɛ ntokamba lá Betɛlɛ ɛnɔnyi ɛnɛyi. Koko lakɔpaki Lesli efula, djɛkondeke ndjokaka wɔma ente ntsha lambawola leeta lɔsɔ, mpangɔɔwɛna lonkina. M’ɔkɔngɔ wɔ alɔmbɛlɔ wa l’entete, ndjɛka ndawola leeta lɔ tá Betɛlɛ lɔsɔ, koko ndjalaka la yɛnyi efula djɛ nɛna isa Lesli.
Lá Betɛlɛ, lakambaki lá departɛma djelendana l’osolelo wɔ ntshendja edjinge m’ɔkɔngɔ lá sɛkrɛtaria. Ngo lá winá wɔk’ɔmɔ, Lesli akomaka yat’ekalo yetshikitanyi lá ngando kɛ Gatineau, lá Québec. Mbala efula ndawopolaki kɛnɛ konanghande edjinge ntsha ndɔsaka nkano djɛ wɔlɔ má ndootshika. Masɔ nkambo mɔtshi dj’osasa efula djɛ motakanelaki lá lowiko lɔmi nkomelaka. Wetaka Ray, nkaana kɛ Lesli lá Betɛlɛ. Toyalaka mvulu kɛmɔ isande! Kɛsɔ kenkotshɛ́ka djɛ lemi nkawoyɛ djokanelo djɛmi isa Lesli. Totshukanaka lá Ngɔndɔ k’ape 27, 1971, lofu l’ekomo lɔ ɛnɔnyi ɛnɛyi wɛ mananghe lá Betɛlɛ.
Tombotateyɛ olemo w’edjingadjinga lá 1975
Wantomaka lemi isa Lesli t’otshumano ɔmɔtshi w’otepela wɔ Falase lá Québec. Ɛnɔnyi emangha m’ɔkɔngɔ, winá wɔ mayalaka l’ɛnɔnyi 28, wampɛyɛka leeta lɔ ntokambá etengo onami wedjingadjinga. Nkambo djɛsɔ djenkamoyɛka efula. Lakanelaki ente ndekɔ ilɛngɛ efula edjinge mpalekɔ la balo efula djɛ nkoma onami w’edjingadjinga, koko etepela welá Jɛrɛmi 1:7, 8 wenkembɛka. Koko lonkina, Lesli ananghaka aksida mbala ipe y’etondo edjinge ayalaki l’okakasano wɔ ndjetama ilɔ wɔlɔ. Iya isakoke ntshɔ t’olemo w’edjingadjinga nghɔsɔ ngete mo? Kaanga yayale nghɔsɔ, Lesli atepelaka ante: “Ntsha Yehova ambɔtɔlɔmba djɛ nangha nkambo mɔtshi, lamo sopasɛsɛ?” Tawolaka odjito wɔsɔ edjinge tonanghaka l’olemo w’edjingadjinga ɛnɔnyi 17.
Layalaki l’olemo efula winá wɔ mayalaka l’olemo w’edjingadjinga, edjinge mbala efula ntawaki winá wɔ ndjala esanga isa Lesli. Mbaka olakanyelo onkina. Lofu lɔ kɔtshi la nkɛsɛ dj’efula, onto ɔmɔtshi akɔkɔlaka lá lokfuke lɔ lopango lɔso. Winá wɔ madjipola lokfuke, ntɛna kaanga onto, ngo esaka kɛmɔtshi kɛ yadjipe esendja kɛ mɛsa, mbambo, frɔmajɛ, mampa, ɔlɔndɔ wɔ waná, wa vɛrɛ, la onkanda ɔmɔtshi wopalekɔ la djiina dj’onto wotepelaki ante: “Tɔla wadjɛko t’asɛkɛlɔ.” Ayalaka lofu lɔ yaane yɛ wolo efula. Koko, nshimelaka Lesli ente mpangotshɔ ladjikɛnde ndekɔ la wamba wa ndɔngɔsɔla. Nde andjokaka koko akiyanaka ndambo. Winá wɔ mintasɛ lá nkosa, nkfum’oloko kɛmi kewangaka ndomboyɛ lemi. Ntɔnɔlaka lá etepela welá Ɛfɛsɛ 5:25, 28. Ko ntepelaka mɔmɛlɛ ente ape etepela wɛ Yehova wɛsɔ onkembɛwɔ nde djɛ nkotshɛ mposɛ yɛ wadjɛmi? M’ɔkɔngɔ wɔ lemi ndɔmba, nshimelaka Lesli ente: “Tombotshɔ,” nkambo djɛsɔ dj’opɛyɛka osasa efula. Totshɔka t’idjena imɔtshi yɛ wɔlɔ efula l’omamo wɔ ndjale, talaka esendja kɛ mɛsa djɛ ndjintasɛ, edjinge tohetshɛka winá wɛ wɔlɔ efula esanga. Masɔ ndjɛka ndokindjɛ ndɔngɔsɔla wamba wami.
Edjingadjinga kɛso keyalaka wɔlɔ efula edjinge ekekete, má Colombie-Britanique tii lá Terre-Neuve. Mposɛ keyalaki la lemi m’ɔlɛngɛ kɛ mpeeta l’ewila kekotshamaka. Nkanelaka nkambo djɛ Nkalasa kɛ Ngiliyadɛ, koko ntayalaki la mposɛ kɛ ntshɔ misiɔnɛrɛ t’owila wɔ nkana. Ɛnamaki etengo wa misiɔnnɛrɛ wayalaki anto wa nkekete efula edjinge lɛnaki ente mpalekɔ l’akoka wasɔ. L’adjiko djɛ lasɔ, layalaki la wɔma ente wantotoma t’Afrikɛ ladjikɛnde l’eteyi ambalaka efula l’ambandji. Layalaki l’osasa efula l’edjena kɛ mayalaka.
LEETA LƆ NKAMƆ LƆ TA ESTONIE EDJINGE TA EWILA WƐ BALTES
Tolekɔ lá lɔkɛndɔ tá ewila wɛ Baltes
Lá 1992 winá wɔ olemo wɔso yadjipɔ lá ewila ɛmɔtshi weyalaki l’eteyi kɛ Union soviétique, watɔlɔmbaka ntsha tɔngɔkɔpa ntshɔ tá Estonie etengo wa misiɔnɛrɛ. Tokamɔka efula, koko tɔlɔmbaka efula lá nkambo djɛsɔ. Lonkina totepalaka ente: ‘Ntsha Yehova ambɔtɔlɔmba djɛ nangha nkambo mɔtshi, lamo sopasɛsɛ?’ Tawolaka djɛ ntshɔ, edjinge totepelaka ente: ‘Ee, mpeyi nde wapatotomisa tá Afrikɛ.’
Mbala kɛkɔ kɛmɔ towangaka ndjeka otepela wɔ Estonie. M’ɔkɔngɔ w’iso nangha ngɔndɔ ipe l’owila wɔkɔ, watɔlɔmbaka djɛ ntateyɛ nkamba l’olemo w’edjingadjinga. Tawembolaki ntshumano la toloyi etengo 46 lá ewila esato wɛ Baltes edjinge lá Kaliningrad, lá Russie. Kɛsɔ nsakisolaka ente toyalaka ladjɛ ndjeka otepela wɔ Letton, Lithuanie, la wɔ Russie. Ayalaka nsɔsɔlɔ okakasano. Koko, wananyɔ wasasangaka la welo wɛ sile edjinge watokotshɛ́ki. Lá 1999, wadjipolaka bilo djɛ filialɛ l’Estonie, ko wantomaka djɛ ntokamba lá kɔmite kɛ filialɛ kɛkɔ esanga la Toomas Edur, Lembit Reile, la Tommi Kauko.
Womɛ lɔwɔ: Ntepela lá losanghanyɛ l’ekekete lɔ rɛjɔ lá Lituanie
Wadjɛ lɔwɔ: Kɔmite kɛ filialɛ kɛ Estonie, kekfumbamaka lá 1999
Toyɛka ndewana l’Ewakɛ efula wɛ yatɔlɛ tá Sibérie. Kaanga yɛnyi ndjolo lá lokando lɔ wolo la yawangoyɛ l’ankfumbo yɛwɔ, iwɔ watayala ɛnkɛkɛlɛ edjinge djandji djandji. Iwɔ walamaka osasa wɔwɔ la wakindjɛka mpoposanyɛ l’osasa onkfumɔ. Ndjɔmbɔmba kɛwɔ ketokotshɛ́ka djɛ nyɛna ente kaanga iso, tokoka nkfulumeyɛ lá ndjala l’osasa kaanga oyalaso l’anteyi kɛ ekakasano.
Tokambaka l’ilá k’ɛnɔnyi efula ko totawaki winá wɔ mpomola, djɛkondeke Lesli ndotateyɛka ndɛmba efula. Totasipisoyɛ lankeke ente olando ɔmɔtshi w’etawɔ fibromyalgie ndeke lɔɔpɛyɛki lɔlɛmbɔ lɔsɔ. Lasɔ tɔsaka nkano djɛ nkalɔ tá Canada. Winá wɔ yatete tá nkalasa kɛ ase kɔmite kɛ filialɛ lá Patterson, l’owila wɔ New York, l’États-Unis, ntakanelaki ente tokoka ndjingela lá nkalasa kɛsɔ. Koko, m’ɔkɔngɔ wɔ ndɔmba efula, tawolaka ntshɔ. Yehova atshɔkɔlaka nkano djɛsɔ. Winá wɔ sayalaka lá nkalasa kɛsɔ, Lesli ɔsaka bɔki djɛ ndayalaka la djonyi le tofulumɛ. Eposelo weyalisá la nkambo djɛsɔ nde, toyalaka l’akoka wa nkalɔ nangha akambo wa sananghaka ntondo.
NKAMBO NKINA DJETOKAMOYISÁ, KƆNTINA KENKINA
Lá nkɔlɔ mɔtshi, winá wɔ sakalɔ lá Estonie lá 2008, nyɛnaka leeta lɔ telefɔnɛ má bilo dj’ekekete, wandɔmba ntsha tongawola ntshɔ tá Congo. Nkamɔka efula, peka peka ladjikɛnde wandɔmbaki djɛ lemi nkadjimola ngo lofu lɔwɔlamá. Má bango, ntashimela Lesli ladjikɛnde atasamba mba ilɔ otsho wɔsɔ. L’edjena kɛ nghɔsɔ, lemi ndeke onto w’osambisá iIɔ, ladjikɛnde lalɔmbaki Yehova lá kɛnɛ kelendana la wɔma wɔ mokaka djɛ ntshɔ tá Afrikɛ.
Lofu lɔ wɔlamisá winá wɔ mashimela Lesli, totepelaka ente: “Yehova ndeke lomboteta lá Afrikɛ. Wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjewa ente iso nkoka nangha nkambo djɛsɔ edjinge nsasanga ntsha topasɛsisa?” Djɛkondeke m’ɔkɔngɔ wɔ nangha ɛnɔnyi 16 lá Estonie, tapemaka aviyɔ tá Kinshasa, lá Congo. Filialɛ kɛ l’eteyi keyalaka la jardɛ djɛ wɔlɔ efula edjinge vu dj’efula. Ekete kɛ ntondo kɛ Lesli ndile lá mvulu kɛso k’eteyi nde kartɛ kɛ ndayakala má Canada. Lá kartɛ kɛsɔ wafunaka ambɔ “Yala l’osasa l’edjena k’oyalɛ.” M’ɔkɔngɔ wɔ mpomana la wananyɔ, ndjeka l’anto Bible, edjinge nyɛna wopo wɔ olemo wɔ misiɔnɛrɛ oyɛwɔ wɔlɔ, osasa wɔso l’olemo wɔ Yehova wofulaka. L’etsho wɛsɔ, towaka mpeyi kɛ mbembola filialɛ inkina etengo 13 yelá Afrikɛ. Kɛsɔ ketokotshɛ́ka djɛ nyɛna nkfumbo djetshikitanyi la anto wa nkopo inkfumɔ. Wɔma wɔ mokaka má bango woshilaka, edjinge tokawoyɛka Yehova lokasa lá wopo wɔ ndatotome djɛ ntokambela lá Afrikɛ.
Lá Congo, watɔpɛyɛka nkete djɛ ndɛ, djɛ etengo tofafumbɔ, djɛ safɛnyɛka ente topakokaki ndɛ lotshinda. Koko winá wɔ sɛnaka wananyɔ wasasanga la nkete djɛsɔ, tɔsɛsaka ndɛ ko toyɛka ndɔkɔpa efula.
Tonanghaka nkɛndɔ efula tá ɛstɛ k’owila wɔkɔ djɛ ntokembɛ wananyɔ waso la ndatɛɛla nkete djɛ yayalaka la djonyi. Lá mbandja yɛsɔ eloyi wantɔmbɔki wingelaki anto l’ambandja y’ekonda edjinge wɛnyɛki amato la dɛɛngɛ ndjolo. Wananyɔ efula watayalaki l’akoka. Koko, kongi djɛwɔ djɛ wolo tá ekfundwelo, ngandji kɛwɔ te Yehova, edjinge nkɔmano djɛwɔ tá olonghanyelo wɔnde djekotaka eloko wɛso. Ndjɔmbɔmba kɛwɔ ketotshindaka lonkina djɛ ndawopola lamo okambelaso Yehova edjinge djɛ nkembɛ djawo djɛso tende. Efula kɛ wananyɔ wɛnaki ndjolo má otshutshelo w’amvulu la wɔ awedji wawɔ. Nkambo djɛsɔ djemvungolaka ente iso nkoka ntshutshɛ nkete djelá demba mbala kɛkɔ kɛmɔ edjinge ente djokanelo djɛso la Yehova ndeke loleka djonyi. Kaanga yapomanaka l’ekakasano wɛ wolo, wananyɔ watalekaki ndakiyanyɛ. Ɛnɛlɔ kɛwɔ k’akambo ketokembɛka djɛ nkfulumeyɛ ekakasano edjinge elando l’oloko wolo.
Womɛ lɔwɔ: Mpɛyɛ djamba lá ntondo kɛ iloyi yɛ anto walotisá olotshi
Wadjɛ lɔwɔ: Nkota okotshɔ wɔ ndemba la ekanga lá Dungu, lá Congo
WATOTOMAKA LONKINA TÁ ASIE
Masɔ topomanaka la nkambo nkina djetokamoyisá. Watɔlɔmbaka djɛ iso nsɛkɔ ta filialɛ kɛ Hong Kong. Totakanelaki kaanga ndambo daambi ente tongotowika lofu lɔmɔtshi lá Asie! Koko m’ɔkɔngɔ wɔ nyɛna okotshɔ wɔ ngandji wɔ Yehova l’edjito enkina enkfumɔ wɛ sawa, tawolaka leeta lɔsɔ. Lá 2013, la wisɔyi lá wiso, totshikaka wananyɔ waso wa ngandji edjinge Afrikɛ, owila wɔ wɔlɔ efula ipa la ndjewa kɛnɛ ketokongela lá ntondo.
Ayalaka otshikitano wɔ wolo, ladjikɛnde Hong Kong alekɔ ngando kembolola kfu l’anto wemá atshuku ankfumɔ welá looko. Otepela wɔ Chinois w’etawɔ Cantonais woyalaka wolo efula leso djɛ ndjeka. Koko, wananyɔ watolongolaka l’osasa onkfumɔ, edjinge nsɔsɔlɔ tɔkɔpaka nkete djɛ ndɛ djɛ l’eteyi. Olemo wotafulaki lankeke lankeke, koko lá winá wɔk’ɔmɔ oshinga wɔ mvulu wotahandaki lankeke. Djɛkondeke Iloyi yɛ lɔndjɛ ɔsaka nkano djɛ balo djɛ nsadjɛ mvulu yɛ filialɛ nsuke la inkfumɔ. Ndambo daambi m’ɔkɔngɔ wɔ lasɔ, lá 2015 tɔsɛkɔka tá Corée du Sud, l’isotokindjɛka nkamba. L’eteyi toyalaka lonkina l’okakasano wɔ ndjewa otepela wɔl’eteyi, kaanga sotewá ntepela otepela wɔkɔ wɔlɔ wɔlɔ, wananyɔ l’ankaana watokembɛka má ntoshimela ambɔ totewe ntepela otepela wɔ Corée ndambo ndambo.
Womɛ lɔwɔ: Lowiko lɔso lɔ bango lá Hong Kong
Wadjɛ lɔwɔ: Filialɛ kɛ Corée
ELAKANYELO WƐ SOMBOWA
Apayalaka winá enkfumɔ wɔdju nkɔpɛ tolongo tɔ bango, koko tɛnaka ente má nangha la wolo djɛ ndapɛyɛ te anto ankina, iso nkoka ndjewa anto lankeke. Tɛnaka ente wananyɔ waso wapalekɔ wopo ɔmɔ la watshikitana edjinge Yehova atotongaka la nkoka djɛ wɔlɔ efula djɛ ndjipola eloko wɛso edjinge nkɔpa anto efula.—2 Kɔ. 6:11.
Tɛnaka djonyi djɛ ndjawola anto etengo Yehova awawolande edjinge djɛ mpona akambo wɛnyɛ ente Yehova ntɔkɔpaka la ntɔlɔndjɛka lá mbiko yɛso. Winá enkfumɔ wɛ soyawokaka ente tɔmbɔlɛmba kana wɛ soyawopolaka ntsha wananyɔ wangɔtɔkɔpake nsɔsɔlɔ, takalɔki mbala enkanda wɛme tolongo tɔso tɔ ngandji. Tɛnaka nsɔsɔlɔ wopo wɔ Yehova okadjimolande lá ndɔmbɔ yɛso, má ntoshikikɛ ante nde ntɔkɔpaka edjinge má ntɔpɛyɛ wolo.
L’ilá k’ɛnɔnyi, lemi isa Lesli tɛnaka djonyi djɛ ndɔsaka winá wɔ ndjalaka esanga l’anteyi kɛso, ayale elemo wɛkɔnge welekɔ́ laso. Toyɛka ndosipisoyɛ lonkina djonyi djɛ ndjɔlaka isɔmɛlɛ, peka peka winá w’ekaso otepela wɔ bango. Edjinge otsho onkfumɔ, takanelaki nkambo mɔtshi djɛ wɔlɔ efula djetosasangisa lá lofu djɛ nkawoyɛ Yehova lokasa.
Lá nsɔsɔlɔ, ntakanelaki ente Iangokoka nkoma misiɔnɛrɛ kana ntowika l’ewila enkina. Koko, I’osasa onkfumɔ lambɛna ente l’okotshɔ wɔ Yehova nkambo nkfumɔ nkoka nanghema. Langovungɔke etepela wɛ ɔprɔfɛtɛ Jɛrɛmi wɛnɛ: ‘Ee Yehova wɛ ondjimbaka.’ (Jɛr. 20:7) Ee, nde atɔpɛyɛka nkete efula djɛ wɔlɔ edjinge ɛtshɔkɔ wɛ sotakanelaki, la akotshɛka mposɛ kɛmi kɛ mpeeta lá aviyɔ. Toheetaka lá aviyɔ lá djena efula ndeka kaanga djena djɛ makanelaka winá wɔ mayalaka ilɛngɛ, djɛ ntowembola wa filialɛ lá kɔntina itano. Lá edjito enkfumɔ wɛsɔ, ndekɔ la djedjɛ dj’efula tá okotshɔ edjinge ikanyi yɛ ndapɛyɛ l’ɛkɔpa yɛ Lesli.
Tongovungɔke winá enkfumɔ onto wɔ sananghela akambo wasɔ edjinge lamo. Ɛtshɔkɔ enkfumɔ wɛ sombowa lɔɔko kɛnɛ oyɛwɔ ngo iwongo mfumba yɛ lowiko l’etshinda longoyala laso winá wɔ Yehova ‘ndongodjipola lɔwɔ lɔnde djɛ nkotshɛ mposɛ kɛ ekete k’enkfumɔ kelekɔ́ la lowiko.’—Yee. 145:16.