MUKANDA WA KUMPALA WA BA NFUMU
1 Binobino nfumu Davide baadi mupue kununupa, muikale na bipua* bi bungi, na sunga bibaabadi abamubuikila bilamba, tabaadi apusha kibobo nya. 2 Biabia bafubi baye nkumulungula’shi: “Kumiina tukukimbile nsonguakashi, kamame, obe muanana nfumu eetu, bua’shi ekale akufubila na kukulama. Ekala alaala mu maboko mobe bua’shi muanana nfumu eetu apushe kibobo.” 3 Abo nkukimba nsonguakashi e buwa mu nsenga yoso ya Isalele, na abo nkupeta Abishage muina Shuneme na abo nkumutuala kui nfumu. 4 Yawa nsonguakashi baadi buwa bukile, na baadi afubila nfumu na kumulama, anka nfumu tabaadi mulaale naye.
5 Mu aa mafuku, Adoniya muana a Agite baadi etumbisha, akulanga’shi: “Nami ekala nfumu!” Baadi mukitshishe etempu na baadi na bantu abatambusha nfualasa na bantu 50 bua’shi bekale abasuuku lubilo kumpala kuaye. 6 Anka nshaye kashaa tabaadi mumusashile* amuipusha’shi: “Buakinyi bokitshi bino?” Na dingi baadi buwa bukile na nyinaye baadi mumutande kunyima kua Absalome. 7 Adoniya nkuisamba na Yoabe muana a Seruya na tshite muakuidi Abiatare, na abo nkumukuasha na nkumukuatshishena. 8 Anka tshite muakuidi Zadoke, Benaya muana a Yehoyada, mutemuki Natane, Shimeyi, Reyi, na bilobo bia ngoshi bia Davide tababaadi bakuatshishene Adoniya nya.
9 Nfudiilo a bioso Adoniya nkulambula mulambu wa mikooko, ngombe, na nyema i muimu pepi n’ebue dia Sokelete, di pepi na Ene-rogele, na aye nkuitanyina bakuabo balume boso bana ba nfumu, na bantu boso ba mu kisamba kia Yunda babaadi abafubila nfumu. 10 Anka tabaadi muitanyine mutemuki Natane, Benaya, na bilobo bia ngoshi, sunga mukuabo Salomone. 11 Akupu Natane nkulungula Bate-sheba nyinaye na Salomone’shi: “Tuemupushe’shi Adoniya muana a Agite bafiki nfumu, na nfumu eetu Davide tauku kintu su nkimune pabitale uno muanda su? 12 Binobino, pusha namu dino elango, bua’shi opaashe muwa* oobe na muwa wa muana oobe Salomone. 13 Tuela mui nfumu Davide na omulungule’shi: ‘Muanana nfumuami, ta nnobe baadi muitshipe kui mufubi oobe, wakula’shi: “Muana oobe Salomone nyi akekala nfumu kunyima kuande na naye akashala mu nkuasa ande a bufumu su?” Biabia, buakinyi Adoniya bafiki nfumu?’ 14 P’okiesamba na nfumu kuakua, natuele kunyima kobe na nshinkamishe mayi oobe.”
15 Biabia Bate-sheba nkutuela mui nfumu mu kadimbo kaye ka bupenka. Nfumu baadi mupue kununupa ngofu, na Abishage muina Shuneme baadi alama nfumu. 16 Akupu Bate-sheba nkuinamina nfumu na nkukupila mpala paashi, na nfumu nkumuipusha’shi: “Okiebe kinyi?” 17 Aye nkualula’shi: “Nfumuami, nobe baadi muitshipe muishina dia Yehowa Efile Mukulu oobe kui mufubi oobe’shi, ‘Muana oobe Salomone nyi akekala nfumu kunyima kuande, na naye akashala mu nkuasa ande a bufumu.’ 18 Anka talanga! Adoniya bafiki nfumu na muanana nfumuami tauku kintu su nkimune pabitale uno muanda. 19 Adoniya balambula ngombe, nyema i muimu, na mikooko i bungi, na bayitanyisha bana boso ba nfumu na tshite muakuidi Abiatare na Yoabe mukata a kiluilo kia basalayi; anka ta muitanyishe mufubi oobe Salomone. 20 Binobino, muanana nfumuami, meso a bena Isalele boso e kodi bua kuibalungula yawa akashala mu nkuasa a bufumu a muanana nfumuami kunyima kuaye. 21 Bisumanga, nka muanana nfumuami kiafu bu ba mashaye kulu, ami na muana ande Salomone atuatshibua bu beshikuanyi babo.
22 Na pabaadi ki’esamba na nfumu, mutemuki Natane batuelele. 23 Mususa umune abo nkulungula nfumu’shi: “Mutemuki Natane biadi’bi!” Aye nkutuela mui nfumu nkumuinamina na nkukupila mpala paashi. 24 Akupu Natane nkuakula’shi: “Muanana nfumuami, we muakule’shi, ‘Adoniya nyi akekala nfumu kunyima kuande, na naye akashala mu nkuasa ande a bufumu su’? 25 Muanda lelo uno bende mu kulambula ngombe, nyema i muimu, na mikooko i bungi, na bayitanyisha bana boso ba nfumu na bakata ba kiluilo kia basalayi na tshite muakuidi Abiatare. Be kuakua bakuete kudia na kutoma naye na abatungunuka na kuakula’shi: ‘Nfumu Adoniya ekale na muwa mafuku e bungi!’ 26 Anka tamungitanyishe ami mufubi oobe nya, sunga tshite muakuidi Zadoke, sunga Benaya muana a Yehoyada, sunga mufubi oobe Salomone. 27 Muanana nfumuami, wekeele mutuushe matalua bua’shi bikitshikie kushi’be kundungula ami mufubi oobe’shi nnanyi akupiana mu nkuasa oobe a bufumu su?”
28 Binobino nfumu Davide nkualula’shi: “Ngitanyineyi Bate-sheba.” Nyi Bate-sheba nkutuela na nkuimana kumpala kua nfumu. 29 Akupu nfumu nkuitshipa’shi: “Na bi Yehowa binyibinyi na muwa, yawa baadi mumpaashe* ku makienga oso, 30 nka bu binaadi muitshipe kodi muishina dia Yehowa Efile Mukulu a Isalele, nakula’shi: ‘Muana oobe Salomone nyi akekala nfumu kunyima kuande na naye akashala mu nkuasa ande a bufumu pa mbalo yande!’ biabia nyi biankitshi lelo uno.” 31 Akupu Bate-sheba nkuinamina nfumu na kukupila mpala yaye paashi na nkuakula’shi: “Muanana nfumuami Davide ekale na muwa bua loso!”
32 Mususa umune Nfumu Davide nkuakula’shi: “Ngitanyiineyi tshite muakuidi Zadoke, mutemuki Natane, na Benaya muana a Yehoyada.” Biabia abo nkutuela mui nfumu. 33 Nfumu nkuibalungula’shi: “Atayi bafubi ba nfumu eenu, na nukaamishe muana ande Salomone pa mpunda* ande, nuende naye ku Giyone. 34 Tshite muakuidi Zadoke na mutemuki Natane abamuele muimu kuakua bu nfumu a Isalele; akupu beele mpungi na bakule’shi: ‘Nfumu Salomone ekale na muwa mafuku e bungi!’ 35 Akupu nualukiile bamulonde mmongo, atuele na ashale mu nkuasa ande a bufumu; ekala nfumu pa mbalo yande, na namutuulu bu mukunkushi a Isalele na a Yunda.” 36 Mususa umune Benaya muana a Yehoyada nkulungula nfumu’shi: “Amene! Yehowa Efile Mukulu a muanana nfumuami ebishinkamishe. 37 Nka bu bibaadi Yehowa na muanana nfumuami, ekale’nyi nka biabia na Salomone, na ekashe nkuasa aaye a bufumu na kinemo kukila nkuasa a bufumu a muanana nfumuami Davide.”
38 Akupu tshite muakuidi Zadoke, mutemuki Natane, Benaya muana a Yehoyada, bena Kerete na bena Pelete nkuenda na nkukaamisha Salomone pa mpunda a nfumu Davide, na abo nkuenda naye ku Giyone. 39 Tshite muakuidi Zadoke nkuata lusengua lua muimu mu kashibo k’epema na nkuela Salomone muimu, abo nkubanga kuela mpungi, na bantu boso nkubanga kuela misaase’shi: “Nfumu Salomone ekale na muwa mafuku e bungi!” 40 Kunyima kua biabia bantu boso nkumulonda, na nkuenda abafu’abayimbanga milengie na kusanka ngofu, biabia nsenga nkutshinkatshinka pa muanda wa tuleo tuabo.
41 Adoniya na baba boso babaadi muitanyishe babaadi bapushe tuatua tuleo pabaabapuile kudia. Nka Yoabe ki’apusha tuleo tua mpungi, bakuile’shi: “Buakinyi mu kibundi mui tuleo tui bungi biabia?” 42 Pabaadi ki’akula, Yonatane muana a tshite muakuidi Abiatare bafikile. Nyi Adoniya nkuakula’shi: “Tuela muanda we muntu e buwa,* na we kuikala mufikie na mukandu wi buwa.” 43 Anka Yonatane nkualula Adoniya’shi: “Nya! Muanana nfumu eetu Davide bayikasha Salomone nfumu. 44 Nfumu mutumine na tshite muakuidi Zadoke, mutemuki Natane, Benaya muana a Yehoyada, bena Kerete na bena Pelete, baba mukaamisha pa mpunda a nfumu. 45 Akupu tshite muakuidi Zadoke na mutemuki Natane babamuele muimu bu nfumu mu Giyone. Kunyima kua biabia abalukiila abafu’abasankanga, na tuleo tui mu kibundi. Tuatua tuleo nyi tuanubapusha. 46 Na dingi Salomone bashala mu nkuasa a bufumu. 47 Ungi muanda, bafubi ba nfumu babatuele bua kutumbula muanana nfumu eetu Davide, babakula’shi: ‘Efile Mukulu oobe ekashe eshina dia Salomone na ntumbo ikile y’eshina diobe, na ayikashe nkuasa aaye a bufumu na kinemo kukila oobe!’ Nyi nfumu bayinama kumpala ku’Efile Mukulu ku lusala. 48 Na nfumu namu bakula’shi: ‘Yehowa Efile Mukulu a Isalele atumbishibue, aye batuulu lelo uno muntu mu nkuasa ande a bufumu na bakumiina’shi meso ande ebimone!’”
49 Baba boso babaadi Adoniya muitanyishe abapushishe moo, na oso a kuabadi nkuibua na nkuenda diaye eshinda. 50 Adoniya namu bapushishe moo pa muanda wa Salomone, biabia aye nkuibua, nkuenda na nkukuata ku nsengua ya ku kilambuilo. 51 Abo nkulungula Salomone’shi: “Nfumu Salomone, Adoniya ngiu akupusha moo; na bakuata ku nsengua ya ku kilambuilo, bakula’shi: ‘Nfumu Salomone abande kuitshipa kuadi’shi tayipaa mufubi aaye ku lupete lua ngoshi.’” 52 Nyi Salomone nkuakula’shi: “Su akita mianda mu mushindo wi buwa, lunyene luaye su ndumune t’alupono paashi; anka su akita bi bubi, afu.” 53 Biabia nfumu Salomone nkutuma bantu buabadia kumuisha ku kilambuilo. Akupu aye nkutuela na nkuinama kumpala kua nfumu Salomone, kunyima Salomone nkumulungula’shi: “Nda ku nshibo yobe.”
2 Pabaadi nsaa ya lufu lua Davide ifubuile pepi, bapeele muana aaye Salomone ano mayi a kulonda: 2 “Tandi pepi na kufua.* Biabia, ikala na bukome na w’eleeshe’shi we muana mulume. 3 Abitungu okumbashe kitungo kiobe kui Yehowa Efile Mukulu oobe pa kutambukila mu mashinda aaye, pa kukookiela miiya yaye, mayi aaye, biimu biaye, na mitentekiesho yaye bu biabidi bifundibue mu Muiya wa Moyise; paapa okobesha* mu bioso biokitshi na koso kuende. 4 Na Yehowa akakumbasha mulayilo waye ubaadi mulee pabintale’shi: ‘Su bana bobe badimuka mu biabakitshi pa kutambuka na lulamato kumpala kuande n’eshimba diabo dioso na anyima* aabo oso, takuanaa kukutshikue muntu a mu lutandua* lobe ashala mu nkuasa a bufumu a Isalele.’
5 “Ouku dingi kalolo bibaadi binkite Yoabe muana a Seruya, bibaadi mukite Abnere muana a Nere na Amasa muana a Yetere bakata babidi ba biluilo bia Isalele. Baadi muibayipee, apongoola mase a ngoshi mafuku a kubaadi butaale, na ashinga mase a ngoshi ku mukaba wi mu kifuka kiaye na ku sandale i ku ngua yaye. 6 Abitungu okite mianda muyile binangu biobe na totadilanga nfuidi yaye yenda mu Mashama* mu butaale.
7 “Anka Abitungu oleshe bana ba Barzilayi muina Gileade kifulo kia lulamato, na abitungu bekale munkatshi mua baba abadi ku mesa oobe, muanda babaadi bankuatshishene panaadi nasuuku mukuenu Absalome.
8 “Dingi kui Shimeyi muana a Gera muina Benyamine a ku Bakurime. Baadi mungiele milua i moo muifuku dinaadi nende ku Mahanaime; anka pabaadi mufikie mu kufumankana nami ku Yordane, naadi muitshipe kuadi muishina dia Yehowa’shi: ‘Tankuipaa ku lupete lua ngoshi.’ 9 Tomutadilanga kushi ku munyooka, muanda we muntu sha binangu na ouku akitungu’shi omukite; tomutadilanga efuile ku bununu* buaye.”
10 Akupu Davide bafuile nka bu ba mashaye kulu na abo nkumushiika mu Kibundi kia Davide. 11 Bungi bua mafuku a kumunana kua Davide mu Isalele bubaadi bipua 40. Mu Ebrone baadi mumunane munda mua bipua 7, na mu Yelusalema baadi mumunane munda mua bipua 33.
12 Akupu Salomone bashalele mu nkuasa a bufumu a nshaye Davide, na ku kapeela kapeela bufumu buaye nkunyinga ngofu.
13 Kunyima Adoniya muana a Agite bafikile kui Bate-sheba nyinaye na Salomone. Bate-sheba nkumuipusha’shi: “Bofiki na butaale su?” Aye nkumualula’shi: “Nafiki na butaale.” 14 Akupu Adoniya nkumulungula’shi: “Ne na muanda wa nkulungula.” Biabia aye nkumulungula’shi: “Akula.” 15 Aye nkuakula dingi’shi: “Ouku kalolo’shi bufumu bubadia kuikala buande, na Isalele oso ekeele mukulupile’shi* nekala nfumu; anka bufumu bubamposoka na bubafiki bua mukuetu mulume, muanda Yehowa bamupa buanka. 16 Anka binobino kui penda muanda umune wankiebe kukuteka. Tueumpelelanga.” Biabia aye nkumulungula’shi: “Akula.” 17 Akupu aye nkuakula’shi: “Teka namu nfumu Salomone, muanda takukupelela, bua’shi ampe Abishage muina Shuneme bu mukashi.” 18 Nyi Bate-sheba nkumulungula’shi, “Bi buwa! Nakuakuila kui nfumu.”
19 Biabia Bate-sheba nkutuela mui nfumu Salomone bua kuisamba naye pabitale Adoniya. Mususa umune nfumu nkuibua bua kufumankana naye na nkumuinamina. Akupu aye nkushala mu nkuasa aaye a bufumu na abo nkutuadila nyinaye nkuasa a bufumu bua’shi ashale ku mboko yaye ibalume. 20 Akupu Bate-sheba nkuakula’shi: “Kui muanda umune upeela wankiebe kukuteka. Tompelelanga.” Biabia nfumu nkumulungula’shi: “Nyinami eutekie, muanda tankupelela nya.” 21 Aye nkuakula’shi: “Kumiina bape mukuenu mulume Adoniya Abishage muina Shuneme bu mukashi.” 22 Anka nfumu Salomone nkualula nyinaye’shi: “Buakinyi otekiela Adoniya Abishage muina Shuneme? We kumutekiela dingi mpa na bufumu, muanda nyi tutu ande, na mbamukuatshishene kui tshite muakuidi Abiatare, na Yoabe muana a Seruya.
23 Nyi nfumu Salomone nkuitshipa muishina dia Yehowa’shi: “Efile Mukulu anyookie ngofu su Adoniya ta mutuule muwa* waye mu masaku pa’ye kuteka uno muanda. 24 Binobino, na bi Yehowa binyibinyi na muwa, aye munyingishe bufumu buande na muntuule mu nkuasa a bufumu a nshami Davide, aye mumpe na akapa dingi lutandua luande* bufumu nka bu bibaadi mulee, Adoniya ayipayibua lelo uno.” 25 Mususa umune, nfumu Salomone batumine Benaya muana a Yehoyada, aye nkuenda nkuipaa Adoniya, na aye nkufua.
26 Nfumu balunguile tshite muakuidi Abiatare’shi: “Enda ku mafuba oobe mu Anatote! We mulombene lufu, anka lelo uno tankuipaa nya, muanda bodi musemune Mushete wa Muanana mukile bukata Yehowa kumpala kua nshami Davide, na muanda boodi mukiengie pamune na nshami mu makienga aaye oso.” 27 Biabia Salomone nkukatusha Abiatare ku mufubo wa bu tshite muakuidi a Yehowa, bua kukumbasha eyi dia Yehowa pabitale nshibo ya Eli mu Shilo.
28 Pabaadi mukandu ufikie kui Yoabe, muanda Yoabe baadi mukuatshishene Adoniya anka tabaadi mukuatshishene Absalome, Yoabe basuukiile ku kashibo k’epema ka Yehowa na akuata ku nsengua ya ku kilambuilo. 29 Akupu babalunguile nfumu Salomone’shi: “Yoabe basuukila ku kashibo k’epema ka Yehowa, na e ku lupese lua kilambuilo.” Biabia Salomone nkutuma Benaya muana a Yehoyada, nkuakula’shi: “Nda omuipee!” 30 Biabia Benaya nkuenda ku kashibo k’epema ka Yehowa na nkulungula Yoabe’shi: “Nfumu bakula’shi, ‘Tuuka!’” Anka aye nkuakula’shi: “Nya! Nafuila pano.” Benaya nkualukiila mu kulungula nfumu’shi : “Bino nyi bibakula Yoabe, na bino nyi bibangalula.” 31 Akupu nfumu nkumulungula’shi: “Kita nka bu bibakula; muipee na omushiikie, katusha kuandi na kui nshibo ya nshami mase abaadi Yoabe mupongoole kushi muanda. 32 Yehowa akamutenteka mase aaye pa mutue waye’ye nabene, muanda baadi muipee bantu babidi balulame ngofu na be buwa kumukila kushi nshami Davide kuuka; Abnere muana a Nere mukata a kiluilo kia basalayi kia Isalele, na Amasa muana a Yetere mukata a kiluilo kia basalayi kia Yunda. 33 Mase aabo alukiile pa mutue wa Yoabe na pa mutue wa lutandua luaye bua loso; anka butaale abufiki kui Yehowa buikale kui Davide, kui lutandua* luaye, kui kifuko kiaye, na kui bufumu* buaye bua loso.” 34 Akupu Benaya muana a Yehoyada nkuenda na nkuipaa Yoabe na aye nkushiikibua pepi na nshibo yaye mu kabaaka. 35 Akupu nfumu nkutuula Benaya muana a Yehoyada bu mukata a kiluilo kia basalayi pa mbalo yaye, na nfumu nkutuula tshite muakuidi Zadoke pa mbalo ya Abiatare.
36 Nyi Nfumu nkuitanyisha Shimeyi na nkumulungula’shi: “Ibaka nshibo mu Yelusalema na oshale muamua; tue mutuukanga wenda ingi mbalo. 37 Efuku di’otuuku muanka na kusambuka Ebanda dia Kidrone, shinkamisha’shi ofu. Mase oobe aekala pa mutue oobe.” 38 Shimeyi nkualula nfumu’shi: “Bi buakula bi buwa. Mufubi oobe akitshi nka bibakula muanana nfumu’ami.” Biabia Shimeyi nkushala mu Yelusalema munda mua mafuku e bungi.
39 Anka ku nfudiilo kua bipua bisatu, ba mpika babidi ba Shimeyi nkusuuka nkuenda kui Akishe muana a Maaka nfumu a Gate. Pabaabadi balungule Shimeyi’shi: “Ba mpika bobe be mu Gate,” 40 mususa umune, Shimeyi banyine kishalelo ku mpunda aaye na enda mu kumona Akishe mu Gate bua kukimba ba mpika baye. Pabaadi Shimeyi mualukiile ku Gate na ba mpika baye, 41 babalunguile Salomone’shi: “Shimeyi batuuku mu Yelusalema bende ku Gate, na bapu kualukiila.” 42 Nyi nfumu nkuitanyisha Shimeyi na nkumulungula’shi: “Ntshikeele mu kukitshishe mutshipo muishina dia Yehowa na nakudimusha’shi: ‘Efuku di’otuuku muno bua kuenda ingi mbalo, shinkamisha’shi ofu’? Na tu’ekeele mundungule’shi, ‘Bibuakula bi buwa; nakookiela’? 43 Biabia buakinyi tue munemekie mutshipo ubodi mukite kumpala kua Yehowa na kukookiela muiya unaadi mukuelele?” 44 Akupu nfumu nkulungula Shimeyi’shi: “Ouku muishimba diobe mianda yoso iboodi mukitshine nshami Davide, na Yehowa akualuisha yaya mianda yoso ibubi iboodi mukite. 45 Anka Yehowa elela nfumu Salomone miabi, na kunyingisha ngofu nkuasa a bufumu a Davide bua loso.” 46 Nyi nfumu nkutumina Benaya muana a Yehoyada eyi buadia kumuipaa, aye nkuenda nkumuipaa.
Biabia bufumu nkunyingishibua ngofu ku maasa a Salomone.
3 Salomone bakitshine kilombeno kia eyibakishi na Faraone nfumu a Ejipitu. Aye nkuibakila* muana mukashi a Faraone na nkumutuala mu kibundi kia Davide mpa na pabapuile kuibaka nshibo yaaye, nshibo ya Yehowa na mudimba ubaadi wifunyishe Yelusalema. 2 Anka bantu babaadi baki’abalambula milambu mu ma mbalo e kunundu muanda mpa na mu aa mafuku, nshibo bu’eshina dia Yehowa tayibaadi ibande kuibakibua. 3 Salomone batungunukile na kufula Yehowa pa kutambukila mu miiya ya nshaye Davide, sunga mbiabia baadi nka alambula milambu na kuiyifitshisha miishi mu ma mbalo e kunundu.
4 Nfumu bayile ku Gibeone mu kulambula milambu kuakua, muanda kuakua nyi kubaadi mbalo i kunundu yende nkumo,* Salomone nkulambula milambu 1 000 ya kushiika kaalo pa kiakia kilambuilo. 5 Mu Gibeone Yehowa bamuenekiele Salomone mu kilotua bufuku, na Efile Mukulu nkuakula’shi: “Teka kiakia kioso ki’okumiina’shi nkupe.” 6 Nyi Salomone nkuakula’shi: “We muleshe mufubi oobe Davide nshami kifulo kikata kia lulamato, pabaadi atambuka kumpala koobe na lulamato, na kululama, n’eshimba dilulame, we mutungunukie na kumulesha kifulo kikata kia lulamato mpa na lelo uno pa kumupa muana mulume bua kushaala mu nkuasa aaye a bufumu. 7 Binobino, Yehowa Efile Mukulu ande, buekasha mufubi oobe nfumu pa mbalo ya nshami Davide sunga biandi nsongua* na bianshanguku mianda ibungi.* 8 Mufubi oobe, e munkatshi mua muilo oobe odi musangule, muilo ukata ushi ulombene kubadikiibua. 9 Biabia, pa mufubi oobe eshimba dia kukookiela bua kusambisha muilo oobe na kushinguula kibuwa na kibubi, muanda nnanyi e koobesha kusambisha muilo oobe wi bungi* bui bino?”
10 Bibaadi bisankishe Yehowa bu bibaadi Salomone mumutekie uno muanda. 11 Akupu Efile Mukulu nkumulungula’shi: “Bu bibotekie uno muanda, tue muitekiele mafuku a muwa* e bungi, sunga bupeta, sunga lufu* lua beshikuanyi bobe, anka botekie kushinguula kua mianda bua kusambisha na kululama,* 12 nakitshi bibotekie. Nakupa binangu na kushinguula kua mianda, nka bu biakushekeele muntu su ngumune bu’be kumpala koobe, t’akukekala dingi muntu su ngumune bu’be kunyima kobe. 13 Dingi nakupa biabia bioshi mutekie, bupeta mpa na ntumbo, biabia t’akuikala mungi nfumu su ngumune bu’be mu mafuku* a muwa oobe. 14 Na su otambukila mu mashinda ande, pa kutumikila miiya yande na mayi ande nka bu bibaadi nshobe Davide mutambukie, nakupa dingi mafuku a muwa* ebungi.
15 Pabaadi Salomone mupasukie, batunduile’shi kibaadi kilotua. Akupu bayile ku Yelusalema akemana kumpala kua mushete wa kilombeno wa Yehowa, alambula milambu ya kushiika kaalo na milambu ya butaale, na akita musangelo bua bafubi baye boso.
16 Mu aa mafuku, ba ndumba babidi babatuelele mui nfumu na bemana kumpala kuaye. 17 Muana mukashi a kumpala nkuakula’shi: “Muanana, ami na uno muana mukashi tui bashale mu nshibo imune, na pantandile ekalanga mu nshibo. 18 Muifuku dia kasatu, kunyima kua’mi kutanda, uno muana mukashi tandile n’aye namu, atuikalanga pamune nka penda bubidi buetu t’atuikalanga na ungi muntu mu nshibo nya. 19 Bufuku muana a uno muana mukashi fuile, muanda ekalanga mumuladile. 20 Biabia buukile munkatshi a bufuku, na baata muana ande ekalanga ku lupese luande apekalanga mpika oobe mukashi mulaale tulo na bamuladika mu maboko* aaye, na baladika muana aaye mufue mu maboko ande. 21 Pambuukile ku namashika bua koomesha muana ande, mmuene’shi ekalanga mufue, biabia namutaluula kalolo ku namashika na namono’shi, ta mmuana ande anekalanga mutande nya. 22 Anka yawa ungi muana mukashi nkuakula’shi: “Nya muana ande nyi e na muwa na muana oobe nyi mufue!” Muana mukashi a kumpala baadi akula’shi: “Nya, oobe muana nyi mufue, na ande muana nyi e na muwa.” Biabia nyi bibaabadi abekakeena kumpala kua nfumu.
23 Nfudiilo a bioso nfumu nkuakula’shi: ‘Uno akula’shi muana ande nguno e na muwa, na muana oobe nyi yawa mufue!’ na awa akula’shi: ‘Nya, muana oobe ngiawa mufue na muana ande nyi e na muwa!’” 24 Nfumu nkuakula’shi: “Ntuadileyi lupete.” Biabia abo nkutuadila nfumu lupete. 25 Akupu nfumu nkuakula’shi: “Tshibayi muana e na muwa mu bipindi bibidi, kipindi kimune nuikipe muana mukashi umune na kingi kipindi nuikipe yawa mungi.” 26 Mususa umune yawa muana mukashi sha muana e na muwa nkuisendeela nfumu muanda baadi apushiisha muana aaye lusa aye nkuakula’shi: “Muanana! Mupeyi muana e na muwa tanumuipanga!” Anka yawa ungi muana mukashi baadi akula’shi: “Tekala ande sunga oobe! Ebatadiile bamutshibe mu bipindi bibidi!” 27 Nyi nfumu nkualula’shi: “Paayi muana mukashi a kumpala muana e na muwa! Tanumuipanga muanda muana ngaye.”
28 Biabia Isalele oso nkupusha pabitale kiimu kibaadi nfumu mutshibe na abo nkutshina nfumu muanda abamuene’shi baadi na binangu bi’Efile Mukulu bua kusambisha na kululama.
4 Nfumu Salomone baadi amunana mu Isalele oso. 2 Ba nfumu babaadi nabo nyi mbano: Azariya muana a Zadoke, baadi tshiite muakuidi; 3 Elikorefe na Akiya bana ba Shisha babaadi bafundi; Yeoshafate muana a Akilude, baadi mufundi a mianda; 4 Benaya muana a Yehoyada baadi mukata a kiluilo kia basalayi; Zadoke na Abiatare babaadi ba tshiite muakuidi; 5 Azariya muana a Natane baadi mukata a bakunkushi; Zabude muana a Natane baadi tshiite muakuidi na kuuku a nfumu; 6 Akishare baadi atala nshibo ya nfumu; na Adonirame muana a Abada baadi atala baba babaabadi betanyine bua kukita mifubo pa bukopo.
7 Salomone baadi na bakunkushi 12 babaadi abatala Isalele oso, babaadi abatuusha bia kudia bia nfumu na bia bantu ba muibalasa diaye, oso a kuabadi baadi na bushito bua kutuusha bia kudia mueshi umune ku kipua. 8 Mashina aabo nyi ngano: Muana a Ure, mu nsenga ya ku miengie ya Efraime; 9 muana a Dekere, mu Makashe, mu Shalabime, mu Bete-Shemeshe, na mu Elone-bete-anane; 10 muana a Esede, mu Arubote (baadi atala Soko na nsenga yoso ya Kefere); 11 muana a Abinadabe, mu ma ngalala oso a Dore (Tafate muana mukashi a Salomone baadi mukashi aaye); 12 Baana muana a Akilude, mu Tanake, mu Megido na mu Bete-Shemeshe oso e ku lupese lua Saretane muushi mua Izreele kukatukila ku Bete-sheane, mpa na ku Abele-mehola, mpa na ku nsenga ya ku Yokemane; 13 muana a Gebere, mu Ramote-gileade (baadi na bibundi bia tushibo tua mapema bia Yaire muana a Manasee bi mu Gileade; baadi dingi na nsenga ya Argobe, i mu Bashane; bibundi bikata 60 bi na midimba, na bibao bia kiamo kia munyinga); 14 Akinadabe muana a Ido mu Mahanaime; 15 Akimase mu Neftali (baadi muate Basemate mungi muana mukashi a Salomone, bu mukashi aaye); 16 Baana muana a Ushayi, mu Ashere na mu Bealote; 17 Yeoshafate muana a Paruwa, mu Isakare; 18 Shimeyi muana a Ela, mu Benyamine; 19 Gebere muana a Uri mu nsenga ya Gileade, mu nsenga ya Sihone nfumu a bena Amore na Oge nfumu a Bashane. Kubaadi dingi mukunkushi umune baadi atala bano bangi bakunkushi boso mu yaaya nsenga.
20 Bantu ba mu Yunda na ba mu Isalele babaadi bungi nka bu lusenga lua ku bunkunkula bua kalunga ka mema, babaadi abadi, abatomo na abasanka.
21 Salomone baadi mumune mafumu oso kukatukila ku Muela* mpa na ku nsenga ya bena Filistine na ku mukalo wa Ejipitu. Babaadi abamufutu kitadi* na babaadi bafubile Salomone munda mua mafuku oso a muwa waye.
22 Bia kudia bi’efuku dioso bia Salomone na bantu ba muibalasa diaye bibaadi bipimo 30 bia kor* bia bukula bui buwa na bipimo 60 bia kor bia bukula, 23 ngombe 10 i muimu, ngombe 20 ya mu mapia na mikooko 100, kusanga na ntengu, nkondoolo, matodia na tonyi tua mikuku i muimu. 24 Muanda baadi atala kintu kioso buno bushiya bua Muela,* kubangila ku Tifesa na ku Gaza, mpa na ba nfumu boso buno bushiya bua Muela, baadi mu butaale mu bipindi bioso bia nsenga bimuifunyishe. 25 Bantu ba mu Yunda na ba mu Isalele babaadi bashale mu kuiyikeela, muntu oso muushi mua mutshi waye wa nfinyo na muushi mua mutshi waye wa nfigiye, kukatukila ku Dane mpa na ku Beere-sheba, mafuku oso a Salomone.
26 Salomone baadi na bikutu 4 000* bia nfualasa ayikakaa matempu aaye na nfualasa* 12 000.
27 Bano bakunkushi babaadi abatuusha bia kudia bua nfumu Salomone na bua muntu oso baadi adi ku mesa a nfumu Salomone. Mukunkushi oso baadi na bushito bua kutuusha bia kudia waye mueshi na kutala bua’shi takukutshikuanga kintu su nkimune. 28 Babaadi dingi abatuala orje na bisosua mbalo yoso ibaabadi nabio lukalo bua nfualasa mpa na bua nfualasa ayikakaa matempu, muntu oso muyile bungi bubaabadi bamutshibile.
29 Efile Mukulu baadi mupe Salomone binangu na kushinguula kua mianda kukata na eshimba* di na kapatupatu ka mianda ke bungi nka bu lusenga lua ku kiese kia kalunga ka mema. 30 Binangu bia Salomone bibaadi bikile binangu bia bantu boso ba dia kutunduka nguba na binangu bioso bia bena Ejipitu. 31 Baadi na binangu kukila muntu oso yawa, baadi na binangu kukila Etane muina Ezera, na Emane, Kalekole na Dareda bana ba Makole, nkumo yaaye ibaadi ipalakane mu miilo yoso imuifunyishe. 32 Batushiishe* nkindi 3 000, na ngono yaaye ibaadi 1 005. 33 Baadi mulombene kuakula pabitale mitshi, kubangila ku mutshi wa cèdre wa mu Lebanone mpa na ku Izope akulaa ku mudimba, baadi mulombene kuakula pabitale nyema, tonyi,* bintu abikakaa* na mishipa. 34 Bantu ba mu miilo yoso, babaadi abafiki mu kupusha binangu bia Salomone mpa na ba nfumu ba pa nsenga ishima babaadi bapushe pabitale binangu biaye.
5 Pabaadi Irame nfumu a Tire mupushe’shi, Salomone bedibua muimu bua kuikala nfumu pa mbalo ya nshaye, batumine bafubi baaye kui Salomone, muanda koso’ku Irame baadi kuuku a Davide.* 2 Salomone namu nkutumina Irame mukandu’shi: 3 “Ouku kalolo’shi nshami Davide tabaadi moobeshe kuibaka nshibo bu’eshina dia Yehowa Efile Mukulu aaye, pa muanda wa ngoshi ibaabadi abamuluisha mpese yoso mpa na pabaadi Yehowa mutuule beshikuanyi baye muushi mua ngua yaye. 4 Anka binobino, Yehowa Efile Mukulu ande bampa kuikisha mu mpese yoso takui muntu su ngumune kuete kunduisha na takui muanda wibubi su ngumune ukuete kukitshika. 5 Biabia, nakiebe kuibaka nshibo bu’eshina dia Yehowa Efile Mukulu ande nka bu bibaadi Yehowa mulee nshami Davide, akula’shi: ‘Muana oobe ankatuulu mu nkuasa oobe a bufumu pa mbalo yobe nyi akebaka nshibo bu’eshina diande.’ 6 Binobino, tumina bantu bobe eyi bua’shi bantshibile mitshi ya sedre ya mu Lebanone, bafubi bande abafubu na bafubi bobe, na nafutu bafubi bobe efuto muyile bungi botshibi muanda ouku’shi takui muntu su ngumune a kuatudi auku kutshiba mitshi kalolo bu bena Sidone.”
7 Pabapushishe Irame mayi a Salomone, bapushishe muloo wi bungi na akula’shi: “Yehowa atumbishibue lelo uno muanda mmupe Davide muana e na binangu bua’shi akunkushe uno muilo ukata* wi bino!” 8 Biabia Irame nkutumina Salomone mukandu’shi: “Napusha mukandu ubontumina, nankitshi kioso ki’okumiina pa kukupa mitshi ya sedre na mitshi ya jenevriye. 9 Bafubi bande abaalala nayo kukatukila ku Lebanone mpa na ku kalunga ka mema, na neyanya pamune yalaale pa kalunga ka mema mpa na ku mbalo yondesha. Nakeyangula kuakua na we mulombene kuiyata wenda nayo. Bua uno mufubo okatuusha bia kudia biankutekie bua bantu ba mu nshibo yande.”
10 Biabia Irame nkutuusha mitshi yoso ya sedre na mitshi yoso ya jenevriye ibaadi Salomone nayo lukalo. 11 Nyi Salomone nkupa Irame bipimo 20 000 bia kor* bia blé bu bia kudia bia bantu ba mu nshibo yaye na bipimo 20 bia kor bia muimu* wa olive ukile buwa. Bino nyi bibaadi Salomone apa Irame ku kipua kioso. 12 Yehowa baadi mupe Salomone binangu nka bu bibaadi mumulee. Na kubaadi butaale pankatshi pa Irame na Salomone, bubidi buabo abaadi bakite kilombeno.
13 Nfumu Salomone baadi muitanyine bantu mu Isalele oso bua kuibakitshisha mifubo pa bukopo; bantu babaadi muitanyine babaadi 30 000. 14 Mueshi oso, baadi atumu kisaka kia bantu 10 000 ku Lebanone. Babaadi abakitshi mueshi umune mu Lebanone na abakitshi mieshi ibidi ku mashibo aabo; Adonilame baadi akunkusha baba boso babaabadi betanyine bua kukita mifubo pa bukopo. 15 Salomone baadi na bafubi ba bisumanga* 70 000 na bantu abatanyaa mabue 80 000 mu miengie, 16 mpa na bakunkushi ba Salomone 3 300 babaadi abatala bantu babaadi abafubu. 17 Kuiyi dia nfumu, babaadi abashulu mabue akata, mabue a muulo wi bukopo bua kukita kitako kia nshibo na mabue abadi basee. 18 Biabia bebaki ba Salomone na bebaki ba Irame na bena Gebale babaadi abatanya mabue na babaadi abalumbuula mitshi na mabue bua kuibaka nshibo.
6 Mu kipua kia 480 kunyima kua bena Isalele* kutuuka muiumbo dia Ejipitu, mu kipua kia kananka kunyima kua Salomone kuikala nfumu a Isalele, mu mueshi wa Ziv* (kuamba’shi mu mueshi wa kabidi), babangile kuibaka nshibo ya Yehowa.* 2 Nshibo ibaadi nfumu Salomone muibakile Yehowa ibaadi kude* 60 mu bula, kude 20 mu buipi na kude 30 mu bula bua muiyilu. 3 Kadimbo ka pa ntuelelo ka kumpala kua ntempelo* kabaadi bula* bua kude 20 mupunda buipi bua nshibo,* bula buako bua muushi bubaadi kude ekumi kukatukila kumpala kua nshibo.
4 Baadi mukite madidishi a nshibo e na ma kadre* aende na kupeela. 5 Dingi, baadi muibakie ingi nshibo ku lupese lua mudimba wa nshibo; ibaadi ifunyishe midimba ya nshibo kuamba’shi ya ntempelo* na ya kadimbo ka munda ngofu, na munda mua yaaya nshibo aye nkukita muanka tudimbo ku mpese yoso. 6 Tudimbo tua etaje a paashi tua nshibo ya ku lupese, tubaadi kude itano mu buipi, tua etaje a pankatshi tubaadi kude isamombo mu buipi, na tua etaje a kasatu, tubaadi kude musambobidi mu buipi, baadi muibakie midimba ifunyishe nshibo ifu’ayendanga na kupeela ku etaje oso bua’shi kintu su nkimune takianyibuanga ku midimba ya nshibo.
7 Nshibo ibaadi ibakue na mabue abaabadi bapue kulumbuula ku mbalo ibaabadi abeashulu, biabia pabaabadi abebaka, tuleo tua bitootua, tua tubengiele sunga kina mufubo kioso kiakia kia kiamo tatubaadi tupushikie mu nshibo pabaabadi abeyibaka. 8 Kituelelo kia kadimbo ka ku lupese kia etaje a paashi, kibaadi lupese lua kuushi* kua nshibo na kikaamino kiende na kuikonya, kibaadi akiende mpa na ku etaje a pankatshi, na kukatuka ku etaje a pankatshi, kibaadi akiende mpa na ku etaje a kasatu. 9 Batungunukile na kuibaka nshibo eyipudisha na eyipuuta na mitandalo ya mitshi ya sedre na mabaya a mitshi ya sedre e mu milongo. 10 Baadi muibakie tudimbo tua ku lupese tuifunyishe nshibo, kadimbo koso kabaadi kude itano mu bula bua muiyilu, na babaadi betulungie ku nshibo, na mabaya a mitshi ya sedre.
11 Mu aa mafuku, eyi dia Yehowa nkufika kui Salomone nkuakula’shi: 12 “Bua ino nshibo yokuete kuibaka, su otambukila mu mayi ande, na okookiela biimu biande na kutumikila miiya yande yoso pa kutambukila mu yanka, nakakukumbashila mulayilo wande unaadi mulee nshobe Davide, 13 nakashala munkatshi mua bena Isalele na ntankasumbushena muilo wande wa Isalele.”
14 Salomone batungunukile na kuibaka nshibo bua kuiyipudisha. 15 Aye nkuibaka midimba ya munda mua nshibo, na mabaya a mitshi ya sedre aye nkulamika mabaya ku midimba ya munda kubanga paashi pa nshibo mpa na ku mitandalo ya kisasa, na aye nkupuuta mabaya a mutshi wa jenevriye paashi pa nshibo. 16 Aye nkuibaka kadimbo ka kude 20 dia kumongo kua nshibo na mabaya a mutshi wa sedre kubangila paashi mpa na ku mitandalo, na aye nkuibaka munda muako* kadimbo ka munda ngofu, Mbalo Ikile Kishila. 17 Na mbalo ya kishila*—kuamba’shi kipindi kia nshibo kibaadi kumpala kuayo—kibaadi kude 40. 18 Ku mabaya a sedre abaadi mu nshibo, babaadi bekukite bifuatulo bia tusupa na bilongo bifungukie. Mabaya a mitshi ya sedre abaadi apuute midimba ya nshibo takubaadi akumueneka ebue su ndimune.
19 Na aye nkulumbuula kadimbo ka munda ngofu mua nshibo bua kuimutuula mushete wa kilombeno wa Yehowa. 20 Kadimbo ka munda ngofu kabaadi kude 20 mu bula, kude 20 mu buipi, na kude 20 mu bula bua muiyilu; na baadi muikulamikie ôlo mukile buwa; baadi mulamikie mabaya a mutshi wa sedre ku kilambuilo. 21 Salomone baadi mulamikie ôlo mukile buwa munda mua nshibo, na baadi mutuule shene ya ôlo kumpala kua kadimbo ka munda ngofu, kabaadi kalamikue ôlo. 22 Baadi mulamikie nshibo yoso ôlo mpa na pabaadi nshibo yoso ipue; aye nkulamika dingi ôlo ku kilambuilo kioso kibaadi pepi na kadimbo ka munda ngofu.
23 Mu kadimbo ka munda ngofu, baadi muimukite bakeluba babidi na mabaya a mutshi wa pine,* mukeluba oso baadi bula bua kude ekumi mu bula bua muiyilu. 24 Lubaba lumune lua mukeluba, lubaadi bula bua kude itano, na lungi lubaba lubaadi kude itano. Kukatuka ku nsongo ya lubaba lumune mpa na ku nsongo ya lungi lubaba, kubaadi bula bua kude ekumi. 25 Mukeluba a kabidi baadi n’aye bula bua kude ekumi. Bakeluba boso babidi, babaadi bukata bumune, na babaadi mushindo umune. 26 Bula bua muiyilu bua mukeluba umune, bubaadi bua kude ekumi, nka bu bua ungi mukeluba. 27 Akupu aye nkutuula baba bakeluba mu kadimbo ka munda.* Mbaba ya bakeluba ibaadi ibaale mu mushindo ubaadi lubaba lua mukeluba umune, alukumu ku mudimba umune, na lubaba lua ungi mukeluba alukumu ku ungi mudimba, na mbaba yabo ibaadi ibaale itadiile munkatshi mua nshibo mu kipaso kibaadi mbaba ikumeene. 28 Na aye nkulamika bakeluba ôlo.
29 Na ku midimba yoso ya nshibo, yoso ifunyishe tudimbo* tua munda na tua paasha baadi muikukite bifuatulo bia bakeluba, bia mabo, na bilongo bifungukie. 30 Aye nkulamika ôlo paashi pa nshibo mu tudimbo tua munda na tua paasha. 31 Na bua kituelelo kia kadimbo ka munda ngofu, bakitshine biibi bia mabaya a mutshi wa pine, bibayi bia mu mpese na ma ntempa bu kipindi* kia katano. 32 Biabia biibi bibidi bibaadi bia mabaya a mutshi wa pine, na aye nkukita kuanka bifuatulo bia bakeluba, mabo, na bilongo bifungukie, aye nkulamika kuanka ôlo na aye nkukookola ôlo panundu pa bakeluba na pa mabo. 33 Biabia nyi bibakitshine ntempa ya biibi ya mabaya a mutshi wa pine, bua kituelelo kia Mbalo ya Kishila* kibaadi kipindi* kia kananka. 34 Baadi mukite biibi bibidi bia mabaya a mutshi wa jenevriye. Kiibi kimune kibaadi na bipindi bibidi bibaadi abifunguka pa ma mbalo a kuifunyina, na kingi kiibi kibaadi na bipindi bibidi bibaadi abifunguka pa ma mbalo a kuifunyina. 35 Baadi mukite bifuatulo bibidi bia bakeluba, bia mabo, na bia bilongo abifunguka, na baadi mulamikie ku biabia bifuatulo ôlo.
36 Baadi muibakie lupango lua munda na milongo isatu ya mabue asee, na mulongo wa mitandalo ya mutshi wa sedre.
37 Mu kipua kia 4 mu mueshi wa Ziv,* kitako kia nshibo ya Yehowa kibaadi kibakue; 38 na mu kipua kia 11 mu mueshi wa Bule* (kuamba’shi mueshi wa muanda), nshibo ibaadi ipue mu kantu na kantu koso na muyile bibaadi abitungu kuiyibaka. Biabia bakitshine bipua musambobidi bua kuiyibaka.
7 Salomone baadi mukite bipua 13 bua kuibaka nshibo* yaye, mpa na pabapuile nshibo yaye yoso.
2 Na baadi muibakie Nshibo ya mu Mutamba wa Lebanone ya kude* 100 mu bula, kude 50 mu buipi, na kude 30 mu bula bua muiyilu panundu pa milongo inanka ya bibayi bia mutshi wa sedre; na kubaadi mitandalo ya mutshi wa sedre pa bibayi. 3 Babaadi balamikie mabaya a mutshi wa sedre panundu pa mitandalo ibaadi ituule pa bibayi; bungi buayo bubaadi 45, mu mulongo oso bibaadi 15. 4 Kubaadi milongo isatu ya madidishi e na ma kadre, na edidishi dioso dibaadi ditalene na dingi edidishi mu milongo isatu. 5 Ku bituelelo bioso na ntempa ibaadi na ma kadre e na mpese inanka, nka bu bibaadi kumpala kua madidishi abaadi etalene na angi mu milongo isatu.
6 Na baadi muibakie Kadimbo* ka Bibayi ke na kude 50 mu bula na kude 30 mu buipi, na kubaadi kisanga kumpala kuako ki na bibayi na musaka.
7 Baadi dingi muibakie Kadimbo* ka Nkuasa a Bufumu, mbalo ibaadi asambisha bantu, kuamba’shi Kadimbo ka Kusambisha, na abaadi bekalamikie mabaya a mutshi wa sedre kubanga paashi mpa na ku mitandalo.
8 Nshibo* ibaadi ilombene Salomone kushala, mu lungi lupango, ibaadi kunyima kua Kadimbo ka Kusambisha* na ibaadi ibakiibue mu mushindo umune. Salomone baadi dingi muibakie nshibo imumune na kano Kadimbo ka Kusambisha bua muana mukashi a Faraone abaadi muate bu mukashi.
9 Bino bioso bibaadi bikitshibue na mabue a muulo asee muyile bukata abutungu, abaadi beasee na sii a mabue munda na paasha, kubanga ku kitako mpa na ku nfudiilo kua mudimba, na paasha mpa na ku lupango lukata. 10 Na kitako kibaadi kibakiibue na mabue akata ngofu, mabue a muulo; angi mabue abaadi kude ekumi, na angi namu abaadi kude muanda. 11 Kunundu kuao kubaadi mabue a muulo, asee muyile bukata abutungu, mpa na mabaya a mutshi wa sedre. 12 Mu mpese yoso ya lupango lukata, mubaadi milongo isatu ya mabue asee na mulongo wa mitandalo wa mitshi ya sedre nka bu yaya ya lupango lua munda lua nshibo ya Yehowa na ya kisanga kia nshibo.
13 Nfumu Salomone nkuitanyisha Irame na Irame nkukatuka ku Tiire na nkufika kuadi. 14 Baadi muana a mukashi kilele a mu kisamba kia Neftali, na nshaye baadi muina Tiire nsendue a biamo bia munyinga; baadi auku mufubo kalolo, baadi na binangu, na baadi na kiukilo ki bungi kia mifubo ya mishindo yoso itale kiamo kia munyinga.* Biabia bafikile kui nfumu Salomone na akita mufubo waye oso.
15 Baadi mukite misungo ibidi ya kiamo kia munyinga, musungo oso ubaadi kude 18 mu bula bua muiyilu, na bibaadi abitungu moshi wi bula bua kude 12 bua kuifunyisha misungo* yoso ibidi. 16 Na baadi mukite bintu bibidi bia kulengiesha bia kiamo kia munyinga bia kutuula kunundu kua misungo. Kintu kia kulengiesha kioso kibaadi kude itano mu bula bua muiyilu, na kingi kintu kia kulengiesha kibaadi kude itano mu bula bua muiyilu. 17 Kintu kia kulengiesha ki kunundu kua musungo oso kibaadi na kintu ki bu bukondia ki na tukano tuituelene; musambobidi bua kintu kimune kia kulengiesha na musambobidi bua kingi kintu kia kulengiesha. 18 Baadi mukite bikuba bia grenade mu milongo ibidi ifunyishe kintu kimune ki bu bukondia bua kupuuta bintu bia kulengiesha bibaadi kunundu kua misungo; baadi mukite biabia bua bintu bioso bibidi bia kulengiesha. 19 Bintu bia kulengiesha bibaadi kunundu kua misungo ku kisanga, bibaadi bu bilongo bia lise bi na kude inanka mu bula bua muiyilu. 20 Bintu bia kulengiesha bibaadi kunundu kua misungo ibidi, nka dia kunundu kua mbalo i kifunda ikuatene na kintu ki bu bukondia; na kubaadi bikuba 200 bia grenade bi mu milongo mpese yoso ya kintu kioso kia kulengiesha.
21 Aye nkushimika misungo ya kisanga kia ntempelo.* Aye nkushimika musungo wa mboko ibalume* na nkuiudika bu Yakine,* akupu aye nkushimika musungo wa mboko ibakashi* na nkuiudika bu Boaze.* 22 Na kunundu kua misungo kubaadi bu bilongo bia lise. Bino mbibaadi bipue mufubo wa misungo.
23 Akupu bakitshine Kalunga* ka kilonda kisunguulue. Kabaadi kishengu, kude 10 kubanga ku’yi nsongo na ku ingi nsongo, na kude 5 mu bula bua muiyilu, bibaadi abitungu moshi wa kupima nao wi bula bua kude 30 bua kuikefunyisha.* 24 Na kubaadi tusupa tua kulengiesha kuushi kua nsongo yako, tubaadi tuikefunyishe koso, tusupa ekumi bua kude umune mu mpese yoso ya Kalunga, na milongo ibidi ya tusupa ikitshibue pamune nako. 25 Kabaadi katudibue pa ngombe ilume 12; ngombe 3 itadiile lupese lua kunundu, 3 itadiile lupese lua kupona nguba, 3 itaadile lupese lua kuushi, na 3 itadiile lupese lua kutunduka nguba, na Kalunga kabaadi katudiibue pa yanka, na bifuka biayo bioso bibaadi bitadiile munkatshi. 26 Na bukata buako bubaadi bua eyasa* dimune; na ku nsongo kuako kubaadi kukitshibue nka bu ku milomo ku’ekopo, nka bu kilongo kia lise. Kabaadi kalombene kutuela bipimo bia mbaafu* 2 000.
27 Akupu bakitshine matempu* ekumi a kiamo kia munyinga.* Etempu dioso dibaadi kude inanka mu bula, kude inanka mu buipi, na kude isatu mu bula bua muiyilu. 28 Matempu abaadi akitshibue bino: Abaadi na malata a mu mpese, na malata a mu mpese abaadi pankatshi pa milonda ipingakane. 29 Pa malata a mu mpese abaadi munkatshi mua milonda ipingakane, pabaadi ntambue, ngombe ilume, na bakeluba, na babaadi bakite nka biabia kunundu kua milonda ipingakane. Kunundu na kuushi kua ntambue na ngombe ilume, kubaadi bintu bia kulengiesha bi bu kishengu. 30 Na etempu dioso dibaadi na bipombo binanka bia kiamo kia munyinga na milonda ya kiamo kia munyinga, na mu mapaka adio ananka mubaadi bintu bikuatshishene bipombo. Muushi mua elonga mubaadi bintu bidikuatshishene bikitshibue na bintu bia kulengiesha bi bu kishengu mu mpese yoso. 31 Muasa wadio ubaadi munda mua kipindi kia kunundu kukatukila kuushi kua elonga mpa na ku nsongo kua kipindi kia kunundu kibaadi kude umune, muasa wadio ubaadi kishengu, kipindi kia kunundu pamune na bintu bia kukuatshishena bibaadi bikite kituudilo ki bula bua kude umune na kipindi mu bula bua muyilu, na kukanua kuakio kubaadi bintu bia kulengiesha. Na malata akio a mu mpese abaadi na mpese inanka, ta abaadi kishengu nya. 32 Bipombo binanka bibaadi muushi mua malata a mu mpese, na bintu bikuatshishene bipombo babaadi bebilamikie ku etempu, bula bua muiyilu bua kipombo kioso bubaadi kude umune na kipindi. 33 Na bipombo abaadi bebikite nka bu bipombo bia etempu dioso diadia. Bikuatshisheno biadio, jante yadio, sambo yadio na miaye yadio, bioso abaadi bebikite na kilonda kisunguulue. 34 Kubaadi bikuatshisheno binanka mu mapaka ananka a etempu dioso; bikuatshisheno biadio bibaadi bikitue pamune* na etempu. 35 Kunundu kua etempu kubaadi mukaba wi bu kishengu wa kipindi kia kude mu bula bua muiyilu, kunundu kua etempu, ma kadre adio na malata adio a mu mpese bibaadi bikitue pamune* nadio. 36 Pa ma kadre aadio na pa malata aadio a mu mpese baadi mukite bakeluba, ntambue na mabo muyile mbalo i panka na kubaadi bintu bia kulengiesha bi bu kishengu mu mpese yoso. 37 Bino nyi bibabaadi bakite matempu ekumi; oso abaadi akitshibue mu mushindo umune, na bukata bumune na abaadi e mumune.
38 Baadi mukite malonga ekumi a kiamo kia munyinga; elonga dioso dibaadi adituele bipimo 40 bia mbaafu. Elonga dioso dibaadi kude inanka. Kubaadi elonga dimune bua etempu dioso dia ku matempu ekumi. 39 Akupu batuudile matempu atano lupese lua mboko ibalume lua nshibo na angi atano lupese lua mboko ibakashi lua nshibo, na aye nkutuula Kalunga ku lupese lua mboko ibalume lua nshibo, katadiile pankatshi pa dia kuushi na kutunduka nguba.
40 Irame baadi mukite dingi malonga, bipao na bibakudi.
Biabia Irame bapudishe mufubo oso ubaadi mukitshine nfumu Salomone mu nshibo ya Yehowa: 41 misungo ibidi na bintu bia kulengiesha bi bu bibakudi bibaadi kunundu kua misungo ibidi; bintu bibidi bia kulengiesha bi bu bukondia bua kupuuta bintu bia kulengiesha bi bu bibakudi bibaadi kunundu kua misungo; 42 bikuba 400 bia grenade bua bintu bibidi bia kulengiesha bi bu bukondia, milongo ibidi ya bikuba bia grenade bua kintu kioso kia kulengiesha ki bu bukondia bua kupuuta bintu bia kulengiesha bi bu bibakudi bibaadi kunundu kua misungo ibidi; 43 matempu ekumi na malonga ekumi abaadi pa matempu; 44 Kalunga na ngombe ilume 12 ibaadi muushi mua kalunga; 45 na bintu bia kubuaa nabio buto, bipao, bibakudi, na bintu bioso bibaadi Irame mukitshine nfumu Salomone bia kiamo kia munyinga kiseneshe bua nshibo ya Yehowa. 46 Nfumu bebikitshine mu mishete ya ema i mu ebanda di pepi na muela wa Yordane, pankashi pa Sukote na Saretane.
47 Salomone baadi mulekie bintu bioso kushi kuibipima muanda bibaadi bungi bukile. Bushito bua kiamo kia munyinga ta bubaadi abuukibua. 48 Salomone bakitshine bintu bioso bua nshibo ya Yehowa: kilambuilo kia ôlo, mesa a ôlo pa kutuudila mikate ya kuleesha; 49 bitudilo bia bimunyi bia ôlo mukile buwa, bitano ku mboko ibalume na bingi bitano ku mboko ibakashi kumpala kua kadimbo ka munda ngofu; na bilongo, bimunyi na tumano,* bioso bia ôlo; 50 malonga, bintu bia kushima nabio kaalo, bibakudi, makopo, na bintu bia kusemuina kaalo, bioso bia ôlo mukile buwa; na shadinye bua biibi bia nshibo ya munda, kuamba’shi Mbalo Ikile Kishila, na bua biibi bia nshibo ya ntempelo, bioso bia ôlo.
51 Biabia nfumu Salomone bapudiishe mufubo oso ubaadi na kia kukita bua nshibo ya Yehowa. Akupu Salomone batuadile bintu bibaadi nshaye Davide muikashe bia kishila, na aye nkutuula kiamo kia arja, ôlo, na bingi bintu mu tudimbo tua bintu bia muulo bia nshibo ya Yehowa.
8 Mu aa mafuku Salomone babungile bakulu ba Isalele, ba nfumu boso ba bisamba, ba nfumu ba bifuko bia ba mashabo ba Isalele. Babafikile kui nfumu Salomone ku Yelusalema bua kusemuna mushete wa kilombeno wa Yehowa kukatukila mu Kibundi kia Davide, kuamba’shi Siyona. 2 Bana balume boso ba Isalele babebungile kumpala kua nfumu Salomone ku musangelo* mu mueshi wa Etanime,* kuamba’shi mueshi wa musambobidi. 3 Biabia bakulu boso ba Isalele babafikile, na ba tshite muakuidi nkuibuesha Mushete. 4 Abo nkusemuna Mushete wa Yehowa, kashibo k’epema ka kufumankena, na bintu bioso bia kishila bibaadi mu kashibo k’epema. Ba tshite muakuidi na bena Levi nkuibisemuna. 5 Nfumu Salomone na kakongie koso ka Isalele kabaadi ketanyishue bua kufumankana naye babaadi kumpala kua Mushete. Biabia babaadi balambule mikooko na ngombe ibungi bushi bia kubadika.
6 Akupu ba tshite muakuidi babatuudile mushete wa kilombeno wa Yehowa mu mbalo yao mu kadimbo ka munda ngofu ka nshibo, mu Mbalo Ikile kishila, muushi mua mbaba ya bakeluba.
7 Mbaba ya bakeluba ibaadi ibaale kunundu kua mbalo ibaadi mushete, biabia bakeluba babaadi babuikile mushete na mitandalo yao. 8 Mitandalo ibaadi bula mu mushindo ubaadi nsongo yayo ayimueneka kukatukila mu mbalo ya Kishila kumpala kua kadimbo ka munda ngofu, anka tayibaadi ayimueneka kukatukila paasha nya. Na i paapa mpa na lelo uno. 9 Mu mushete tamubaadi kintu, nka penda mabue abidi abaadi Moyise mutuule muanka ku Horebe, pabaadi Yehowa mukite kilombeno na muilo wa Isalele pabaabadi abatuuku muiumbo dia Ejipitu.
10 Pabatuukile ba tshite muakuidi mu mbalo ya kishila ekumbi dibaudile mu nshibo ya Yehowa. 11 Ba tshite muakuidi tababaadi na mushindo wa kutungunuka na kufuba pamuanda wa ekumbi, muanda ntumbo ya Yehowa ibaadi iule mu nshibo ya Yehowa. 12 Mu yaaya nsaa Salomone nkuakula’shi: “Yehowa, buakuile’shi oshala mu mufito wibukopo. 13 Nakuibakila nshibo ya kinemo, buashi ikale mbalo yobe ya kushala bua loso.”
14 Akupu nfumu nkualuluka na nkubanga kuelela kakongie koso ka Isalele miabi pabaadi kakongie koso ka Isalele kemane. 15 Aye nkuakula’shi: “Yehowa Efile Mukulu a Isalele atumbishibue, aye baadi mulee nshami Davide mulayilo mukanua mua’ye aye nabene na beukumbasha kuiyasa diaye’ye nabene akula’shi: 16 ‘Kubanga efuku dinaadi mutuushe muilo wande wa Isalele mu Ejipitu ntshi musangule kibundi mu bisamba bioso bia Isalele mua kuibaka nshibo buashi eshina diande dishale muanka, anka nemusangule Davide buashi akunkushe muilo wande wa Isalele.’ 17 Na nshami Davide baadi na lukalo lukata lua kuibaka nshibo bua eshina dia Yehowa Efile Mukulu a Isalele. 18 Anka Yehowa balunguile nshami Davide’shi: ‘We na lukalo lukata lua kuibaka nshibo bua eshina diande, na we mukite kalolo pa kuikala na lukalo lui biabia muishimba diobe. 19 Anka tokebaka ino nshibo, kadi muana oobe okatanda* nyi akebaka nshibo bua eshina diande.’ 20 Yehowa bakumbasha mulayilo ubaadi mulee, muanda napiana nshami Davide na nashala mu nkuasa a bufumu a Isalele, nka bu bibaadi Yehowa mulee. Dingi nayibaka nshibo bua eshina dia Yehowa Efile Mukulu a Isalele 21 na nalumbuula mbalo muanka bua mushete wi na mabue a kilombeno kibaadi Yehowa mukite na ba mashetu kulu pabaadi ebatuusha muiumbo dia Ejipitu.”
22 Akupu Salomone nkuimana kumpala kua kilambuilo kia Yehowa kumpala kua kakongie koso ka Isalele na aye nkuela maboko muiyilu, 23 aye nkuakula’shi: “Ô Yehowa Efile Mukulu a Isalele, takui Efile Mukulu e bu’be amua muyilu mula sunga pano pa nsenga, akumbashaa kilombeno na aleshaa kifulo kia lulamato kui bafubi bobe abatambuka kumpala kobe n’eshimba diabo dioso. 24 Bokumbasha mulayilo ubodi mulee mufubi oobe, nshami Davide. Nnobe nabene* baadi mulee uno mulayilo, na lelo uno bu’eukumbasha n’eyasa diobe. 25 Na binobino, Ô Yehowa Efile Mukulu a Isalele, kumbasha mulayilo oobe ubodi mulee mufubi oobe nshami Davide pobokuile’shi: ‘Su bana bobe badimuka mu biabakitshi pakutambuka kumpala kuande nka bu bibodi mutambukie kumpala kuande takuanaa kukutshikue muntu a mu lutandua lobe ashala mu nkuasa a bufumu a Isalele.’ 26 Binobino, Ô Efile Mukulu a Isalele, kita namu biashi mulayilo ubodi mulee mufubi oobe nshami Davide ukumbane.
27 “Anka Efile Mukulu ashala binyibinyi pa nsenga su? Tala! Eyilu, oolo, eyilu dioso tandilombene kunkumbana; paapa ino nshibo inebaka inkukumbana su! 28 Binobino teemesha luteko lua mufubi oobe na kuiyaya kuaye, Ô Yehowa Efile Mukulu ande, na teemesha musaase wa kuteka bukuashi na luteko lukuete kukuteka mufubi oobe kumpala kobe lelo uno. 29 Meso oobe ekale abuule atadiile ku ino nshibo bufuku na kanya, atadiile ku mbalo ibodi muakule’shi, ‘Eshina diande adikala kuakua,’ bua kuteemesha luteko alukitshi mufubi oobe mutadiile ku ino mbalo. 30 Na teemesha kuiyaya kua mufubi oobe na luteko lua muilo oobe wa Isalele luabakitshi batadiile ku ino mbalo, na kukatukila mu mbalo yobe yodi mushale muiyilu opushe, oolo, opushe na wetufuile lusa.
31 “Muntu p’akitshina muinaye muluisho na bamutshipisha mutshipo* na ekala muanyibue ku wawa mutshipo,* paaki ku wawa mutshipo* afika kumpala kua kilambuilo kiobe mu ino nshibo, 32 oteemeshe namu kukatukila muiyilu na okite kintu kampanda na otshibile bafubi bobe kiimu pakuakula’shi muntu ebubi mmupiile* na pa kumufuishila biadi mukite pamutue waye, na pakuakula’shi muntu mululame ta musoole muanda* na kumufuta muyile kululama kuaye.
33 “P’abatshokola muilo oobe wa Isalele kui muishikuanyi pamuanda’shi babatungunuka na kukukitshina miluisho, na babalukiila kodi babatumbisha eshina diobe, babatekie na babeyaya mu ino nshibo, 34 oteemeshe namu kukatukila muiyilu na obuikile muluisho wa muilo oobe wa Isalele na webalushe mu nsenga ibodi mupe ba mashabo kulu.
35 “Apekala eyilu difungie na takui mpeshi muanda mbatungunukie na nkukitshina miluisho na babatekie batadiile ku ino mbalo, baba tumbisha eshina diobe na babalekie miluisho yabo pamuanda’shi buebayisha milongo,* 36 oteemeshe namu kukatukila muiyilu na obuikile muluisho wa bafubi bobe, wa muilo oobe wa Isalele, muanda webalongiesha pabitale eshinda dibuwa diabadia kutambukila na onokiesha mpeshi mu nsenga yobe ibodi mupe muilo oobe bu bupianyi.
37 “Su kipupa kia nsala kia tuela mu nsenga sunga kipupa kia mukumbo, lupapi lui bukopo alumishaa bikunuanga, maladi a mitshi, mpasu ya nshiye sunga mpasu ayiluishaa bikunuanga; sunga beshikuanyi babo bebaluisha mu kibundi su nkimune kia ku bibundi bia mu nsenga yabo,* sunga kuatuuka kingi kipupa kampanda sunga mukumbo kampanda, 38 luteko loso, kuiyaya koso akukitshi muntu oso yawa sunga muilo oobe oso wa Isalele (muanda muntu oso auku dikienga di muishimba diaye) p’abebuesha maasa aabo batadiile ku ino nshibo, 39 oteemeshe namu kukatukila muiyilu, mbalo yobe yodi mushale, webafuile lusa na okite kintu kampanda ofute muntu oso muyile mashinda aaye oso, muanda ouku eshimba diaye (obe bupenka nyi auku binyibinyi eshimba dia muntu oso), 40 buashi bakutshine mafuku oso abashala mu nsenga ibodi mupe ba mashetu kulu.
41 “Dingi pabitale muntu muenyi shi a mu muilo oobe wa Isalele na mufikie mu nsenga i kula pa muanda w’eshina* diobe 42 (muanda abakapusha pabitale eshina diobe dikata na pabitale eyasa diobe di bukome na mboko yobe yoole), afika na akuteka mutadiile ku ino nshibo 43 oteemeshe namu kukatukila muiyilu, mbalo yobe yodi mushale, na okite kioso akikutekie muntu muenyi buashi bantu boso ba pa nsenga baukie eshina diobe na bakutshine nka bu abikitaa muilo oobe wa Isalele, na baukie’shi eshina diobe nditaminyibue mu ino nshibo inebaka.
44 “Su muilo oobe wenda mu kulua ngoshi na beshikuanyi bao muishinda diodi muibatume na bateka Yehowa batadiile ku kibundi kiodi musangule na batadiile ku nshibo inayibaka bua eshina diobe, 45 biabia oteemeshe namu kukatukila muiyilu luteko luabo na kuiyaya kuabo na webakuashe.
46 “Su bakukitshina muluisho (muanda takui muntu shakitaa muluisho), webafitshila munda na webalekieela mu maasa a beshikuanyi babo na beshikuanyi babo bebakuata benda nabo mu nsenga yabo, i kula sunga i pepi; 47 na batundula mu nsenga ibaabadi bende nabo’shi kibaabadi bakite ki bubi, na balukiila kodi beyaya mu nsenga ibaabadi bende nabo, bakula’shi, ‘tui bakite muluisho na tuibakite kilubilo, tuibakite bibubi,’ 48 na balukiila kodi n’eshimba diabo dioso na anyima* aabo oso mu nsenga ya beshikuanyi babo babaadi bebakuate benda nabo, na ba kuteka batadiile ku nsenga yabo ibodi mupe ba mashabo kulu na ku kibundi kibodi musangule na ku nshibo yandi muibakie bua eshina diobe, 49 biabia oteemeshe namu kukatukila muiyilu, mbalo yodi mushale, luteko luabo na kuiyaya kuabo na webakuashe 50 na ofuile muilo obe lusa ukukitshine muluisho, webafuile lusa bua miluisho yabo yoso yabadi bakukitshine. Okite biashi beshikuanyi babo bepapushishe lusa, na abebapushisha lusa 51 (muanda mmuilo oobe na mbupianyi bobe, bodi mutuushe mu Ejipitu, mu nfuulo akusunguula kilonda). 52 Meso oobe amone kuiyaya kua mufubi oobe na kuiyaya kua muilo oobe wa Isalele pakuibateemesha nsaa yoso y’abakuitanyina.* 53 Muanda we muibaabuule mu miilo yoso ya pa nsenga, webatuula ku lupese bu bupianyi bobe, nka bu bibodi muakule kukiila kui mufubi oobe Moyise pobodi mutuushe ba mashetu kulu mu Ejipitu, Ô Muanana mukile bukata Yehowa.”
54 Anka Salomone ki’apudisha kuela luno luteko loso kui Yehowa na kuiyaya bebuele kumpala kua kilambuilo kia Yehowa kubaadi mukuname maboko aaye eele muiyilu. 55 Aye nkuibua na nkuelela kakongie koso ka Isalele miabi n’eyi dibukopo, nkuakula’shi: 56 Yehowa atumbishibue aye mupe muilo waye wa Isalele mbalo ya kuikisha, nka bu bibaadi mulee. Ta kui eyi su ndimune dia ku milayilo yoso ibuwa ibaadi mulee kukiila kui mufubi aaye Moyise dishi dikumbane. 57 Yehowa Efile Mukulu eetu ekale netu nka bu bibaadi na ba mashetu kulu. T’etusumbushenanga sunga kuitulekiela. 58 Akakie mashimba eetu kuadi buashi tutambukile mu mashinda aaye oso na tukookiele miiya yaye, mayi aaye na biimu biaye bibaadi mutumine ba mashetu kulu eyi bua kutumikila. 59 Na ano mayi ande aneyayila Yehowa ekale pepi na Yehowa Efile Mukulu eetu bufuku na kanya, buashi akuashe mufubi aaye na muilo waye wa Isalele muyile nkalo ya kuifuku n’efuku, 60 buashi miilo yoso ya pa nsenga iukie’shi Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi. Takui mungi nya! 61 Biabia mashimba eenu ekale ashima* kui Yehowa Efile Mukulu eetu pa kutambukila mu mayi aaye na pa kukokiela miiya yaye nka bu lelo uno.”
62 Biabia nfumu na Isalele oso nkulambula mulambu ukata kumpala kua Yehowa. 63 Salomone nkulambula milambu ya butaale kui Yehowa: Aye nkulambula ngombe 22 000 na mikooko 120 000. Biabia nfumu na bena Isalele boso nkulambula nshibo ya Yehowa. 64 Mu diadia efuku nfumu baadi muikashe mbalo i munkatshi mua lupango i kumpala kua nshibo ya Yehowa ya kishila, muanda mu yaaya mbalo nyi mubaadi na kia kulambula milambu ya kushiika kaalo, milambu ya ntete, na bipese bia muimu bia milambu ya butaale, muanda kilambuilo kia kiamo kia munyinga ki kumpala kua Yehowa kibaadi kipeela bua kulombana milambu ya kushiika kaalo, milambu ya ntete, na bipese bia muimu bia milambu ya butaale. 65 Mu yaaya nsaa Salomone nkukita musangelo na Isalele oso, kakongie kakata ka bantu abakatukila ku Lebo-amate* mpa na ku kibandabanda* kia Ejipitu kumpala kua Yehowa Efile Mukulu eetu munda mua mafuku musambobidi na akupu angi mafuku musambobidi, oso mafuku 14. 66 Muifuku dibalondele* baluishe muilo, na abo nkuelela nfumu miabi na nkuenda ku mashibo aabo abafu’abasankanga na muloo ku mashimba bua bioso bibuwa bibaadi Yehowa mukitshine mufubi aaye Davide na muilo waye wa Isalele.
9 Nka Salomone ki’apudisha kuibaka nshibo ya Yehowa, nshibo* ya nfumu, na bintu bioso bibaadi Salomone na lukalo lua kukita, 2 Yehowa bamuenekieele Salomone mususa wa kabidi, nka bu bibaadi mumunekiele mu Gibeone. 3 Yehowa nkumulungula’shi: “Napusha luteko lobe na kuiyaya kobe bibokitshi kumpala kuande. Nayikasha ino nshibo ibuebaka ya kishila pa kutuula eshina diande panka bua loso, na meso ande na eshimba diande abikala paapa bua loso. 4 Anka obe su otambuka kumpala kuande nka bu bibaadi nshobe Davide mutambukie, na eshimba dioso na kululama, pa kukita kintu kioso kiankutumina eyi, na okookiela mayi ande na biimu biande, 5 paapa nanyingisha nkuasa oobe a bufumu panundu pa Isalele bua loso, nka bu binaadi mulee nshobe Davide’shi, ‘Takuanaa kukutshikue muntu a mu lutandua lobe ashala mu nkuasa a bufumu a Isalele.’ 6 Anka su obe na bana bobe nubalekie kundonda na tanui batumikile mayi ande na miiya yande yandi mutuule kumpala kuenu na nubende nubafubila bangi b’efile na nubebenamina, 7 nakakatusha Isalele mu nsenga yandi muibape, na nakakatusha meso ande ku nshibo yandi muikashe ya kishila bu’eshina diande, na Isalele akekala kintu kia kubepuula* na kintu kia kusenga munkatshi mua miilo yoso. 8 Na ino nshibo ayikekala nshibo iluishibue. Muntu oso akakidi pepi nayo akeyitala na kukaanya na akeele muloshi na kuakula’shi, ‘Buakinyi Yehowa bakitshi ino nsenga na ino nshibo bino?’ 9 Akupu abakakula’shi, ‘Nnyi pa muanda babasumbushena Yehowa Efile Mukulu aabo baadi mutuushe ba mashabo kulu muiumbo dia Ejipitu, na babalamata bangi b’efile, babebenamina na babebafubila. Nyi buakinyi Yehowa bebafuishila ano makienga oso.’”
10 Ku nfudiilo kua bipua 20 mubaadi Salomone muibakie aa mashibo abidi, nshibo ya Yehowa na nshibo* ya nfumu, 11 Irame nfumu a Tiire baadi mupe Salomone mitshi ya sedre na mitshi ya jenevriye na ôlo ebungi muyile bungi bubaadi nabo lukalo, na Nfumu Salomone nkupa Irame bibundi 20 mu nsenga ya Ngalileya. 12 Biabia Irame nkutuuka mu Tiire bua nkuenda mu kutala bibundi bibaadi Salomone mumupe, anka tabibaadi bimusankishe.* 13 Aye nkuakula’shi: “Mukuetu, bino mbibundi kinyi bibompa?” Biabia abo nkuibiudika’shi nsenga ya Kabule* mpa na lelo. 14 Mu aa mafuku Irame nkutumina nfumu ntalanta* 120 ya ôlo.
15 Uno nyi muisambo wa bantu babaadi nfumu Salomone muitanyishe bua kukita mifubo pa bukopo, bua kuibaka nshibo ya Yehowa, nshibo* yaye, ka muengie k’abetanyina bu Milo,* mudimba wa Yelusalema, Asore, Megido, na Gezere. 16 (Faraone nfumu a Ejipitu bayile akuata kibundi kia Gezere na ekishiika kaalo, aye nkuipaa dingi bena Kanaana babaadi bashale muanka. Biabia aye kuikipa muana aaye mukashi, mukashi a Salomone bu kia buntu kia kuilayena naye.)* 17 Salomone nkuibakuula* kibundi kia Gezere, Bete-orone a Kuushi, 18 Baalate na Tamare mu kabaaka, muiumbo diaye, 19 mpa na bibundi bioso bia kulamina bintu bia Salomone, bibundi bia matempu, bibundi bia bantu abatambushaa nfualasa, na bintu bioso bibaadi nabio Salomone lukalo bua kuibaka mu Yelusalema, mu Lebanone, na muiumbo dioso dibaadi ku matalua aaye. 20 Bua bantu boso babaadi bashale ba ku bena Amore, bena Ite, bena Perizi, bena Ivii, na bena Yebuse, bashibaadi ba mu muilo wa Isalele, 21 bana babo babaadi bashale muiumbo, baba bashibaadi bena Isalele bobeshe bua kubutula, Salomone baadi muibetanyishe bua kukita mifubo pa bukopo bu ba mpika mpa na lelo. 22 Anka Salomone tabaadi muikashe muina Isalele su ngumune mpika, muanda babaadi bilobo biaye bia ngoshi, bafubi baye, ba nfumu baye, bakata baye babasalayi, na bakata ba bantu baye abatambushaa matempu na abatambushaa nfualasa. 23 Kubaadi bakata 550 ba bakunkushi babaadi abakunkusha mufubo wa Salomone, baba bakata babaadi kunundu kua bantu babaadi abakitshi mufubo.
24 Anka muana mukashi a Faraone bakatukile mu Kibundi kia Davide enda ku yaye nshibo ibaadi Salomone mumuibakile; akupu Salomone nkuibaka ka muengie k’abetanyina bu Milo.*
25 Misusa isatu ku kipua Salomone baadi alambula milambu ya kushiika kaalo na milambu ya butaale pa kilambuilo kibaadi muibakile Yehowa, baadi dingi alambula milambu ya kufitshisha miishi pa kilambuilo kibaadi kumpala kua Yehowa, biabia aye nkupudisha kuibaka ntempelo.
26 Nfumu Salomone nkukita dingi mashuwa ebungi mu Esiyone-gebere e pepi na Elate ku kiese kia Kalunga Kamonga mu nsenga ya Edome. 27 Irame nkutuma bafubi baye na mashuwa ebungi bantu abauku kutambusha kalolo mashuwa pa mema, bua kufuba pamune na bafubi ba Salomone. 28 Babayile ku Ofire na baata kuakua ntalanta 420 ya ôlo na beyituadila Nfumu Salomone.
10 Ndalamumba a ku Sheba bapushishe nkumo pabitale Salomone mu kuipushena na eshina dia Yehowa, biabia bafikile mu kumutompa na nkonko ibukopo.* 2 Bafikile mu Yelusalema na kibumbu kikata kia bantu, na tumelo tusemune muimu wa bome na ôlo ebungi bukile na mabue a muulo. Batuelele mui Salomone na amulungula mianda yoso ibaadi nayo muishimba. 3 Salomone bamualuluile ku nkonko yaye yoso, takui kintu su nkimune kibaadi kikambile* nfumu bua kumupatuluila.
4 Pabaadi ndalamumba a ku Sheba mumone binangu bioso bia Salomone, nshibo ibaadi muibakie, 5 biakudia bia ku mesa aaye, mushindo ubaadi bafubi baye abashala pa mesa, mufubo wa kupeshena biakudia ubaadi aukitshi bafubi baye pa kudia na nfuadilo aabo, beedi baye ba malua na milambu yaye ya kushiika kaalo ibaadi alambula pa kiubishi ku nshibo ya Yehowa, bibaadi bimukaanyishe ngofu. 6 Biabia aye nkulungula nfumu’shi: “Nkumo yandi mupushe mu nsenga yande pabitale mianda yodi mukite* na pabitale binangu biobe ayikalanga ya binyibinyi. 7 Anka ntshikeele mukumiine yaaya nkumo mpa na panafiki na nebimuena na meso ande. Talanga, tabekeele badungule sunga kia pankatshi kia mianda. We na binangu na bupeta bikile nkumo yandi mupushe. 8 Bantu bobe mbasha muloo, na bafubi bobe mbasha muloo abo abemanaa kumpala kobe nsaa yoso bateemeshanga binangu biobe! 9 Yehowa Efile Mukulu oobe atumbishibue, aye basanka n’obe na bua biabia bakutuulu mu nkuasa a bufumu a Isalele. Pamuanda wa kifulo kia loso kia Yehowa bua Isalele bakutuulu bu nfumu bua kusambisha na kululama na kukunkusha na kululama.”
10 Akupu aye nkupa nfumu ntalanta* 120 ya ôlo na muimu wibungi wa bome, na mabue a muulo. Kubanga nka paapa takubaadi kufikie dingi muimu wa bome wi bungi bui biabia bu ubaadi ndalamumba a ku Sheba mupe Nfumu Salomone.
11 Masuwa a Irame ebungi abaadi asemune ôlo kukatukila ku Ofire abaadi dingi atuale mitshi ya algume i bungi bukile na mabue a muulo kukatukila ku Ofire. 12 Nfumu nkukitshisha bibayi bia nshibo ya Yehowa na bia nshibo ya nfumu* na mitshi ya algume, mpa na nseese na biobuanga bia mioshi bua tuyimba. Kubanga nka paapa takubaadi dingi kufikie mitshi ya algume i biabia sunga kuiyimona mpa na lelo.
13 Nfumu Salomone bapeele dingi ndalamumba a ku Sheba bioso bibaadi nabio lukalo na bioso bibaadi mutekie, kukatusha bintu bibaadi mumupe mu kalolo* kaye’ye nabene. Kunyima kua biabia ndalamumba a ku Sheba bakatukile na alukiila ku nsenga yaye pamune na bafubi baye.
14 Bushito bua ôlo bubaadi abufiki kui Salomone mu kipua kimune bubaadi bua ntalanta 666 ya ôlo, 15 kukatusha biabia baadi apete makasa kui ba nsunga abakitaa nyendo, kui bangi ba nsunga na kui ba nfumu boso ba bena Arabe na ba guvernere ba muiumbo.
16 Nfumu Salomone baadi mukite ngabo ikata 200 ya ôlo musangie na kingi kiamo (ngabo oso baadi muate shekele* 600 ya ôlo) 17 na ngabo ipeela* 300 ya ôlo musangie na kingi kiamo (ngabo oso mupeela baadi muate mine* isatu ya ôlo). Akupu nfumu baadi muiyituule mu Nshibo ya mu Mutamba wa Lebanone.
18 Nfumu baadi dingi mukite nkuasa a bufumu mukata a mibanga na aye nkulamika kuanka ôlo mulumbuulue kalolo. 19 Kubaadi bikamiino bisamombo ku nkuasa a bufumu, na kunundu kua nkuasa a bufumu kubaadi kintu ki bu ka musaka ke kifunda, na ku mpese yoso ibidi ya nkuasa kubaadi ma mbalo akutudila maboko na ntambue ibidi ibaadi imane ku mpese ya ma mbalo akutudila maboko. 20 Kubaadi ntambue 12 imane pa bikamiino bisamombo, ntambue umune ku lupese loso lua bikamiino bisamombo. Takui bungi bufumu bubaadi bukite nkuasa a bufumu e biabia.
21 Makopo oso a nfumu Salomone abaadi a ôlo na bintu bioso bia nshibo ya mu mutamba wa Lebanone bibaadi bia ôlo mukile buwa. Takubaadi kintu su nkimune kikitshibue na kiamo kia arja, muanda kiamo kia arja takibaadi na muulo mu mafuku a Salomone. 22 Muanda nfumu baadi na mashuwa ebungi a ku Tarsise pa kalunga ka mema pamune na mashuwa a Irame. Mususa umune mu bipua bisatu aa mashuwa a ku Tarsise abaadi aafiki na ôlo, na kiamo kia arja, na mibanga, na nkima na tonyi tua nduba.
23 Biabia nfumu Salomone baadi mukile bangi ba nfumu boso ba pa nsenga ku bupeta na ku binangu. 24 Bantu ba pa nsenga yoso babaadi abakimbi kuimonena na Salomone bua kupusha binangu biaye bibaadi Efile Mukulu muele muishimba diaye. 25 Oso a kuabadi baadi amutuadila kia buntu: bintu bikitshibue na kiamo kia arja, bintu bikitshibue na ôlo, bilamba, bina ngoshi, muimu wa bome, nfualasa na mpunda; na bino bibaadi abitungunuka ku kipua kioso.
26 Salomone baadi atungunuka na kupeta matempu na nfualasa;* baadi na matempu 1 400 na nfualasa* 12 000, na baadi muibituule mu bibundi bia matempu na pepi na nfumu mu Yelusalema.
27 Nfumu bakitshine biashi kiamo kia arja kikale kibungi mu Yelusalema nka bu mabue, na mitshi ya sedre ikale ibungi nka bu mitshi ya sikomore mu Shefela.
28 Nfualasa ya Salomone ibaadi ayifiki mu Ejipitu, na ba nsunga ba nfumu abakitaa nyendo babaadi abaulu bisaka* bia nfualasa ku muulo umune. 29 Etempu dioso adifiki ku Ejipitu dibaadi muulo wa makuta a kiamo kia arja 600, na nfualasa umune baadi muulo wa makuta a kiamo kia arja 150; akupu abo namu babaadi balombene kuibiudisha kui ba nfumu boso ba bena Ite na ba nfumu ba Siri.
11 Anka nfumu Salomone baadi mufule bakashi benyi bebungi kukatusha muana mukashi a Faraone: Bana bakashi bena Moabe, bena Amone, bena Edome, bena Sidone na bena Ite. 2 Babaadi ba mu miilo ibaadi Yehowa mulungule bena Isalele’shi: “T’abitungu nuende munkatshi muabo,* na abo t’abitungu bafikie munkatshi muenu, muanda abakatakula binyibinyi mashimba eenu mu kulonda b’efile babo.” Anka Salomone nkuibalamata na nkuibafula. 3 Na baadi na bakashi 700 babaadi ba ndalamumba na makupi 300, na kapeela kapeela bakashi baye nkutakula eshimba* diaye kula n’Efile Mukulu. 4 Ku bununu bua Salomone bakashi baye babaadi batakule* eshimba diaye mu kulonda bangi b’efile, na eshimba diaye tadibaadi dishima kui* Yehowa Efile Mukulu aaye bu bibaadi eshimba dia nshaye Davide. 5 Na Salomone nkulonda Ashitorete efile mukashi a bena Sidone na Milkome efile e butete a bena Amone. 6 Salomone baadi mukite mianda ibubi ku meso kua Yehowa na tabaadi mulonde Yehowa n’eshimba diaye dioso bu bibaadi bikite nshaye Davide nya.
7 Mu aa mafuku nyi mubaadi Salomone muibakile Kemoshe efile e butete a bena Moabe mbalo i kunundu ku muengie witalene na Yelusalema na muibakile Moleke efile e butete a bena Amone. 8 Mbibaadi mukite bua bakashi baye boso benyi babaadi abafitshisha miishi ya milambu na abalambula b’efile babo milambu.
9 Yehowa baadi mukuatshile Salomone nsungu, muanda eshimba diaye dibaadi dikatukie kui Yehowa Efile Mukulu a Isalele baadi mumumuenekiele misusa ibidi 10 na baadi mumudimushe pabitale uno muanda’shi t’abitungu alonde bangi b’efile. Anka tabaadi mukookiele ku bibaadi Yehowa mutume eyi. 11 Nyi Yehowa nkulungula Salomone’shi: “Pa muanda bokitshi bino na tuemulame kilombeno kiande na miiya yande bu binaadi mukutumine eyi, nakunyengie binyibinyi bufumu na nebupe umune a ku bafubi bobe. 12 Anka pa muanda wa nshobe Davide tankebikitshi poki na muwa nakebunyengie muiyasa dia muana oobe mulume, 13 anka tankanyengie bufumu boso nya. Nakapa muana oobe mulume kisamba kimune pa muanda wa mufubi ande Davide na pa muanda wa Yelusalema andi musangule.”
14 Akupu Yehowa nkuibueshela Salomone muishikuanyi, Adade muina Edome a mu kifuko kia bufumu kia Edome. 15 Pabaadi Davide mutshokole Edome, Yoabe mukata a kiluilo bayile mu kushiika bitanda, na aye kutompa kuipaa bana balume boso mu Edome. 16 (Muanda Yoabe na Isalele oso babashalele kuakua munda mua mieshi isamombo mpa na pabapuile Yoabe kuipaa bana balume boso mu Edome.) 17 Anka Adade basuukile na bangi bafubi ba nshaye bena Edome, na abo nkuenda mu Ejipitu; mu aa mafuku Adade baadi ki muana mukinga. 18 Biabia abo nkukatuka ku Madiane na nkuenda ku Parane. Abo nkuata bana balume ku Parane na nkuenda mu Ejipitu kui Faraone nfumu a Ejipitu, baadi mumupe nshibo, atuma eyi buashi bekale abamupa bia kudia, na amupa nsenga. 19 Adade baadi mukuminyibue ngofu ku meso kua Faraone, nyi aye nkumupa muina a mukashi aaye ndalamumba* Tapenese bu mukashi. 20 Kunyima kua mafuku muina a Tapenese mukashi nkuntandila Adade muana mulume, Genubate, na Tapenese nkumukusha* mu nshibo ya Faraone, na Genubate nkushala mu nshibo ya Faraone munkatshi mua bana balume ba Faraone.
21 Adade bapushishe mu Ejipitu’shi Davide mmufue nka bu ba mashaye kulu na’shi Yoabe mukata a kiluilo kia basalayi mmufue. Biabia Adade nkulungula Faraone’shi: “Ntadiile nende mu nsenga yetu.” 22 Anka Faraone nkumuipusha’shi: “Nkinyi kibokutua kuandi kutokimbi binobino kuenda mu nsenga yenu?”Anka aye nkuakula’shi: “Ta nkintu, anka ntandiile namu nende.”
23 Efile Mukulu Nkuibueshela dingi Salomone ungi muishikuanyi Rezone muana mulume a Eliada baadi musuukie nfumu aaye Adadezere nfumu a Soba. 24 Aye nkumbunga bana balume kuadi na nkufika mukata a kisaka kia ba ngifi pabaadi Davide muibatshokole.* Biabia abo nkuenda ku Damase nkushala kuakua na nkubanga kumunana mu Damase. 25 Na Rezone nkufika muishikuanyi a Isalele mu mafuku oso a Salomone, aye nkutuadila Isalele nkalakashi nka bu bibaadi bikite Adade, na aye nkushikua Isalele pabaadi amunana mu Siri.
26 Na kubaadi Yeroboame muana mulume a Nebate muina Efraime a ku Sereda, mufubi a Salomone, eshina dia nyinaye dibaadi Seruya, mukashi kilele. Naye namu babangile kutombokiela* nfumu. 27 Baadi mutombokiele nfumu bua uno muanda: Salomone baadi muibakie ka muengie k’abetanyina bu Milo* na baadi mupudishe kuibaka mudimba wa kibundi kia nshaye Davide. 28 Binobino Yeroboame baadi muntu ena ngobesha. Pabamuene Salomone’shi yawa nsongualume baadi afubu na kishima, bamutudile bu mukunkushi kunundu kua bafubi boso babaabadi betanyishe mu nshibo ya Yosefe. 29 Mu aa mafuku Yeroboame batuukile mu Yelusalema, na mutemuki Akiya muina Shilo bamusangene muishinda. Akiya baadi mufuale kilamba kipia, na babaadi nka bubidi buabo mu mapia. 30 Akiya nkukuata kilamba kipia kibaadi mufuale na nkuikisaana mu bipese 12. 31 Akupu aye nkulungula Yeroboame’shi:
“Obe ata bipese 10 muanda bino nyi bibakula Yehowa Efile Mukulu a Isalele’shi: ‘Nanyengie bufumu muiyasa dia Salomone, na nakakupa bisamba ekumi. 32 Anka akashala na kisamba kimune pa muanda wa mufubi ande Davide na pa muanda wa Yelusalema kibundi kiandi musangule ku bisamba bioso bia Isalele. 33 Nakakitshi bino pa muanda bena Isalele bandekie na bakuete kuinamina Ashitorete efile mukashi a bena Sidone, Kemoshe efile a Moabe na Milkome efile a bena Amone, na ta mbatambukile mu mashinda ande pa kukita kiakia kilulame ku meso ande na kukookiela miiya yande na biimu biande bu bibaadi nshaye Davide mukite. 34 Anka tangata bufumu boso muiyasa diaye nya, na nakamulama bu nfumu mafuku oso a muwa waye, pa muanda wa mufubi ande Davide andi musangule, muanda baadi mukookiele mayi ande na miiya yande. 35 Anka nakata bufumu muiyasa dia muana aaye mulume na nkupe buanka, nkuamba’shi, bisamba ekumi. 36 Nakapa muana aaye mulume kisamba kimune, bua’shi mufubi ande Davide ekale nka na kimunyi kumpala kuande mu Yelusalema, kibundi kiandi musangule bu mbalo ya kutuula eshina diande. 37 Nakakuata, na okamunana pa bioso biokumiina,* na okekala nfumu a Isalele. 38 Na su okookiela kiakia kioso kia nkutumina eyi, otambukila mu mashinda ande, na okita kiakia kilulame ku meso ande pa kukookiela miiya yande na mayi ande nka bu bibaadi bikite mufubi ande Davide, nakekala namu nobe. Nakakuibakila nshibo ya loso, nka bu binaadi muibakile Davide, na nakakupa Isalele. 39 Na nakakuatshisha lutandua lua Davide buufu pa muanda wa bino, anka kushi bua loso.”
40 Biabia Salomone batompele kuipaa Yeroboame, anka Yeroboame nkusuukila mu Ejipitu kui Shishake nfumu a Ejipitu, na aye nkushala mu Ejipitu mpa na ku lufu lua Salomone.
41 Ingi mianda ya Salomone, bioso bibaadi mukite na binangu biaye, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya Salomone su? 42 Bungi bua mafuku a kumunana kua Salomone mu Yelusalema kunundu kua Isalele oso bubaadi bipua 40. 43 Akupu Salomone nkufua nka bu ba mashaye kulu, na abo nkumushiika mu kibundi kia nshaye Davide na muana aaye mulume Roboame nkufika nfumu pa mbalo yaye.
12 Roboame bayile ku Shekeme muanda Isalele oso baadi mufikie ku Shekeme bua kumutuula bu nfumu. 2 Mususa umune pabaadi Yeroboame muana a Nebate muibipushe (baadi ki’nka mu Ejipitu muanda baadi musuukie pa muanda wa nfumu Salomone na baadi mushale mu Ejipitu), 3 babatumine bantu bua kumuitanyina. Akupu Yeroboame na kakongie koso ka Isalele babayile kui Roboame na bakula’shi: 4 “Nshobe baadi muikashe kikumbo kietu bushito. Anka su bobofusha mufubo wibukopo wa nshobe na bopelepesha kikumbo kibushito* kiadi muitutentekie, atukufubila.”
5 Aye nkuibalungula’shi: “Ndayi munda mua mafuku asatu; akupu nualukiile kuandi.” Biabia bantu nkuenda. 6 Nfumu Roboame nkuteka binangu kui bantu bakulu* babaadi bafubile nshaye Salomone pabaadi ki na muwa, epusha’shi: “Elango kinyi dianutuusha bua kumona bia kualula uno muilo?” 7 Abo nkumualula’shi: “Su lelo uno bofiki mufubi a uno muilo na bokumiina bibabakutekie na buebapa lualulo luibuwa, abekala bafubi bobe bua loso.”
8 Anka baadi mupele elango dibaadi bantu bakulu* bamupe, na aye nkuteka binangu kui ba nsongualume babaadi bakule naye na babaadi binobino bafubi baaye. 9 Aye nkuibepusha’shi: “Elango kinyi dianutuusha bua kumona biatudia kualula uno muilo ubandungula’shi pelepesha kikumbo kibaadi nshobe muitutentekie?” 10 Ba nsongualume babaadi bakule naye nkumulungula’shi: “Bino nyi abitungu’shi olungule muilo ubakulungula’shi, ‘nshobe baadi muikashe kikumbo kietu bushito, anka obe abitungu wetupelepeshe kianka’; bino nyi abitungu’shi webalungule, ‘munue wande upeela awikala ukata kukila kifuka kia nshami. 11 Nshami baadi muinutentekie kikumbo ki bushito, anka ami nenukumbashila kuanka bungi bushito. Nshami baadi muinunyokie na nfimbo, anka ami nenunyoko na nfimbo ina milobo.’”
12 Yeroboame na muilo oso nkufika kui Roboame muifuku dia kasatu nka bu bibaadi nfumu muakule’shi: “Nualukiile kuandi muifuku dia kasatu.” 13 Anka nfumu baluluile muilo bibubi bukile, aye nkupela elango dibaadi bantu bakulu* bamupe. 14 Aye nkuibalungula muyile elango dia ba nsongualume, akula’shi: “Nshami baadi muinutentekie kikumbo ki bushito, anka ami nenukumbashila kuanka bungi bushito. Nshami baadi muinunyokie na nfimbo anka ami nenunyoko na nfimbo ina milobo.” 15 Biabia nfumu baadi mupele kuteemesha muilo, muanda Yehowa nyi baadi mukite bia’shi mianda ikitshikie biabia bua kukumbasha eyi dibaadi Yehowa mulungule Yeroboame muana a Nebate kukiila kui Akiya muina Shilo.
16 Pabaadi Isalele oso mumone’shi nfumu bapele kuibateemesha, muilo ubaluluile nfumu’shi: “Nkinyi kiatupete kui Davide? Tatui na bupianyi mui muana a Yesee. Alukiila kui b’efile bobe Ô Isalele. Binobino kunkusha nshibo yobe Ô Davide!” Nyi bena Isalele nkualukiila ku mashibo* aabo. 17 Anka Roboame batungunukile na kumuna bena Isalele babaadi bashale mu bibundi bia Yunda.
18 Akupu nfumu Roboame nkutuma Adolame baadi atala baba babaabadi betanyishe bua kukita mifubo pa bukopo, anka Isalele oso nkumuasa mabue aye nkufua. Nfumu Roboame nkupeta mushindo wa kukaamina muitempu diaye bua kusuukila ku Yelusalema. 19 Na bena Isalele mbatombokiele nshibo ya Davide mpa na lelo uno.
20 Nka Isalele oso ki’apusha’shi Yeroboame baadi mualukiile babamuitanyishe kui kakongie, na bamutuula bu nfumu panundu pa Isalele oso. Takui muntu su ngumune baadi mulonde nshibo ya Davide kukatusha penda kisamba kia Yunda.
21 Pabaadi Roboame mufikie mu Yelusalema, mususa umune babungile nshibo yoso ya Yunda na kisamba kia Benyamine, bilobo bia ngoshi 180 000 bilongieshibue kalolo,* bua nkalua ngoshi na nshibo ya Isalele bua kualuisha Roboame muana a Salomone bufumu. 22 Akupu eyi di’Efile Mukulu a binyibinyi dibafikile kui Shemaya muntu a Efile Mukulu a binyibinyi di’akula’shi: 23 “Lungula Roboame muana a Salomone nfumu a Yunda na nshibo yoso ya Yunda na ya Benyamine na bangi bantu’shi, 24 ‘Yehowa bakula bino’shi: “Tabitungu nuende na nukalue na bakuenu bena Isalele. Abitungu oso a kuanudi alukiile ku nshibo yaye, muanda nnami bakitshi buashi bino bikitshikie.”’” Biabia abo nkukookiela eyi dia Yehowa na nkualukiila ku mashibo aabo nka bu bibaadi Yehowa muibalungule.
25 Akupu Yeroboame nkuibaka* kibundi kia Shekeme mu nsenga ya ku miengie ya Efraime na nkushala kuakua. Akupu aye nkuenda na nkuibaka* Penuele. 26 Yeroboame nkuakula muishimba diaye’shi: “Binobino bufumu abualukiila kui nshibo ya Davide. 27 Su uno muilo watungunuka na kuenda mu kulambula milambu ku nshibo ya Yehowa ku Yelusalema, eshimba dia uno muilo adialukiila kui nfumu aabo, nfumu Roboame a Yunda. Oolo, abangipaa na balukiile kui nfumu Roboame a Yunda.” 28 Kunyima kua’ye kuteka binangu, nfumu bakitshine tuana tua ngombe tubidi tua ôlo, na alungula muilo’shi: “Nukuete kuikiengiesha na kuendanga ku Yelusalema. Efile Mukulu eenu biadi’bi Ô Isalele, baadi muinutuushe muiumbo dia Ejipitu.” 29 Aye nkutuula kamune ku Betele na kangi ku Dane. 30 Na bino nkuibafikisha mu kukita muluisho, na muilo nkuenda mpa na ku Dane mu kulanguila kana ka ngombe kabaadi kuakua.
31 Bayibakile mashibo a lulanguilo mu ma mbalo e kunundu na batuudile bantu ba bisumanga bashi bena Levi bu ba tshite muakuidi. 32 Yeroboame batuudile dingi musangelo muifuku dia 15 dia mueshi wa muanda, nka bu musangelo wa mu Yunda. Aye kulambula tuana tua ngombe tubaadi mukite milambu pa kilambuilo kibaadi mukite ku Betele, na aye nkutuula ba tshite muakuidi bua nkafuba ku ma mbalo e kunundu abaadi mukite ku Betele. 33 Na aye nkubanga kulambula milambu pa kilambuilo kibaadi mukite ku Betele muifuku 15 dia mueshi wa muanda, mu mueshi ubaadi muisanguile aye nabene; aye nkutuula musangelo bua muilo wa Isalele na aye nkuenda ku kilambuilo bua kulambula milambu na kufitshisha miishi ya milambu.
13 Ku eyi dia Yehowa muntu a Efile Mukulu bakatukile mu Yunda afika ku Betele pabaadi Yeroboame muimane pepi na kilambuilo bua kufitshisha miishi ya milambu. 2 Akupu ku eyi dia Yehowa aye nkuitanyina kilambuilo na nkuakula’shi: “Obe kilambuilo, kilambuilo! Yehowa bakula bino’shi: ‘Tala, muana mulume e na eshina bu Yoziase akatandikua mu nshibo ya Davide, akalambula podi ba tshite muakuidi ba ma mbalo e kunundu, baba bakuete kufitshisha miishi ya milambu podi, na akatatshisha mifufua ya bantu podi.’” 3 Aye nkutuusha kitunduilo mu diadia efuku, nkuakula’shi: “Kino nyi kitunduilo kibatuusha Yehowa: “Tala, kilambuilo akikatanyika na buto* bui panka abukasumbuka.”
4 Nka nfumu ki’apusha eyi dibaadi muntu a Efile Mukulu a binyibinyi muakule pabitale kilambuilo ku Betele, Yeroboame bakatuishe eyasa diaye ku kilambuilo na akula’shi: “Mukuateyi!” Mususa umune, eyasa dibaadi moolole kui yawa muntu nkuuma,* na tabaadi na mushindo wa kuidialusha. 5 Akupu kilambuilo nkutanyika na buto bubaadi pa kilambuilo nkusumbuka muyile kitunduilo kibaadi muntu a Efile Mukulu a binyibinyi mutuushe ku eyi dia Yehowa.
6 Nyi nfumu nkulungula muntu a Efile Mukulu a binyibinyi’shi: “Sendeela* namu Yehowa Efile Mukulu oobe, na ontekiele buashi eyasa diande dialukiile.” Biabia muntu a Efile Mukulu a binyibinyi nkusendeela Yehowa na eyasa dia nfumu nkualukiila bu bia dibaadi kumpala. 7 Akupu nfumu nkulungula muntu a Efile Mukulu a binyibinyi’shi: “Tuende kuande odie kia kudia na nkupe kia buntu.” 8 Anka muntu a Efile Mukulu a binyibinyi nkulungula nfumu’shi: “Sunga ompa kia pankatshi kia nshibo yobe tanende nobe na tandi mukate sunga kutoma mema mu ino mbalo. 9 Muanda Yehowa ekalanga mmutumine dino eyi’shi: ‘Tabitungu odie mukate sunga kutoma mema, tabitungu walukiile muishinda diofikidiile.’” 10 Biabia aye nkuyiila dingi eshinda, na tabaadi mualukiile muishinda dibaadi mufikie ku Betele.
11 Kubaadi ungi mutemuki mununu baadi mushale mu Betele, na bana baye balume babafikile ku nshibo na bamulondela mianda yoso ibaadi muntu a Efile Mukulu a binyibinyi mukite diadia efuku ku Betele, na mayi abaadi mulungule nfumu. Kunyima ku’abo kulondela nshabo yaaya mianda, 12 nshabo nkuibepusha’shi: “Bayila eshinda kinyi?” Biabia bana baye balume nkumulesha eshinda dibaadi muntu a Efile Mukulu a binyibinyi a ku Yunda muyile. 13 Nyi aye nkulungula bana baye balume’shi: “Ngadiisheyi kishalelo pa mpunda.” Abo nkumuadiisha kishalelo pa mpunda na aye nkukaamina panka.
14 Aye nkulonda muntu a Efile Mukulu a binyibinyi na nkumusangana mmushale muushi mua mutshi ukata. Akupu aye nkumuipusha’shi: “Nnobe muntu a Efile Mukulu a binyibinyi mukatukile ku Yunda su?” Aye nkualula’shi: “Nnami.” 15 Aye nkumulungula’shi: “Tuende kuande na odie mukate.” 16 Anka aye nkumulungula’shi: “Ntshi mulombene kualukiila nobe, sunga kukumiina luitamino lobe, ntshi mulombene kudia mukate sunga kutoma nobe mema mu ino mbalo.” 17 Muanda eyi dia Yehowa dindunguile’shi, ‘T’abitungu odie mukate sunga kutoma mema kuakua. T’abitungu walukiile muishinda diofikidiile.’” 18 Biabia aye nkumulungula’shi: “Nami namu ne mutemuki nka bu obe, na muikeyilu bandungula ku eyi dia Yehowa’shi, ‘Alukiila naye ku nshibo yobe buashi adie mukate na atome mema.’” (Baadi mumudimbe.) 19 Nyi aye nkualukiila naye bua kudia mukate na kutoma mema mu nshibo yaye.
20 Pabaabadi bashale ku mesa, eyi dia Yehowa dibafikile kui mutemuki baadi mualukiile naye, 21 na aye nkulungula muntu a Efile Mukulu a binyibinyi mukatukile ku Yunda na eyi dibukopo’shi, “Yehowa bakula bino’shi: ‘Pa muanda botombokiela eyi dia Yehowa na tue mukokiele muiya ukupe Yehowa Efile Mukulu oobe, 22 anka bualukiila bua kudia mukate na kutoma mema mu mbalo yabekeele bakulungule’shi, “Todianga mukate sunga kutoma mema,” kitanda kiobe takishikiibua mu mashama a ba mashobe kulu.’”
23 Kunyima kua muntu a Efile Mukulu a binyibinyi kudia mukate na kutoma, mutemuki mununu nkuadiisha mutemuki abaadi mualushe kishalelo pa mpunda. 24 Akupu aye nkukuata eshinda kuenda, anka ntambue nkufumankana naye muishinda na nkumuipaa. Kitanda kiaye kibaadi kisumbulue muishinda, na mpunda baadi muimane ku lupese luakio; ntambue namu baadi muimane ku lupese lua kitanda. 25 Kubaadi bantu babaadi abakidi pepi babamuene kitanda nkisumbulue muishinda na ntambue mmuimane ku lupese lua kitanda. Babafikile mu kibundi kibaadi yawa mutemuki mununu mushale na bakula pabitale wawa muanda.
26 Pabaadi mutemuki baadi mumualushe muishinda mupushe biabia, mususa umune bakuile’shi: “Nyi muntu a Efile Mukulu a binyibinyi ekeele mutombokiele eyi dia Yehowa; biabia Yehowa bamutumina ntambue bua kumusasula na bua kumuipaa muyile eyi dibaadi Yehowa mumulungule.” 27 Akupu aye nkulungula bana baye balume’shi: “Ngadiisheyi kishalelo pa mpunda.” Biabia abo nkuikiadisha. 28 Akupu aye nkuenda muishinda na nkusangana kitanda nkisumbule muishinda, mpunda na ntambue ngimane ku lupese luakio. Ntambue tabaadi mudie kitanda sunga kusasula mpunda. 29 Mutemuki basemuine kitanda kia muntu a Efile Mukulu a binyibinyi na ekituula pa mpunda, na aye nkualukiila naye mu kibundi kiaye bua kumudila na kumushiika. 30 Biabia aye nkushiika kitanda mu mashama aaye, na abo nkutungunuka na ku mudila’shi: “Bi bubi biabia, mukuetu!” 31 Kunyima kua kumushiika balunguile bana baye balume’shi: “Panfu abitungu nunshiikie mu mbalo ibashiikibua muntu a Efile Mukulu a binyibinyi. Nutuule mifufua yande pepi na mifufua yaye. 32 Eyi dibaadi muakule ku eyi dia Yehowa pabitale kilambuilo mu Betele na pabitale mashibo oso a lulanguilo e ku ma mbalo e kunundu mu bibundi bia Samadiya adikumbana binyibinyi.
33 Sunga kunyima kua uno muanda kukitshika Yeroboame tabaadi mulekie eshinda diaye dibubi, anka baadi atungunuka na kutuula bantu ba bisumanga bu ba tshite muakuidi bua ma mbalo e kunundu. Muntu oso baadi akumiina kuikala bu tshite muakuidi* baadi amutuulu buanka, akulanga’shi: “Mutadiileyi ekale umune a ku ba tshite muakuidi bua ma mbalo e kunundu.” 34 Uno muluisho ubaadi ukite bantu ba mu nshibo ya Yeroboame ubaadi wibafikishe mu kubutuka na mu kushimina pa nsenga.
14 Mu aa mafuku Abiya muana mulume a Yeroboame nkukumba. 2 Biabia Yeroboame nkulungula mukashi aaye’shi: “Ebuee namu wedimbe bu ungi muntu buashi tabaukanga’shi we mukashi a Yeroboame, na wende ku Shilo. Mutemuki Akiya e kuakua. Nnaye baadi muakule pabintale’shi nekala nfumu a uno muilo. 3 Ata mikate ekumi, tu mikate na mulangi wa buuki, wende kuadi. Akakulungula akikitshikila muana.”
4 Mukashi a Yeroboame nkukita nka bibaadi muakule. Aye nkuibua kuenda ku Shilo na aye nkufika ku nshibo ya Akiya. Meso a Akiya abaadi nka abuule atale kumpala anka tabaadi amono pa muanda wa bununu.
5 Anka Yehowa baadi mulungule Akiya’shi: “Ngiawa mukashi a Yeroboame kuete kufika mu kukuipusha pabitale muana aaye, muanda kuete kukumba. Nakulungula kiodia kumulungula.* P’afiki afuamisha kiaadi.”
6 Anka Akiya ki’apusha tuleo tua ngua yaye pabaadi afiki ku kituelelo, bakuile’shi: “Tuela mukashi a Yeroboame. Buakinyi okuete kufuamisha kiodi? Babadungula bua nkulungula mukandu wibubi. 7 Nda olungule Yeroboame’shi, ‘Bino nyi bibakula Yehowa Efile Mukulu a Isalele’shi: “Ne mukusangule munkatshi mua muilo oobe bua nkuikasha bu mukunkushi panundu pa muilo wande wa Isalele. 8 Akupu ami nkunyenga nshibo ya Davide bufumu na ami nkukupa buanka. Anka tue mufikie bu mufubi ande Davide baadi mukookiele miiya yande na baadi mundonde n’eshimba diaye dioso, akitanga penda kiakia kilulame ku meso kuande. 9 Anka we mukite mianda i bubi bukile kukila baba boso babaadi kumpala kobe, na wemuikitshine ungi efile na bifuatulo bia kilonda* bua kunfiitshisha munda, na nnami odi mutape mongo. 10 Nyi buakinyi nafuisha dikienga mu nshibo ya Yeroboame, na nashimisha* muana mulume* oso a mu nshibo ya Yeroboame, mpa na bantu bashi na bukuashi na babofule mu Isalele, na nakombo mu nshibo ya Yeroboame nka biabakombaa tufi tua nyema mpa na patupu toso! 11 Muntu oso a mu nshibo ya Yeroboame afuila mu kibundi mbua ayikamudi na muntu oso afuila mu mapia tonyi tua muiyilu atukamudi, muanda Yehowa bebiakula.”’
12 “Binobino ebuee; wende ku nshibo yobe. Apashina ngua yobe mu kibundi muana afu. 13 Isalele oso akamudidi na amushiiki, muanda mu kifuko kia Yeroboame nka penda aye nyi akashiikibua mu mashama, muanda nka penda aye umune mu nshibo ya Yeroboame nyi ababasangana kui Yehowa Efile Mukulu a Isalele na muanda wibuwa muadi. 14 Yehowa akasangula aye nabene nfumu akakunkusha Isalele akashimisha* nshibo ya Yeroboame apalombana diadia efuku, oolo, sunga binobino. 15 Yehowa akanyoko Isalele, na Isalele akekala nka bu elengie adipuku mu mema, na akashuulu Isalele mu ino nsenga ibuwa ibaadi mupe ba mashabo kulu, na akebapalakasha abua bushiya bua Muela* muanda mbakite mitshi ya kishila,* bafiitshisha Yehowa munda. 16 Na akasumbushena Isalele pa muanda wa miluisho ikite Yeroboame na yadi mufikishe Isalele mu kukita.”
17 Biabia mukashi a Yeroboame nkuibua na nkuenda, na aye nkufika ku Tirsa. Pabafikile pa kibelo kia nshibo, muana nkufua. 18 Abo nkumushiika na Isalele oso nkumudila, muyile eyi dia Yehowa dibaadi muakule kukiila kui mufubi aaye mutemuki Akiya.
19 Ingi mianda ya Yeroboame, bibaadi mulue ngoshi na bibaadi mumunane, ngifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele. 20 Bungi bua mafuku a kumunana kua Yeroboame bubaadi bipua 22, kunyima aye nkufua nka bu ba mashaye kulu; na muana aaye mulume Nadabe nkufika nfumu pa mbalo yaye.
21 Mu aa mafuku Roboame muana a Salomone baadi mufikie nfumu mu Yunda. Roboame baadi na bipua 41 pabaadi mufikie nfumu, na baadi mumunane munda mua bipua 17 mu Yelusalema, kibundi kibaadi Yehowa musangule mu bisamba bioso bia Isalele bu mbalo ya kutuula eshina diaye. Eshina dia nyinaye na Roboame dibaadi Naama muina Amone. 22 Yunda baadi akitshi mianda i bubi ku meso kua Yehowa, na bua miluisho ibaabadi bakite babaadi bafiitshishe Efile Mukulu munda kukila bibaadi ba mashabo kulu bakite. 23 N’abo namu babaadi nka abebaka ma mbalo e kunundu, misungo ya kishila na mitshi ya kishila* pa ka muengie koso kala na muushi mua mutshi oso utshimpukie. 24 Kubaadi dingi ba ndumba balume ba ku ntempelo muiumbo. Muilo oso ubaadi aukitshi mianda yoso ibubi ya miilo ibaadi Yehowa mubingie kumpala kua bena Isalele.
25 Mu kipua kia katano kia Nfumu Roboame, Nfumu Shishake a mu Ejipitu bafikile mu kutuuka Yelusalema ngoshi. 26 Batshile bintu bia muulo bia mu nshibo ya Yehowa. Na bintu bia muulo bia mu nshibo ya nfumu.* Batshile bintu bioso mpa na ngabo yoso ya ôlo ibaadi Salomone mukite. 27 Biabia Nfumu Roboame nkukita ngabo ya kiamo kia munyinga pa mbalo ya ngabo ya ôlo na aye nkuiyipa bakata ba balami* babaadi abalama kituelelo kia nshibo ya nfumu. 28 Nsaa yoso ibaadi nfumu afiki ku nshibo ya Yehowa, balami babaadi abeyituala akupu babaadi abeyalusha mu kadimbo ka balami.
29 Ingi mianda ya Roboame, bioso bibaadi mukite, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Yunda su? 30 Kubaadi ngoshi nsaa yoso pankatshi pa Roboame na Yeroboame. 31 Akupu Roboame nkufua nka bu ba mashaye kulu na abo nkumushiika na ba mashaye kulu mu Kibundi kia Davide. Eshina dia nyinaye dibaadi Naama muina Amone. Na muana aaye mulume Abiyame* nkufika nfumu pa mbalo yaye.
15 Mu kipua kia 18 kia kumunana kua nfumu Yeroboame muana a Nebate, Abiyame bafikile nfumu mu Yunda. 2 Baadi mumunane munda mua bipua bisatu mu Yelusalema. Eshina dia nyinaye dibaadi Maaka muikulu a Abishalome. 3 Baadi mutungunukie na kukita miluisho yoso ibaadi nshaye mukite kumpala kuaye, na eshimba diaye tadibaadi dishima kui* Yehowa Efile Mukulu aaye bu bibaadi eshimba dia nshaye kulu Davide. 4 Anka pa muanda wa Davide, Yehowa Efile Mukulu aaye bamupeele kimunyi mu Yelusalema pakuibuesha muana aaye mulume kunyima kuaye na pa kulama Yelusalema kuanka. 5 Muanda Davide baadi mukite mianda ibuwa ku meso kua Yehowa, na tabaadi mukutue kukookiela muanda su ngumune ubaadi mumutumine eyi mu mafuku oso a muwa waye, kukaasha muanda utale Uriya muina Ite. 6 Na kubaadi ngoshi pankatshi pa Roboame na Yeroboame mu mafuku oso a muwa waye.
7 Ingi mianda ya Abiyame, bioso bibaadi mukite, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Yunda su? Kubaadi dingi ngoshi pankatshi pa Abiyame na Yeroboame. 8 Akupu Abiyame bafuile nka bu ba mashaye kulu, na abo nkumushiika mu Kibundi kia Davide; na muana aaye mulume Asa nkufika nfumu pa mbalo yaye.
9 Mu kipua kia 20 kia kumunana kua nfumu Yeroboame a Isalele, Asa babangile kumunana mu Yunda. 10 Baadi mumunane mu Yelusalema munda mua bipua 41. Eshina dia nyinaye kulu dibaadi Maaka muikulu a Abishalome. 11 Asa bakitshine mianda ibuwa ku meso kua Yehowa nka bu nshaye kulu Davide. 12 Baadi mubingie ba ndumba balume ba ku ntempelo muiumbo na akaasha ma nkishi oso e butete* abaadi ba mashaye kulu bakite. 13 Baadi mpa na mukatushe nyinaye kulu Maaka muasu waye wa bu ndalamumba,* muanda baadi mukite nkishi e butete bua lulanguilo lua mutshi wa kishila.* Asa nkutshiba nkishi e butete a nyinaye kulu na nkumushiika kaalo mu ebanda dia Kidrone. 14 Anka ma mbalo e kunundu taabaadi akatushibue. Sunga mbiabia eshimba dia Asa dibaadi dishima kui* Yehowa mu muwa* waye oso. 15 Na aye nkutuesha mu nshibo ya Yehowa bintu bibaadi aye na nshaye bekashe bia kishila: kiamo kia arja, ôlo, na bingi bintu bilekene.
16 Kubaadi ngoshi nsaa yoso pakantshi pa Asa na Baasha nfumu a Isalele. 17 Biabia nfumu Baasha a Isalele kuenda mu kuluisha Yunda na nkubanga kuibaka* Rama bua kukutshishua muntu oso yawa bua kutuuka sunga kutuela mu nsenga ya nfumu Asa a Yunda. 18 Nyi Asa nkuata kiamo kia arja na ôlo bibaadi bishale mu nshibo ya bintu bia muulo ya Yehowa na mu nshibo* ya bintu bia muulo ya nfumu, na aye nkuibipa bafubi baye. Akupu nfumu Asa nkuibatuma kui Ben-hadade muana a Taberimone muana a Eziyone nfumu a Siri baadi mushale mu Damase, akula’shi: 19 “Kui kilombeno pakantshi pande nobe na pankatshi pa nshami na nshobe. Nakutumina kia buntu kia kiamo kia arja na ôlo. Fika oyipe kilombeno na nfumu Baasha a Isalele buashi akatukie kuandi.” 20 Ben-hadade nkuteemesha nfumu Asa na aye nkutuma bakata ba biluilo biaye bua kuluisha bibundi bia Isalele, na abo nkukuata kibundi kia Iyone, Dane, Abele-bete-maaka, Kinerete oso na nsenga yoso ya Neftali. 21 Pabapushishe Baasha biabia, mususa umune balekiele kuibaka* Rama na atungunuka na kushala mu Tirsa. 22 Akupu nfumu Asa nkuitanyisha Yunda oso kushi kuleka muntu su ngumune, na abo nkusemuna mabue na mitandalo ya ku Rama ibaadi Baasha ebaka nayo, na nfumu Asa nkuiyifubisha bua kuibaka* Geba mu Benyamine na Misepa.
23 Ingi mianda ya Asa, bukome buaye boso, bioso bibaadi mukite na bibundi bibaadi muibakie,* ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Yunda su? Anka mu bununu buaye baadi mukumbe mukumbo ku ngua. 24 Akupu Asa nkufua nka bu ba mashaye kulu na abo nkumushiika pamune nabo mu kibundi kia Davide nshaye kulu; na muana aaye mulume Yeoshafate nkufika nfumu pa mbalo yaye.
25 Nadabe muana mulume a Yeroboame bafikile nfumu a Isalele mu kipua kia kabidi kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, na baadi mumunane mu Isalele munda mua bipua bibidi. 26 Batungunukile na kukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa na kulonda eshinda dia nshaye, na kukita miluisho imumune na ya nshaye, ibaadi nshaye mufikishe Isalele mu kukita. 27 Baasha muana mulume a Akiya a mu nshibo ya Isakare nkumudiila lukuku, na Baasha nkumuipaa ku Gibetone a bena Filistine pabaadi Nadabe na Isalele oso mbefunyishe Gibetone. 28 Biabia Baasha nkumuipaa mu kipua kia kasatu kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda na aye nkufika nfumu pa mbalo yaye. 29 Nka’ye kiafiki nfumu bayipayile kifuko kioso kia Yeroboame. Tabaadi mulekie muntu su ngumune a mu nshibo ya Yeroboame na muwa; baadi muibashimishe muyile eyi dia Yehowa dibaadi muakule kukiila kui mufubi aaye Akiya muina Shilo. 30 Bibaadi bikitshikie pa muanda wa miluisho ibaadi Yeroboame mukite na ibaadi mufikishe Isalele mu kukita, na pa muanda baadi mufitshishe Yehowa Efile Mukulu a Isalele munda ngofu. 31 Ingi mianda ya Nadabe, bioso bibaadi mukite, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su? 32 Na kubaadi ngoshi nsaa yoso pakantshi pa Asa na nfumu Baasha a Isalele.
33 Mu kipua kia kasatu kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, Baasha muana mulume a Akiya bafikile nfumu mu Tirsa kunundu kua Isalele oso, na baadi mumunane munda mua bipua 24. 34 Anka batungunukile na kukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa, na aye nkulonda eshinda dia Yeroboame na nkukita miluisho imumune na ibaadi Yeroboame mufikishe Isalele mu kukita.
16 Akupu eyi dia kiimu dia Yehowa pabitale Baasha nkufika kui Yehu muana mulume a Hanani’shi: 2 “Naadi mukuibueshe mu lufufi na nakuikasha nfumu a muilo wande wa Isalele, anka we mutungunukie na kulonda eshinda dia Yeroboame na okitshisha muilo wande wa Isalele muluisho mu kipaso kia udi unfiitshishe munda na miluisho yao. 3 Biabia nasuula Baasha na nshibo yaye na nakekasha nshibo yaye nka bu nshibo ya Yeroboame muana a Nebate. 4 Muntu oso a mu kifuko kia Baasha afuila mu kibundi mbua ayimudi; na muntu oso a mu kifuko kiaye afuila mu mapia tonyi tua muiyilu atumudi.”
5 Ingi mianda ya Baasha, bibaadi mukite na bukome buaye ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su? 6 Akupu Baasha nkufua nka bu ba mashaye kulu na abo nkumushiika mu Tirsa; na muana aaye mulume Ela nkufika nfumu pa mbalo yaye. 7 Dingi eyi dia kiimu dia Yehowa pabitale Baasha na kifuko kiaye dibafikile kukiila kui mutemuki Yehu muana mulume a Hanani, muanda wa mianda ibubi yoso ibaadi mukite ku meso kua Yehowa pa kumufiitshisha munda na mifubo ya maasa aaye, eyikasha bu nshibo ya Yeroboame, na dingi muanda wa bibaadi muipee Nadabe.
8 Mu kipua kia 26 kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, Ela muana mulume a Baasha bafikile nfumu a Isalele mu Tirsa, na aye nkumunana munda mua bipua bibidi. 9 Mufubi aaye Zimeri, mukata a kipindi kia basalayi baye abatambushaa matempu baadi mumudiile lukuku pabaadi ku Tirsa atomo na mukuatshikie ku nshibo ya Arsa baadi atala nshibo ya nfumu ku Tirsa. 10 Zimeri nkutuela nkumukupila na nkumuipaa mu kipua kia 27 kia kumunana kua Asa nfumu a Yunda, na aye nkufika nfumu pa mbalo yaye. 11 Pabafikile nfumu, nka’ye kiashala mu nkuasa aaye a bufumu, bayipayile kifuko kioso kia Baasha. Tabaadi mulekie muana mulume* su ngumune, biekala a mu kifuko* kiaye sunga a bakuuku baye. 12 Biabia Zimeri nkushimisha bantu boso ba mu kifuko kia Baasha, muyile eyi dia kiimu dia Yehowa dibaadi muakule pabitale Baasha kukiila kui mutemuki Yehu. 13 Bino bibaadi bikitshikie pa muanda wa miluisho yoso ibaadi Baasha na muana aaye mulume Ela bakite, na bua miluisho ibaabadi bafikishe Isalele mu kukita pakufiitshisha Yehowa Efile Mukulu a Isalele munda na ma nkishi aabo ashi na muulo. 14 Ingi mianda ya Ela, bioso bibaadi mukite, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su?
15 Mu kipua kia 27 kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, Zimeri bafikile nfumu munda mua mafuku musambobidi mu Tirsa pabaadi bisaka bia basalayi bituule kishalelo bua kuluisha Gibetone, baadi a bena Filistine. 16 Kunyima bisaka bia basalayi bibaadi bituule kishalelo bibapushishe abakula’shi: “Zimeri baadi mudiile nfumu lukuku na dingi baadi mumuipee.” Biabia mu diadia efuku Isalele oso nkutuula Omeri mukata a kiluilo kia basalayi bu nfumu a Isalele mu kishalelo. 17 Omeri na Isalele oso baadi naye nkukatuka ku Gibetone na nkuifunyisha Tirsa. 18 Pabaadi Zimeri mumone’shi babakuata kibundi, batuelele mu mbalo inyingishue ya mu nshibo* mua nfumu na aye nkushiika nshibo kaalo aye nabene muikale munda, na aye nkufua. 19 Bino bibaadi bikitshikie pa muanda wa miluisho yaye’ye nabene ibaadi mukite pakukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa, p’aye kulonda eshinda dia Yeroboame na bua muluisho ubaadi mufikishe Isalele mu kukita. 20 Ingi mianda ya Zimeri, na lukuku luaye, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su?
21 Mu aa mafuku nyi mubaadi muilo wa Isalele witshibuule mu bipindi bibidi. Kipindi kia kumpala kia muilo nkulonda Tibeni muana mulume a Ginate, kiakimbanga kumutuula bu nfumu na kingi kipindi nkulonda Omeri. 22 Anka muilo ubaadi aulondo Omeri nkukambila muilo ubaadi aulondo Tibeni muana mulume a Ginate. Biabia Tibeni nkufua na Omeri nkufika nfumu.
23 Mu kipua kia 31 kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, Omeri bafikile nfumu a Isalele, na aye nkumunana munda mua bipua 12. Mu Tirsa baadi mumunane munda mua bipua bisamombo. 24 Baadi muule muengie wa Samadiya kui Shemere ku ntalanta* ibidi ya kiamo kia arja, na aye nkuibaka kibundi pa wawa muengie. Na aye nkuudika kibundi kibaadi muibakie bu Samadiya* muyile eshina dia Shemere sha* muengie. 25 Omeri batungunukile na kukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa, na baadi bubi bukile kukila boso babaadi kumpala kuaye. 26 Baadi mulonde mashinda oso a Yeroboame muana a Nebate, na nkukita miluisho imumune na ibaadi mufikishe Isalele mu kukita pakufiitshisha Yehowa Efile Mukulu a Isalele munda na ma nkishi aabo ashi na muulo. 27 Ingi mianda ya Omeri, bibaadi mukite na bikitshino biaye bia bukome, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su? 28 Akupu Omeri bafuile nka bu ba mashaye kulu na abo nkumushiika mu Samadiya, na muana aaye mulume Akabe nkufika nfumu pa mbalo yaye.
29 Akabe muana mulume a Omeri bafikile nfumu a Isalele mu kipua kia 38 kia kumunana kua nfumu Asa a Yunda, na Akabe muana mulume a Omeri nkumunana mu Isalele mu Samadiya munda mua bipua 22. 30 Akabe muana mulume a Omeri baadi bubi bukile ku meso kua Yehowa kukila boso babaadi kumpala kuaye. 31 Baadi mukite miluisho imumune na ibaadi Yeroboame muana a Nebate mukite, tabaadi muimene nka paapa, baadi dingi muibakile Yezabele muana mukashi a Etebaale nfumu a bena Sidone na aye nkubanga kufubila Baale na kumuinamina. 32 Dingi baadi muibakile Baale kilambuilo ku nshibo* ya Baale ibaadi muibakie mu Samadiya. 33 Akabe baadi dingi mukite mutshi wa kishila.* Akabe baadi mukite mianda ibungi bua kufiitshisha Yehowa Efile Mukulu a Isalele munda kukila ba nfumu boso ba Isalele babaadi kumpala kuaye.
34 Mu mafuku aaye Iyele muina Betele baadi muibakuule Yeriko. Pabaadi mushimikie bitako biaye Abirame muana aaye mbedi bafuile, na pabaadi muele biibi biaye Segube muana aaye mukala bafuile, muyile eyi dibaadi Yehowa muakule kukiila kui Yoshua muana a Nune.
17 Biabia Eliya* muina Tishebe baadi mushale mu Gileade nkulungula Akabe’shi: “Na bi Yehowa Efile Mukulu a Isalele anfubilaa* binyibinyi na muwa, mu bino bipua takukekala lume sunga mpeshi anka su natumu eyi!”
2 Eyi dia Yehowa nkufika kuadi, nkuakula’shi: 3 “Katuka pano wende lupese lua kutunduka nguba na ofuame mu ebanda dia Kerite,* dia kutunduka nguba kua Yordane. 4 Okatomo mema a mu muela, na nakatumina manganga eyi bua nkutuandilanga bia kudia kuakua.” 5 Mususa umune bayile na akita muyile eyi dia Yehowa; bayile na akashala ku bukunkula bua ebanda dia Kerite,* kutunduka nguba kua Yordane. 6 Na manganga abaadi aamutuadila mukate na muita ku namashika na mukate na muita ku kiolua, na baadi atomo mema a mu muela. 7 Anka kunyima kua mafuku muela nkukama muanda mpeshi tabaadi anoko muiumbo.
8 Akupu eyi dia Yehowa nkufika kuadi’shi: 9 “Ebuee wende ku Sarepta a Sidone, na oshale kuakua. Tala, nakatumina mukashi kilele eyi kuakua bua nkupanga bia kudia.” 10 Biabia aye nkuibua na nkuenda ku Sarepta. Pabafikile ku kituelelo kia kibundi, kubaadi mukashi kilele baadi asangula nteete. Aye nkumuitanyina na nkumulungula’shi: “Ntuadile namu ndambo ya mema muikopo buashi ntome.” 11 Pabaadi ende mu kuiata bamuitanyine amulungula’shi: “Ontuadile namu kipese kia mukate muiyasa diobe.” 12 Nyi aye nkumulungula’shi: “Na bi Yehowa Efile Mukulu oobe binyibinyi na muwa, ntshina mukate, ne na penda eyasa dia bukula muilondo dikata na ndambo ya muimu muilondo dipeela. Binobino nkuete kusangula ndambo ya nteete, na nende nkateekie kantu buande na bua muana ande mulume. Kunyima ku’atue kudia atufu.”
13 Nyi Eliya nkumulungula’shi: “Totshinanga. Nda na okite bibuakula. Anka obande kunkitshina ka mukate kapeela ke kishengu na biabia bi kuanka, na wekantuadile. Akupu we mulombene kuteeka bo’be na bua muana oobe. 14 Muanda Yehowa Efile Mukulu a Isalele bakula bino’shi: ‘Bukula bui muilondo dikata tabupu na muimu wi muilondo dipeela taupu mpa na efuku adinokiesha Yehowa mpeshi pa nsenga.’” 15 Biabia aye nkuenda na nkukita bibaadi Eliya muakule, aye na kifuko kiaye pamune na Eliya nkudia munda mua mafuku ebungi. 16 Bukula bubaadi muilondo dikata tabubaadi bupue na muimu ubaadi muilondo dipeela taubaadi upue muyile eyi dia Yehowa dibaadi muakule kukiila kui Eliya.
17 Kunyima kua ino mianda muana a yawa muana mukashi sha nshibo nkukumba, na mukumbo waye nkukila bukopo na aye nkufua. 18 Yawa muana mukashi nkulungula Eliya’shi: “Muntu a Efile Mukulu a binyibinyi we nami muanda kinyi? We mufikie mu kuntentekiesha kupiila kuande na bua kuipaa muana ande su? 19 Anka aye nkumulungula’shi: “Mpe muana oobe.” Akupu aye nkumuata muana mu maboko na nkukaamina naye mu kadimbo ka kuiyilu, mubaadi mushale na aye nkumuladisha pa lusala luaye. 20 Aye nkuela musaase kui Yehowa’shi: “Ô Yehowa Efile Mukulu ande, bofuishila mpa na uno mukashi kilele mumpe mbalo ya kushala dikienga pa kutadiila buashi muana aaye afue su? 21 Akupu aye nkutandabala pa mbidi ya muana misusa isatu, na nkuela musaase kui Yehowa’shi: “Ô Yehowa Efile Mukulu ande, kita namu biashi muwa* wa uno muana walukiile muadi.” 22 Yehowa nkuteemesha luteko lua Eliya, na muwa* wa muana nkualukiila muadi na aye nkupetuula muwa.* 23 Eliya nkuata muana, nkukatuka naye mu kadimbo ka kuiyilu, nkuika naye mu nshibo na nkumupa nyinaye; Eliya nkuakula’shi: “Tala, muana oobe e na muwa.” 24 Nyi yawa muana mukashi nkulungula Eliya’shi: “Binobino nauku’shi we binyibinyi muntu a Efile Mukulu, na’shi eyi dia Yehowa dioakula ndia binyibinyi.”
18 Kunyima kua mafuku, mu kipua kia kasatu, eyi dia Yehowa nkufika kui Eliya, di’akula’shi: “Enda okeleeshe kui Akabe muanda nanokiesha mpeshi pa nsenga.” 2 Biabia Eliya nkuenda mu kuileesha kui Akabe pakubaadi nsala ibukopo mu Samadiya.
3 Yaya nsaa Akabe bayitanyine Obadia baadi atala nshibo ya nfumu. (Obadia baadi atshinyi Yehowa ngofu, 4 na pabaadi Yezabele ende na kuipaa batemuki ba Yehowa, Obadia batshile batemuki 100 ebafuamisha mu lubuebue mu bisaka bibidi, mu kisaka kioso bantu 50, na baadi ebapa mikate na mema.) 5 Akupu Akabe nkulungula Obadia’shi: “Efunye mu nsenga yoso, wende ku miela yoso ya mema na mu mabanda* oso. Pangi tui balombene kupeta lubishi lukumbene kulama nfualasa na mpunda na muwa na buashi nyema yetu yoso tayifuanga. 6 Biabia abo nkuiabishena nsenga ibaabadi na kia kuifunya. Akabe nkuenda bupenka diaye eshinda na Obadia nkuenda bupenka diaye eshinda.
7 Pabaadi Obadia muishinda Eliya bafikile mu kufumankana naye. Mususa umune aye nkumutundula na nkupona nkukupila mpala paashi, nkuakula’shi: “Nfumuami Eliya, nnobe?” 8 Aye nkumualula’shi: “Nnami. Enda okalungule nfumu oobe’shi: ‘Eliya e pano.’” 9 Anka aye nkuakula’shi: “Mmuluisho kinyi unakitshi buashi otuule mufubi oobe mu maasa a Akabe buashi angipee? 10 Na bi Yehowa Efile Mukulu oobe binyibinyi na muwa, nfumuami mmutume bantu mu kukukimba mu maumbo oso, na pabaadi baba bashale muanka abakula’shi tue pano, nfumu baadi ebatshipisha bua kushinkamisha’shi ta mbakumone. 11 Binobino ondungula’shi, ‘Enda na okalungule nfumu oobe’shi: “Eliya e pano.”’ 12 Pa nkatuka kodi, kikudi kia Yehowa akikutuala mbalo yasha nguuku, na pandungula Akabe’shi nakumono na akutua nkusangana angipaa binyibinyi. Aku namu mufubi oobe atshinaa Yehowa kubanga ku bu nsongua buaye. 13 Tababaadi balungule nfumuami binaadi mukite pabaadi Yezabele ayipaa batemuki ba Yehowa, binaadi mufuamishe mu lubuebue batemuki ba Yehowa 100 mu bisaka bibidi, mu kisaka kioso bantu 50, na natungunuka na kuibapa mikate na mema su? 14 Anka binobino ondungula’shi, ‘Enda na okalungule nfumu oobe’shi: “Eliya e pano.”’ Angipaa binyibinyi.” 15 Anka Eliya nkuakula’shi: “Na bi Yehowa a biluilo anfubilaa* binyibinyi na muwa, lelo neleesha kuadi.”
16 Biabia Obadia nkuenda mu kufumankana na Akabe na nkumulungula bianka, nyi Akabe nkuenda mu kufumankana na Eliya.
17 Nka Akabe ki’amono Eliya, bamulunguile’shi: “Nnobe, kuete kufuishila Isalele makienga e bukopo?”
18 Biabia aye nkumulungula’shi: “Ta nami mufuishe makienga mu Isalele, anka nnobe na kifuko kia nshobe beafuishe pa kusumbushena miiya ya Yehowa na pa kulonda ba Baale. 19 Binobino itanyina Isalele oso afikie kuandi ku Muengie wa Karmele, mpa na batemuki ba Baale 450 na batemuki ba mutshi wa kishila* 400, abadiyaa ku mesa a Yezabele.” 20 Biabia Akabe nkutuma mukiendi kui muilo oso wa Isalele na nkubunga batemuki ku Muengie wa Karmele.
21 Akupu Eliya nkuifubuila kui muilo na nkuiulungula’shi: “Anutungunuka na kukumbakana pakantshi pa mmueneno ibidi mpa na mafuku kinyi? Su Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi, mulondeyi; anka su nyi Baale, mulondeyi!” Anka muilo taubaadi umualule eyi nsu ndimune. 22 Akupu Eliya nkulungula muilo’shi: “Ne mushale bupenka mutemuki a Yehowa, aku namu batemuki ba Baale be 450. 23 Betupe ngombe ilume yana ibidi, basangule ngombe mulume muana umune, bamutshibe mu bipindi na bamutuule pa nteete, anka tabatembeshanga kaalo panka. Ami nalumbuula yawa ungi ngombe mulume muana, mmutuule pa nteete anka ntantembesha kaalo panka nya. 24 Akupu abitungu nuitanyine eshina dia efile eenu, na ami nayitanyina eshina dia Yehowa. Efile Mukulu alula pa kutuma kaalo nyi Efile Mukulu a binyibinyi.” Nyi muilo oso nkualula’shi: “Bibuakula bibuwa.”
25 Biabia Eliya nkulungula batemuki ba Baale’shi: “Sangulayi ngombe mulume muana umune na numulumbuule kumpala, muanda anue nyi bebungi. Akupu nuitanyine eshina dia efile eenu, anka tabitungu nuele kaalo panka.” 26 Biabia abo nkuata ngombe mulume muana abaabadi bebape nkumulumbuula, na nkutungunuka na kuitanyina eshina dia Baale kubanga ku namashika mpa na mu midi bakulanga’shi: “Ô Baale etualule!” Anka takubaadi eyi su ndimune sunga lualulo su ndumune. Babatungunukile na kusumpikita befunyanga kilambuilo kibaabadi bakite. 27 Pepi na midi Eliya babangile kuibasepa akula’shi: “Etanyinayi n’eyi dibukopo! Muanda nyi efile! Pangi kuete kunangushena ngofu pa muanda kampanda, sunga’shi bende ku nkumba.* Sunga pangi mmulale na abitungu muntu a kumubuusha!” 28 Babaadi abetanyina n’eyi dibukopo na kuitapa na tupete na mikietue, muyile kipikua kiabo mpa na pabaadi mase apalakane pa mbidi yabo yoso. 29 Midi ibakidile, na abo nkutungunuka na kukita mianda bu bantu bashimishe binangu* anka takubaadi eyi su ndimune sunga lualulo su ndumune mpa na nsaa ya kulambula mulambu wa ntete wa kiolua; takui muntu su ngumune baadi ateemesha.
30 Nfudiilo a bioso Eliya nkulungula muilo oso’shi: “Efubuileyi kuandi.” Biabia muilo oso nkuifubuila kuadi. Akupu aye nkulumbuula kilambuilo kia Yehowa kibaabadi babumbule. 31 Akupu Eliya nkuata mabue 12, muyile bungi bua bisamba bia bana ba Yakobo abaabadi balungule kui Yehowa’shi: “Eshina diobe adikekala Isalele.” 32 Bayibakile kilambuilo muishina dia Yehowa na aa mabue. Akupu aye nkubundula mukola wifunyishe kilambuilo kioso, mbalo i bukata bukumbane kukuna bipimo bibidi bia sea* bia ntete. 33 Kunyima kua biabia aye nkulonga nteete, nkutshiba ngombe mulume muana mu bipindi na nkuibituula pa nteete. Akupu aye nkuakula’shi: “Ushayi malondo akata ananka na mema na nuiapongoole pa mulambu wa kushiika kaalo na pa nteete.” 34 Akupu aye nkuakula’shi: “Ebikiteyi dingi.” Biabia abo nkuibikita dingi. Aye nkuakula dingi’shi: “Ebikiteyi mususa wa kasatu.” Biabia abo nkuibikita mususa wa kasatu. 35 Na mema nkupalakana mu mpese yoso ya kilambuilo, na aye nkuusha dingi mukola na mema.
36 Pepi na nsaa ya kulambula mulambu wa ntete wa kiolua, mutemuki Eliya nkuifubuila na nkuakula’shi: “Ô Yehowa Efile Mukulu a Abalahama na a Isaake na a Isalele, lelo uno kita biashi baukie’shi we Efile Mukulu mu Isalele na ami ne mufubi oobe, na’shi nyi nkuiyi diobe nkuadi mukite ino mianda yoso. 37 Ô Yehowa ngalule! Ngalule buashi uno muilo uukie’shi obe Yehowa we Efile Mukulu a binyibinyi nashi walusha mashimba aabo kodi.
38 Biabia kaalo ka Yehowa kabafikile muiyilu na katatshisha mulambu wa kushiika kaalo, nteete, mabue, lufufi na ako nkulamba mema abaadi mu mukola. 39 Pabamuene bantu boso biabia mususa umune babaponene bakupila mpala pashi na bakula’shi: “Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi! Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi!” 40 Akupu Eliya nkuibalungula’shi: “Kuatayi batemuki ba Baale! Tanulekanga muntu su ngumune a kuabadi asuukie!” Mususa umune abo nkuibakuata na Eliya nkualala nabo ku mushima* wa Kishone na nkuibayipayila kuakua.
41 Nyi Eliya nkulungula Akabe’shi: “Enda odie na otome, muanda kui mukungulo wa mpeshi e bukopo.” 42 Biabia Akabe nkuenda mu kudia na mu kutoma, pabaadi Eliya muende ku nsongo kua muengie wa Karmele na mukuname paashi, mpala yaye ikale pankatshi pa makunungu. 43 Akupu aye nkulungula mufubi aaye’shi: “Enda namu, na otale dia ku kalunga ka mema.” Biabia aye nkuenda nkutala na nkuakula’shi: “Takui kintu su nkimune.” Eliya nkumulungula misusa musambobidi’shi, “Alukiila.” 44 Mususa wa musambobidi mufubi aaye nkumulungula’shi: “Tala, kui ekumbi dipeela di bu eyasa dia muntu adituuku mu kalunga ka mema adikaamina.” Biabia aye nkuakula’shi: “Enda olungule Akabe’shi, ‘Lumbuula etempu diobe walaale buashi mpeshi e bukopo takukutshishanga bua nkuenda!’” 45 Yaaya nsaa eyilu nkufiita na makumbi, kipapi nkupuka, na mpeshi ebukopo nkunoka; na Akabe baadi atungunuka na kutambusha etempu mutadiile ku Izreele. 46 Anka eyasa dia Yehowa nkufika kui Eliya, na aye nkuipombeela kilamba kiaye mu kifuka na nkusuuka lubilo kumpala kua Akabe mpa na ku Izreele.
19 Akupu Akabe nkulungula Yezabele bioso bibaadi Eliya mukite na bibaadi muipee batemuki boso ku lupete lua ngoshi. 2 Nyi Yezabele nkutuma mukiendi kui Eliya’shi: “B’efile banyokie ngofu su malooba mu ino nsaa ntshimukukite biodi mukite oso a kuabadi!”* 3 Biabia Eliya nkupusha moo, aye nkuenda na nkusuuka bua kupaasha muwa waye. Aye nkufika ku Beere-sheba a Yunda, na nkuleka mufubi aaye kuakua. 4 Aye nkutambuka efuku dishima mu kabaaka na nkufika, nkushala muushi mua mutshi wa gene, aye nkuteka buashi afue.* Aye nkuamba’shi: “Bino bibakidi, binobino Ô Yehowa ata muwa* wande, muanda ntshi buwa kukila ba mashami kulu.”
5 Akupu aye nkuioola na nkulala muushi mua mutshi wa gene. Anka mususa umune muikeyilu nkumukuma na nkumulungula’shi: “Buuka odie.” 6 Pabatadile ku mutue waye bamuene mukate wi kishengu pa mabue e kaalo na mbidika a mema. Aye nkudia, nkutoma na nkulala dingi. 7 Kunyima muikeyilu a Yehowa nkualuka mususa wa kabidi, nkumukuma na nkumulungula’shi: “Buuka odie, muanda luendo lobe luki lula ngofu.” 8 Biabia aye nkubuuka nkudia na nkutoma, na bukome bubapetele ku biabia bia kudia batambukile munda mua mafuku 40 kanya na bufuku mpa na pabafikile ku Horebe, muengie wa Efile Mukulu a binyibinyi.
9 Kuakua aye nkutuela mu lubuebue na nkulala; na eyi dia Yehowa nkufika kuadi, nkumulungula’shi: “Eliya okuete kukita kinyi pano?” 10 Aye nkualula’shi: “Naadi na kisumi kibukopo bua Yehowa Efile Mukulu a biluilo; muanda muilo wa Isalele ubasumbushena kilombeno kiobe, mbabumbule bilambuilo biobe na mbayipee batemuki bobe ku lupete lua ngoshi, na nka penda ami nyi bashala. Na binobino bakuete abakimbi bua kuata muwa* wande. 11 Anka Aye nkuakula’shi: “Tuuka na wemane pa muengie kumpala kua Yehowa.” Na tala, Yehowa baadi akidi pepi na Eliya, kipapi kibukopo kibaadi akitanya miengie na mabue kumpala kua Yehowa, anka Yehowa tabaadi mu kipapi. Kunyima kua kipapi kubakitshikile kutshinkatshinka kua nsenga, anka Yehowa tabaadi mu kuakua kutshinkatshinka kua nsenga. 12 Kunyima kua kutshinkatshinka kua nsenga, kubaadi kaalo anka Yehowa tabaadi mu kaalo. Kunyima kua kaalo kubaadi eyi ditaale na diikie. 13 Nka Eliya ki’apusha diadia eyi, babuikile kilamba kiaye kia batemuki ku meso aye nkutuuka na nkuimana pa kituelelo kia lubuebue. Akupu eyi nkumuipusha’shi: “Eliya, okuete kukita kinyi pano?” 14 Aye nkualula’shi: “Naadi na kisumi kibukopo bua Yehowa Efile Mukulu a biluilo; muanda muilo wa Isalele ubasumbushena kilombeno kiobe, mbabumbule bilambuilo biobe na mbayipee batemuki bobe ku lupete lua ngoshi, na nka penda ami nyi bashala. Na binobino bakuete abakimbi bua kuata muwa* wande.
15 Yehowa nkumulungula’shi: “Alukiila na wende ku kabaaka ka Damase. P’ofiki wele Azaele muimu bu nfumu a Siri. 16 Na abitungu wele Yehu muikulu a Nimeshi muimu bu nfumu a Isalele, na wele Elisha* muana a Shafate a ku Abele-mehola muimu bu mutemuki pa mbalo yobe. 17 Yawa oso apanda ku lupete lua ngoshi lua Azaele, Yehu amuipaa, na yawa oso apanda ku lupete lua ngoshi lua Yehu, Elisha amuipaa. 18 Na nki mushale na bantu 7 000 mu Isalele, boso bashi bakunamine Baale na bashi bamufifie.”
19 Biabia bakatukile kuakua enda na apeta Elisha muana a Shafate pabaadi adimi na ngombe 24 yanye ibidi ibidi kumpala kuaye, na aye baadi na ibidi ya nfudiilo. Biabia Eliya nkuenda kuadi na nkumuasa kilamba kiaye kia batemuki. 20 Nyi aye nkuleka ngombe, nkulonda Eliya lubilo na nkumulungula’shi: “Ntadiile namu nkafifie nshami na nyinami na nebaladikie, akupu nakulondo. Eliya nkumualula’shi: “Nda, aluka, ntshi mukukutshishue bua nkuenda.” 21 Biabia balukiile aata ngombe ibidi na eyilambula, na aye nkufubisha bikumbo bibaabadi banye ngombe bua kuteeka muita wa ngombe na aye nkuiupa bantu na abo nkudia. Akupu bebuele alonda Eliya na abanga kumufubila.
20 Binobino nfumu Ben-hadade a Siri nkubunga kiluilo kiaye kioso kia basalayi pamune na bangi ba nfumu 32 na nfualasa yabo na matempu aabo; Aye nkukaamina, nkuifunyisha Samadiya na nkumuluisha ngoshi. 2 Akupu aye nkutuma mikiendi kui nfumu Akabe a Isalele mu kibundi na nkumulungula’shi: “Ben-hadade bakula bino’shi, 3 ‘Kiamo kiobe kia arja na ôlo mbiande, mpa na bakashi bobe be buwa ngofu na bana bobe balume.’” 4 Biabia nfumu a Isalele nkualula’shi: “Muyile eyi diobe, muanana nfumuami, ami na bintu biande bioso tui bobe.”
5 Akupu mikiendi ibalukiile na yakula’shi: “Ben-hadade bakula bino’shi, ‘Nakutumina mukiendi’shi: “Ompa kiamo kia arja kiobe, ôlo oobe, bakashi bobe na bana bobe balume.” 6 Anka malooba mu ino nsaa, nakutumina bafubi bande, na abakimbuula kalolo mu nshibo yobe na mu mashibo a bafubi bobe, na baate bintu biobe bioso bia muulo, bafikie nabio.’”
7 Biabia nfumu a Isalele nkuitanyina bakulu boso ba muiumbo na nkuakula’shi: “Talayi namu uno muntu biakimbi kuitutuadila dikienga, muanda ekalanga mutekie bakashi bande, bana bande balume, kiamo kiande kia arja na ôlo ande, na ntshi mupele.” 8 Akupu bakulu boso na bantu boso nkumulungula’shi: “Tokookielanga na tokumiinanga.” 9 Biabia aye nkulungula mikiendi ya Ben-hadade’shi: “Lungulayi muanana nfumuami’shi, ‘Bioso biekalanga mutekie mufubi aaye kumpala nebikitshi, anka bua bino ntshimulombene kuibikita.’” Nyi mikiendi kuenda na nkumutuadila mukandu.
10 Biabia Ben-hadade nkumutumina uno mukiendi’shi: “B’efile banyokie ngofu su mu Samadiya amuikala lufufi lukumbane kuusha eyasa dia muntu oso a ku bantu abandondo!” 11 Nfumu a Isalele nkualula’shi: “Mulunguleyi’shi, ‘Muntu mufuale ngabo aaye tabitungu etumbishe bu muntu amufuulu.” 12 Nka’ye ki’apusha lualua lualulo, pabaadi aye na ba nfumu abatomo mu tushibo tuabo tua mapema* balunguile bafubi baye’shi: “Elumbuuleyi bua kuibaluisha ngoshi!” Biabia abo nkuilumbuula bua kuluisha kibundi ngoshi.
13 Anka ungi mutemuki nkuenda kui nfumu Akabe a Isalele na nkumulungula’shi: “Yehowa bakula bino’shi, ‘Bomono kino kibumbu kioso kikata kia bantu? Lelo uno nakupa kianka mu maasa mobe, paapa ouku’shi ne Yehowa.’” 14 Akabe nkuipusha’shi: “Kukiila kui nanyi?” aye nkualula’shi: “Yehowa bakula bino’shi, ‘ Nkukiila kui bafubi ba ba nfumu ba ma provense.’” Nyi Akabe nkuipusha’shi: “Nnanyi abanga ngoshi?” Aye nkualula’shi: “Nnobe!”
15 Akupu Akabe nkubadika bungi bua bafubi ba ba nfumu ba ma provense, babaadi 232; kunyima kua biabia, aye nkubadika basalayi ba bena Isalele boso babaadi 7 000. 16 Babatuukile mu midi pabaadi Ben-hadade na ba nfumu 32 babaadi abamukuasha abatomo mu tushibo tua mapema* na mbakuatshikie. 17 Pabaadi bafubi ba ba nfumu ba ma provense batuukie kumpala, mususa umune Ben-hadade nkutuma mikiendi. Abo nkumulungula’shi: “Basalayi babatuuku mu Samadiya.” 18 Nyi aye nkuakula’shi: “Su babatuuku bua butaale, ebakuateyi na muwa; sunga batuuka bua ngoshi abitungu nuibakuate nka na muwa.” 19 Anka pabaadi bafubi ba ba nfumu ba ma provense na biluilo bia basalayi bibaadi abibalondo batuukie mu kibundi, 20 oso a kuabadi nkuipaa muishikuanyi aaye. Akupu bena Siri nkusuuka na bena Isalele nkuibalonda, anka nfumu Ben-hadade a Siri nkusuuka pa nfualasa na bangi bantu abatambushaa nfualasa. 21 Anka nfumu a Isalele nkutuuka na nkutungunuka na kuipaa bantu babaadi bakaamine pa ma nfualasa na pa matempu na nkutshokola* bena Siri ngofu.
22 Kunyima yawa mutemuki nkuenda kui nfumu a Isalele na nkumulungula’shi: “Enda, welumbuule bua kuikaluila na wele binangu ku akitungu’shi okite, muanda ku mbangilo kua kipua akifiki nfumu a Siri akakaamina bua nkuluisha ngoshi.”
23 Binobino bafubi ba nfumu a Siri nkumulungula’shi: “Efile Mukulu aabo nyi Efile Mukulu a miengie. Nyi buakinyi bekeele betukile bukome. Anka su tualua nabo pa mbalo ibatame atuibakidi bukome. 24 Dingi, kita bino: Katusha ba nfumu boso pa ma mbalo aabo na otuule ba guvernere. 25 Akupu obungie* kiluilo kia basalayi ki mumune na kioyikalanga mushimishe, na bungi bua nfualasa na bua matempu a ngoshi bui mumune na bua kumpala. Biabia tulue nabo pa mbalo ibatame, na atuibakidi binyibinyi bukome.” Nyi aye nkuteemesha elango diabo na nkukita nka biabia.
26 Ku mbangilo kua kipua,* Ben-hadade nkubunga bena Siri na nkukaamina ku Afeke bua kuluisha Isalele ngoshi. 27 Bena Isalele babaadi n’abo babungibue, bebapa bia kudia na batuuka mu kufumanka na bena Siri. Pabaadi bena Isalele batuule kishalelo kumpala kuabo, babaadi nka bu tu bisaka tubidi tua mbushi, aku namu bena Siri babaadi baushe nsenga yoso. 28 Akupu muntu a Efile Mukulu a binyibinyi nkuenda kui nfumu a Isalele na nkumulungula’shi: “Yehowa bakula bino’shi, ‘Pa muanda bena Siri babakula’shi: “Yehowa nyi Efile Mukulu a miengie, ta Efile Mukulu a ma mbalo abatame,” Natuulu kino kibumbu kikata kioso kia bantu mu maasa oobe, na abauku binyibinyi’shi ne Yehowa.’”
29 Babaadi bashale mu kishalelo betalene munda mua mafuku musambobidi, na muifuku dia musambobidi ngoshi nkubanga. Bena Isalele nkuipaa muifuku dimune basalayi ba bena Siri 100 000 abatambukaa lua ngua. 30 Na babaadi bashale nkusuukila ku Afeke, mu kibundi. Anka mudimba nkuponena bantu 27 000 babaadi bashale. Ben-hadade namu nkusuuka, nkutuela mu kibundi na nkufuama mu kadimbo ka munda ngofu.
31 Biabia bafubi baye nkumulungula’shi: “Tala, tuibapushe’shi ba nfumu ba nshibo ya Isalele mba nfumu bena lusa.* Etutadiile namu tufuale ma mpaya mu bifuka bietu na tuanye mioshi ku mitue yetu tuende kui nfumu a Isalele. Pangi ekupaasha muwa* oobe. 32 Biabia abo nkufuala ma mpaya mu bifuka biabo, nkuanya mioshi ku mitue yabo, nkutuela mui nfumu a Isalele na nkuakula’shi: “Mufubi oobe Ben-hadade bakula’shi, ‘Ntandiile namu na muwa.’”* Aye nkualula’shi: “Ki na muwa?” Nnyi mukuetu. 33 Baba bantu nkuibiata bu kitunduilo ki buwa na nkushinguula’shi akitshi binyibinyi kiakia kibakula, biabia abo nkumulungula’shi: “Ben-hadade nyi mukuenu.” Aye nkuakula’shi: “Ndayi na nufikie naye.” Akupu Ben-hadade nkuenda kuadi na aye nkumulungula buadia kukaamina muitempu.
34 Binobino Ben-hadade nkumulungula’shi: “Nalusha bibundi bibaadi nshami muate kui nshobe, na we kutuula bisalue* mu Damase, nka bu bibaadi nshami mukite mu Samadiya.”
Akabe nkualula’shi: “Muyile kino kilombeno nakutadiila wende.”
Biabia aye nkukita naye kilombeno na nkumutadiila enda.
35 Ku eyi dia Yehowa, umune a ku bana balume ba batemuki* nkulungula muntu abaabadi naye’shi: “Nkupile namu.” Anka yawa muntu nkupela kumukupila. 36 Biabia aye nkumulungula’shi: “Pa muanda bopele kuteemesha eyi dia Yehowa, nka atue bakiabelekena nobe ntambue akuipaa.” Nka n’abo kuilekena naye ntambue nkufika kuadi na nkumuipaa.
37 Aye nkupeta ungi muntu na nkumulungula’shi: “Nkupile namu.” Biabia yawa muntu nkumukupila na nkumutapa.
38 Akupu yawa mutemuki nkuenda na nkutengiela nfumu ku bukunkula bu’eshinda, muianye kilamba ku meso bua kuifuamisha. 39 Pabaadi nfumu akidi bamuelele musaase’shi: “Mufubi oobe endanga ku mbalo ya ngoshi ibukopo na kuikeele umune a ku basalayi fikile na muntu kuandi andungula’shi, ‘Lama uno muntu. Su bashimina muwa oobe awata mbalo ya muwa waye,* sunga’shi ofutu ntalanta* umune a kiamo kia arja.’ 40 Na apekalanga mufubi oobe akitshi mifubo aku na aku, mususa umune yawa muntu basuuku.” Nfumu a Isalele nkumulungula’shi: “Biabia nyi abikala kiimu kiobe; buetshibila kianka obe nabene.” 41 Akupu aye nkukaasha bukidibukidi kilamba ku meso kuaye, na nfumu a Isalele nkutundula’shi baadi umune a ku batemuki. 42 Aye nkumulungula’shi: “Yehowa bakula bino’shi, ‘Pa muanda botadiila yawa muntu anekeele mukulungule’shi abitungu abutudibue basuuku mu maasa mobe, abitungu muwa oobe wate mbalo ya muwa* waye, na muilo oobe wate mbalo ya muilo waye.’” 43 Biabia nfumu a Isalele nkuenda ku nshibo yaye ku Samadiya, muinyongole na mukalakashue.
21 Kunyima kua ino mianda, kubaadi kukitshikie muanda utale efuba dia nfinyo dia Nabote muina Izreele; dibaadi mu Izreele, pepi na ebalasa dia Akabe nfumu a Samadiya. 2 Akabe nkulungula Nabote’shi: “Mpe efuba diobe dia nfinyo buashi nedifubishe bu efuba dia bisakisaki muanda di pepi na nshibo yande. Akupu ami nakupa efuba dia nfinyo di buwa pa mbalo yadio. Sunga’shi, su okumiina nakupa makuta a muulo wadio.” 3 Anka Nabote nkulungula Akabe’shi: “Muyile mmueneno a Yehowa, ntshi biakunangushena kukupa bupianyi bua ba mashami kulu.” 4 Biabia Akabe nkutuela mu nshibo muaye muinyongole na mukalakashue bua lualulo lubaadi Nabote muina Izreele mumupe pabakuile’shi: “Tankupa bupianyi bua ba mashami kulu.” Akupu aye nkulala ku lusala luaye mutadiishe mpala kungi na apela mpa na kudia.
5 Mukashi aaye Yezabele nkutuela muadi na nkumuipusha’shi: “Buakinyi we muinyongole bino bopele mpa na kudia?” 6 Aye nkumualula’shi: “Mpa muanda nalungula Nabote muina Izreele’shi: ‘Ngudishe efuba diobe dia nfinyo. Sunga su okumiina nkupe dingi efuba dia nfinyo pa mbalo yadio.’ Anka bakula’shi, ‘Tankupa efuba diande dia nfinyo.’” 7 Mukashi aaye Yezabele nkumulungula’shi: “Ta nnobe kuete kumunana bu nfumu mu Isalele su? Buuka, odie kantu na eshimba diobe dikale na muloo. Nakupa efuba dia nfinyo dia Nabote muina Izreele.” 8 Biabia aye nkufunda mikanda muishina dia Akabe, nkuiyela kitampi kia Akabe na aye nkutumina bakulu na bakata babaadi bashale mu kibundi kia Nabote yaaya mikanda. 9 Aye nkufunda mu mikanda’shi: “Lungulayi bantu beshidikie, na nushadikie Nabote kumpala kua muilo. 10 Nushadikie bantu babidi ba bisumanga betalene naye na bamudimbiile’shi, ‘We muele Efile Mukulu na nfumu mulua!’ Akupu nutuukie naye paasha na numuase mabue afue.”
11 Biabia bantu ba mu kibundi kiaye, bakulu na bakata babaadi bashale mu kibundi kiaye, nkukita nka bu bibaadi bifundibue mu mikanda ibaadi Yezabele muibatumine. 12 Abo nkulungula bantu buabadia kuishidika na nkushadika Nabote kumpala kua muilo. 13 Akupu baba bantu babidi ba bisumanga nkutuela, nkushala betalene naye na abo nkumbanga kudimbiila Nabote kumpala kua muilo’shi: “Nabote mmuele Efile Mukulu na nfumu mulua!” Kunyima kua biabia abo nkuenda naye paasha pa kibundi, nkumuasa mabue aye nkufua. 14 Abo nkutumina Yezabele mukiendi’shi: “Nabote bashibua mabue na bafu.”
15 Nka Yezabele ki’apusha’shi Nabote bashibua mabue na bafu, balunguile Akabe’shi: “Ebuee, wate efuba dia nfinyo dia Nabote muina Izreele bu diobe, diekeele mupele kukuudisha ku makuta, muanda Nabote taki dingi na muwa, bafu.” 16 Nka Akabe ki’apusha’shi Nabote bafu, Akabe bebueele enda ku efuba dia nfinyo dia Nabote muina Izreele bua kuidiata bu diaye.
17 Anka eyi dia Yehowa nkufika kui Eliya muina Tishebe diakula’shi: 18 “Ebuee, nda mu kufumankana na Akabe nfumu a Isalele, e mu Samadiya. Kuakua e muifuba dia nfinyo dia Nabote, kuadi muende mukuidiata bu diaye. 19 Abitungu omulungule’shi, ‘Bino nyi bibakula Yehowa’shi: “Boyipaa muntu na buata dingi nsenga yaye?”’ Akupu omulungule’shi, ‘Bino nyi bibakula Yehowa’shi: “Mu mbalo ikeele mbua ilambe mase a Nabote, nyi amukalamba mbua mase oobe.”’”
20 Akabe nkulungula Eliya’shi: “Muishikuanyi ande bompete?” Aye nkualula’shi: “Nakupete. ‘Muanda we muate kitshibilo* kia kukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa, 21 nakufuishila dikienga, na nakombo kunyima kobe na nashimisha muana mulume* oso a mu nshibo mua Akabe, mpa na bantu bashi na bukuashi na babofule mu Isalele. 22 Na nayikasha nshibo yobe nka bu nshibo ya Yeroboame muana a Nebate na nka bu nshibo ya Baasha muana a Akiya, muanda boolomona nsungu yande na bokitshisha Isalele muluisho.’ 23 Dingi pabitale Yezabele Yehowa bakula’shi: ‘Mbua ayikadi Yezabele mu kipindi kia nsenga kia ku Izreele. 24 Muntu oso a mu nshibo ya Akabe afuila mu kibundi mbua ayikamudi, na muntu oso afuila mu mapia tonyi tua muiyilu atukamudi. 25 Binyibinyi, takuekeele muntu su ngumune bu Akabe, baadi muate kitshibilo* kia kukita mianda ibubi ku meso kua Yehowa, mutakulue kui mukashi aaye Yezabele. 26 Baadi mukite mianda mu mushindo wi bubi bukile pa kulonda ma nkishi e butete,* nka bu bibaadi bikite bena Amore boso babaadi Yehowa mubingie kumpala kua bena Isalele.’”
27 Nka Akabe ki’apusha ano mayi, basanuine bilamba biaye na afuala ma mpaya pa mbidi; enda mu kuishidika, atungunuka na kulala mu ma mpaya na baadi atambuka muinyongole. 28 Akupu eyi dia Yehowa nkufika kui Eliya muina Tishebe’shi: 29 “Bomono bibeyisha Akabe pa muanda wande su? Pa muanda beyisha kumpala kuande, ntafuisha dikienga paki na muwa nya. Nafuisha dikienga pa nshibo yaye mu mafuku a muana aaye.”
22 Ta kubaadi ngoshi pankatshi pa Siri na Isalele munda mua bipua bisatu. 2 Mu kipua kia kasatu, nfumu Yeoshafate a Yunda bayile kui nfumu a Isalele. 3 Akupu nfumu a Isalele nkulungula bafubi baye’shi: “Anuuku’shi Ramote-gileade ngetu su? Aku namu tukuete atuikaka bua kumuata kui nfumu a Siri.” 4 Akupu aye nkulungula Yeoshafate’shi: “Wende nami mu kulua ngoshi ku Ramote-gileade su? Yeoshafate nkualula nfumu a Isalele’shi: “Ne nka bu’be. Muilo wande winka bu muilo oobe. Nfualasa yande inka bu nfualasa yobe.”
5 Anka Yeoshafate nkulungula nfumu a Isalele’shi: “Banda kuipusha namu Yehowa pabitale uno muanda.” 6 Biabia nfumu a Isalele nkubunga batemuki, bantu bafikie ku 400, nkuibepusha’shi: “Abitungu nende mu kulua ngoshi na Ramote-gileade, su ntshendanga? Abo nkumualula’shi: “Nda, na Yehowa akamutuulu mu maasa a nfumu.”
7 Yeoshafate nkuipusha’shi: “Muno ta mui mutemuki a Yehowa su? Tuipushe dingi kukiila kuadi.” 8 Biabia nfumu a Isalele nkulungula Yeoshafate’shi: “Mukii ungi muntu umune atudi balombene kuipusha Yehowa kukiila kuadi; anka ne mumushikue, muanda t’atemukaa mianda i buwa pabintale, nka i bubi. Nyi Mikaya muana a Imela.” Nyi Yeoshafate nkumulungula’shi: “Nfumu ta mulombene kuakula muanda wi biabia.”
9 Biabia nfumu a Isalele nkuitanyina mufubi a muibalasa na nkumulungula’shi: “Fika bukidi na Mikaya muana a Imela.” 10 Binobino, nfumu a Isalele na Yeoshafate nfumu a Yunda babaadi bashale muntu oso mu nkuasa aaye a bufumu, bafuale bilamba bia bufumu, pa mbalo ya kukupiila ntete ku kituelelo kia kibelo kia Samadiya, na batemuki boso abaadi abatemuka kumpala kuabo. 11 Akupu Sedekiya muana a Kenaana bakitshine nsengua ya kiamo na amba’shi: “Yehowa bamba bino’shi, ‘Na ino nsengua okatapa* bena Siri mpa na puebapudisha.’” 12 Bangi batemuki boso abaadi abatemuka nka mushindo umune, bambanga’shi: “Nda ku Ramote-gileade na okatshokola; Yehowa akamutuulu mu maasa a nfumu.”
13 Biabia mukiendi bayile mu kuitanyina Mikaya bamulunguile’shi: “Tala! Batemuki boso babakula mianda i buwa pabitale nfumu. Nakusendeela, nobe namu mayi oobe ekale bu aabo, wakule mianda i buwa.” 14 Anka Mikaya nkuakula’shi: “Na bi Yehowa binyibinyi na muwa, kiakia akindungula Yehowa nyi kiankakula.” 15 Akupu aye nkutuela mui nfumu, na nfumu nkumuipusha’shi: “Mikaya abitungu tuende mu kulua ngoshi na Ramote-gileade su tatuendanga?” Mususa umune, aye nkumualula’shi: “Nda na okatshokola; Yehowa akamutuulu mu maasa a nfumu.” 16 Biabia nfumu nkumulungula’shi: “Abitungu nkutshipishe misusa bungi kinyi bua’shi ondungule nka penda bia binyibinyi kushi kingi kintu muishina dia Yehowa?” 17 Biabia aye nkuakula’shi: “Namono bena Isalele boso mbapalakane ku miengie nka bu mikooko ishi na mulami. Yehowa nkuakula’shi: ‘Bano bantu tabe na nfumu. Tadiila oso a kuabadi alukiile ku nshibo kuaye mu butaale.’”
18 Akupu nfumu a Isalele nkulungula Yeoshafate’shi: “Tanyikalanga mukulungule’shi, ‘T’atemuka mianda i buwa pabintale, nka penda mianda i bubi su’?”
19 Akupu Mikaya nkuakula’shi: “Biabia, teemesha eyi dia Yehowa: Nemumone Yehowa mmushale mu nkuasa aaye a bufumu na kiluilo kioso kia muiyilu nkimane pepi naye, ku mboko yaye ibalume na ku mboko yaye ibakashi. 20 Akupu Yehowa nkuakula’shi, ‘Nnanyi akadimbi Akabe bua’shi ende na akafuile ku Ramote-gileade?’ Na muikeyilu umune baadi akula muanda umune pabaadi ungi muikeyilu akula ungi muanda. 21 Akupu ungi muikeyilu* nkuifubuila, nkuimana kumpala kua Yehowa na nkuakula’shi, ‘Namudimbi.’ Yehowa nkuipusha’shi, ‘Webikishi naminyi?’ 22 Aye nkualula’shi, ‘Nende na neyikashe bu kikudi akidimbanaa mukanua mua batemuki baye boso. Biabia aye nkuakula’shi, ‘Omudimbi, na dingi obesha. Nda na webikite.’ 23 Binobino Yehowa mmutuule kikudi akidimbanaa mukanua mua batemuki bobe boso, anka Yehowa bakula’shi dikienga adikufikila.”
24 Sedekiya muana a Kenaana nkuifubuila na nkukupila Mikaya kapata kuitama na nkuakula’shi: “Kikudi kia Yehowa kibankidi bua’shi kiakule nobe, kibakidila eshinda kinyi?” 25 Mikaya nkualula’shi: “Tala! Okamono eshinda diakibakidila muifuku diokatuele mu kadimbo ka munda ngofu bua kufuama.” 26 Akupu nfumu a Isalele nkuakula’shi: “Ata Mikaya omualushe kui Amone nfumu a kibundi na kui Yoashe muana a nfumu. 27 Webalungule’shi, ‘Nfumu bakula’shi: “Elayi uno muntu mu lukano na nuikale anumupa mukate upeela na mema mpa na pankalukiila mu butaale.”’” 28 Mikaya nkuakula’shi: “Su walukiila mu butaale, Yehowa ta muisambe nami.” Akupu aye nkulombasha’shi: “Anue miilo yoso, lamiinayi uno muanda.”
29 Biabia nfumu a Isalele na Yeoshafate nfumu a Yunda nkuenda ku Ramote-gileade. 30 Nfumu a Isalele nkulungula Yeoshafate’shi: “Nedimbi bu ungi muntu na ntuele mu ngoshi, anka abitungu ofuale bilamba biobe bia bufumu.” Biabia nfumu a Isalele nkuidimba bu ungi muntu na nkutuela mu ngoshi. 31 Binobino nfumu a Siri baadi mutumine bakata baye 32 ba matempu eyi’shi: “Tanuluanga na muntu su ngumune, biabikala musalayi sunga mukata a basalayi, kukatusha penda nfumu a Isalele.” 32 Nka bakata ba matempu baki’abamono Yeoshafate, abambile’shi: “Binyibinyi, nyi nfumu a Isalele.” Biabia abalulukile bua kulua naye; na Yeoshafate nkubanga kuela misaase bua’shi bamukuashe. 33 Pabaadi bakata ba matempu bamone’shi ta nfumu a Isalele, mususa umune abalekiele kumulonda.
34 Anka ungi muntu nkuela mukietue waye kushi kuuka, na nkuasa nfumu a Isalele pankatshi pa malunga a ekotshi diaye dia tuamo. Biabia nfumu nkulungula muntu atambushaa etempu diaye’shi: “Ekonye na otuukie nami mu ngoshi,* muanda natapika bibubi ngofu.” 35 Ngoshi ibafikile bukopo bukile mu diadia efuku dioso, na bibaadi abitungu kukuatshishena nfumu bua’shi ashale muimane mu etempu bua kumona bena Siri. Mase a elonda abaadi aapongolokiela munda mua etempu dia ngoshi, na aye nkufua ku kiolua. 36 Pepi na nguba kupona, abelele musaase mu kishalelo’shi: “Muntu oso alukiile mu kibundi kiaye! Muntu oso alukiile mu nsenga yaye!” 37 Biabia nyi bibafuile nfumu, na abo nkuenda naye ku Samadiya; abo nkumushiika mu Samadiya. 38 Pabaabadi batumpe etempu dia ngoshi muishiba dia Samadiya, mbua ibaadi ilambe mase aaye na ba ndumba abaadi betumpe mema kuakua,* muyile eyi dibaadi Yehowa muakule.
39 Ingi mianda ya Akabe, bioso bibaadi mukite, nshibo* ya mibanga ibaadi muibakie na bibundi bioso bibaadi muibakie, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Isalele su? 40 Akupu Akabe bafuile nka bu ba mashaye kulu; na muana aaye mulume Akaziase nkufika nfumu pa mbalo yaye.
41 Yeoshafate muana a Asa bafikile nfumu a Yunda mu kipua kia kananka kia nfumu Akabe a Isalele. 42 Yeoshafate baadi na bipua 35 pabafikile nfumu, na badi mumunane munda mua bipua 25 mu Yelusalema. Eshina dia nyinaye dibaadi Azuba muana a Shileki. 43 Batungunukile na kulonda eshinda dia nshaye Asa. Ta baadi muimukatukie, na bakitshine mianda i buwa ku meso kua Yehowa. Anka, ma mbalo e kunundu taabaadi akatushibue, na bantu abaadi baki’abalambula milambu na kufitshisha miishi ya milambu mu ma mbalo e kunundu. 44 Yeoshafate baadi mu butaale na nfumu a Isalele. 45 Ingi mianda ya Yeoshafate, bikitshino biaye bia bukome, ta mbifundibue mu mukanda wa mianda ya mu mafuku a ba nfumu ba Yunda su? 46 Baadi dingi mukatushe muiumbo ba ndumba balume ba ku ntempelo babaadi bashale mu mafuku a nshaye Asa.
47 Akupu ta kubaadi nfumu mu Edome, mubaadi penda mukunkushi baadi akunkusha bu nfumu.
48 Dingi Yeoshafate baadi mukite mashuwa* a ku Tarsise bua kuenda mu kukimba ôlo ku Ofire, anka taabaadi ende, muanda abaadi aluile ku Esiyone-gebere. 49 Nyi pabaadi Akaziase muana a Akabe mulungule Yeoshafate’shi: “Tadiila namu bafubi bande bende na bafubi bobe mu mashuwa,” anka Yeoshafate ta baadi mukumiine.
50 Akupu Yeoshafate nkufua nka bu ba mashaye kulu na aye nkushiikibua nka bu ba mashaye kulu mu Kibundi kia nshaye kulu Davide; na muana aaye Yehorame nkufika nfumu pa mbalo yaye.
51 Akaziase muana a Akabe nkufika nfumu a Isalele mu Samadiya mu kipua 17 kia kumunana kua nfumu Yeoshafate a Yunda, na aye nkumunana mu Isalele munda mua bipua bibidi. 52 Na baadi mukite mianda i bubi ku meso kua Yehowa na kulonda eshinda dia nshaye na dia nyinaye na dia Yeroboame muana a Nebate baadi mukitshishe Isalele muluisho. 53 Batungunukile na kufubila Baale na kumuinamina, na kufiitshisha Yehowa Efile Mukulu a Isalele munda, nka bu bibaadi bikite nshaye.
Kish ku kish. “mafuku.”
Sunga “mumutape kuishimba.”
Sunga “anyima oobe na anyima a.”
Sunga “mukuule anyima ande.”
Sunga “mpunda mukashi.”
Sunga “a kineemo.”
Kish ku kish. “nkuete kuenda muishinda dia nsenga ishima.”
Sunga “okakitshi mianda na binangu.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Kish ku kish. “t’abakakatusha muntu kodi.”
Sunga “Sheole,” kuamba’shi mashama a bantu boso. Tala Kipatuluilo kia bishima.
Kish ku kish. “oyishe nfuidi yaye mu mashama na mase.”
Kish ku kish. “babaadi batadishe mapala aabo kuandi.”
Sunga “ta mukitshine ayima aaye bi bubi.”
Kish ku kish. “munkitshine nshibo.”
Sunga “bana.”
Kish ku kish. “kuasa aaye a bufumu.”
Sunga “nkuata.”
Kish ku kish. “ikata.”
Sunga “muana mukinga.”
Kish ku kish. “na ntanguuku kutuuka sunga kutuela.”
Sunga pangi “bukopo.” kish ku kish. “bushito.”
Kish ku kish. “mafuku ebungi.”
Sunga “anyima.”
Sunga “kupusha mianda ya kusambisha.”
Kish ku kish. “mafuku oobe oso.”
Kish ku kish. “kufuimisha mafuku oobe.”
Kish ku kish. “kiadi kiaye.”
Nkuamba’shi, Efrate.
Sunga “bia buntu.”
Kor umune baadi 220 L. Tala Apandise B14.
Nkuamba’shi, kupona nguba kua Efrate.
Buno bungi abusanganyibua mu angi ma maniskri na mu bingi bifundue abiakuila uno muanda umune. Angi ma maniskri aakula bua 40 000.
Sunga “bantu abatambusha nfualasa.”
Sunga “eshimba di na kushinguula kua mianda.”
Sunga “bakuile.”
Sunga “bipangua abipapamaa.”
Pangi mui mpa na nyema ayikakaa na kulandala, na tuishi.
Sunga “baadi mufule Davide koso’ku.”
Sunga “wi bungi.”
Kor umune baadi 220 L. Tala Apandise B14.
Kish ku kish. “muimu wabadi bengie kalolo.”
Sunga “abasemunaa mashito.”
Kish ku kish. “bana ba Isalele.”
Tala Apandise B15.
Tala Apandise B8.
Kude umune baadi 44.5 cm. Tala Apandise B14.
Kish ku kish. “ntempelo a nshibo.”
Sunga “buipi.”
Sunga kude 20 yende mu buipi boso bua nshibo.
Sunga “madidishi aende na kuibonda.”
Pano abakuila Mbalo ya Kishila.
Kish ku kish. “ku mboko ibalume.”
Nkuamba’shi, munda mua nshibo.
Kish ku kish. “ntempelo,” kuamba’shi Mbalo ya Kishila ibaadi kumpala kua Mbalo ikile Kishila.
Kish ku kish. “mutshi wa muimu,” pangi pine a ku Alepe.
Nkuamba’shi, Mbalo ikile Kishila.
Kish ku kish. “munda na paasha.”
Akilesha pangi, kadre ka kiibi sunga bukata bua biibi.
Kish ku kish. “ntempelo.”
Akilesha pangi kadre ka kiibi sunga bukata bua biibi.
Tala Apandise B15.
Tala Apandise B15.
Sunga “ebalasa.”
Kude umune baadi 44,5 cm. Tala Apandise B14.
Sunga “kisanga.”
Sunga “kisanga.”
Sunga “ebalasa.”
Kish ku kish. “nshibo ya kadimbo ka pa ntuelelo.”
Sunga “bronze,” pano na mu angi ma mbalo a uno shapitre.
Sunga “musungo oso wa ku yaya misungo ibidi, ubaadi kude 12 mu bukata.”
Pano abakuila Mbalo ya Kishila.
Sunga “dia kuushi.”
Adipushisha “aye, [kuamba’shi Yehowa] anyingishe ngofu.”
Sunga dia “kunundu.”
Adipushisha pangi’shi “na bukome.”
Sunga “kintu kia kulamina mema.”
Sunga “kabaadi kude 30 mu bukata.”
Pepi na 7,4 cm. Tala Apandise B14.
Mbaafu umune baadi 22 L. Tala Apandise B14.
Sunga “matempu a mema.”
Sunga “kuivre.”
Sunga “bibaadi kipindi kimune na.”
Sunga “bibaadi kipindi kimune na.”
Sunga “tu pense.”
Nkuamba’shi, musangelo wa bitanda.
Tala Apandise B15.
Kish ku kish. “muana oobe akatuuku mu nfiyo yobe.”
Kish ku kish. “mukanua mobe.”
Nkuamba’shi, mutshipo wi na mulua bu kibao kiao su ngua madimi sunga tangunemekibue.
Kish ku kish. “mulua.”
Kish ku kish. “mulua.”
Kish ku kish. “e bubi.”
Kish ku kish. “mmululame.”
Sunga “kuibakiengiesha.”
Kish ku kish. “mu nsenga ya biibi biaye.”
Sunga “nkumo.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Sunga “kuibateemesha bua kioso ki’abakutekie.”
Sunga “epaane oso kui.”
Sunga “kituelelo kia Amate.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Kish ku kish. “muanda,” kuamba’shi, efuku dibalondele aa angi mafuku musambobidi.
Sunga “ebalasa.”
Kish ku kish. “lukindi.”
Sunga “ebalasa.”
Kish ku kish. “tabibaadi buwa ku meso kuaye.”
Sunga pangi “senga ishi na muulo.”
Ntalanta umune baadi 34,2 kg. Tala Apandise B14.
Sunga “ebalasa.”
Nkishima kia mu kina Ebelu akipushisha “kuusha.”
Sunga “kia buntu ki’eyibakishi; eondo.”
Sunga “nkunyingisha.”
Nkishima kia mu kina Ebelu akipushisha “kuusha.”
Sunga “na nkindi.”
Kish ku kish. “kibaadi kifuamishue.”
Sunga “mayi.”
Ntalanta umune baadi 34,2 kg. Tala Apandise B14.
Sunga “ebalasa.”
Kish ku kish. “muyile eyasa dia nfumu Salomone.”
Shekele umune baadi 11,4 g. Tala Apandise B14.
Ngabo peela abakambaa kusemuna kui bantu abeela buta.
Mine umune mu bifundue bia kina Ebelu baadi 570 g. Tala Apandise B14.
Sunga “bantu abatambushaa nfualasa.”
Sunga “bantu abatambushaa nfualasa.”
Sunga pangi “ku Ejipitu na ku kuwe; ba nsunga ba nfumu babaadi abeyilu ku kuwe,” pangi abakuila ku Silisi.
Sunga “t’abitungu nuiyibakishene nabo.”
Sunga “bakashi baye babaadi na bukitshishi bui bukopo kuadi.”
Sunga “bapambushe.”
Sunga “dipaane dioso kui.”
Ndalamumba sha munana.
Sunga pangi “nkumukatusha kuibeele.”
Kish ku kish. “muibayipee.”
Kish ku kish. “kuibuesha mboko yaye.”
Nkishima kia mu kina Ebelu akipushisha “kuusha.”
Sunga “abikumiina anyima oobe.”
Sunga “kiakuitukiengiesha.”
Sunga “bakulu.”
Sunga “bakulu.”
Sunga “bakulu.”
Kish ku kish. “tushibo tuabo tua mapema.”
Kish ku kish. “biabadi basangule.”
Sunga “kunyingisha.”
Sunga “kunyingisha.”
Sunga “buto bui muimu,” kuamba’shi, buto busangie na muimu wa milambu.
Sunga “nkufua.”
Sunga “kubofusha mpala.”
Kish ku kish. “kuusha eyasa dia.”
Sunga “abitungu omulungule bino na bino.”
Sunga “nkishi ya kilonda kisunguulue.”
Kish ku kish. “kukatusha.”
Kish ku kish. “muntu oso asukula ku mudimba.” Ngakuilo a mu kina Ebelu a kubepuula bana balume.
Kish ku kish. “kuipaa”
Nkuamba’shi, Efrate.
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Sunga “ebalasa.”
Kish ku kish. “bantu abasukaa lubilo.”
Abetanyina dingi bu Abiya.
Sunga “tadibaadi dipaane kui.”
Kishima kia mu kina Ebelu akipushena pangi na kishima “tufi tua nyema” na mbekifubishe bu kishima kia kubepuula.
Sunga “mukashi muende nkumo.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Sunga “baadi muipaane kui.”
Kish ku kish. “mafuku.”
Sunga “kunyingisha; kuibakuula.”
Sunga “ebalasa.”
Sunga “kunyingisha; kuibakuula.”
Sunga “kunyingisha; kuibakuula.”
Sunga “munyingishe; muibakuule.”
Kish ku kish. “yawa oso asukula ku mudimba.” Nyi nkishima kia mu kina Ebelu kia kubepuula bana balume.
Sunga “bantu baye abaobolaa mase.”
Sunga “ebalasa.”
Ntalanta umune baadi 32,4 kg. Tala Apandise B14.
Adipushisha “kia kifuko kia Shemere.”
Kish ku kish. “nfumu.”
Sunga “ntempelo.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Adipushisha “Efile Mukulu ande nyi Yehowa.”
Kish ku kish. “andi muimane kumpala kuaye.”
Sunga “kibandabanda kia Kerite.”
Sunga “kibandabanda kia Kerite.”
Sunga “anyima.”
Sunga “anyima.”
Sunga “nkuikala dingi na muwa.”
Sunga “mabandabanda.”
Kish ku kish. “angimanaa kumpala kuaye.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.
Sunga pangi “bende mu luendo.”
Sunga “kukita mianda bu batemuki.”
Sea umune baadi 7,33 L. Tala Apandise B14.
Sunga “kibandabanda.”
Sunga “kuikasha anyima oobe bu anyima a oso a kuabadi.”
Sunga “anyima aaye.”
Sunga “anyima.”
Sunga “anyima.”
Sunga “anyima.”
Adipushisha “Efile Mukulu nyi nkipandilo.”
Sunga “bitanda.”
Sunga “bitanda.”
Sunga “nkuipaa.”
Kish ku kish. “badika.”
Nkuamba’shi “printemps.”
Sunga “mba nfumu be na kifulo kia lulamato.”
Sunga “anyima.”
Sunga “anyima ande.”
Sunga “kutuula misese.”
Kishima “bana ba batemuki” akilesha kalasa ka batemuki sunga kisaka kia batemuki.
Sunga “anyima oobe ekala pa mbalo ya anyima aaye.”
Ntalanta umune baadi 34,2 kg. Tala Apandise B14.
Sunga “anyima oobe ekala pa mbalo ya anyima aaye.”
Kish ku kish. “bueudisha obe nabene.”
Kish ku kish. “muntu oso asukula ku mudimba.” Ngakuilo a mu kina Ebelu a kubepuula bana balume.
Kish ku kish. “baadi muiudishe aye nabene.”
Kishima kia mu kina Ebelu akipushena pangi na kishima “tufi tua nyema” na mbekifubishe bu kishima kia kubepuula.
Sunga “kutakula.”
Kish ku kish. “kikudi.”
Kish ku kish. “kishalelo.”
Sunga pangi “kubaadi ba ndumba abetumpu mema, mbua ibaadi ilambe mase aaye.”
Sunga “ebalasa.”
Tala Kipatuluilo kia bishima.