Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • nwt Maako 1:1-16:8
  • Maako

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Maako
  • Bible Ngaluluilo a Nsenga Ipia
Bible Ngaluluilo a Nsenga Ipia
Maako

MUKANDU WIBUWA UFUNDIBUE KUI MAAKO

1 Mbangilo a mukandu wibuwa pabitale Yesu Nkidishitu, Muana a Efile Mukulu: 2 Nka bu biabidi bifundibue mu mukanda wa mutemuki Yeshaya’shi: “(Tala! Natumu mukiendi wande kumpala kobe, aukalumbuula eshinda diobe.) 3 Eyi dia muntu kuete eele musaase mu kabaaka’shi: ‘Lumbuulayi eshinda dia Yehowa! Lulamishayi mashinda aaye.’” 4 Yowano Mubatshishi baadi mu kabaaka, alambukishanga lubatshisho alulesha kuilanga bua kulekieelua kua miluisho. 5 Na bantu boso ba mu Yudeya na bantu boso ba mu Yelusalema, babaadi abende kuadi na baadi ebabatshisha* mu muela wa Yordane, batondanga miluisho yabo patooka. 6 Yowano baadi afuala kilamba kia buaa bua kamelo na mukoba wa musokia mu kifuka, baadi adi mpasu na buuki. 7 Na baadi alambukisha’shi: “Muntu e na bukome kunkila kuete kufika kunyima kuande, ntshi mulombene kubandama na kuangula mioshi ya sandale yaye. 8 Ami nenubatshisha na mema, kadi aye akenubatshisha na kikudi kiselele.”

9 Mu aa mafuku, Yesu bakatukile ku Nazarete a Ngalileya, na abaadi bamubatshishe kui Yowano mu muela wa Yordane. 10 Na mususa umune pabatuukile mu mema, bamuene eyilu adibuuluka* na kikudi akimuikila pa mbidi bu konyi k’ekutshi. 11 Na eyi dibatuukile muiyilu’shi: “We Muana ande andi mufule; ne mukukumiine.”

12 Mususa umune, kikudi kibaadi kimutakule bua kuenda mu kabaaka. 13 Baadi mu kabaaka munda mua mafuku 40, abamutompo kui Satana. Mubaadi dingi nyema ya mu kisuku, kadi mikeyilu ibaadi ayimufubila.

14 Kunyima ku’abo kukuata Yowano, Yesu bayile mu Ngalileya na kulungula mukandu wibuwa w’Efile Mukulu 15 na kuamba’shi: “Nsaa itshibibue ibapu kulombana, na Bufumu bu’Efile Mukulu tabudi pepi. Elangieyi na ikalayi na lukumiino mu mukandu wibuwa.”

16 Pabaadi atambuka ku bukunkula bua kalunga ka Ngalileya, bamuene Simone na mukuabo mulume Andele abeele makondia mu kalunga, muanda babaadi balobi ba mishipa. 17 Biabia, Yesu bebalunguile’shi: “Ndondeyi, na nakenuikasha balobi ba bantu.” 18 Mususa umune, babalekiele makondia aabo, abo nkumulonda. 19 Pabayile kumpala kapindi, bamuene Yakobo muana a Zebede na mukuabo mulume Yowano, pabaabadi mu buato abalumbuula makondia aabo, 20 na mususa umune, aye nkuibetanyina. Biabia abalekiele nshabo Zebede mu buato na bena mufubo baye, abo nkumulonda. 21 Abayile mu Kapernaume.

Mususa umune pababangile sabato, Yesu batuelele mu kitumbuilo na aye nkubanga kulongiesha. 22 Bantu babakaanyine bua mushindo waye wa kulongiesha, muanda baadi ebalongiesha bu muntu e na matalua, kushi bu ba skribe. 23 Mu kitumbuilo mubaadi muntu baadi mukuatshibue na kikudi kibubi, na aye nkuela musaase’shi: 24 “Tui n’obe muanda kinyi Yesu muina Nazarete? Bofiki mu kuitubutula? Nakuuku kalolo’shi we Eselele a Efile Mukulu!” 25 Yesu nkuikisashila’shi: “Umina, tuuka munda muaye!” 26 Kunyima kua kiakia kikudi kunyuka yawa muntu ngofu na kuela musaase n’eyi dibukopo, kibatuukile muadi. 27 Bantu boso babakaanyine, babanga kuakula munkatshi muabo’shi: “Kino nkinyi? Mushindo upia wa kulongiesha!* Atumina mpa na bikudi bibubi eyi na matalua na abimukookiela.” 28 Biabia mukandu waye ubapalakene bukidibukidi mu mpese yoso ya nsenga ya Ngalileya.

29 Biabia abatukile mu kitumbuilo na Yakobo na Yowano, benda ku nshibo kua Simone na Andele. 30 Binobino, muko mukashi a Simone baadi mulale, akumbu mbidi kaalo, na nka paapa abo nkulungula Yesu muanda waye. 31 Bayile kuadi, amukuata kuiyasa na amubusha. Mbidi kaalo nkupua, na aye nkubanga kuibafubila.

32 Ku kiolua kunyima kua nguba kupona, ababangile kumutuadila bantu boso abaadi abakumbu na abaadi bakuatshibue na ba demo; 33 bantu boso ba mu kibundi, abaadi bebungie kumpala kua kiibi kia nshibo. 34 Aye nkupaasha bantu bebungi babaadi na mikumbo ilekenelekene na nkubinga ba demo bebungi, kadi tabaadi alekieela’shi ba demo baakule, muanda abaadi abamuuku’shi* nyi Nkidishitu.

35 Kunakashika buee, pakubaadi kuki mufito, babuukile atuuka paasha enda ku mbalo ya bupenka na abanga kuteka kuanka. 36 Anka, Simone na baaba babaadi naye abayile mu kumukimba 37 abo nkumupeta na nkumulungula’shi: “Bantu boso bakuete abakukimbi.” 38 Kadi bebalunguile’shi: “Tuendeyi ingi mbalo mu bibundi bi pepi, bua’shi nkalambukishe namu muanka, muanda kino nyi kiandi mufuile.” 39 Bayile na kuifunya mu Ngalileya oso, afu’alambukishanga mu bitumbuilo biabo na kubinga ba demo.

40 Kuakua dingi, ungi muntu sha nsudi bafikile kuadi akunama na kumusendeela’shi: “Su okumiina, we mulombene namu kuntoosha.” 41 Biabia, Yesu bapushishe lusa, aoola eyasa diaye, amukuma na amulungula’shi: “Nakumiina! Ikala mutooshibue.” 42 Mususa umune, nsudi yaaye ibapuile, aye nkutooshibua. 43 Yesu nkumualusha mususa umune, pakumutumina ano mayi’shi: 44 “Tala, tolungulanga muntu, kadi enda okeleeshe kui tshite muakuidi, na bua kutooshibua kobe otuushe bintu bibakuile Moyise, bua kutuusha bukamonyi kuabadi.” 45 Kadi kunyima kua yawa muntu kuenda, babangile kuakula pabitale wawa muanda ngofu, na kuiupalakasha mu kipaso kishibaadi Yesu na mushindo wa kutuela mu kibundi kioso kiakia kushi’bo kumutundula, kadi baadi ashala paasha pa kibundi, mu ma mbalo a bupenka. Anka bantu abakatukila mu mpese yoso abaadi abafiki kuadi.

2 Kadi kunyima kua mafuku apeela, Yesu baadi mutuele dingi mu Kapernaume, na nkumo ibapalakene’shi e ku nshibo. 2 Bantu bebungi babaadi bebungie mu kipaso kiakushi baadi sunga mbalo mpa na ku kibelo, na babangile kuibalungula mukandu wibuwa. 3 Abamutuadiile muntu baadi mufue kipindi kampanda kia mbidi, abaabadi basemune kui bantu bananka. 4 Kadi tababaadi na mushindo wa kuenda naye mususa umune kui Yesu, muanda wa kibumbu kia bantu, biabia abakashishe musaka kunundu kua mbalo ibaadi Yesu, na kunyima ku’abo kutubula etubu, abayishishe yawa muntu baadi mufue kipindi kampanda kia mbidi mmulale pa ka lusala. 5 Yesu pabamuene lukumiino luabo, balunguile yawa muntu mufue kipindi kampanda kia mbidi’shi: “Muana ande, miluisho yobe ibalekieelua.” 6 Bangi ba skribe abaadi bashale paapa, banangushenanga mu mashimba aabo’shi: 7 “Buakinyi uno muntu kuete kuakula biabia? Kuete kukaa Efile Mukulu. Nanyi mulombene kulekieela miluisho, kukaasha penda Efile Mukulu?” 8 Kadi musango umune, Yesu baadi mushingule munda muaye’ye nabene’shi, bakuete kunangushena biabia munkatshi muabo, biabia bebalunguile’shi: “Buakinyi anunangushena ino mianda mu mashimba enu? 9 Nkinyi kibofule, nkulungula muntu mufue kipindi kampanda kia mbidi’shi: ‘Miluisho yobe ibalekieelua,’ su nkuamba’shi: ‘Ebuee, ata ka lusala kobe otambukie’? 10 Anka bua’shi nuukie’shi Muana a muntu e na matalua pa nsenga a kulekieela miluisho—” aye nkulungula yawa muntu mufue kipindi kampanda kia mbidi’shi: 11 “Nakulungula’shi, Ebuee, ata ka lusala kobe, na enda ku nshibo yobe.” 12 Biabia bebueele, na musango umune aye nkuata ka lusala kaye, nkutuuka kumpala kua bantu boso. Biabia bantu boso abaadi bakaanye ngofu na abo nkutumbisha Efile Mukulu, bambanga’shi: “Kashaa tatuamuene muanda su ngumune wi bino.”

13 Akupu, bayile dingi ku bukunkula bua kalunga ka mema, na kibumbu kioso kia bantu kibaadi akitungunuka na kufika kuadi, aye nkubanga kuibalongiesha. 14 Na pabaadi kuete kukila, bamuene Levi muana a Alfee mmushale mu biro bia bafutshishi ba bitadi, aye nkumulungula’shi: “Ndonde.” Anka paapa, aye nkuibua, nkumulonda. 15 Akupu, Yesu baadi kuete kudia* mu nshibo ya Levi, na bafutshishi ba bitadi bebungi na ba nkitshishi ba miluisho babaadi abadi* naye na balongi baye, muanda bebungi ba kuabadi, babaadi abamulondo. 16 Kadi pabamuene ba skribe ba Bafadisee’shi kuete kudia na ba nkitshishi ba miluisho na bafutshishi ba bitadi, ababangile kulungula balongi baye’shi: “Buakinyi kuete kudia pamune na bafutshishi ba bitadi na ba nkitshishi ba miluisho?” 17 Pabapushishe biabia, Yesu bebalunguile’shi: “Bantu be na mbidi bukome, tabe na lukalo lua munganga, anka baaba abakumbu, nyi be naye lukalo. Ntshi mufikie mu kuitanyina bantu balulame, anka nemufikie mu kuitanyina ba nkitshishi ba miluisho.”

18 Binobino, balongi ba Yowano na Bafadisee abaadi na kiubishi kia kuishidika. Biabia abafikile na bamuipusha’shi: “Buakinyi balongi ba Yowano, na balongi ba Bafadisee be na kiubishi kia kuishidika, kadi balongi bobe ta bakuete kuishidika?” 19 Biabia Yesu nkuibalula’shi: “Pabaki na muntu bebakila, ba kuuku baye tabe na kabingilo ka kuishidika, ta nabio su? Pabaki na muntu bebakila, ta mbalombene kuishidika. 20 Anka mafuku aakafiki abakebaata yawa muntu bebakila, na paapa mu diadia efuku, nyi muabakeshidika. 21 Takui muntu e kutelela kipese kia kilamba* kipia ku kilamba kikulu. Su akita biabia, kipese kia kilamba kipia akikaka kipese kia kikulu, na akifiki mu kusanuka bibubi bukile. 22 Dingi, muntu su ngumune ta mulombene kuela nfinyo ipia mu malondo a kala abadi bakite na misokia ya nyema. Su akita biabia, nfinyo ayitanya malondo, na nfinyo ayiluila pamune na malondo. Kadi abelaa nfinyo ipia mu malondo apia.”

23 Binobino, pabaadi Yesu kuete kukila mu mafuba a ntete ya blé muifuku dia Sabato, balongi baye ababangile kupuula miepu pababaadi bakuete kuenda. 24 Biabia Bafadisee abamulunguile’shi: “Tala! Buakinyi bakuete kukita muanda wabadi bakandikie kui muiya muifuku dia Sabato?” 25 Kadi bebalunguile’shi: “Kashaa tanuabadikile kibakitshine Davide pabaadi mu lukalo, na pabaadi aye na bantu babaadi nabo na nsala? 26 Nka bu abilesha muisambo wa Abiatare tshite muakuidi mukata, bibatuelele Davide mu nshibo y’Efile Mukulu, aye nkudia mikate ya mulambu,* ishibaadi muntu su ngumune na matalua a kuiyidia, kukaasha penda ba tshite muakuidi, na aye nkupa bantu babaadi nabo ingi?” 27 Akupu bebalunguile’shi: “Abaadi bakite Sabato bua muntu, kadi kushi muntu bua Sabato. 28 Biabia Muana a muntu nyi Nfumu mpa na a Sabato.”

3 Yesu batuelele dingi mu kitumbuilo, na muanka mubaadi muntu baadi n’eyasa difue.* 2 Biabia, babaadi abamubekiela bua kumona su apaasha yawa muntu muifuku dia Sabato, bua’shi bamone bia kumufunda. 3 Balunguile yawa muntu baadi na eyasa difue’shi:* “Ebuee na ofikie munkatshi.” 4 Akupu bebepuishe’shi: “Mbikuminyibue muifuku dia Sabato, bua kukita muanda wibuwa su wibubi, bua kupaasha muwa,* su nkuiwipaa?” Kadi babaadi bashale baumiine. 5 Kunyima kuaye kuibatala na nsungu, benyonguele ngofu pa muanda wa mashimba aabo apape, aye nkulungula yawa muntu’shi: “Oola eyasa diobe.” Aye nkuidiola, na eyasa diaye nkupanda. 6 Pa muanda wa biabia Bafadisee babatukile paasha, na musango umune abo nkubanga kumudiila lukuku na bantu ba mu kisaka kia Erode bua kumuipaa.

7 Kadi Yesu bayile ku bukunkula bua kalunga ka mema na balongi baye, na kibumbu kikata kia bantu abakatukila mu Ngalileya na mu Yudeya babamulondele. 8 Mpa na abakatukila ku Yelusalema, na ku Idumeya, na bushiya bua Yordane na ba mu mpese yoso ya Tiire na Sidone, kibumbu kikata kia bantu kibafikile kuadi pababapushishe pabitale mianda ibungi ibaadi kuete kukita. 9 Na aye nkulungula balongi baye buabadia kuikala na ka buato kapeela kapue kulumbuula buaye, bua’shi kibumbu kia bantu takimufinakashanga. 10 Pa muanda baadi mupaashe bantu bebungi, boso babaadi na mikumbo ibukopo, abaadi abefubuila kuadi bua kumukuma. 11 Mpa na bikudi bibubi pabibaadi abimumono, bibaadi abipono kumpala kuaye na kuela musaase’shi: “We Muana a Efile Mukulu.” 12 Kadi misusa ibungi, baadi ebitumina eyi bua’shi tabikumanga kulungula bangi kiadi.

13 Bakamiine ku muengie na ayitanyina baaba babaadi musangule, na abo nkufika kuadi. 14 Na aye nkukita* kisaka kia bantu 12, babaadi dingi muudikie bu batumibua, baaba babaadi na kia kumushindikila na babaadi na kia kutuma mu kulungula mukandu wibuwa 15 na kuikala na matalua a kubinga ba demo.

16 Na mu kisaka kia bantu 12 kibaadi mukite,* mubaadi Simone, abaadi dingi mupe eshina dia bu Mpiele, 17 Yakobo muana a Zebede na Yowano mukuabo mulume na Yakobo (babaadi dingi mupe eshina bu Boanegese, adipatula “Bana ba Kapandapanda”), 18 Andele, Fidipe, Bartelemi, Mateo, Tomase, Yakobo muana a Alfee, Tadee, Simone sha Kisumi, 19 na Yundase Iskariote, baadi mumupaane kunyima.

Akupu Yesu batuelele mu nshibo. 20 Kibumbu kia bantu kibebungile dingi, mu kipaso kiabashibaadi sunga na mushindo wa kudia kia kudia. 21 Kadi pabapushishe bena kifuko kiaye biabia, babayile bua kumukuata, muanda babaadi abamba’shi: “Bashimisha binangu.” 22 Dingi, ba skribe babaadi abakatukila ku Yelusalema abaadi abamba’shi: “E na Belzebule,* na kuete kubinga ba demo ku bukuashi bua mukata a ba demo.” 23 Biabia, kunyima baadi muibetanyine kuadi na ebapa bileshesho’shi: “Satana mulombene kubinga Satana naminyi? 24 Su bufumu bueabuula abo bunabene, buabua bufumu ta mbulombene kushimata; 25 na su nshibo yeabuula ayo inabene, yaaya nshibo tayikashimata. 26 Dingi, su Satana eluisha aye nabene, na kuiabuula, ta mulombene kushimata, kadi biabia abikekala nfudiilo aaye. 27 Biabia, muntu su ngumune ta mulombene kutuela mu nshibo ya muntu e bukome na kuiba bintu biaye kushi kubanda kumuanya mioshi. Akupu nyi ayibe bintu biaye. 28 Binyibinyi nenulungula’shi, abakafuila bana ba bantu lusa bua mianda yoso, sunga bakita miluisho i naminyi na bua bishima bia kukaa bi’abakula. 29 Kadi yawa oso akaa kikudi kiselele t’afuidibua lusa bua loso, kadi e na kibawe kia muluisho wa loso.” 30 Yesu baadi akula bino muanda babaadi abamba’shi: “E na kikudi kibubi.”

31 Anka nyinaye, na bakuabo balume abafikile na bemana paasha, batuma muntu bua’shi ayitanyine Yesu. 32 Bu bibaadi kibumbu kia bantu nkishale, kia muifunyisha, babamulunguile’shi: “Nyinobe na bakuenu balume, be paasha abakuitanyina.” 33 Kadi bebaluluile’shi: “Nyinami na bakuetu balume, mba nanyi?” 34 Akupu batadile baaba babaadi bashale bamuifunyishe mu kifunda na amba’shi: “Tala, nyinami na bakuetu balume! 35 Yawa oso akitshi kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, nyi mukuetu mulume, nyi mukuetu mukashi na nyinami.”

4 Dingi Yesu babangile kulongiesha ku bukunkula bua kalunga ka mema, na kibumbu kikata kia bantu kibaadi kiibungie pepi naye. Biabia, batuelele mu buato, aye nkushala muanka kula na kiese, kadi kibumbu kioso kia bantu kibaadi ku kiese, pepi na kalunga ka mema. 2 Na babangile kuibalongiesha mianda ibungi na bileshesho, na pabaadi kuete kulongiesha, bebalunguile’shi: 3 “Pushayi. Mumiinyi batuukile bua kumiina mbio. 4 Pabaadi kuete kuenda na kumiina mbio, ingi ibaponene ku bukunkula bu’eshinda, na tonyi nkufika, nkuiyidia. 5 Ingi ibaponene pa mbalo i mabue pashibaadi nsenga ibungi, na ayo nkumena mususa umune, muanda tapabaadi nsenga ibungi. 6 Pabakamiine nguba, beyitatshiishe na ayo nkuuma, muanda tayibaadi na mishi. 7 Ingi mbio nkupona mu milobo, na milobo nkukula na nkuiyifina, ayo nkukutua kupa bikuba. 8 Kadi ingi ibaponene pa nsenga ibuwa, na ayo nkukula na nkutama, ayo nkubanga kupa bikuba, na ibaadi ayipa misusa 30, 60, na 100 kukila ibaabadi bakune.” 9 Akupu, aye nkulombasha’shi: “Yawa e na matui a kupusha, apushe.”

10 Anka pabaadi bupenka, baaba babaadi bamuifunyishe, pamune na batumibua Ekumi na babidi, ababangile kumuela nkonko pabitale biabia bileshesho. 11 Bebalunguile’shi: “Anue, Efile Mukulu mmuinukuashe bua kupusha muanda ufuame wa kishila wa Bufumu bu’Efile Mukulu, kadi bua bangi, mianda yoso i mu bileshesho, 12 bua’shi, sunga batala, be kutala kadi kushi kumona, sunga bi’abateemesha, be kuteemesha, kadi kushi kupusha ki’abipatuula; na tabanalukiile kui Eifile Mukulu na kufuidibua lusa.” 13 Dingi bebalunguile’shi: “T’anupusha kino kileshesho, mbikunyi bianukapusha bingi bileshesho bioso?

14 “Mumiinyi amiinyi eyi. 15 Bano ngi baaba be ku bukunkula bu’eshinda kuabadi bakune eyi; kadi nka n’abo kuidipusha, Satana bafiki na bakatusha eyi diabadi bakune muabadi. 16 Mu mushindo umune, bano nyi babadi bakune pa nsenga i mabue; nka baki’abapusha eyi, abedikumiina na muloo. 17 Anka tabe na mishi, kadi abatungunuka bua kapindi, akupu apafiki nkalakashi sunga kukiengieshibua pa muanda w’eyi, abakokola. 18 Kui ingi ikunyibue mu milobo. Yaaya nyi mbantu bapushe eyi, 19 kadi tuinyongoshi tua mu uno ndumbuluilo a mianda* na bukome bua madimi bua bupeta, na nkalo ya bingi bintu bioso, abituele mu mashimba aabo abifinyi eyi na adikutua kupa bikuba. 20 Ku nfudiilo, yaaya yabadi bakune mu nsenga ibuwa, nyi mbantu abateemesha eyi, abeditambula kalolo na abapa bikuba—30, 60, na 100 kukila ibaabadi bakune.”

21 Bebalunguile dingi’shi: “Tabatualaa kimunyi bua kuikituula muushi mua kiseele* sunga mua lusala, ta nabio su? Tabekitualaa bua kuikituula pa mbalo ayimueka? 22 Muanda takui kintu kifuame kishi’akikatushiibua patooka, takui kintu kifuamishue kalolo kish’akikatuuku patooka. 23 Yawa e na matui a kupusha, apushe.”

24 Bebalunguile dingi’shi: “Teemeshayi kalolo biabia bianupusha kuandi. Kipimino kianupimi nakio, nyi kiabakenupimina nakio, na abakenulombeesha bibungi. 25 Muanda yawa e na kintu, abakamupa bibungi, kadi yawa shi na kintu, abakamunyengie mpa na kiakia kiadi nakio.”

26 Biabia bebalunguile’shi: “Mu wawa mushindo, Bufumu bu’Efile Mukulu, bui’nka bu nsaa ayimiamina muntu mbio mu nsenga. 27 Alaala bufuku na abuuku ku namashika, mbio ayimene, ayikulu kushi’ye kuuka biabibakitshika. 28 Nsenga i nabene ayituusha bikuba kapeela kapeela, kumpala mutshi, akupu muepu na ku nfudiilo, ntete yoso ayituuku mu muepu. 29 Nsaa ayikomo biumbuluanga, ebitshibi na kapete,* muanda nsaa ya kuumbula ibalombana.”

30 Bebalunguile dingi’shi: “Tui kupuandikisha Bufumu bu’Efile Mukulu na kinyi, sunga’shi tui kuibupatuula na kileshesho kinyi? 31 Bui’nka bu lutete lua mutarde. Pabaabadi belukune mu nsenga, lubaadi lutete lukile bupeela ku ntete yoso ya pa nsenga. 32 Kadi, p’abelukunu, alukulu, alufiki mutshi ukata kukila ingi mitshi* yoso, na alutuusha ntabi ikata, biabia tonyi ntulombene kupeta kishalelo mu mutaala wao.”

33 Baadi ebalungula eyi di’Efile Mukulu ku bukuashi bua bileshesho bibungi bia uno mushindo, muyile ngobesha yabo ya kupusha. 34 Mbinyibinyi, tabaadi ebalungula muanda kushi kileshesho nya, kadi baadi apatuluila balongi baye mianda yoso pa bupenka.

35 Diadia efuku, pabalombene kiolua, bebalunguile’shi: “Tusabukieyi dingi eshiya.” 36 Biabia, kunyima kuabo kualusha kibumbu kia bantu, abamutuadile mu buato, nka biabia bibaadi, kubaadi angi maato pamune naye. 37 Binobino kipapi kibukopo kibapukile na mbundambunda ya mema ibaadi ayikupila ku buato mu kipaso kibaadi buato pepi na kuula mema. 38 Baadi kunyima kua buato mulale pa musaamo, biabia abamubushile na bamulungula’shi: “Mulongieshi, bi’atufu’bi, obe t’abikukalakasha?” 39 Bebuele, aye nkusashila kipapi na alungula kalunga ka mema’shi: “Shiiii! Umiina!” Kipapi nkuleka, na kutaala kukata kubekeele kuanka. 40 Bebalunguile’shi: “Buakinyi nui na moo biabia? Ta nuabandile kuikala na lukumiino su ndupeela?” 41 Anka abapushishe moo ukile na abo nkuilungushena’shi: “Uno nnanyi binyibinyi? Kipapi mpa na kalunga ka mema abimukookiela.”

5 Akupu, abafikile bungi bushiya bua kalunga ka mema mu nsenga ya bena Ngalasene. 2 Na mususa umune kunyima kua Yesu kutuuka mu buato, ungi muntu baadi mukuatshibue na kikudi kibubi, baadi atuuku dia ku mashama,* bafikile mu kufumankana naye. 3 Baadi mushale ku mashama, na mpa na mu aa mafuku, ta kubaadi muntu su ngumune baadi na ngobesha ya kumuanya bua kumulama sunga na lukano. 4 Abaadi abamuanya nkano, anka baadi atshibi yaaya nkano; na ta kubaadi muntu baadi na bukome bua kumobesha. 5 Na bufuku na kanya, baadi atungunuka na kuela misaase ku mashama, na ku miengie na kuitapa aye nabene na mabue. 6 Kadi pabamuene Yesu ku bula, bayile lubilo kuadi na amuinamina. 7 Akupu belele musaase n’eyi di bukopo’shi: “Yesu Muana a Efile Mukulu Sha Kuiyilu Kula, nenobe muanda kinyi? Etshipe muishina di’Efile Mukulu’shi tonkiengiesha nya.” 8 Muanda Yesu baadi ekilungula’shi: ‘Tuuka munda mua uno muntu, obe kikudi kibubi.” 9 Kadi Yesu nkuikiipusha’shi: “Eshina diobe nnanyi?” Na akio nkumualulashi: “Eshina diande Nkibumbu,* muanda tui bungi.” 10 Na kibatungunukile na kuisendeela Yesu bua’shi t’ebitumanga paasha p’eumbo.

11 Kubaadi kisaka kikata kia ngulube kibaadi akidi paapa ku muengie. 12 Biabia, bikudi bibasendeele Yesu’shi: “Etutume namu mu ngulube, bua’shi tutuele munda muayo.” 13 Na aye nkuibipa matalua. Biabia, bikudi bibubi bibatuukile na biatuela mu ngulube, na kisaka kia ngulube ifikie pa 2 000, kibapulumukile lubilo, kiapona mu kalunga ka mema kiafua. 14 Kadi balami ba ngulube babasuukile, bakalondela bantu ba mu kiakia kibundi, na ba mu bibundi bia ku mpese bianka, na bantu abafikile bua kumona bibaadi bikitshikie. 15 Biabia, abafikile kui Yesu, na abo nkumona muntu baadi mukuatshibue na demo, yawa baadi kumpala na kibumbu kia bikudi bibubi, mmushale, mmufuale bilamba na binangu biaye bioso mbilombane, na abo nkupusha moo. 16 Dingi, baaba babaadi bamone bianka, abaadi bebalondele biabibaadi bikitshikile yawa muntu baadi mukuatshibue na demo, na kibaadi kikitshikile ngulube. 17 Biabia, ababangile kuisendeela Yesu bua’shi akatukie mu nsenga yabo.

18 Pabaadi Yesu akamina mu buato, yawa muntu baadi mukuatshibue na demo, baadi mumuisendeele buadia kuenda naye. 19 Anka, tabaadi mukumiine, kadi bamulunguile’shi: “Alukiila ku nshibo kui bena kifuko kiobe na w’ebalondele mianda yoso ibakukitshina Yehowa na lusa lubakulesha.” 20 Yawa muntu bayile na abanga kuakula mu Dekapole* mianda yoso ibaadi Yesu mumukitshine, na bantu boso nkukaanya.

21 Kunyima kua Yesu kusabuka mu buato dingi eshiya, kibumbu kikata kia bantu kibaadi kibungie kuadi, na aye baadi ku bukunkula bua kalunga ka mema. 22 Umune a ku bakunkushi ba kitumbuilo abaabadi abetanyina bu Yailuse, bafikile na pabamuene Yesu baponene ku ngua* yaye. 23 Baadi mumuisendeele misango ibungi’shi: “Muana ande mukashi mukinga kuete kukumba ngofu.* Fika namu omutentekie maasa bua’shi apushe bibuwa na ekale na muwa.” 24 Biabia, Yesu bayile naye, na kibumbu kikata kia bantu kibaadi akimulondo na kibaadi akimufinakasha.

25 Kubaadi ungi muana mukashi baadi na mukumbo wa kutuuka kua mase takudi bipua 12. 26 Baadi mukiengie ngofu mu maasa a ba minganga be bungi na baadi mutuushe makuta oso abaadi nao, na tabaadi apusha bibuwa nya, kadi mukumbo waye ubaadi awende’nka na kukaamina. 27 Pabapushishe bibaabadi abakula pabitale Yesu, bafikile kumongo kuaye mu kibumbu kia bantu, na akuma ku kilamba* kiaye, 28 muanda baadi akula’shi: “Su nakuma penda bilamba biaye, napanda.” 29 Nka paapa, kutuuka kua mase kubalekiele na baadi mupushe mu mbidi muaye’shi, bapanda ku mukumbo wi bukopo.

30 Mususa umune, Yesu bapushishe aye nabene’shi bukome bubatuuku muadi, na baadi muialule kui kibumbu kia bantu na epusha’shi: “Nanyi bakumu bilamba biande?” 31 Kadi balongi baye nkumualula’shi: ‘Obe omono kibumbu kia bantu nkikufinakashe na wepusha’shi, ‘nanyi bankumu?’” 32 Anka, baadi atala mpese yoso bua kumona yawa bakitshi biabia. 33 Bu bibaadi yawa muana mukashi muukie kibamukitshikiile, bapushishe moo na asusa, afika akunama kumpala kua Yesu na amulungula mianda yoso. 34 Yesu bamulunguile’shi: “Muana ande mukashi, lukumiino lobe lubakupaasha. Nda mu butaale, na opaashibue ku mukumbo oobe wi bukopo.”

35 Pabaadi ki’akula, bangi bantu abakatukila ku nshibo ya mukunkushi a kitumbuilo, abafikile na bakula’shi: “Muan’obe mukashi bapu kufua! Buakinyi okiotungunuka na kukalakasha mulongieshi?” 36 Kadi Yesu bapushishe bibaabadi abakula na alungula mukunkushi a kitumbuilo’shi: “Totshinanga,* lesha penda lukumiino.” 37 Tabaadi mutadiile bua’shi muntu su ngumune amulonde, kukaasha penda Mpiele, Yakobo na Yowano mukuabo mulume na Yakobo.

38 Biabia babafikile ku nshibo kua mukunkushi a kitumbuilo, na aye nkumona bantu abeele tuleo tui bungi na baaba abadidi na kuela tukuwa tui bukopo. 39 Kunyima kua kutuela, bebalunguile’shi: “Buakinyi nukuete kudila na kuela tuleo tui bino? Muana ta mmufue nya, kadi mmulaale.” 40 Pakupusha biabia, ababangile kumusepa ngofu. Kunyima ku’aye kuibatuusha boso paasha, batshile nshaye na muana na nyina muana na baaba abaadi naye, abo nkutuela muamua mubaadi muana. 41 Akupu bakuatshile eyasa dia muana, amulungula’shi: “Talita kumi,” abipatuula’shi: “Nsonguakashi mukinga, nakulungula’shi, buuka!” 42 Na mususa umune, nsonguakashi babuukile na abanga kutambuka. (Baadi na bipua 12.) Na pababamuene biabia, bibaadi bibakidile ngofu na abaadi na muloo wibungi. 43 Bebatumiine eyi misusa ibungi’shi,* tabalungulanga muntu uno muanda, na ebalungula’shi abitungu bape ka nsonguakashi bia kudia.

6 Bakatukile mu yaaya mbalo enda mu nsenga yabo, na balongi baye babaadi bamulonde. 2 Pabafikile efuku dia Sabato, babangile kulongiesha mu kitumbuilo na bantu bebungi babaadi abamuteemesha, babakaanyine na bamba’shi: “Uno muntu mmupete ino mianda kuikunyi? Buakinyi bino binangu mbimupebue? Na mbikunyi biadi na ngobesha ya kukita bino bilengieleshi? 3 Uno ta nseeshi a mabaya, muana a Mariya na bakuabo balume ta Yakobo, Yosefe, Yundase, na Simone? Na bakuabo bakashi ta tuinabo pano?” Biabia ababangile kukokola pa muanda waye. 4 Kadi Yesu bebalunguile’shi: “Mutemuki t’ekalaa na kinemo mu nsenga yabo, mu kifuko kiabo sunga mu nshibo yaye.” 5 Biabia, bapaashishe penda bantu bapela babaadi abakumbu, pa kuibatenteka maasa, kadi tabaadi mukite bingi bilengieleshi muanka. 6 Baadi mukaanye ngofu bua kukutua kuabo kua lukumiino. Na bayile na kulongiesha mu bibundi bi pepi.

7 Baadi muitanyine batumibua Ekumi na babidi, abanga kuibatuma babibi babibi na ebapa matalua a kubinga bikudi bibubi. 8 Dingi, baadi muibatumine eyi bua’shi tabatanga kintu su nkimune bua luendo kukatusha penda mukombo—kushi mikate, kushi mufuko wa bia kudia, kushi makuta* mu mikoba yabo⁠— 9 kadi buabadia kufuala sandale, kushi kufuala bilamba bibidi.* 10 Bebalunguile dingi’shi: “Mbalo yoso yanutuele mu nshibo, nushale muanka mpa na panukatuka yaaya mbalo. 11 Na mbalo yoso yabash’abakenutambula, sunga kuinuteemesha, pakukatuka mu yaaya mbalo, nukuukule lufufi lui ku ngua yenu bua bukamonyi kuabadi.” 12 Akupu babayile na babaadi abalambukisha bantu’shi, abitungu belangie, 13 abaadi babingie ba demo bebungi, na kushinga bantu bebungi babaadi abakumbu muimu na kuibapaasha.

14 Nfumu Erode bapushishe bianka, muanda eshina dia Yesu dibafikile mukuukibua ngofu na bantu abaadi abamba’shi: “Yowano Mubatshishi babuushibua ku lufu, nyi buakinyi kuete kukita bino bilengieleshi.” 15 Kadi bangi babaadi abamba’shi: “Nyi Eliya.” Bangi namu abaadi abamba’shi: “Nyi mutemuki, bu batemuki ba kala.” 16 Kadi pabapushishe Erode biabia, bakuile’shi: “Yowano anaadi mutume eyi bua’shi bamutshibe mutue, nyi babuushibua ku lufu.” 17 Muanda Erode aye nabene, baadi mutume bantu, bakuata Yowano, amuanyisha nkano mu lukano pa muanda wa Erodiade, mukashi a mukuabo Fidipe, muanda baadi mumuibakile. 18 Muanda Yowano baadi alungula Erode’shi: “Tue na matalua a kuibakila mukashi a mukuenu.” 19 Biabia Erodiade baadi mumufiitshile munda na baadi akimbi kumuipaa, kadi tabaadi mulombene kuibikita. 20 Muanda Erode baadi atshinyi Yowano, bu bibaukanga’shi mmuntu mululame na eselele, na baadi amukaluila. Pabaadi amuteemesha, tabaadi auku kia kukita, sunga mbiabia baadi atungunuka na kumuteemesha na muloo.

21 Kadi Erodiade bapetele mushindo wa kulombasha mpango yaye, nsaa ibaadi Erode muteekieshe bia kudia muifuku dia musangelo wa kutandikua kuaye bua bakata ba mbulamatadi, bakata ba basalayi na bantu bende nkumo ba mu Ngalileya. 22 Na muana mukashi a Erodiade batuelele, nkusha, na bibaadi bisankishe Erode na baaba babaadi adi nabo.* Nfumu nkulungula nsonguakashi’shi: “Ntekie kioso kiokumiina, na nakakupa kianka.” 23 Oolo, baadi muitshipe kuadi’shi: “Kioso ki’otekie nakakupa kianka, mpa na ku kia pankatshi kia bufumu buande.” 24 Biabia batukile, na ayipusha nyinaye’shi: “Abitungu ntekie kinyi?” Bamualuluile’shi: “Mutue wa Yowano Mubatshishi.” 25 Musango umune, nsonguakashi balukile kui nfumu, na amuteka’shi: “Nakumiina’shi, ompe binobino mutue wa Yowano Mubatshishi muilonga.” 26 Sunga mbiabibaadi binyongoshe nfumu ngofu, baadi mukumiine bibaadi mumutekie, pa muanda wa mitshipo yaye na bua bantu babaadi muitanyishe.* 27 Mususa umune, nfumu batumine mulami na amutumina eyi buadia kufika na mutue wa Yowano. Biabia bayile na atshiba mutue wa Yowano mu lukano 28 na eutuala muilonga, eupa nsonguakashi na nsonguakashi eupa nyinaye. 29 Pabapushishe balongi ba Yowano biabia, babayile, baata kitanda kiaye na bekituula mu mashama.*

30 Batumibua babaadi bebungie pe Yesu, na bamulondela mianda yoso ibaabadi bakite na ibaabadi balongieshe. 31 Na ebalungula’shi: “Tuendeyi pa mbalo ya bupenka, na nuikishe kapeela.” Muanda bantu bebungi babaadi nka aba abafiki, aba abende, na tababaadi bapete sunga nsaa ya kudia. 32 Biabia, babatuelele mu buato, benda ku mbalo yabadia kuikala bupenka. 33 Kadi bantu babamuene kuabende, na bebungi abaukile bianka, na bantu abakatukila mu bibundi bioso abayile lubilo pamune lua ngua, bafika kuakua kumpala kuabo. 34 Pabatukile mu buato, bamuene kibumbu kikata kia bantu na bebapushishe lusa, muanda babaadi nka bu mikooko ishi na mulami. Na babangile kuibalongiesha mianda ibungi.

35 Bu bitabibaadi nsaa ipue kuenda, balongi baye babafikile kuadi na bamulungula’shi: “Ino mbalo yatudi i kula, na nsaa ibapu kuenda. 36 Ebalushe, bua’shi bende ku ntshiamba na mu bibundi bi pepi bakeudile bia kudia.” 37 Bebaluluile’shi: “Anue, ebapeyi bia kudia.” Anka abo babamulunguile’shi: “Abitungu tuende tukaule mikate ya ndenie 200 na tuiyipe bantu bua kudia su?” 38 Bebepuishe’shi: “Nuina mikate bungi kinyi? Ndayi nukatale!” Kunyima kuabo kutaluula, abamulunguile’shi: “Ngitano, na mishipa ibidi.” 39 Aye nkulungula bantu boso buabadia kushala mu lubishi luana, mu bisaka. 40 Biabia abashalele mu bisaka bia bantu 100 na bia bantu 50. 41 Batshile mikate itano na mishipa ibidi, atala muiyilu na atumbula Efile Mukulu. Akupu atshokola mikate na abanga kuiyipa balongi bua’shi beyituule kumpala kua bantu. Mu mushindo umune, baadi muabile boso yaaya mishipa ibidi. 42 Biabia boso babadiile, abo nkuikuta, 43 na abo nkukongola biseele 12 biule bipese bia mikate, kushi kubadika bia mishipa. 44 Baaba babadiile mikate, abaadi bana balume 5 000.

45 Akupu, kushi kunyengakana, balunguile balongi baye buabadia kutuela mu buato na kubadiila ndingi eshiya dia ku Betsaida, pakibaadi aye nabene alusha kibumbu kia bantu. 46 Kadi kunyima ku’aye kuibaladika, bayile ku muengie bua kuteka. 47 Pabayidile bufuku, buato bubaadi munkatshi mua kalunga ka mema, kadi aye baadi’nka ki kuakua bupenka buaye. 48 Biabia, pabamuene’shi be na lukalakashi lua kutenga buato, muanda lupapi lubaadi alupuku dia kuabadi, pabaadi bufuku t’abutooko,* bafikile kuabadi afu’atambukanga pa mema a kalunga, kadi baadi amueka bu akiebe kuibakila. 49 Pababamumuene atambuka pa mema a kalunga, babaadi bapuandikishe’shi: “Kino nyi nkimonua!” Na abo nkuela misaase. 50 Muanda boso babamumuene na babapushishe moo. Kadi musango umune bebalunguile’shi: “Nyingayi mashimba! Naami. Tanutshinanga nya.” 51 Akupu batuelele mu buato mubaabadi, na kipapi nkuleka. Pa wawa muanda, babakaanyine ngofu, 52 muanda ta babaadi bapushe akipatuula kilengieleshi kia mikate, mashimba aabo abaadi na lotoolo lua kupusha.

53 Pababasabukile, babafikile mu Jenezarete na bemika buato pepi na kiese. 54 Kadi nka’bo na kutuuka mu buato, bantu babatunduile Yesu. 55 Babayile lubilo mukuukisha bangi bantu ba mu yaaya mbalo, na ababangile kufika na bantu babaadi abakumbu, balale mu tu nsala mu mbalo ibabapushishe’shi nyi mui Yesu. 56 Na mbalo yoso ibaadi atuele mu bibundi bipeela, sunga bikata sunga mu ntshiamba, babaadi abatulu bantu babaadi abakumbu mu ma mbalo a bisalue, na babaadi abamuisendeela buabadia kukuma penda luembe lua kilamba kiaye. Na boso babaadi abelukumu, babaadi abapanda.

7 Bafadisee na bangi ba skribe abaadi abakatukila ku Yelusalema, abebungile kuadi. 2 Na abo nkumona bangi ba ku balongi ba Yesu, abadi biakudia biabo na maasa e butshafu,* kuamba’shi, kushi kuitumpa mema ku maasa.* 3 (Muanda Bafadisee na bena Yunda boso t’abadiya kushi kuitumpa mema ku maasa aabo mpa na ku tukongongo, mbalamate ngofu ku kipikua kia ba nkambua babo, 4 na pabalukila mu kisalue, t’abadiya kushi kuitumpa mema. Kui bingi bipikua bi bungi biabadi bapete na balamate, bu lubatshisho lua makopo, lua mbidika na lua malonga a kuivre.) 5 Biabia baaba Bafadisee na ba skribe abamuipuishe’shi: “Buakinyi balongi bobe t’abalondo kipikua kia ba nkambua, kadi abadi bia kudia biabo na maasa e butshafu?” 6 Aye nkuibalungula’shi: “Yeshaya batemukile bia binyibinyi pa muanda wenu’nue ba nsesa, bu biabidi bifundibue’shi: ‘Bano bantu abannemeka penda ku kanua, kadi mashimba aabo e kula nami. 7 Bakuete kutungunuka na kundanguila mu bisumanga, muanda bakuete kulongiesha miiya ya bantu bu ndambukisho.’ 8 Anulekie miiya y’Efile Mukulu, na anulamata ngofu ku bipikua bia bantu.”

9 Bebalunguile dingi’shi: “Na mayele oso, nukuete kutuula miiya y’Efile Mukulu ku lupese bua kulama bipikua bienu. 10 Bu kileshesho, Moyise mmuambe’shi: ‘Nemeka nshobe na nyinobe,’ na ‘Yawa oso akula nshaye sunga nyinaye bi bubi,* ayipayibue.’ 11 Anka anue anuamba’shi: ‘Su muntu alungula nshaye sunga nyinaye’shi: “Kioso kiandi nakio kilombene nkukuasha, nyi corban (kuamba’shi, nkia buntu kiandi mulee kulambula Efile Mukulu),”’ 12 ta numulekiela dingi bua’shi akitshine nshaye sunga nyin’aye kintu su nkimune. 13 Pa wawa muanda, nuibekashe eyi di’Efile Mukulu bu dishi na muulo muanda wa bipikua bienu bianudi bape bangi. Na nukuete kukita mianda ibungi ibiabia.” 14 Biabia aye nkuitanyina dingi kibumbu kia bantu kuadi na nkuibalungula’shi: “Nteemesheyi, anue boso, na nupushe akipatuula mayi ande. 15 Ta nkintu akituelaa mu kanua mua muntu akimuikashaa butete; kadi bintu abituuku muadi, nyi abimuikashaa butete.” 16 ——

17 Pabatuelele mu nshibo kula na kibumbu kia bantu, balongi baye ababangile kumuela nkonko pabitale kiakia kileshesho. 18 Biabia, aye nkuibalungula’shi: “Nanue namu ta nuina binangu bu abo? Tanuuku’shi ta nkintu akituele mukanua mua muntu akimuikashaa butete, 19 muanda, akituele, kushi muishimba diaye, kadi mu kifu, na akupu akituuku akiende mu nkumba?” Baadi alesha’shi bidibua bioso bi selele. 20 Dingi bakuile’shi: “Kiakia akituuku mui muntu, nyi akimuikashaa butete. 21 Muanda munda mua bantu, mu mashimba aabo, nyi amutuukaa binangu bibubi: lukiebanokiebano,* buifi, kuipayishena, 22 lusandi, luabi, bikitshino bibubi, madimi, muikelo wa buufu,* malaka, kasaabu, kuitatula na kukutua binangu. 23 Bino bintu bioso bibubi, abituuku mui muntu na abimuikasha butete.”

24 Bakatukile yaaya mbalo na enda mu nsenga ya Tiire na Sidone. Kuakua, batuelele mu nshibo na tabaadi akumiina’shi muntu su ngumune ebiukie, kadi bibaadi bukopo bua’shi bantu bakutue kumumona. 25 Mususa umune, ungi muana mukashi baadi na muana aaye mukashi mukinga mukuatshibue na kikudi kibubi, bapushishe abakula pa muanda waye, na bafikile apona ku ngua yaye. 26 Yawa muana mukashi baadi muina Greke, muina Sirofenisi a ku butandua; na batungunukile na kuteka Yesu bua’shi abingie demo baadi mui muana aaye mukashi. 27 Kadi bamulunguile’shi: “Banda kutadiila bana badie bekute, muanda ta bibuwa kuata bia kudia bia bana bua kuibielela tuana tua mbua.” 28 Kadi bamualuluile’shi: “Oolo, Muanana, sunga tuana tua mbua tui muushi a mesa, atudiya bifingifingi abiponesha bana.” 29 Nyi Yesu nkumulungula’shi: “Pa muanda buakula biabia, nda; demo batuuku mui muan’obe mukashi.” 30 Biabia, balukile kuaye ku nshibo na asangana muana mmulale ku lusala, na demo mupue kutuuka muadi.

31 Pabaadi Yesu akatukila mu nsenga ya Tiire, bayile akidila dia ku Sidone, enda mutadiile ku kalunga ka mema ka Ngalileya, akidila mu nsenga ya Dekapole.* 32 Kuakua, abamutuadiile muntu baadi nshikue, baadi na lukalakashi lua kuakula, na abo nkumusendeela bua’shi amutentekie eyasa. 33 Batshile yawa muntu enda naye ku lupese kula’bia na kibumbu kia bantu. Akupu belele minue yaye mu matui a yawa muntu na kunyima kua kufiila mata, bamukumine ku edimi. 34 Akupu batadile muiyilu, aye nkuela kikiisho ki bukopo, na nkumulungula’shi: “Efata,” kuamba’shi: “Shikuka.” 35 Nka paapa, matui aye nkushikuka, na lukalakashi luaye lua kukutua kuakula nkupua, aye nkubanga kuakula kalolo. 36 Yesu nkuibatumina eyi bua’shi tabalungulanga muntu su ngumune, anka nsaa yoso ibaadi ebatumina eyi, abo abaadi abatungunuka nka na kuibiakula. 37 Binyibinyi’shi, abaadi bakaanye ngofu, na bamba’shi: “Bakitshi mianda yoso kalolo kakile. Apaasha mpa na ba nshikue na tumaama.”

8 Mu aa mafuku, kubaadi dingi kibumbu kikata kia bantu, na ta babaadi na kintu su nkimune kia kudia. Biabia Yesu nkuitanyina balongi na nkuibalungula’shi: 2 “Napushisha kibumbu kia bantu lusa, muanda be naami takudi mafuku asatu, na tabe na kia kudia su nkipeela. 3 Su nebalusha ku mashibo aabo na nsala,* be nkakooka muishinda, na bangi ba kuabadi abakatukila kui bula.” 4 Kadi balongi baye babamualuluile’shi: “Ino mbalo i kula, kuikunyi kui kupeta muntu mikate i kudia bano bantu boso bua’shi bekute?” 5 Aye nkuibepusha’shi: “Nui na mikate bungi kinyi?” Abo nkualula’shi: “Musambo.” 6 Aye nkulungula kibumbu kia bantu buakidia kushala paashi. Akupu, batshile yaaya mikate musambo , atumbula Efile Mukulu, eyitshokola na abanga kuiyipa balongi baye bua’shi beyabile, na abo nkuiyabila kibumbu kia bantu. 7 Babaadi dingi na tu mishipa tubidi tupeela, Yesu nkutumbula Efile Mukulu, na nkuibalungula buabadia kuiyabila dingi bantu. 8 Biabia, babadiile abo nkuikuta, na abo nkukongola bipese bibaadi bishale, nkuusha biseele* bikata musambo. 9 Kubaadi bana balume bafikie ku 4 000. Akupu bebaluishe.

10 Mususa umune, batuelele mu buato na balongi baye, na benda mu nsenga ya Dalamanuta. 11 Kuakua, Bafadisee babafikile na babanga kuikakeena naye, bamutekanga kitunduilo akikatukila muiyilu, bua kumutompa. 12 Biabia, belele kikiisho ki bukopo na amba’shi: “Buakinyi bantu ba kino kipungo abakimbi kitunduilo? Binyibinyi nakula’shi, tabakapa bantu ba kino kipungo kitunduilo su nkimune.” 13 Akupu aye nkuibaleka, nkutuela dingi mu buato na nkuenda dingi eshiya.

14 Anka, ta babaadi na kingi kintu mu buato kukatusha penda mukate umune, muanda babaadi balube kuata ingi mikate. 15 Na Yesu nkuibadimusha patooka’shi: “Buulayi meso; dimukilayi kitatusho kia Bafadisee, na kitatusho kia Erode.” 16 Biabia ababangile kuikakeena munkatshi muabo, muanda ta babaadi batuale mikate. 17 Pabamuene biabia, bebalunguile’shi: “Buakinyi anuikakeena’shi, ta nui batuale mikate? Tanuabandile kuuka kiankuete kuinulungula, tanuabandile kupusha? Mashimba enu aki na lotoolo mu kupusha? 18 ‘Sunga mbianudi na meso, tanukuete kumona, na sunga mbianudi na matui ta nukuete kupusha?’ Tanutentekiesha 19 panadi mutshokole mikate itano bua bana balume 5 000, mbiseele bungi kinyi biuule bipese bia mikate bibaanudi bakongole?” babamualuluile’shi: “Ekumi na bibidi.” 20 “Panatshokuele mikate musambo bua bana balume 4 000, mbiseele* bungi kinyi bikata biuule bipese bia mikate bibaanudi bakongole?” Abamualuluile’shi: “Musambo.” 21 Biabia, aye nkuibalungula’shi: “Tanuabandile kupusha?”

22 Binobino, abaadi bafikie ku Betsaida. Kuakua bantu babaadi bamutuadile ungi muntu mpofu na bamusendeela bua’shi amupaashe. 23 Bakuatshile yawa muntu mpofu kuiyasa, atuuka naye paasha pa kibundi. Kunyima kuaye kufiila mata mu meso aye, bamutentekiele maasa na amuipusha’shi: “Bomono kintu su?” 24 Yawa muntu batadile kumpala na amba’shi: “Namono bantu, kadi abamueneka nka bu mitshi ikuete kutambuka.” 25 Batentekiele dingi maasa aye ku meso a yawa muntu, na yawa muntu abanga kumona kalolo. Meso aye ababangile kumona dingi na baadi mulombene kumona kintu kioso kalolo. 26 Biabia, Yesu nkumualusha ku nshibo, amulungula’shi: “Tualukilanga mu kibundi.”

27 Yesu na balongi baye abakatukile bua kuenda ku bibundi bia Kezaree a Fidipe, na muishinda babangile kuipusha balongi baye’shi: “Bantu bakuete kuamba’shi ne nnanyi?” 28 Babamualuluile’shi: “Yowano Mubatshishi, kadi bangi abamba’shi Eliya, na bangi namu’shi, umune a ku batemuki.” 29 Yesu bebelele lukonko’shi: “Kadi anue namu, anuamba’shi ne nnanyi?” Mpiele bamualuluile’shi: “We Nkidishitu.” 30 Biabia, baadi muibakandikie ngofu bua’shi tabalungulanga muntu su ngumune pa bimutale. 31 Dingi babangile kuibalongiesha’shi, abitungu Muana a muntu, akiengie ngofu na bamusumbushene kui bakulu, bakata ba ba tshite muakuidi, ba skribe, na ayipaibue, na kunyima kua mafuku asatu asangukie. 32 Eyendo, baadi akula ano mayi patooka. Kadi Mpiele kumukakila ku lupese na kubanga kumusashila. 33 Biabia, Yesu bealuluile atala kui balongi baye na asashila Mpiele’shi: “Kila kumongo kuande, Satana! muanda binangu bi’okuete kuela, ta mbia Efile Mukulu, kadi mbia bantu.”

34 Yesu baadi muitanyine kibumbu kia bantu kuadi na balongi baye na ebalungula’shi: “Su muntu akiebe kundonda, epele aye nabene, atuale mutshi waye wa makienga* na atungunukie na kundonda. 35 Muanda yawa oso akumiina kupaasha muwa* waye, akeushimisha; kadi yawa oso ashimisha muwa* waye pa muanda wande, na pa muanda wa mukandu wibuwa, akeupaasha. 36 Binyibinyi, su muntu apeta nsenga ishima, kadi ashimisha muwa* waye, muanda kinyi wibuwa ubakitshi? 37 Nkinyi binyibinyi kilombene kutuusha muntu pa mbalo ya muwa* waye? 38 Muanda yawa oso ampusha buufu na apusha mayi ande buufu mu kino kipungo kia ba ntambushi a lusandi, na ba nkitshishi ba miluisho, Muana a muntu namu akamupusha buufu pakafiki mu ntumbo ya Nshaye na mikeyilu iselele.”

9 Yesu bebalunguile dingi’shi: “Nenulungula binyibinyi’shi, kui bangi ba ku bano bemane pano, bash’abakafu kumpala ku’abo kumona Bufumu bu’Efile Mukulu bupue kufika na bukome.” 2 Kunyima kua mafuku asamombo, Yesu batshile Mpiele, Yakobo na Yowano, aye nkukaamina nabo ku muengie ula pa bupenka. Na aye nkualuluka kumpala kuabo; 3 bilamba* biaye bibabangile kupenyapenya, abio nkufika bitooka soo kukila bilombene muntu su ngumune atumpaa bilamba pa nsenga ishima kuibitoosha. 4 Dingi, Eliya na Moyise babebamuenekiele na babaadi abesamba na Yesu. 5 Akupu Mpiele nkulungula Yesu’shi: “Rabbi, bibuwa bu biatudi pano. Biabia tuibakie tushibo tua mapema tusatu, kamune b’obe, kamune bua Moyise na kangi bua Eliya.” 6 Eyendo, Mpiele tabaadi auku kia kuakula, muanda babaadi na moo. 7 Na ekumbi dibatuukile diebabuikila, eyi nkutuuka muikumbi’shi: “Uno nyi Muana ande andi mufule. Muteemesheyi.” 8 Mususa umune p’abaatadile ku mpese, abamuene’shi ta be na ungi muntu, kukatusha penda Yesu.

9 Pabaabadi abayiki ku muengie, Yesu baadi muibatoshe’shi tabalungulanga muntu su ngumune kiakia kibabamono, mpa na apakasanguka Muana a muntu ku lufu. 10 Abaadi balamiine bibaadi muibalungule kuishimba,* kadi abaadi besambe munkatshi muabo kibaadi akiebe kuakula pabambile bua kusanguka kuaye ku lufu. 11 Na ababangile kumuipusha’shi: “Buakinyi ba skribe abamba’shi abitungu Eliya abadiile kufika?” 12 Aye nkuibalula’shi: “Eliya abadiila kufika na atuulu mianda yoso mmulongo. Kadi buakinyi mbifundibue pabitale Muana a muntu’shi abitungu akiengie ngofu na kubepulua? 13 Kadi nenulungula’shi, Eliya mmupue kufika na abaadi bamukite kioso kiabakumiina, nka bu bibaabadi bafunde pabimutale.”

14 Pababaadi balukile kui bangi balongi, abamuene kibumbu kikata kia bantu nkibefunyishe, na kubaadi ba skribe abaadi abekakeena nabo. 15 Mususa umune, bantu boso pababamuene Yesu, babakaanyine ngofu, na benda kuadi lubilo bua kumusema. 16 Biabia, Yesu kuibepusha’shi: “Anuikakeenanga nabo pa muanda kinyi?” 17 Umune a ku bantu be mu kibumbu bamualuluile’shi: “Mulongieshi, natuala muana ande mulume kodi muanda e na kikudi akimukutshishua kuakula. 18 Misusa yoso yakimukuata, akimusumbula paashi, efulu adituuku mukanua, adi meno na ashimisha bukome buaye. Natekie balongi bobe bua kuikibinga, anka ta mbobeshe kuibikita.” 19 Bebaluluile’shi: “Kipungo kia bantu bashi na lukumiino, natungunuka na kuikala nenu mpa na ku mafuku kinyi? Nenulesha luishinko mpa na ku mafuku kinyi? Muntuadileyi.” 20 Biabia, abo nkumutuadila ka nsongualume. Kadi pabaadi kikudi kimone Yesu, kibanyukile muana mususa umune. Kunyima kuaye kupona paashi, batungunukile na kubunguluka na kutuusha efulu mukanua. 21 Akupu Yesu nkuipusha nshe muana’shi: “Bino mbimukitshikile takudi mafuku bungi kinyi?” Aye nkualula’shi: “Nkubanga ku bukinga, 22 na misusa ibungi, akimuponesha mu kaalo na mu mema bua kumuipaa. Anka su we mulombene kukita kintu, etupushishe namu lusa na w’etukuashe.” 23 Yesu nkumulungula’shi: “Buakinyi wamba’shi: ‘Su ne mulombene’? Mianda yoso ngilombene kukitshika bua yawa e na lukumiino.” 24 Mususa umune nshe muana belele musaase na amba’shi: “Ne na lukumiino! Nkuashe namu mbalo yandi lukalo na lukumiino!”

25 Yesu pabamuene’shi kibumbu kia bantu kikuete akifiki lubilo kitadile kuabadi, basashiile kikudi kibubi, ekilungula’shi: “Obe kikudi akikutshishua kuakula na kupusha, nakutumina eyi’shi, tuuka muadi, na tuemutuelanga dingi!” 26 Kunyima kua kuela musaase, na kumunyuka misusa ibungi, kikudi kibatuukile muadi na muana amueneka bu bafu, biabia bantu bebungi abaadi abamba’shi: “Bapu kufua!” 27 Kadi Yesu bamukuatshile kuiyasa, amubuusha na aye nkuimana. 28 Biabia, kunyima kuaye kutuela mu nshibo, balongi baye abamuipuishe pa bupenka’shi: “Buakinyi tatuibobeshe kuikibinga?” 29 Bebaluluile’shi: “Kia uno mushindo, akituukaa nka penda na luteko.”

30 Pabaabakatukile yaaya mbalo, abayile bakidila dia ku Ngalileya, kadi tabaadi akumiina’shi muntu su ngumune ebiukie. 31 Muanda baadi alongiesha balongi baye na kuibalungula’shi: “Muana a muntu akapanyibua mu maasa a bantu, na abakamuipaa. Kadi sunga bi’abakamuipaa, kunyima kua mafuku asatu akasanguka.” 32 Anka tababaadi bapushe bibaadi akula, na abaadi abapusha moo bua kumuipusha.

33 Abo nkufika ku Kapernaume. Pabaadi mu nshibo, bebepuishe’shi: “Anuikakeenanga muishinda bua muanda kinyi?” 34 Abo nkushala baumine, muanda muishinda abaadi bekakeene munkatshi muabo pabitale mukile bangi boso bukata. 35 Biabia Yesu bashalele, ayitanyina batumibua Ekumi na babidi, na ebalungula’shi: “Su muntu akumiina kuikala a kumpala, abitungu ekale a kunyima kua boso na mufubi a boso.” 36 Akupu, batshile muana mukinga amuimika munkatshi muabo; na amutenteka maboko aaye ku mapampa, ebalungula’shi: 37 “Yawa oso atambula umune a ku bana bakinga bu uno pa muanda w’eshina diande, bantambula n’ami namu; na yawa oso antambula, tantambula pend’ami, kadi atambula dingi Yawa muntume.”

38 Yowano nkumulungula’shi: “Mulongieshi, tuikeele bamone ungi muntu kuete kubinga ba demo pa kutemuna eshina diobe, na tuatompa kumupelesha muanda takuete etulondo.” 39 Kadi Yesu nkuakula’shi: “Tanutompanga kumupelesha, muanda takui muntu su ngumune akakitshi kilengieleshi muishina diande, akabanga mususa umune kungakula bibubi. 40 Muanda yawa shi muishikuanyi eetu, e kulupese luetu. 41 Na yawa oso enupa ekopo dia mema bua kutoma muanda nui balongi ba Nkidishitu, nenulungula binyibinyi’shi t’akashimisha su nkapeela efuto diaye. 42 Kadi yawa oso akokosha umune a ku bano bantu be bu bana bakinga be na lukumiino, mbikile buwa bamuanya ebue dia mpelua mu nshingo di’abefunyisha kui mpunda, na bamusumbula mu kalunga ka mema.

43 “Su eyasa diobe adikukokosha, editshibe. Mbikile buwa b’obe kupeta muwa n’eyasa dimune pe kuenda mu Gehena* na maasa abidi, mu kaalo kabashi balombene kushima. 44 —— 45 Na su luao lobe alukukokosha, elutshibe. Mbikile buwa b’obe kupeta muwa na luao lumune, pe kuedibua mu Gehena* na ngua* ibidi. 46 —— 47 Na su eyiso diobe adikukokosha, edisumbule. Mbikile buwa b’obe kutuela mu bufumu bu’Efile Mukulu n’eyiso dimune, pe kuedibua mu Gehena* na meso abidi, 48 mush’amufuiya misanda na mush’amushima kaalo.

49 “Muanda abitungu muntu oso atobibue mungua na kaalo. 50 Mungua wi buwa, kadi su mungua washimisha bukome buao, anukalusha bukome buao na kinyi? Ikalayi na mungua muanudi, na nulame butaale munkatshi muenu.”

10 Kukatuka paapa, Yesu bebuele enda ku midianyino ya Yudeya, bushiya bua Yordane, na kibumbu kia bantu kibaadi dingi kiibungie kuadi. Nka bu bibaadi ebikitshi pa kiubishi, babangile kuibalongiesha. 2 Bafadisee babaadi befubuile bua kumutompa, na bamuipusha su mbikuminyibue bua muana mulume kuipaa bulunda* na mukashi aaye. 3 Yesu bebaluluile’shi: “Muiya kinyi ubaadi Moyise muinupe?” 4 Babambile’shi: “Moyise baadi mukumiine bua kufunda mukanda wa kumupela nao na kuipaa bulunda.” 5 Kadi Yesu bebalunguile’shi: “Baadi muinufundile uno muiya muanda wa mashimba enu apape. 6 Anka, kubanga ku kibangilo kia bupangi, ‘Baadi muibapangie mulume na mukashi. 7 Nyi buakinyi, muana mulume akakatuka kui nshaye na nyinaye, 8 na bubidi buabo, abakekala mbidi imune,’ biabia tabaki dingi babidi, kadi tabadi mbidi imune. 9 Pa wawa muanda, kiakia kibungie Efile Mukulu pamune, muntu teki’abuulanga nya.” 10 Pabaabadi dingi mu nshibo, balongi ababangile kumuipusha pabitale uno muanda. 11 Bebalunguile’shi: “Yawa oso ayipaa bulunda na mukashi aaye, na ayibakila ungi, batambuka lusandi na bakutua lulamato kuadi, 12 na su muana mukashi, kunyima kua kuipaa bulunda na mulume aaye, bayibakilua kui ungi, batambuka lusandi.”

13 Bantu ababangile kumutuadila bana bua’shi ebakume, kadi balongi abaadi abebasaashila. 14 Pabamuene biabia, Yesu baadi muinyongole na ebalungula’shi: “Lekayi bana bakinga bafikie kuandi; tanutompanga kuibatosha, muanda Bufumu bu’Efile Mukulu, mbua bantu be bu bano bana bakinga. 15 Nenulungula binyibinyi’shi, yawa oso sh’atambula Bufumu bu’Efile Mukulu bu muana mukinga, t’akemutuele su nkapeela.” 16 Batshile bana mu maboko aaye, na abanga kuibelela miabi, ebatentekanga maasa.

17 Pabaadi kuete kuenda muishinda, ungi muntu bayile lubilo, akunama kumpala kuaye na amuipusha’shi: “Mulongieshi ebuwa, abitungu nkite kinyi bua kupiana muwa wa loso?” 18 Yesu bamualuluile’shi: “Buakinyi ongitanyina bu ebuwa? Takui muntu ebuwa, kukaasha penda umune, Efile Mukulu. 19 Ouku miiya: ‘Toyipayishenanga, totambukanga lusandi, toyibanga, totushanga bukamonyi bua madimi, todimbanga muntu bua kumuata bintu biaye, nemeka nshobe na nyinobe.’” 20 Yawa muntu bamulunguile’shi: “Mulongieshi, n’atumikilaa ino mianda yoso kubanga ku bukinga buande.” 21 Yesu batadile yawa muntu, na pa muanda baadi mumufule, bamulunguile’shi: “Kubakushadila muanda umune: Nda, opaane bintu biodi nabio na ope balanda makuta, na okapete bupeta muiyilu; akupu fika, ondonde.” 22 Kadi bapushishe bibubi pakupusha lualulo na bayile muinyongole, muanda baadi na bintu bibungi.

23 Kunyima kua kutala aku naku, Yesu balunguile balongi baye’shi: “Abikekala bukopo bua baaba be na makuta kutuela mu Bufumu bu’Efile Mukulu!” 24 Kadi balongi babakaanyine pakupusha mayi aaye. Anka Yesu kuambuula’shi: “Bana, bi bukopo bua kutuela mu Bufumu bu’Efile Mukulu! 25 Mbibofule bua kamelo kutuela mu eyiso dia lushingie, pe muntu mpeta kutuela mu Bufumu bu’Efile Mukulu.” 26 Babaadi bakaanye dingi ngofu na bamulungula’shi:* “Nanyi mulombene kupaashibua?” 27 Yesu bebatadile suee amba’shi: “Kui bantu tabiakukitshika, kadi tabi biabia bu’Efile Mukulu, muanda Efile Mukulu e na ngobesha ya kukita mianda yoso.” 28 Mpiele babangile kumulungula’shi: “Kadi, tui balekie bintu bioso na tuakulonda.” 29 Yesu nkuamba’shi: “Nenulungula binyibinyi’shi, takui muntu su ngumune mulekie nshibo, sunga bakuabo balume, bakuabo bakashi, nyinaye, nshaye, bana sunga mafuba pa muanda wande na pa muanda wa mukandu wibuwa, 30 sh’akapete misusa 100 kukila, kubanga binobino mu ano mafuku—mashibo, bakuabo balume, bakuabo bakashi, banyina, bana na mafuba pamune na kukiengieshibua—na mu ndumbuluilo a mianda* afiki, muwa wa loso. 31 Kadi bebungi ba kumpala, abakekala ba nfudiilo, na ba nfudiilo abakekala ba kumpala.”

32 Binobino, babaadi muishinda abakamina ku Yelusalema, na Yesu baadi atambuka kumpala kuabo, babaadi bakaanye, kadi baaba babaadi abebalondo ababangile kutshina. Yesu batshile dingi batumibua Ekumi na babidi ku lupese na abanga kuibalungula ino mianda ibaadi pepi na kumukitshikila: 33 “Pushayi! Tukuete kuenda ku Yelusalema, na Muana a muntu akatudibua mu maasa mua bakata ba ba tshite muakuidi, na ba skribe. Abakamutshibila kiimu kia lufu na abakamutuulu mu maasa mua bantu ba miilo, 34 na bano abakamusepe, kumufidila mata, kumukupila nfimbo na kumuipaa, kadi kunyima kua mafuku asatu, akasanguka.”

35 Yakobo na Yowano bana ba Zebede, abefubuidile kuadi na bamulungula’shi: “Mulongieshi, atukumiina’shi wetukitshine kioso ki’atukutekie.” 36 Yesu nkuibepusha’shi: “Anukiebe nenukitshine kinyi?” 37 Abamualuluile’shi: “Kumiina bua’shi tushale umune ku mboko yobe ibalume, na ungi ku mboko yobe ibakashi, mu ntumbo yobe.” 38 Kadi Yesu bebalunguile’shi: “T’anuuku kianukuete kuteka. Nui balombene kutoma kipulu* kia nkuete kutoma, sunga kubatshishibua na lubatshisho lua nkuete kubatshishibua nalo su?” 39 Abakuile’shi’shi: “Oolo, tui balombene kutoma.” Biabia Yesu bebalunguile’shi: “Kipulu kia nkuete kutoma, anukekitomo, na lubatshisho lua nkuete kubatshishibua, anukabatshishibua luanka. 40 Kadi, ntshi na matalua a kuata kitshibilo pabitale mulombene kushala ku mboko yande ibalume sunga ku mboko yande ibakashi, anka ano ma mbalo nga baaba babadi bealumbuluile.”

41 Bangi ekumi pabaabapushishe wawa muanda, abaadi bafiitshile Yakobo na Yowano munda. 42 Anka Yesu bebetanyine, ebalungula’shi: “Anuuku’shi baaba bakuete kumueneka bu* abakunkusha miilo bakuete kuiyimuna, na bakata babo be na matalua kuayidi. 43 Bino tabikitshikanga munkatshi muenu nya; kadi yawa akumiina kuikala mukata munkatshi muenu, abitungu ekale mufubi enu, 44 na akumiina kuikala a kumpala munkatshi muenu abitungu ekale mpika a boso. 45 Muanda sunga Muana a muntu mmufikie, kushi bua’shi bantu bamufubile, kadi bua’shi ebafubile na atushe muwa* waye bu nkuulo bua bantu bebungi.”

46 Akupu, babafikile mu Yeriko. Kadi pabaadi Yesu na balongi baye, na kibumbu kikata kia bantu abatuuku mu Yeriko, Bartimee (muana a Timee), mpofu atekaa ka pa lusa, baadi mushale ku bukunkula bu’eshinda. 47 Pabapushishe’shi nyi Yesu muina Nazarete, babangile kuela misaase, na kuamba’shi: “Yesu Muana a Davide, nfuile namu lusa!” 48 Bantu bebungi ababangile kumusaashila, bamulungulanga bua kumiina, kadi baadi atungunuka na kuela misaase bi bukopo’shi: “Muana a Davide, nfuile namu lusa!” 49 Biabia Yesu bemeene, na amba’shi: “Mungitanyiineyi.” Babetanyine yawa muntu mpofu, bamulungulanga’shi: “Nying’eshimba! Ebuee; kuete kukuitanyina.” 50 Basumbuile kilamba* kiaye, emana bukidibukidi na enda kui Yesu. 51 Akupu Yesu bamuipuishe’shi: “Okumiina nkukitshine kinyi?” Yawa muntu mpofu bamualuluileshi: “Raboni,* mbangie namu kumona.” 52 Na Yesu nkumulungula’shi: “Nda. Lukumiino lobe lubakupaasha.” Musango umune, babangile kumona, na abanga kumulonda.

11 Pababadi abefubuila pepi na Yelusalema, ku Betefaje na Betani ku Muengie wa Olive, Yesu batumine balongi baye babidi 2 na ebalungula’shi: “Ndayi mu kibundi akimueneka’kia, na nkanukianutuele muanka, anusangana muana a mpunda abadi bashitshikie, abashashaalele kui muntu kasha. Numuangule, nufikie naye pano. 3 Na su muntu enuipusha’shi: ‘Buakinyi anukitshi bino?’ nuambe’shi: ‘Nfumu e naye lukalo, amualusha pano binobino.’” 4 Biabia, babayile na abo nkusangana muana a mpunda mushitshikie kumpala kua kibelo kia nshibo ibaadi pepi na musese, na abo nkumuangula. 5 Kadi bangi ba ku baaba babaadi bemane paapa, babebepuishe’shi: “Nkinyi kianukitshi, buakinyi anuangula muana a mpunda?” 6 Babebalunguile penda biabia bibebalunguile Yesu, na bebatadiila benda.

7 Abafikile na muana a mpunda kui Yesu, abo nkutuula bilamba* biabo panundu paye, na Yesu nkushala panka. 8 Dingi, bantu bebungi abaadi abaadisha bilamba* biabo muishinda, kadi bangi abaadi abatshibi ntabi ya mitshi mu mafuba. 9 Na baaba babaadi abende kumpala, na baaba babaadi abafiki kumongo, abaadi abatungunuka na kuela misaase’shi: “Mupaashe,* atukutekie! Yawa afiki muishina dia Yehowa edibue miabi! 10 Miabi kui Bufumu bua nshetu Davide abufiki! Mupaashe, atukutekie amua muiyilu mula!” 11 Batuelele mu Yelusalema, na enda ku ntempelo atala bintu bioso. Kadi bu bibaadi nsaa ipue kukila, batukile enda ku Betani na batumibua Ekumi na babidi.

12 Efuku dibalondele pabaabadi abakatuka ku Betani, bapushishe nsala. 13 Bamuene mutshi wa nfigiye ubaadi na masaki ku bula’bia, enda mu kutala su mulombene kuikupeta tukuba. Kadi pabafikile kuanka, tabapetele kintu, nka penda masaki, muanda takibaadi kipungo kia tukuba tua nfigiye nya. 14 Biabia, beulunguile’shi: “Muntu su ngumune tadianga dingi tukuba tobe bua loso.” Balongi baye babaadi abapusha.

15 Babafikile ku Yelusalema. Kuakua batuelele mu ntempelo na abanga kubinga baaba babaadi abaudisha na abaulu mu ntempelo, na aye nkufuudidika mesa a bashintudi ba makuta na bibasa bia baaba abaadi abaudisha tonyi tua makutshi, 16 na tabaadi atadiila’shi muntu su ngumune akidile mu ntempelo, musemune kintu. 17 Baadi alongiesha na kuibalungula’shi: “Ta mbifundibue’shi: ‘Abaketanyina nshibo yande bu nshibo ya nteko bua miilo yoso?’ Kadi anue nubeyikasha bu nshibo ya ba ngifi.” 18 Bakata ba ba tshite muakuidi na ba skribe babapushishe bianka, na ababangile kukimba bia kumuipaa; muanda abaadi abamutshinyi na dingi kibumbu kioso kia bantu kibaadi kikaanye ngofu bua bibaadi alongiesha.

19 Pabaponene nguba, babatuukile mu kibundi. 20 Kadi pabaabadi abakidi ku namashika ngofu, babamuene mutshi wa nfigiye upue kuuma kubanga ku mishi yao. 21 P’aye kutentekiesha bibaadi bikitshikie, Mpiele balunguile Yesu’shi: “Rabbi, tala! mutshi wa nfigiye w’ekeele muele mulua, ubaumu.” 22 Yesu bebalunguile’shi: “Ikalayi na lukumiino mui Efile Mukulu. 23 Nenulungula binyibinyi’shi: ‘Yawa oso alungula uno muengie’shi katuka pano na w’esumbule mu kalunga ka mema,’ na shii na mpaka muishimba diaye kadi e na lukumiino’shi biabia bibakula abikitshika, abikakitshika. 24 Nyi buakinyi nenulungula’shi, bintu bioso bianutekie, ikalayi na lukumiino’shi nubapu kuibipeta, na anukebipete. 25 Na nsaa yanudi bemane anutekie, fuilayi bangi lusa bua bilubilo biabadi benukitshine, bua’shi Nshenu e muiyilu enufuile namu lusa bua bilubilo bienu.” 26 ——

27 Babafikile dingi ku Yelusalema. Na pabaadi atambuka mu ntempelo, bakata ba ba tshite muakuidi, ba skribe na bakulu babafikile 28 na bamuipusha’shi: “Nku matalua kinyi k’okuete kukita ino mianda? Sunga’shi, nanyi mukupe ano matalua a kukita ino mianda?” 29 Yesu nkuibalungula’shi: “N’ami namu nakiebe kuinuela lukonko lumune. Ngaluuleyi, na nenulungula su nku matalua kinyi kua nkuete kukita ino mianda. 30 Lubatshisho lua Yowano, lubaadi alufiki muiyilu su kui bantu? Ngaluuleyi.” 31 Biabia, ababangile kunangushena munkatshi muabo’shi: “Su tubamba’shi: ‘Mmuiyilu,’ amba’shi: ‘Paapa, buakinyi tanubaadi bamukumiine?’ 32 Kadi su tuatompa kuakula’shi: ‘Nkui bantu’?” Babaadi abatshinyi kibumbu kia bantu, muanda boso babaadi abamono’shi Yowano baadi mutemuki binyibinyi. 33 Biabia, abaluluile Yesu’shi: “T’atuuku.” Yesu nkuibalungula’shi: “N’ami namu ta nenulungula su nku matalua kinyi kua nkuete kukita ino mianda.”

12 Akupu, babangile kuibalungula mianda mu bileshesho: “Ungi muntu baadi mudime efuba dia nfinyo, edifunyisha na lupango na alumbula muanka mbalo ya kuenga tumuma tua nfinyo na epebaka kitenta; akupu bedilekieele ba kidime na enda mu luendo mu dingi eumbo. 2 Pabalombene kipungo, batumine mufubi kui ba kidime buabadia kumupa ndambo a tukuba tua nfinyo. 3 Kadi, babamukuatshile, bamukupila na bamualusha ku maasa bisumanga. 4 Dingi, batumine ungi mufubi kuabadi, na yawa’nyi, abo nkumukupila ku mutue na nkumukuatshisha buufu. 5 Aye nkutuma ungi, na yawa’nyi, abo nkumuipaa, aye nkutuma bangi bebungi. Bangi abo nkuibakupila, na bangi abo nkuibayipa. 6 Baadi dingi na muana aaye abaadi mufule ngofu. Ku nfudiilo bamutumine, amba’shi: ‘Abakanemeka muana ande.’ 7 Kadi baaba ba kidime abelungushene’shi: ‘Uno ndio mpianyi. Fikayi tumuipe, na bupianyi abukekala buetu.’ 8 Babamukuatshile, bamuipaa na bamusumbula paasha p’efuba dia nfinyo. 9 Sh’efuba dia nfinyo, akakitshi kinyi? Akafiki ayipee ba kidime na akape bangi efuba dia nfinyo. 10 Kasha tanuabadikile kino kifundue’shi: ‘Ebue dibaabadi basumbule kui bebaki, ndifikie ebue dikata dia muipaka* di na muulo ukata. 11 Ndifikie kui Yehowa, na aditukaanyisha’?”

12 Bua wawa muanda, abakiebele kumukuata, kadi abaadi abatshinyi kibumbu kia bantu, muanda abaukile’shi, baadi akula kiakia kileshesho buabo. Biabia abamulekiele na benda.

13 Dingi, abatumine kuadi bangi ba ku Bafadisee na ba mu Kisaka kia Erode bua kumukuata mu ngakuilo aaye. 14 Pababafikile, babamulunguile’shi: “Mulongieshi, atuuku’shi wakulaa bia binyibinyi, na t’okimbaa kukuminyibua na bantu, muanda tuemenaa penda p’abimueneka bantu ku meso, kadi olongieshaa eshinda di’Efile Mukulu mu binyibinyi. Mbikuminyibue* kufuta kitadi kia Kezare, su ta mbikuminyibue? 15 Abitungu tufute, su tatufutanga?” Pa kutundula bu nsesa buabo, Yesu bebepuishe’shi: “Buakinyi nukuete kuntompa? Ntuadileyi ndenie umune ntale.” 16 Abamutuadile umune na bebayipuishe’shi: “Ino mpala na dino eshina, mbia nanyi?” babamualuluile’shi: “Mbia Kezare.” 17 Akupu Yesu nkuibalungula’shi: “Futayi bintu bia Kezare kui Kezare, kadi bintu bi’Efile Mukulu, kui Efile Mukulu.” Na abaadi bakaanye ngofu pa muanda waye.

18 Akupu Basaduseo abambaa’shi takui lusangukilo, abafikile na bamuipusha’shi: 19 “Mulongieshi, Moyise muitufundile’shi, su mukuabo na muntu baafu na balekie mukashi, kadi kushi kuleka muana, abitungu mukuabo mulume aate yawa mukashi bua’shi atandile yawa mukuabo mulume bana. 20 Kubaadi bana balume musambo ba muntu umune. A kumpala nkuibakila, kadi pabafuile, tabaadi mulekie bana. 21 A kabidi baadi mumuibakile kadi afua kushi kuleka bana, na a kasatu nka mushindo umune. 22 Na boso musambo ta babalekiele bana. Nfudiilo a bioso, mukashi namu bafuile. 23 P’abakasanguka, yawa mukashi akekala a nanyi? Muanda boso musambo babaadi bamuibakile.” 24 Yesu bebaluluile’shi: “Nyi buakinyi nui mu kilubilo, muanda t’anuuku sunga Bifundue sunga bukome bu’Efile Mukulu. 25 Muanda pabasanguka ku lufu, bana balume t’abakebakila sunga bana bakashi t’abakebakilua, kadi abakekala bu mikeyilu muiyilu. 26 Kadi pabitale kusanguka kua bafue, ta nui babadikie mu mukanda wa Moyise, mu muisambo utale ebuula dia kaalo, pabamulunguile Efile Mukulu’shi: ‘Ne Efile Mukulu a Abalahama, na Efile Mukulu a Isaake na Efile Mukulu a Yakobo’? 27 Aye ta Efile Mukulu a bafue nya, kadi nga be na muwa. Nui mu kilubilo kikata.”

28 Umune a ku ba skribe baadi mufikie na apusha abekakeena, p’aye kuuka’shi Yesu baadi muibalule mu mushindo wibuwa, bamuipuishe’shi: “Muiya kinyi wa kumpala ku yoso?”* 29 Yesu nkualula’shi: “Wa kumpala nyi nguno: ‘Teemesha Isalele, Yehowa Efile Mukulu eetu, nyi Yehowa umune, 30 na abitungu ofule Yehowa Efile Mukulu oobe n’eshimba diobe dioso, na anyima* oobe oso, na binangu biobe bioso, na bukome bobe boso.’ 31 Wa kabidi nyi nguno: ‘Abitungu ofule muntu nobe bu biodi muifule obe nabene.’ Takui ungi muiya ukile ino bukata.” 32 Yawa skribe nkumulungula’shi: “Mulongieshi, buakula kalolo, muyile bia binyibinyi, ‘Enka Umune, na takui ungi kumukasha aye’; 33 na kumufula n’eshimba dioso, na binangu bioso, na bukome boso, na kufula muntu nobe bu biodi muifule obe nabene, kui na muulo ukata kukila milambu yoso ya kushiika kaalo, na ingi milambu.” 34 Biabia, pabashinguluile Yesu’shi baluula na binangu, bamulunguile’shi: “Tue kula na Bufumu bu’Efile Mukulu.” Na takubaadi muntu su ngumune baadi munyingie eshimba bua kumuela dingi nkonko.

35 Anka, pabaadi Yesu atungunuka na kulongiesha mu ntempelo, bambile’shi: “Biabia buakinyi ba skribe abamba’shi, Nkidishitu mmuana a Davide? 36 Pabaadi muyokielue na kikudi kiselele, Davide nabene bakuile’shi: ‘Yehowa balunguile Nfumuami’shi: “Shala ku mboko yande ibalume mpa na pankatulu beshikuanyi bobe muushi mua ngua yobe.”’ 37 Davide nabene amuitanyina bu Nfumu, biabia mbikunyi biadi mulombene kuikala muana aaye?”

Na kibumbu kikata kia bantu kibaadi akimuteemesha na muloo. 38 Na pabaadi alongiesha, bakuile’shi: “Dimukilayi ba skribe abakumiinaa kuenda na kuifunya bafuale ma nkandio, na abakumiinaa bebasema mu ma mbalo a bisalue 39 na abakumiinaa ma nkuasa a kumpala* mu bitumbuilo na ma mbalo a kinemo kikata pa kudia ku misangelo. 40 Na abataa bintu* bia bakashi kilele, na bua kuilesha* abelaa nteko ila. Bano abakatshibilua kiimu ki bukopo.*”

41 Akupu bashalele muitalene na tushete tua milambu, na abanga kutala bibaadi kibumbu kia bantu akiele makuta mu tushete tua milambu. Na ba mpeta bebungi abaadi abeele muanka makuta ebungi. 42 Ungi mukashi kilele mulanda bafikile na eela muanka tukuta tubidi tupeela tua muulo upeela* ngofu. 43 Biabia Yesu bayitanyine balongi baye kuadi na ebalungula’shi: “Nenulungula binyibinyi’shi, uno muana mukashi kilele mulanda, beele muanka bibungi kukila bangi boso babeele makuta mu tushete tua milambu. 44 Muanda boso babeele muanka bia panundu pa bupeta buabo, kadi aye sunga biadi mulanda, beele bioso biekeele nabio, bioso biekeele nabio bua kuikala na muwa.”

13 Pabaadi Yesu atuuku mu ntempelo, umune a ku balongi baye bamulunguile’shi: “Mulongieshi, tala! ano mabue na luno luibako biabidi buwa!” 2 Anka Yesu nkumulungula’shi: “Omono luno luibako lukata lua ntempelo? Pano t’akukashala ebue ditentekie pa dingi ebue kushi kubumbulua.”

3 Pabaadi mushale ku Muengie wa Olive, muitalene na ntempelo, Mpiele, Yakobo, Yowano na Andele abamuipuishe pa bupenka’shi: 4 “Etulungule, nsaa kinyi ayikakitshika ino mianda, na kitunduilo kinyi akikalesha’shi, ino mianda yoso ayikafiki ku nfudiilo?” 5 Biabia Yesu babangile kuibalungula’shi: “Dimukayi, muntu su ngumune tenupambushanga. 6 Bantu bebungi abakafiki muishina diande na kuamba’shi: ‘Nami’ye,’ na abakapambusha bebungi. 7 Dingi, nsaa y’anukapusha abakula bua ngoshi na nkumo ya ngoshi, tanupampakananga;* ino mianda abitungu ikitshikie, kadi yaaya ta nfudiilo nya.

8 “Muanda muilo aukebuela ungi muilo ngoshi; na bufumu abukebuela bungi bufumu ngoshi; akukekala kutshinkatshinka kua nsenga mu ma mbalo elekeene; akukekala bipupa bia nsala. Ino nyi mbangilo a makienga.

9 “Anka’nue, dimukayi. Bantu abakenutuala ku tumiladi, abakenukupila mu bitumbuilo, na kuinutuula kumpala kua ba guvernere na ba nfumu pa muanda wande, bua’shi bikale bukamonyi kuabadi. 10 Dingi, abitungu’shi mukandu wibuwa, ubande kulungulua mu miilo yoso. 11 Na nsaa y’abenukuata bua kuinutuala ku tumiladi, tanubandanga kuikalakasha pabitale kia kuakula; kadi kioso akinupebua yaaya nsaa, ekiakuleyi, muanda ta nanue abakula, anka nkikudi kiselele. 12 Dingi muntu akapaana mukuabo buabadia kumuipaa, na nshe muana akakitshi nka biabia na muana aaye, na bana namu abakatombokiela bebatande na kuibayipayisha. 13 Na abakenushikua kui bantu boso bu’eshina diande. Kadi yawa anyingiila mpa na ku nfudiilo akapaashibua.

14 “Biabia, panukamono kintu kibutete akifuishaa kutuutshika nkimane mu mbalo yakishi kilombene kuikala (yawa abadika ashinguule), baaba be mu Yudeya babangie kusuukila ku miengie. 15 Muntu e ku musaka wa nshibo tayikanga sunga kutuela mu nshibo muaye bua kuata kintu kampanda; 16 na muntu e ku mafuba, talukilanga ku bintu bi ku mongo bua kuata kilamba* kiaye. 17 Malua kui bakashi be na mayimi na abakekala abomesha mu aa mafuku! 18 Tungunukayi na kuteka bua’shi tabikitshikanga mu kipungo kia mashika; 19 muanda aa mafuku aakekala mafuku a mpombo ishakitshikile kasha, kubanga ku kibangilo kia nsenga* ibaadi Efile Mukulu mupangie mpa na ku aa mafuku, na tayana’kitshikie dimo. 20 Anka, su Yehowa tabadia kuikala mupeeleshe mafuku, muntu su ngumune tabadia kupaashibua. Kadi pa muanda wa baaba baadi musangule, mupeeleshe mafuku.

21 “Dingi’nyi, su muntu benulungula’shi: ‘Talayi! Nkidishitu e pano,’ sunga’shi: ‘Talayi! E’paa,’ tanuibikuminanga. 22 Muanda ba Nkidishitu ba madimi na batemuki ba madimi abakatuuku, na abakakitshi bilengieleshi na mianda ya kukaanya bua kupambusha, su kui mushindo, baaba basangulue. 23 Anka’nue, dimukayi. Nenulungula mianda yoso kumpala.

24 “Anka, mu aa mafuku, kunyima kua yaaya mpombo, nguba akafiitshi, mueshi t’aukatuusha etaata diao, 25 na nyenyenyi ayikekala ayipono kukatukila muiyilu, na makome a muiyilu aakatshinkishua. 26 Akupu, abakamono Muana a muntu kuafiki mu makumbi na bukome buibungi na ntumbo. 27 Akupu akatumu mikeyilu na ayikabungu basangulue baye kukatukila ku mpapi inanka, kukatukila ku nfudiilo ya nsenga mpa na ku nfudiilo y’eyilu.

28 “Binobino, longielayi ku kino kileshesho kia mutshi wa nfigiye: Nsaa ayituuku ntonga yao na apatuuku masaki, anuukaa musango umune’shi, kipungo kia kibobo takidi pepi. 29 Mu mushindo umune, n’anue namu p’anumono ino mianda ayikitshika, ukayi’shi, taadi pepi ku bibelo. 30 Nenulungula binyibinyi’shi, kushi mpaka bantu ba kino kipungo t’abakakidi mpa na apakakumbana ino mianda yoso. 31 Eyilu na nsenga abikakidi, kadi mayi ande taakakidi su nkapeela.

32 “Pabitale diadia efuku, sunga yaaya nsaa, takui muntu ebiuku, sunga mikeyilu muiyilu, sunga Muana, kadi nka Yaya. 33 Ikalayi badimukie, shalayi bapasukie, muanda t’anuuku apakalombana nsaa itshibibue. 34 Binka bu muntu ende mu luendo mu dingi eumbo, alekie nshibo yaye na apa bafubi baye matalua. Oso a kuabadi amupa waye mufubo, na atumina muntu alamaa pa kiibi eyi buadia kushala mupasukie. 35 Biabia, shalayi bapasukie muanda t’anuuku nsaa ayifiki nfumu a nshibo, su nku kiolua, su munkatshi a bufuku, su kumpala kua bufuku kutooka,* su nku namashika ngofu, 36 bua’shi p’afiki mu kabasamushi, tenusangananga nuibalale. 37 Kadi bino bianenulungula, nebilungula bantu boso: Shalayi bapasukie.”

14 Pasaka na Musangelo wa Mikate ishi Kitatusho, bibaadi na kiakukitshika mu mafuku abidi. Na bakata ba ba tshite muakuidi na ba skribe abaadi abakimbi mushindo wa kukuata Yesu mu mayele ebubi na kumuipaa; 2 muanda babaadi abamba’shi: “Kushi ku musangelo; pangi kui kutuuka kafutakanyi mu bantu.”

3 Na pakibaadi ku Betani adi* mu nshibo ya Simone sha nsudi, ungi muana mukashi bafikile na mulangi wa alabasta wi na malashi, nare a binyibinyi a muulo wi bukopo. Aye nkufungula mulangi wa alabasta, na nkubanga kuiapongoola ku mutue wa Yesu. 4 Bua biabia, bangi ababangile kuilungushena benyongole’shi: “Buakinyi babaluisha ano malashi? 5 Muanda ano malashi, babadia kuiaudisha ku ndenie ikile pa 300 na kupa balanda aa makuta!” Babaadi bamufiitshile munda* ngofu. 6 Kadi Yesu bambile’shi: “Mutadileyi. Buakinyi anumukalakasha? Bankitshina muanda wibuwa. 7 Muanda balanda nui’nka nabo mafuku oso, na nuikuibakitshina bibuwa nsaa yoso y’anukumiina, kadi ami t’anukekala nami mafuku oso nya. 8 Bakitshi kiakia kiadi mulombene kukita; babadiila kupongoola malashi pa mbidi yande bua kushiikibua kuande. 9 Nenulungula binyibinyi’shi, mbalo yoso ayikalungulua mukandu wibuwa pa nsenga ishima, kibakitshi uno muana mukashi, nakio’nyi akikalungulua bua kumutentekiesha.”

10 Yundase Iskariote umune a ku batumibua Ekumi na babidi, bayile kui bakata ba ba tshite muakuidi, bua kupaana Yesu kuabadi. 11 Pababapushile bianka, bibaadi bibasankishe, na abo nkumulaa bua kumupa makuta a kiamo kia arja. Biabia babangile kukimba mushindo wa kupaana Yesu.

12 Muifuku dia kumpala dia Mikate ishi kitatusho, mu baabadi na kipikua kia kulambula mulambu wa Pasaka, balongi baye babamuipuishe’shi: “Nkuikunyi kokumiina’shi tuende tukakulumbuluile bua kudia Pasaka?” 13 Biabia batumine babidi ba ku balongi baye na ebalungula’shi: “Ndayi mu kibundi na anufumankana na muntu musemune elondo dia mema. Numulonde, 14 na mu nshibo yoso mu’atuele, nulungule sha nshibo’shi: ‘Mulongieshi bamba’shi: “Kadimbo ka benyi kandia kudiila Pasaka na balongi bande ke kunyi?”’ 15 Na akenulesha kadimbo kakata ke kuiyilu, mui bintu bioso na mupue kulumbuula. Nuitulumbuluile Pasaka muanka.” 16 Biabia balongi babayile, abo nkutuela mu kibundi, nkusangana mianda nka bu bibaadi Yesu muibalungule, na abo nkulumbuula Pasaka.

17 Kunyima kua nguba kupona, bafikile na batumibua Ekumi na babidi. 18 Pabaabadi ku mesa bakuete kudia, Yesu bambile’shi: “Nenulungula binyibinyi’shi, umune a kuanudi kuete kudia nami, akampaana.” 19 Bababangile kuinyongola na kumuipusha umune ku umune’shi: “Nami su?” 20 Bebalunguile’shi: “Ngumune a ku batumibua Ekumi na babidi, yawa ele nami eyasa pamune muilonga. 21 Muanda Muana a muntu kuete kuenda, nka bu biabidi bifundibue buaye, kadi malua kui muntu amupaana! Bibaadia kuikala bikile buwa bua yawa muntu kukutua kutandibua.”

22 Pabaabadi abatungunuka na kudia, Yesu batshile mukate, atumbula Efile Mukulu, eutshokola na ebapa wanka, amba’shi: “Ewateyi; uno aulesha mbidi yande.” 23 Batshile dingi kipulu, aye nkutumbula Efile Mukulu na nkuibapa kianka, na abo boso nkuikitoma. 24 Na aye nkuibalungula’shi: “Ino nfinyo ayilesha ‘mase ande a kilombeno,’ e na kia kupongoolua bua bantu bebungi. 25 Nenulungula binyibinyi’shi, tankatomo dingi ino nfinyo mpa n’efuku diankeyitomo ipia mu Bufumu bu’Efile Mukulu.” 26 Ku nfudiilo a bioso, abo abaapu kuyimba bua kutumbisha Efile Mukulu, babatukile benda ku Muengie wa Olive.

27 Na Yesu nkuibalungula’shi: “Anue boso anukakokola, muanda mbifundibue’shi: ‘Nakakupila mulami, na mikooko ayikapalakana.’ 28 Kadi kunyima ku’ami kubushibua ku lufu, nenubadidiila mu Ngalileya.” 29 Anka Mpiele nkumulungula’shi: “Sunga bangi boso bakokola, ami tankakokola’mi.” 30 Pa wawa muanda, Yesu nkumulungula’shi: “Nakulungula binyibinyi’shi, lelo nka buno bufuku, kumpala kua’shi etombole disame misusa ibidi, okantunu misusa isatu.” 31 Kadi Mpiele banyishile kuakula’shi: “Sunga biatunga’shi nfue nobe, tankakutunu su nkapeela.” Dingi, bangi boso ababangile kuakula nka biabia.

32 Biabia, abo nkufika ku mbalo yabetanyina bu Getesemani, na aye nkulungula balongi baye’shi: “Shaalayi pano pa nkiantekie.” 33 Na aye nkuata Mpiele, Yakobo, na Yowano nkuenda nabo, na aye nkupusha kinyongua ngofu na baadi mukalakashue bikata. 34 Aye nkuibalungula’shi: “Nemuinyongole* bikata, biandia kufua. Shaalayi pano na nushale bapasukie.” 35 Na pabayile kumpala kapindi, baponene paashi na abanga kuteka’shi, su kui mushindo yaaya nsaa ibukopo ikile kula naye. 36 Aye nkuamba’shi: “Abba,* Yaya, we na ngobesha ya kukita mianda yoso, katusha namu kino kipulu kuandi. Anka kushi muyile biankumiina, kadi muyile biokumiina.” 37 Balukile ebasangana mbalale na alungula Mpiele’shi: “Simone, we mulale? Tue mupete bukome bua kushala mupasukie sunga bua nsaa umune? 38 Shalayi bapasukie na nutungunukie na kuteka bua’shi tanuponanga mu kutompibua. Mbinyibinyi, eshimba* adikumiina, kadi mbidi ngibofule.” 39 Bayile dingi na ateka, akulanga nka wawa muanda umune. 40 Bafikile dingi ebasangana mbalaale muanda meso aabo abaadi bushito, biabia tababaadi abauku kia kumualuula. 41 Balukile bua musango wa kasatu, na ebalungula’shi: “Nukuete kulala na kuikisha mu nsaa i bino! Lekayi kulala nsaa ibalombana! Talayi! Muana a muntu apaanyibua mu maasa a ba nkitshishi ba miluisho. 42 Ebueyi tuende. Talayi muntu akampaana befubuila pepi.”

43 Na mususa umune pabaadi ki’akula, Yundase umune a ku batumibua Ekumi na babidi, bafikile na kibumbu kia bantu kituale mpete na tubongie, babaabadi batume kui bakata ba ba tshite muakuidi, ba skribe na bakulu. 44 Muntu baadi na kia kumupaana, baadi muibape kitunduilo kibaabadi bepushene’shi: “Yawa oso anfifi kuitama nnaye yawa; mukuateyi nuende naye bamulame kalolo.” 45 Bayile mululame, na efubuila kuadi amba’shi: “Rabbi!” na amufifia kuitama na kalolo koso. 46 Nyi abo nkukuata Yesu. 47 Anka, umune a ku baaba babaadi bemane paapa, batushile lupete luaye na akupila mufubi a tshite muakuidi mukata, amutshiba etui. 48 Kadi Yesu nkuibalungula’shi: “Nubafiki mu kunkuata na mpete na tubongie bu ngifi su? 49 Efuku dioso, naadi nenu mu ntempelo nalongiesha, anka tanubaadi bankuate. Sunga mbiabia, bino bibakitshika bua kulombasha Bifundue.”

50 Biabia, balongi boso nkumuleka na abo nkusuuka. 51 Kadi, ungi nsongualume baadi mufuale penda kilamba kia lin e buwa, babangile kumulonda na abo nkutompa kumukuata, 52 anka balekiele kilamba kiaye kia lin na asuuka kushi kilamba.*

53 Abo nkuenda na Yesu kui tshite muakuidi mukata, na bakata ba ba tshite muakuidi, bakulu na ba skribe boso nkuibunga. 54 Kadi Mpiele baadi amulondo kubula mpa na mu lupango lua tshite muakuidi mukata; na baadi mushale pamune na bafubi ba mu nshibo aoto kaalo. 55 Binobino, bakata ba ba tshite muakuidi, na Tumiladi tukata tua bena Yunda* toso, abaadi abakimbi bukamonyi pabitale Yesu bua’shi bamone bia kumuipaa, kadi tababaadi abapete su mbumune. 56 Eyendo, bantu bebungi abaadi abatuusha bukamonyi bua madimi pabimutale, kadi bukamonyi bu’abo bubaadi abuikutuena. 57 Dingi, bangi babaadi abebo bua kutuusha bukamonyi bua madimi pabimutale, bambanga’shi: 58 “Tumupushishe akula’shi: ‘Nakabumbula uno ntempelo abaabadi bebakie na maasa a bantu, na mu mafuku asatu, nakayibaka ungi abash’abebaka na maasa a bantu.’” 59 Kadi sunga bua uno muanda, bukamonyi bu’abo bubaadi abuikutuena.

60 Akupu tshite muakuidi mukata nkuimana munkatshi muabo na nkuipusha Yesu’shi: “Tuena muanda wa kuakula? T’opusha abikufundu bano bantu?” 61 Kadi baadi mushale muumiine na tabaadi mualule su nkapeela. Tshite muakuidi mukata babangile dingi kumuipusha na kuamba’shi: “We Nkidishitu Muana a Yawa muedibue miabi su?” 62 Akupu Yesu kuamba’shi: “Oolo, nnami; na anukamono Muana a muntu mmushale ku mboko ibalume ya bukome na kuete kufika na makumbi a muiyilu.” 63 Pa wawa muanda, tshite muakuidi mukata nkusana bilamba biaye na nkuamba’shi: “Tui na dingi lukalo na tumonyi su? 64 Nubapusha bibakutua kanemo kui Efile Mukulu. Kitshibilo kienu ki naminyi?”* Boso nkumutshibila kiimu’shi mulombene lufu. 65 Bangi ababangile kumufidila mata, kumubuikila mpala, kumukupila makofi na kuamba’shi: “Temuka!” Na kunyima kuabo kumukupila mapi mu mpala, balami abayile naye.

66 Pabaadi Mpiele muushi, mu lupango, umune a ku bafubi bakashi ba tshite muakuidi mukata bafikile. 67 Pabamuene Mpiele aoto kaalo, bamutadile suee na amba’shi: “Nobe namu wekeele na Yesu muina Nazarete.” 68 Kadi bebitunyine amba’shi: “Ntamuuku’mi, na tampusha kiokuete kuakula,” na aye nkuenda dia ku kiibi kia kutuelela. 69 Kuakua, mufubi mukashi bamumuene na abanga kulungula dingi baaba abaadi bemane paapa’shi: “Uno ngumune a kuabadi.” 70 Dingi bebitunyine. Na kunyima kua kapindi kapeela, baaba babaadi bemane paapa ababangile dingi kulungula Mpiele’shi: “Mbinyibinyi, we umune a kuabadi, muanda we muina Ngalileya.” 71 Kadi, babangile kuela mulua na kuitshipa’shi: “Tanguuku uno muntu anukuete kuakuila!” 72 Nka paapa, etombole nkusama bua mususa wa kabidi, na Mpiele nkutentekiesha bibaadi Yesu mumulungule’shi: “Kumpala kua’shi etombole disame misusa ibidi, okantunu misusa isatu.” Na aye nkuinyongola ngofu na nkubanga kudila.

15 Pakutunduka kua nguba, bakata ba ba tshite muakuidi, bakulu na ba skribe, kuamba’shi Tumiladi tukata tua bena Yunda* toso, abebungile bua kuisamba, abo nkuanya Yesu, nkuenda naye na bakamuleka mu maasa a Pilato. 2 Biabia, Pilato bamuipuishe’shi; “We Nfumu a bena Yunda?” Yesu nkualula’shi: “Buebiakula obe nabene.” 3 Kadi bakata ba ba tshite muakuidi, abaadi abamufundu mianda ibungi. 4 Binobino, Pilato babangile dingi kumuipusha’shi: “Tuena kia kualula su nkimune? Tala mianda bungi ya bakuete nkufunda nayo.” 5 Kadi Yesu tabaadi mualule dingi muanda su ngumune, biabia Pilato baadi mukaanye ngofu.

6 Mu musangelo oso, Pilato baadi na kiubishi kia kuposuela muilo, muina lukano umune abaabadi abatekie. 7 Mu aa mafuku, kubaadi muntu abaabadi abayitanyina bu Balabase baadi mu lukano na ba ntomboshi, abaadi bayipayishene mu bu ntomboshi buabo. 8 Biabia, kibumbu kia bantu kibafikile na kiabanga kuteka Pilato bua’shi ebakitshine muyile bi’ebakitshinaa pa kiubishi. 9 Bebaluluiles’shi: “Anukumiina’shi, nenuposuele Nfumu a bena Yunda su?” 10 Muanda Pilato baadi auku’shi, mpa muanda wa kiutu ubaadi bakata ba ba tshite muakuidi bamutule mu maasa aaye. 11 Kadi bakata ba ba tshite muakuidi, abaadi batakule kibumbu kia bantu bua’shi Pilato ebapoosuele Balabase. 12 Pilato bebaluluile dingi’shi: “Paapa, nkinyi akitungu’shi nkite na uno anuitanyina bu Nfumu a bena Yunda?” 13 Abelele dingi musaase’shi: “Akokodibue ku mutshi!”* 14 Kadi Pilato baadi mutungunukie na kuibepusha’shi: “Buakinyi? Mmuanda kinyi wibubi wadi mukite?” Sunga mbiabia, babelele misaase i bukopo’shi: “Akookodibue ku mutshi!”* 15 Bua kudila kusankisha kibumbu kia bantu, Pilato baadi muibaposuele Balabase; na kunyima ku’aye kukupisha Yesu nfimbo, bamutudile mu maasa a basalayi bua’shi bamuipe mukookolue ku mutshi.

16 Basalayi abayile naye mu lupango, kuamba’shi, ku nshibo ya guvernere, na abo nkubunga kisaka kioso kia basalayi. 17 Abo nkumufuadika kilamba kimongolokie na nkuluka kifulu kia bufumu kia meba, nkumufuadika kianka; 18 na ababangile kumulungula’shi: “Tubakuimuna Nfumu a bena Yunda!” 19 Dingi abaadi abamukupila ku mutue n’elengie, bamufidilanga mata, na abaadi abakunama na kumuinamina.* 20 Ku nfudiilo a bioso, kunyima ku’abo kumusepa, abamufuudile kiakia kilamba kimongolokie, na abo nkumufuadika bilamba biaye. Abo nkuenda naye paasha bua kumukokola ku mutshi. 21 Dingi, abaadi bakuate pabukopo ungi muntu baadi akidi, Simone a ku Sirene, baadi akatukila ku mafuba, nshaye na Aleksandre na Rifuse bua kumusemusha mutshi wa makienga* wa Yesu.

22 Biabia abayile naye ku mbalo y’abetanyina bu Gologota, abipatuula’shi: “Mbalo ya kabaala.” 23 Kuakua, abatompele kumupa nfinyo isangie na mire akoluanaa, kadi tabaadi mukumiine kuiyitoma. 24 Abamukokuele ku mutshi na beabishena bilamba biaye pa kuibiteela bubale bua kuuka kibaadi muntu oso na kia kuata. 25 Abaadi bamukokole ku mutshi pa nsaa ya kasatu.* 26 Na abaadi bafunde muanda ubaabadi bamufunde nao’shi: “Nfumu a bena Yunda.” 27 Dingi abaadi batuule ba ngifi babidi ku mitshi pepi naye, umune ku mboko yaye ibalume, na mungi ku mboko yaye ibakashi. 28 —— 29 Na bantu abaadi abakidi paapa, abaadi abamuakula bibubi, na kupuka mitue yabo na kuamba’shi: “Ee! Obe baadi akiebe kubumbula ntempelo na kumuibaka mu mafuku asatu, 30 epaashe obe nabene pa kuika ku mutshi wa makienga.”* 31 Bakata ba ba tshite muakuidi, na ba skribe abaadi n’abo namu abamusepe munkatshi muabo, bambanga’shi: “Mmupashe bangi; ta mulombene kuipaasha aye nabene! 32 Nkidishitu Nfumu a Isalele, ayikie binobino ku mutshi wa makienga* bua’shi tumone na tukumiine.” Mpa na baaba babaadi ku mitshi pepi naye, abaadi abamukaa.

33 Pabakumbene nsaa ya kasamombo,* mufito ubelele muiumbo dioso mpa na ku nsaa ya kitema.* 34 Pa nsaa ya kitema, Yesu belele musaase n’eyi di bukopo’shi: “Eli, Eli, lama sabakatani?” abipatuula’shi: “Efile Mukulu ande, Efile Mukulu ande, buakinyi bondekiela?” 35 Bangi ba ku baaba abaadi bemane pepi, pababapushishe biabia, ababangile kuakula’shi: “Pushayi! Kuete kuitanyina Eliya.” 36 Akupu, ungi muntu nkuenda lubilo, nkusabika butongo mu nfinyo i busasa, nkuibuela kuilengie na amupa yanka bua kutoma na amba’shi: “Mutadileyi tutale su Eliya afiki amuishe.” 37 Kadi Yesu nkuela musaase wi bukopo na aye nkufua. 38 Na kilamba kibaadi kishikie ku kituelelo kia ku mbalo ya kishila kibasanukile pabidi kubanga kunuundu mpa na kuushi. 39 Pabaadi mukata a basalayi baadi muimane paapa muitalene naye mumone mianda ibaadi ikitshikie pabaadi Yesu mufue, bambile’shi: “Binyibinyi uno ekeele Muana a Efile Mukulu.”

40 Kubaadi dingi bana bakashi abaadi abatadila ku bula, mukantshi muabo mubaadi Mariya a ku Magadala, Mariya nyinaye na Yakobo Mukinga,* Yose, na Salome, 41 abaadi abende naye na abaadi abamufubila pabaadi mu Ngalileya, na bangi bana bakashi bebungi abaadi bakamine naye pamune ku Yelusalema.

42 Bu bitabibaadi nguba mupue kuenda pepi na kupona, na bibaabidi efuku dia Kulumbuula, kuamba’shi, efuku dia muladilo wa Sabato, 43 Yosefe a ku Arimatea, muina Tumiladi tukata tua bena Yunda, baadi naye namu kuete kutengiela Bufumu bu’Efile Mukulu. Bafikile anying’eshimba, atuela kumpala kua Pilato na amuteka kitanda kia Yesu. 44 Anka, Pilato baadi eyipusha su Yesu bapu kufua, na aye nkuitanyina mukata a basalayi bua kumuipusha su Yesu tapuile kufua. 45 Biabia, kunyima kuabo kumushinkamiisha kui mukata a basalayi, bapeele Yosefe kitanda. 46 Yosefe baudile kilamba kibuwa kia lin na ayisha kitanda, aye nkuikipombela kilamba kibuwa kia lin na ekituula mu mashama* abaabadi batonkole muibue dikata; akupu aye nkubungulusha ebue mpa na ku kibelo kia mashama. 47 Kadi Mariya a ku Magadala, na Mariya nyinaye na Yose abatungunukile na kutala mbalo ibaabadi batuule kitanda kia Yesu.

16 Pabapuile Sabato, Mariya a ku Magadala, Mariya nyinaye na Yakobo na Salome babaudile bintu bia mapembue bua’shi bende bakebishingie kitanda kia Yesu. 2 Na ku namashika ngofu, muifuku dia kumpala dia lubingo, nguba bapu kutunduka, babayile ku mashama.* 3 Abaadi abelungushena’shi: “Nanyi aketubunguluila ebue di ku kibelo kia mashama?” 4 Kadi pabababushile meso, babamuene’shi ebue ndipue kubungulushua, sunga biadibaadi bukata ngofu. 5 Pababatuelele mu mashama, babamuene nsongualume mmushale ku lupese lua mboko i balume, mufuale nkandio tooka, na abo nkukaanya ngofu. 6 Aye nkuibalungula’shi: “Lekayi kukaanya, nukuete kukimba Yesu muina Nazarete abaabadi bayipee mukookolue ku mutshi. Babuushibua ku lufu. Tepano. Talayi mbalo y’abekalanga bamutuule biayidi’bi. 7 Kadi ndayi, nukalungule balongi baye na Mpiele’shi: ‘Enubadidiila ku Ngalileya. Kuakua nyi ku’anukamumono, nka bu bibaadi muinulungule.’” 8 Biabia, pababatukile, babasuukile ku mashama, bafu’abasusanga na bakaanyanga. Ta babaadi balungule muntu su ngumune muanda, muanda babaadi na moo.*

Sunga “kuyina.”

Sunga “adishituka.”

Sunga “lulambukisho lupia.”

Sunga pangi “abaadi abauku kiadi.”

Sunga “baadi ku mesa.”

Sunga “abaadi ku mesa.”

Sunga “kilamba kia panundu.”

Sunga “mikate ya kulesha.”

Sunga “ditaale.”

Sunga “ditaale.”

Sunga “anyima.”

Sunga “kusangula.”

Sunga “kusangula.”

Eshina di’abafubishaa bua kulesha Satana.

Sunga “kino kipungo.” Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “kiseele kia kupima nakio.”

Nkuamba’shi, lupete lula, luikonye lua kuumbula nalo.

Nkuamba’shi, kisakisaki.

Sunga “mashama a kitentekiesho.”

Kish ku kish. “Légion”. Légion badi kisaka kikata kia basalayi ba mu loma a kala. pano kino kishima a kilesha bungi bukile.

Sunga “kipindi kia nsenga ki na bibundi Ekumi.”

Sunga “ngao.”

Sunga “taadi pepi na kufua.”

Sunga “kilamba kia panundu.”

Sunga “leka kupusha moo.”

Sunga “badi muibatumine eyi di bukopo.”

Kish ku kish. “kuivre.”

Sunga “kingi kilamba.”

Sunga “babaadi nabo ku mesa.”

Sunga “na bua baaba babaadi ku mesa.”

Sunga “mashama a kitentekiesho.”

Kish ku kish. “Kilo kia kananka.” Nkuamba’shi pepi na nsaa ya kasatu ya ku nankashika, mpa na apatunduka nguba pepi na nsaa ya kasamombo.

Bino t’abilesha butshafu bua ku maasa, kadi mmuyile kipikua kia bena Yunda kia kuitumpa mema ku maasa. Tala Mateo 15:2.

Nkuamba’shi, kushi kuitumpa mema ku maasa muyile kipikua.

Sunga “kukaa.”

Kishima porneia ku bungi mu kina Greke. Tala Kipatuluilo kia bishima.

Mu kina Greke, alsegeia. Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “kipindi kia nsenga ki na bibundi Ekumi.”

Sunga “beshidikie.”

Sunga “biseele bia kulamina bia kudia.”

Sunga “biseele bia kulamina bia kudia.”

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “anyima.”

Sunga “anyima.”

Sunga “anyima.”

Sunga “anyima.”

Sunga “bilamba bia panundu.”

Sunga pangi, “balame wawa muanda buabo’bo banabene.”

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “ngao.”

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “eyibakishi.”

Sunga pangi, “belungushena.”

Sunga “kipungo akifiki.” Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “ekopo.”

Sunga “baaba babaata bu.”

Sunga “anyima.”

Sunga “kilamba kia panundu.”

Nkuamba’shi, mulongieshi.

Sunga “bilamba bia panundu.”

Sunga “bilamba bia panundu.”

Abaadi abatekie Efile Mukulu bua kupaasha Yesu.

Kish ku kish. “mutue wa muipaka.”

Sunga “bi buwa.”

Sunga “wi na muulo ukata.”

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Sunga “e buwa.”

Kish ku kish. “kudia mashibo.”

Sunga “pakudimbila.”

Sunga “ki bushito.”

Kish ku kish. “lepta ibidi, ikale quadrans umune.”

Sunga “tanupangayikanga.”

Sunga “kilamba kia panundu”

Sunga “bupangi.”

Kish ku kish. “apasama etombole.”

Sunga “pabadi ku mesa.”

Sunga “babadi bakule na sungu; babadi bamusashile.”

Sunga “anyima ande.”

Nkishima kia mu kina Ebelu sunga mu kina Arameya akipatuula: “O Yaya!”

Sunga “kikudi.”

Sunga “na kaputula ka muushi bisumanga.”

Sunga “Sanedrine.”

Sunga “anupuandikisha naminyi?”

Sunga “Sanedrine.”

Sunga “ayipayibue ku mutshi.”

Sunga “ayipayibue ku mutshi.”

Sunga “kumulesha kanemo.”

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Nkuamba’shi, pepi na nsaa ya 9, kumpala kua midi.

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Tala Kipatuluilo kia bishima.

Nkuamba’shi, pepi na midi.

Nkuamba’shi, pepi na nsaa ya 15.

Sunga, “Peela.”

Sunga “mashama a kitentekiesho.”

Sunga “mashama a kitentekiesho.”

Muyile maniskri a kala a kukulupila, Evanjile a Maako afudiila na bishima biatupete mu verse a 8.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu