Maleta ananka abetanyinaa bu Tetragramme, aalesha eshina dy’Efile Mukulu Yehowa, maleta a mu kina Ebelu, abeabadikaa kubanga ku mboko ibalume bwa kwenda ku mboko ibakashi.
Kishinkamisho kikata ki mu dileta dikile bupeela ku maleta oso a mu kina Ebelu
Twi kushinkamisha’shi milayilo yooso y’Efile Mukulu ayikalombana binyibinyi su? Yesu badi mushinkamishe’shi ayikalombana, na malongyesha aaye abadi aanyingisha lukumino lwa bantu boso abadi abamuteemesha. Banda kutala kino kileshesho kibatushishe mu Mwisambo waye wa pa Mwengye, kimu mukanda wa Mateo 5:18: “Nenushikwila binyibinyi’shi, kumpala kw’eyilu na nsenga kukila [kaleta] su nkamune kakile bupeela ka mu mukanda wa bishila takakalamuunwa mpa na apakakumbana byoso.”
Dileta dikile bupela ku maleta ooso a mu kina Ebelu nyi י (yod), na ndikale dileta dya kumpala mu maleta ananka abetanyina bu Tetragramme, aalesha eshina dy’Efile Mukulu, Yehowa.a Kukatusha mayi na miiya y’Efile Mukulu ibabadi bafunde, bafundji na Bafadisee abadi abamono “kafunda ka dileta” koso bu akapushisha mwanda wi na muulo.
Yesu badi akula’shi eyilu na nsenga mbilombene kukila pamutwe pa’shi ka mwanda kapeela ka mu Miiya kakile kushi kulombana. Aku namu Bible etushinkamisha’shi, dino eyilu na nsenga byatumono na meso bi kwanka bwa ikalaika. (Misambo 78:69) Byabya ano mayi aalesha’shi kantu sunga kakile bupeela ka ku Miiya ta nkalombene kukutwa kulombana nya.
Yehowa Efile Mukulu etatshishaa namu bwa kulombasha tu myanda tupeela su? Oolo. Banda kutala uno mwanda: Abalungwile bena Isaleele a kala’shi ta mbalombene kutshokola mufufwa su ngumune wa ku mwana a mukooko a Pasaka. (Efilu 12:46) Kano ke kumweneka bu ka mwanda kapeela. Bena Isaleele abadi abauku bwakinyi ta mbalombene kutshokola mufufwa su ngumune wa ku uno nyema su? Nya. Anka Yehowa Efile Mukulu badi auku’shi kano ka mwanda nka butemuki akalesha’shi pabakayipaa Mesiya ku mutshi wa makyenga, tabakatshokola mufufwa waye su ngumune.—Misambo 34:20; Yowano 19:31-33, 36.
Ano mayi a Yesu aetulongyesha kinyi? N’atwe namu twi kwikala bashinkamishe na mashimba amune’shi milayilo yoso ya Yehowa Efile Mukulu ayikalombana, mpa na mu tu myanda tupeela. Kino nyi nkishimkamisho kikata kyatupetela mu dileta dikile bupeela dya ku maleta ooso a mu kina Ebelu!
a Dileta dikile bupeela ku maleta a mu kina Greke nyi iota na ndifwanene ngofu na dileta dya mu kina Ebelu dya י (yod). Bu bibabadi bafunde Miiya ya Moyiise mu kina Ebelu, Yesu badi akwila dileta dya mu kina Ebelu.