Tentekyesha baaba bashaale ku mashibo abadi balumbuule bwa bantu banunu
1. Bwakinyi abitungu kulambukisha bano bantu banunu be ku mashibo abadi bebalumbulwile?
1 Bantu bebungi bakwete kufumankana na nkalakasho bu kutshokoka kwa mbidi mwanda wa bununu. (Mul. 12:1-7) Bangi banunu mbashale ku mashibo abadi balumbule bwa bantu banunu, pa mwanda wa byabya tambibofule bwashi twibapete mu bulungudi bwa ku nshibo na nshibo nya. Sunga bekala pangi bafudiile ku mbidi na mu binangu, bantu banunu na baaba be mu ma mashibo a banunu be kwikala na mushindo wa kulonga, kusankila, na kufula Yehowa. Mushindo kinyi watudi balombeene kwimonena nabo bwa kwibalungula mukandu wibuwa wa “lukulupilo lwa muloo”?—Tite 2:13.
2. Mushindo kinyi watudi balombeene kupeta mashina a bantu be ku mashibo a banunu?
2 Ku mbangilo: Nwi balombeene kupeta mashina a bano bantu be ku mashibo a banunu nsaa yanukimbi nimero ya telefone a mukata aabo. Kimba ma mbalo abadi bafunde shi: “Mashibo a bantu banunu,” “nshibo ishaale bantu bebungi be na lukalo lwa bukwashi,” “mbalo yabakitshi midimo efuku dyooso bwa kukwasha banunu.” Mukunkushi a mudimo wa bulungudi e kwata mpàngo kumpala bwashi balungudi balombanyinyine bende mu bulungudi aa ma mbalo. Kukita kwa programe ebuwa na lukulupilo lwa mwi Yehowa, mbilombeene kwikala bibofulo bwa kubanga kulonga Bible na bantu bebungi pamune.—Mye. 21:5; 1 Yo. 5:14, 15.
3, 4. (a) Nnanyi atungu kwisamba naye bwa kubanga kulonga na bantu mu kisaka? (b) Myanda kinyi ayitungu kwisamba pabitate programe a kulonga?
3 Mishindo ya kubanga kulonga nabo ngilekeene muyiile ma mbalo abadi bashaale. Mu ma mbalo akata mwabadi balame bantu bebungi mwi beena mudimo bebungi, mbikile buwa kwisamba na yawa akukilaa bantu na kumuteka bwashi su nwi kwisamba na mukata a yaaya mbalo. Mu ma mbalo mwi mashibo apeela bwa bantu banunu—mashibo e bantu bapeela na bantu abebalama babidi sunga basatu—mbikile buwa kwata programe a kwisamba musango umune na sha-nshibo.
4 Byabikala mbalo i bantu bebungi sunga i bantu bapeela, ebaleeshe shi wemwipaane bwa kukisha nsaa ibungi bwa kunyingisha bantu abasangeela kubadika na kwisamba myanda ya mu Bible. Ipusha su kwi bantu abakumiina kulonga Bible mu kisaka bwa kwisambanga nabo munda mwa minite 30 ku lubingo looso. Nwi balombeene kufuba na mikanda ilekeenelekeene, kadi bantu bebungi mbamone shi mikanda bu Mukanda awitulondela myanda i mu Bible na Le plus grand homme de tous les temps abeyikumiina ngofu. We mulombeene kuleesha mukata ino mikanda. Abitungu nwisambe naaye pabitale efuku, nsaa, na mbalo yanukyebe kwibungila na abitungu ebifunde ku kalandriye katale mifubo ya ku nshibo ya banunu. Twekalanga na moo wa kuleesha patooka shi we unume a ku Batemwe ba Yehowa. Ingi nsaa, kwashayi yawa mukata bwashi ashinkamishe kalolo shi tanwibafikye mu kutwesha kipwilo nya kadi, anufiki mu kwibalongyesha myanda ya mu Bible.
5. Mayele kinyi ebuwa alombeene kutwesha muloo na kukwasha nsaa y’anulongo?
5 Mushindo wa kulonga: Mushindo wa kukunkusha kulonga ngwilekeene muyile nshalelo na bantu be mu yaaya mbalo, byabya abitungu kwisamba mitwe ya myanda ilekeenelekeene na kwikala na ngyelelo a binangu ebuwa. Abitungu mukunkushi ebaabile mikanda bwa badya kutaluula na abitungu eyaate kunfudiilo kwa kulonga. Bi buwa kupa bangi mikanda yabadi bafunde na maleta akata. Pangi mbalombeene kubadika, kwela nkonko, na kwalula mu bishima byabo’bo banabeene. Baaba abakumiina na balombanyinyine we kwibateka bwa kubadika ma paragrafe sunga ma verse a mu Bible. Nsaa y’anulongo, etweshe mu mwisambo ngofu, ikala na mweneno ebuwa, na kwibayikasha bu bakuuku sunga bu ba loole boobe. Su yawa mukata mmukupe matalwa, ingi misango we mulombeene kwibaleesha ma video a ndumbulwilo alombeene kunyingisha lukumiino lwabo mu Bible sunga kusangula malango akata aatuukila mu Bible. Su kwi mushindo nwi kubanga na kufudiisha na luteko lwipi. Bangi balungudi ba mukandu wibuwa ababangaa na loono lwa Bufumu.
6. Su muntu eelesha mpaka ku myanda ibalongo, abitungu kukita naminyi?
6 Nkinyi kyoodi mulombeene kukita su muntu bapele kukumiina ku mwanda ubabadika sunga wabadi baleeshe patooka nsaa yanukwete kulonga? Nsaa yomwaluula ikala na binangu. (Kol. 4:6) Pangi nwi kutaluula mu kikoso verse a mu Bible apatuula wawa mwanda kalolo. Su ta mbilombane bwashi webikita, we kumwipusha bwashi aleeshe bi mweneno aaye pabitale wawa mwanda na omutekye bwashi nwiutaluule ingi nsaa.
7. We kukita kinyi su muntu e na lukonko lumutale aye nabeene sunga shi baleesha lukalo lwi pa bwalo?
7 Ingi nsaa, muntu mmulombene kwela lukonko sunga kuleesha lukalo lwa bibungi. Ungi mukwetu mukashi afubaa na ano mayele: “Luno ndukonko lwibuwa bukile. Kadi bu byaludi shi ndukonko lukutale obe nabeene, tubande kwilulama mpa na kunfudiilo. Ndjo kumongo tumone bya kwilutaluula pamune bubidi bwetu.” Mbilombeene kwikala mushindo wa kwipusheena bwa kubanga kulonga Bible na yawa muntu baleesha lukalo mu ingi nsaa na ingi mbalo.
8. Mushindo kinyi oodi mulombeene kubadika kwalukiila bantu na bungi bwa bantu bolongo nabo Bible nsaa yolongo nabo mu kisaka na nsaa yolongo na muntu pa bupenka?
8 Mbikile buwa bwashi baaba Batemwe balongye na baaba bantu mu kisaka misusa yooso. Bangi balungudi ba mukandu wibuwa bakwete kutwela mbalombeene kubadika nsaa. Su nubakitshi programe e buwa a kulonga, mususa ooso w’anulongo, abitungu yawa akunkusha afunde mu rapore yaaye bu penda muntu umune abaluukila na abadikye kulonga kwa Bible na bantu mususa umune ku mweshi. Bantu be mu yaaya mbalo bokwete kulonga nabo Bible pa bupenka be na mushindo wa kulonga na kupusha kalolo we mulombeene kubadika kwalukiila bantu na bungi bwa bantu bolongo nabo Bible anka byobadikaa mafuku ooso.
9, 10. Mbwikashi kinyi bwi na muulo abutungu bano abafubu uno mudimo bekale nabo? Patuula.
9 Tungunukayi na kulonga: Bibuwa kusangula efuku na nsaa bwa kulonga mu kisaka. Baaba bantu banunu na baaba booso abatumika kwanka abakulupila shi bikale abikishika misusa yooso na bikale abibanga na kufudiila pa nsaa. (Mat. 5:37) Byabya, kwipaana, katshintshi, na kukita kwa bintu mu mulongo kwi na muulo. Myanda yatudi bamone ayilesha shi bibuwa balungudi babidi ba mukandu wibuwa balombanyinyine bafuba pamune bwa kulonga na kisaka kya bantu Bible. (Mul. 4:9, 10) Mu ma mbalo akata, abitungu balungudi ba mukandu wibuwa be bungi.
10 Kudya nabo bukuuku na kwipaana bwa muntu ooso kwi na muulo. (Fid. 2:4) Nsaa ywebalukiila bwa musango wa kumpala, ata nsaa bwa kwimonena na muntu ooso kwete kutwela mu kyakya kisaka kya kulonga. Funda mashina aabo na otompe kulamiina mashina aabo kumpala kwa kulonga akulondo. Kwikala na lwishinko na lusa mbilombeene kutakula muntu ooso bwashi e pushe shi omukumiina na shi okwete kumusangeela.
11. Mushindo kinyi ulombeene baaba bakwete kukunkusha kisaka kya kulonga kwa Bible kuleesha kaneemo kwi bantu bakwete kufuba ku yaaya mbalo na beena kifuko ba baaba babalongaa nabo Bible?
11 Bi na muulo dingi bwa kuleesha kaneemo na kalolo kwi baaba bakwete kufuba yaaya mbalo na bantu booso be mu yaaya mbalo. Su nubaapu kukita programe a kulonga, ta bibuwa kushintuula nsaa ya kulonga kushii kubanda kwisamba na winyi mukata a yaaya mbalo. Nsaa yooso, ukisha yawa mukata mushindo ukwete kutambuka kulonga. Nsaa ayifiki beena kifuko mu kuteembela muntu anulongaa naye, ata mpàngo ya kwimonena nabo. Ebapatulwile bwakinyi anulongo Bible. Ebashinkamiishe by’okwete kwipaana pabitale mwina kifuko nabo. Ebatekye bwashi bafikye bashaale na kuteemesha byanulongo.
12, 13. Londa myanda ayileesha myabi ayituukila mu kulambukisha mukandu wibuwa ku mashibo abadi balumbuule bwa bantu banunu.
12 Bipeta: Rapore ya bakunkushi ba bifunda na ya tukongye ayileesha bipeta bibuwa bya uno mudimo. Bwa musango wa kumpala bantu 20 abaadi bapetekyele mu kulonga kwa Bible mu kisaka. Munkatshi mwabo bantu basamombo ababangile kulonga Bible pa bupenka. Kunfudiilo umune a kwabadi baadi mubatshishibwe. Ungi musango kulonga na bantu ku shibo ya banunu kubadi kukwashe ungi taabo e na bipwa 85 bwa kutwela mu bisangilo byetu na kulesha lukalo lwa kubatshishibwa. Nsaa ibaadi mukata a ingi nshibo ya banunu mwate kitshibilo kya kutamisha midimo yaye—kukaasha kisaka kya kulonga kibabadi abakunkusha kwi Batemwe ba Yehowa—bantu abadi batombokyele mukunkushi a yaaya nshibo ya banunu! Kunyima abadi babanguule kulonga na bantu be peepe na 25 na ku 30 abaadi abatwele.
13 Kifulo kyatuleesha baaba bantu bashaale mu mashibo a banunu akikemesha bantu bebungi kukaasha penda baaba be mwanka. Bu kileshesho, ta bibubi su baaba abafubaa yaaya mbalo bashaala bwa kulonga booso pamune na banunu nya. Byooso byatukitshi bwa kwipaana kwi muntu ooso mu yaaya mbalo yabadi bakite bwa bantu banunu akulambukisha mukandu wibuwa kwi bantu booso. (1 Mp. 2:12) Kunyima kwa kumulungula mpàngo ya kulonga, ungi mukata bayipwishe shi: “Bwakinyi nubaata yaaya nsaa yooso? Anukyebe kubanga efuku kinyi?” Ungi mukata bafundjile shi: “Nenupa matalwa a shi nubangye kulonga kwa mu kisaka mu ma mbalo ooso mwi mashibo abadi balumbuule bwa banunu ooso e ino mbalo yatudi. Batemwe ba Yehowa abakitaa uno mudimo buntu bu umune wa ku midimo yabo yabakitshinaa bantu booso.” Ingi mbalo yabadi balumbuule bwa banunu mu Hawaii abaadi bape Batemwe ba Yehowa Mukanda awibapa matalwa a kukita mudimo wabo auleesha shi bano bantu bepaane na mashimba aabo be bu “bupeta bukile bukata” bwa baaba be mu yaaya mbalo.
14. Bwakinyi twi na lukalo lwa kukwasha bano be mu mashibo a bantu banunu?
14 Yehowa ayitanyina bantu banunu bwashi bamulangwile. (Mis. 148:12, 13) Lwalwa lwitanyino ndutale mpa na baaba be ku mashibo a banunu. Mu teritware eenu, mwi mashibo abadi balumbuule bwa bantu banunu balombeene kupeta mwabi wa kuteemesha mukadu wibuwa su? Ku bukwashi bwa bakulu bwa mu tukongye twenu na bwa bakata ba aa mashibo, nwi balombeene kwikala na mushindo wa kulambukisha mukandu wibuwa kwi baaba booso be ku mashibo a banunu. Nsaa y’atutentekyesha baaba batabadi na bipwa bikaamine, atulondo kileshesho kya Yehowa.—Mis. 71:9, 18.