Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • bh shap. 14 esak. 134-143
  • Mushindo wa kwikala na nshalelo a mu kifuko ebuwa

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mushindo wa kwikala na nshalelo a mu kifuko ebuwa
  • A nkinyi akilongyesha namu Bible?
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • EFILE NDJO NSULO YA KIFUKO
  • KILESHESHO BWA BALUME
  • KILESHESHO BWA BAKASHI
  • KILESHESHO KIBUWA BWA BALEDI
  • KILESHESHO KIBUWA BWA BAANA
  • NSULO YA MULOO MU KIFUKO
  • Bya Kwikala Na Nshalelo Ebuwa Mu Kifuko
    A nkinyi akitulongyesha Bible?
A nkinyi akilongyesha namu Bible?
bh shap. 14 esak. 134-143

SHAPITRE A EKUMI NA INANKA

Mushindo wa kwikala na nshalelo a mu kifuko ebuwa

  • Nkinyi akitungu kukita bwa kwikala mulume ebuwa?

  • Nkinyi akitungu kukita bwa kwikala mukashi ebuwa?

  • Nkinyi akitungu kukita bwa kwikala muledi ebuwa?

  • Baana mbakumbeene kukita kinyi bwashi kifuko kyooso kikale na muloo?

1. Nkinyi akitungu kukita bwa kwikala na muloo mu kifuko?

YEHOWA EFILE MUKULU akumina shi wekale na nshalelo a muloo mu kifuko kyoobe. Eyi Dyaaye, Bible, di na malango ebungi atale mwina kifuko ooso, adilesha akikumiina Efile Mukulu bwashi mwina kifuko ooso akite. Nsaa i beena kifuko booso abalombasha myanda yabebatekye mu Eyi dy’Efile Mukulu, mbalombeene kwikala bibuwa. Yesu bakwile shi: “Baa-sha-mwabi mbano abateemesha Eyi dy’Efile Mukulu naa abeedilama!”​—Luuka 11:28.

2. Bwa kupeta muloo mu kifuko abitungu tushinguule kinyi?

2 Bwa kwikala na muloo mu kifuko abitungu tushinguule shi Yehowa ndjo nsulo a kifuko. Yesu bamwitanyine shi: “Yaay’etu.” (Mateo 6:9) Kifuko kyooso ki pano pa nsenga ki kwanka mwanda wa Nshetu e mwiyilu​—aye ndjo auku kilombeene kutwesha muloo mu kifuko. (Beena-Efeeze 3:14, 15) Byabya, Bible alongyesha kinyi pabitale mudimo wa mwina kifuko ooso?

EFILE NDJO NSULO YA KIFUKO

3. Bible alesha kinyi pabitale mushindo ubabangile kifuko, na bwakinyi atushinkamisha shi byabya mbya binyibinyi?

3 Yehowa bapangile bantu ba kumpala, Adame na Eeva, aye nkwibatuula pamune bwashi bekale mulume na mukashi. Bebatudile pa mbalo ibuwa mu mpaladiiso pa nsenga​—mu lupango lwa Edene—​aye nkwibalungula bwashi batande baana. Yehowa bakwile shi: “Etandeeneeyi, uushayi nsenga.” (Kibangilo 1:26-28; 2:18, 21-24) Uno mwanda tawi bu mwele sunga bu mwanda wa kupwandikisha nya, mwanda Yesu baadi muleshe shi bino byabadi bafunde mu mukanda wa Kibangilo pabitale mbangilo a kifuko mbya binyibinyi. (Mateo 19:4, 5) Lelo uno tukwete kufumankana na nkalakasho ibungi na dingi nshalelo ta ki bibaadi mpango y’Efile Mukulu. Sunga mbyabya tubande kutala bwakinyi mbibofule kwikala na muloo mu kifuko.

4. (a) Mwina kifuko ooso mukumbeene kukita kinyi bwashi kifuko kikale na muloo? (b) Bwakinyi abitungu kulonga myanda itale nshalelo a Yesu bwashi kifuko kikale na muloo?

4 Mwina kifuko ooso mukumbeene kukwasha bwashi kifuko kikale na muloo su ambula Efile Mukulu sha kifulo. (Beena-Efeeze 5:1, 2) Kadi, mushindo kinyi watudi balombeene kwambula Efile Mukulu aku namu tatwi balombeene kumumona? Twi balombeene kulonga abikitaa Yehowa mwanda batumine Mwan’aaye eeleka pa nsenga. (Yowano 1:14, 18) Pabaadi pa nsenga, Yesu Kidishitu baadi mulonde kileshesho kya Nshaye e mwiyilu, byabya kumona Yesu na kuteemesha nsaa ibaadi akula, kubaadi nka bu kwikala pepi na Yehowa na kumuteemesha. (Yowano 14:9) Nyi bwa kinyi, patulongo pabitale kifulo kibaadi Yesu muleshe balondji baaye, na kulonda kileshesho kyaaye, ooso a kwatudi mukumbeene kukwasha bwashi mu kifuko mwikale muloo ukata.

KILESHESHO BWA BALUME

5, 6. (a) Mushindo ubaadi Yesu akitshiina kakongye myanda wi bu kileshesho kwi balume naminyi? (b) Nkinyi akitungu kukita bwashi betufwile lusa?

5 Bible amba shi abitungu balume bamone bakashi baabo mushindo umune na bibaadi Yesu amono balondji baaye. Tubande kutala dino elango di mu Bible: “Balume, fulaayi bakashi beenu bu bii Kidishitu na kifulo kwi kipwilo, na kwipaana pa mwanda wakyo . . . byaabya ngi bi mulume na kya kufula mukashi aaye, bu mbidi yaaye aye nabeene. Afulu mukashi aaye, eefulu aye nabeene, kashaa takwi muntu mushikwe mbidi yaaye aye nabeene nya; anka eeyidiisha, dingi eeyengyeleka buu abikitshiina Kidishitu kipwilo kyaaye.”​—Beena-Efeeze 5:23, 25-29.

6 Kifulo kibaadi Yesu muleshe kakongye ka balondji baaye nyi nkileshesho kikata kwi balume. Yesu ‘bebafudile mpa na ku nfudiilo,’ aye nkulambula muwa waaye aku namu balondji baaye abaadi bantu bashi bapwidikye. (Yowano 13:1; 15:13) Bi mumune na dino elango dyabapa balume shi: “Fulaayi bakashi beenu, tanwikalanga na bukyelo kwabadi.” (Beena-Kolose 3:19) Nkinyi kilombeene kukwasha mulume bwashi alonde dino elango, menemene su mukashi aaye kwete kukita myanda kushi kumunemeka? Abitungu atentekyeshe milwisho yakitaa aye nabeene na akimutungu kukita bwashi Efile Mukulu amufwile lusa. Abimutungu kukita kinyi? Abitungu afwile baaba abamulwishisha lusa, na kufwila dingi mukash’aaye lusa. Mpa na mukashi naamu abitungu afwile booso abamulwishisha lusa. (Badika Mateo 6:12, 14, 15.) Bomono bwakinyi bangi bantu abakulaa shi dibaka di na muloo nkipwano kya bantu babidi abauku kwifwilena lusa su?

7. Yesu baadi atala kinyi, na mmulekyele balume kileshesho kinyi?

7 Abitungu balume bashinguule shi Yesu baadi aneemeka balondji baaye nsaa yooso. Baadi atala bi bukome bwabo na nkalo yaabo ya mbidi. Bu kileshesho, nsaa ibaabadi bakokye, bebalungwile shi: “Fikaayi ku lupese mu mbalo ishii bantu, nwikishe kapeela.” (Maako 6:30-32) Balume naamu abitungu bekale abatala bi nkalo ya bakashi baabo. Bible ebetamina bu “bantu ba bukome bupeela” nyi bwakinyi atekye balume bwashi bekale ‘abebaneemeka.’ Bwakinyi? Mwanda booso bwabo mulume na mukashi abapyana pamune “mwabi wa muuwa.” (1 Mpyeele 3:7, Kilombeno kipya) Abitungu shi balume batentekyeshe shi kwikala na lulamato ndjo kwi na muulo ku meso kw’Efile Mukulu sunga muntu ekala mulume sunga mukashi.​—Misambo 101:6.

8. (a) Mushindo kinyi watudi balombeene kwamba shi mulume “afulu mukashi aaye eefulu aye nabeene”? (b) Kwikala “mbidi imune” akulesha kinyi kwi mulume na mukash’aaye?

8 Bible amba shi mulume “afulu mukashi aaye, eefulu aye nabeene.” Bi byabya mwanda mulume na mukashi aaye “tabakii babidi, anka nyi mbidi imunenka.” (Mateo 19:6) Byabya abitungu shi bekale abasangisha mbidi nkapenda na beena dibaka nabo. (Myeele 5:15-21; Beena-Ebreeyi 13:4) Mbalombeene kukita byabya su muntu na muntu ooso tatala penda nkalo yaaye bupenka. (1 Beena-Kodinto 7:3-5) Dino elango di na muulo: “Kashaa takwi muntu mushikwe mbidi yaaye aye nabeene; anka eeyidiisha, dingi eeyengyeleka.” Bibuwa balume bekale abafulu bakashi baabo bu byabadi befule, bashinguule shi be na kitungo ku meso a nfumu aabo, Yesu Kidishitu.​—Beena-Efeeze 5:29; 1 Beena-Kodinto 11:3.

9. Nyikashi kinyi ya Yesu yabadi baleshe mu Beena-Fidipe 1:8, na bwakinyi abitungu shi balume baleshe dino eyikashi kwi bakashi baabo?

9 Mpoolo mutumibwa baadi mwakule pabitale ‘kifulo kikata kya Yesu Kidishitu.’ (Beena-Fidipe 1:8) Kifulo kikata kibaadi nakyo Yesu kibaadi eyikashi dimune dibuwa bukile, kibaadi kikume dingi mpa na bakashi abafikile bu balondji baaye. (Yowano 20:1, 11-13, 16) Na bakashi abakuminaa shi balume baabo bekale bebafule.

KILESHESHO BWA BAKASHI

10. Yesu mulekyele bakashi kileshesho kinyi?

10 Bwashi kifuko kitambukye kalolo abitungu mulume e kikunkushe. Mpa na Yesu e na aaye Nfumu. ‘Efile Mukulu nyi Nfumu a Kidishitu’ anka bi ‘mulume nfumu a mukashi.’ (1 Beena-Kodinto 11:3) Mushindo ubaadi Yesu mukokyele ku Bufumu bw’Efile Mukulu wi bu kileshesho kibuwa, mwanda ooso a kwatudi e na muntu e kunundu kwaye adya kukokyela.

11. Nyikashi kinyi ilombeene mukashi kwikala nayo kwi mulume aaye, na yaaya nyikashi ngilombeene kumukwasha naminyi?

11 Balume bebungi abakitaa milwisho na ingi misusa tabakunkushaa bifuko byabo kalolo nya. Byabya, abitungu mukashi akite kinyi? Tabitungu shi abepuule byooso bikwete kukita mulume aaye sunga kukimba kwata mbalo ya mulume bwa kukunkusha kifuko. Bi buwa mukashi atentekyeshe bi mmweneno a Efile Mukulu, aukye shi kwikala na binangu bifukame na lwishinko kwi na muulo ukata. (1 Mpyeele 3:4) Su mukashi e na binangu bi byabya, mbilombeene kwikala bimubofwile bwashi ekale mukokyele muyiile abikyeb’Efile Mukulu, sunga paadi mu nkalakasho. Na dingi, Bible akula shi: “Mukashi naamu aneemekye mulunda aaye.” (Beena-Efeeze 5:33) Kadi su mulume takumiina shi Kidishitu ndjo Nfumu aaye? Bible apa bakashi dino elango: “Kookyelaayi balume beenu, bwa’shi, sunga bangi balume baatuna kukumiina eyi dy’Efile Mukulu, bakumiine pa kumona ngikashi ya bakashi baabo, pa kutala bii kineemo kya bwikashi bwenu bwibuuwa.”​—1 Mpyeele 3:1, 2.

12. Bwakinyi tabi bubi su mukashi atuusha byaye binangu pabitale mwanda kampanda kadi na kanemo kooso?

12 Sunga mulume aaye ekala mwina Kidishitu sunga shi ta mwina Kidishitu, su mukashi amuleesha bi binangu byaaye pabitale mwanda kampanda bilekeene na bya mulume aaye kadi na kanemo kooso ta mulwishe nya. Mukumbeene kwikala na mmweneno ebuwa, na mmweneno aaye mukumbeene kukwasha beena kifuko booso su mulume amuteemesha. Sunga mbibaadi Abrahame mupele kukumiina bibamulungwile mukash’aaye Saraa, nsaa ibaadi mumweleshe binangu pabitale mushindo wa kupudisha mwanda ubaadi mu nshibo yaabo, Efile Mukulu balungwile Abrahame shi: “Teemesha kyooso akikulungula Saraa.” (Badika Kibangilo 21:9-12.) Binyibinyi, su mulume aata kitshibilo kishi kikutwene na miiya y’Efile Mukulu, mukash’aaye mukumbeene kulesha kukokyela nsaa yamukwatshishena bwa kulombasha kyakya kitshibilo.​—Bikitshino 5:29; Beena-Efeeze 5:24.

13. (a) Mukanda wa Tite 2:4, 5 autekye bakashi bebakilwe bwashi bakite kinyi? (b) Bible akula kinyi pabitale kwilekeena na kutshiba kwa dibaka?

13 Bwa kulombasha midimo yaaye ya mu kifuko, abitungu shi mukashi atumikye ngofu. Bu kileshesho, Bible alesha shi abitungu bakashi bebakilwe ‘bafule balume baabo na bana baabo, bya kwikala bapopeele, beelame, abafubila mashibo aabo, basha-kalolo, bakookyele balunda baabo.’ (Tite 2:4, 5) Mukashi sunga nyina baana akitshi bino mbakumbeene kumufula ngofu na kumunemeka kwi kifuko kyaaye. (Badika Myeele 31:10, 28.) Byabya, bu bi dibaka nyi nkipwano kya bantu bashi bapwidikye, ingi nkalakasho ngikumbeene kutuma beena dibaka mu kwilekena sunga kutshiba dibaka. Bible akumina kwilekena kwa beena dibaka ingi nsaa. Anka kwilekena ta mwanda wa kwata na muulo upela nya, mwanda Bible atuusha dino elango shi: “Mukashi teelekeenanga na mulume aaye nya; . . . mulume naamu tabinganga mukashi aaye.” (1 Beena-Kodinto 7:10, 11) Bifundwe abyamba shi beena dibaka mbalombeene kutshiba dibaka dyaabo anka su umune a kwabadi batambuka lusandji.​—Mateo 19:9.

KILESHESHO KIBUWA BWA BALEDI

14. Yesu baadi amono baana naminyi, na baana be na lukalo lwashi baledi baabo bebakitshiine kinyi?

14 Yesu baadi mulekyele baledi kileshesho kibuwa pabitale mushindo wabadya kutala baana. Pabaadi bangi bantu abakyebe kutosha baana bakinga bwashi tabefubwilanga pepi na Yesu, bebalungwile shi: “Lekai bana bafikye kwandji’mi, tanwibatoshanga.” Bible akula shi aye baapu “kwibasemuna mu maboko mwaye bebatentekyele maasa, na bebeleele mwabi.” (Maako 10:13-16, Kilombeeno kipya) Bu bibaadi Yesu mulame nsaa ya kushaala na baana bakinga, anwe baledi tanwi balombeene kukita byabya bwa baana benu bakashi na balume su? Ta be na lukalo lwa kushaala nenu nsaa ipeela nya, be na lukalo lwa kwikala nenu nsaa ibungi. Abitungu nwate nsaa ya kwibalongyesha, mwanda byabya nyi bibaadi Yehowa mulungule baledi bwashi bekale abakitshi.​—Badika Miiya Ikituulwe 6:4-9.

15. Baledi mbakumbeene kukita kinyi bwa kukalwila baana baabo?

15 Bu bikwete kwenda uno ndumbulwilo na kulwila, baana be na lukalo lwashi baledi bekale abebakalwila kwi bantu abakimbi bya kwibalwisha, kileshesho bu bantu abakyebe kutambuka nabo lusandji. Banda kutala mushindo ubaadi Yesu mukalwile balondji baaye, babaadi etamina na kifulo kyooso shi: “Baana bande.” Pababamukwatshile nabo pepi na kumwipaa, Yesu bakimbile mushindo wa kwibasukisha. (Yowano 13:33; 18:7-9) Bu byanudi baledi baabo, abitungu nwikale bapasukye tala Diabulu alwisha baana benu. Abitungu nwibape malango a kwibadimusha nawo.a (1 Mpyeele 5:8) Kino nyi nkipungo kyabadi mu masaku akile bukopo a ku mbidi, mu kikudi, na mu binangu.

16. Baledi mbalombeene kulonga kinyi ku mushindo ubaadi Yesu mupudishe myanda ibaadi munkatshi mwa balondji baaye?

16 Bufuku bwa kumpala kwa lufu lwa Yesu, balondji baaye abaadi abele mpaka pabitale muntu mukumbeene kwikala bu mukata munkatshi mwabo. Pamutwe wa kwibafiitshila munda, Yesu batungunukile na kwibalongyesha, ku bukwashi bwa bishima bibakulanga mpa na bwa kileshesho kyaaye. (Luuka 22:24-27; Yowano 13:3-8) Su we muledi, we mulombeene kulonda kileshesho kya Yesu pabitale mushindo wa kulanga baana boobe su? Binyibinyi, be na lukalo n’elango, kadi abitungu kwibapa dyanka “muîle kululama” kushi kwikala na nsungu. Tabintungu shi nwakule n’edimi di ‘bu lupete lwa ngoshi’ nya. (Yeelemiya 30:11, EEM; Myeele 12:18) Abitungu nulangye baana benu mu mushindo wabadi balombeene kumona kunyima shi dyadya elango adikalanga dilombane.​—Beena-Efeeze 6:4; Beena-Ebreeyi 12:9-11.

KILESHESHO KIBUWA BWA BAANA

17. Mushindo kinyi ubaadi Yesu mulekyele baana kileshesho kibuwa?

17 Baana mbalombeene kulonda kileshesho kya Yesu su? Oolo! Mu nshalelo aye, Yesu baadi muleshe mushindo ulombeene baana kukokyela baledi baabo. Bambile shi: “Muyiile biabadi bandambukishe kwi Yaya nyi bya ngakula.” Aye nkukumbasha shi: “Nankitaa mafuku ooso nka mianda ayimusangasha.” (Yowano 8:28, 29, Kilombeno kipya 2009) Yesu baadi akokyela Nshaaye e mwiyilu, na Bible alungula baana bwashi bakokyele baledi baabo. (Badika Beena-Efeeze 6:1-3.) Sunga bibaadi Yesu bu mwana mupwidikye, baadi akokyela baledi baaye abaadi bakutwe kupwidika, Yoosefe na Mariya. Binyibinyi byabya bibaadi bikwashe bwashi muntu ooso a mu kifuko kyabo ekale na muloo!​—Luuka 2:4, 5, 51, 52.

18. Bwakinyi misusa yooso Yesu baadi akokyela Nshaaye e mwiyilu, na nnanyi ekalaa na muloo su bamono baana abakokyela baledi baabo?

18 Baana mbakumbeene kukimba mushindo wa kwambula Yesu na kusangasha baledi baabo su? Binyibinyi, baana bakinga mbalombeene kumona shi bibukopo bwa kukokyela baledi baabo, kadi byabya nyi abikyeb’Efile Mukulu bwashi baana bakite. (Myeele 1:8; 6:20) Misusa yooso Yesu baadi akokyela Nshaaye e mwiyilu, mpa na nsaa ibaadi na nkalakasho. Bu bibaadi Efile Mukulu akumina shi Yesu akite kintu kampanda kibukopo, Yesu bakwile shi: ‘Kumba kino kipulu [kino kitungo] kula naami.’ Yesu baadi nka akitshi kyooso kibaadi akimutekye Efile Mukulu, mwanda baadi auku shi Nshaaye auku kintu kibuwa kwadi. (Luuka 22:42) Apalongo baana mushindo wa kwikala na kukokyela, mbalombeene kusangasha baledi baabo mpa na Nshaabo e mwiyilu.b​—Myeele 23:22-25.

19. (a) Satana atompaa baana mushindo kinyi? (b) Nyikashi ibubi ya baana ngilombeene kutwadila baledi nkalakasho kinyi?

19 Diabulu baadi mutompe Yesu, twi bakumbeene kushinkamisha shi mmulombeene kutompa dingi baana bakinga bwashi bakite myanda ibubi. (Mateo 4:1-10) Satana Diabulu mukumbeene kutumika na bakuuku baabo bwa kwibatompa. Mbilombeene kwikala bukopo bwashi bakambile byabya bitompwanga. Mmwanda wa muloo ukata su baana ta be mu bukuuku na bantu babi. (1 Beena-Kodinto 15:33) Dina, mwana mukashi a Yaakobo, baadi mwikwatene bu lole na bantu bashibaadi abalangwila Yehowa, na bino bibaadi bi mutwadile nkalakasho ibungi. (Kibangilo 34:1, 2) Banda kunangushena mushindo ulombeene beena kifuko kutapibwa ku mashimba su mwina kifuko umune abanga kukita myanda ibutete.​—Myeele 17:21, 25.

NSULO YA MULOO MU KIFUKO

20. Bwa kwikala na muloo mu kifuko, abitungu mwina kifuko ooso akite kinyi?

20 Myanda ya mu kifuko ngibofule kwiyipudisha su beena kifuko abalondo malango a mu Bible. Byabya, kulonda aa malango ndjo nsulo ya muloo mu kifuko. Anwe balume, fulaayi bakashi benu, ebamoneyi mushindo umune na bibaadi Yesu amono kakongye. Anwe bakashi, nemekayi bufumu bwa balume benu, na nulonde kileshesho kya mukashi e kapu abesambila mu mukanda wa Myeele 31:10-31. Anwe baledi longyeshayi baana benu. (Myeele 22:6) Ba nsha baana, ‘ludikayi ba mu nshibo yeenu kalolo.’ (1 Timotee 3:4, 5; 5:8) Anwe baana namu, kokyelayi baledi beenu. (Beena-Kolose 3:20) Mu kifuko ta mwi muntu mupwidikye su ngumune, booso abakitaa bilema.

21. Miloo kinyi i kumpala kwetu, na mushindo kinyi watudi balombeene kwikala na nshalelo a muloo mu kifuko binobino?

21 Binyibinyi, mu Bible mwi malango ebuwa ebungi pabitale nshalelo a mu kifuko. Byabya, Bible etulongyesha pabitale nsenga ipya yabakafwisha kwi Efile Mukulu na shi ayikekala mpaladiiso amukashaala balangwidi ba Yehowa na muloo. (Bifumbulwe 21:3, 4) Kwi miloo ibungi ayitutengyela kumpala. Sunga mbinobino, twi bakumbeene kwikala na nshalelo a muloo mu kifuko su atulondo malango a Efile Mukulu e mu Bible, Eyi dyaaye.

a We mulombeene kupeta bukwashi bwa kumona bya kukalwila baana boobe mu shapitre 32 a mukanda wa Écoute le grand Enseignant, wabadi batuushe kwi Batemwe ba Yehowa.

b Mwana mukumbeene kupela kukokyela muledi aaye nka su amutakula mu kutupilwa kwa miiya y’Efile Mukulu.​—Bikitshino 5:29.

WHAT THE BIBLE TEACHES

  • Abitungu mulume afule mukashi aaye bu byadi mufule mbidi yaaye.​—Beena-Efeeze 5:25-29.

  • Abitungu mukashi afule ba mu kifuko kyaye na anemekye mulume aye.​—Tite 2:4, 5.

  • Abitungu baledi bafule baana baabo, bebalongyeshe na kwibakalwila.​—Miiya Ikituulwe 6:4-9.

  • Abitungu baana bakokyele baledi baabo.​—Beena-Efeeze 6:1-3.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu