APANDISE
Mushindo ubaadi butemuki bwa Danyele bwakule pabitale kufika kwa Mesiya
MUTEMUKI Danyele baadi na muwa mu bipwa bikile pa 500 kumpala kwa kutandjikwa kwa Yesu. Kadi, Yehowa baadi mumuleshe myanda ibaadi ayilesha kalolo kipungo akikasangulwa Yesu, sunga shi kipungo kyakashingibwa mwimu bu Mesiya sunga bu Kidishitu. Abalungwile Danyele shi: “Byaabya uuka, naa oshinguule’shi: Bibangye pabaatuukile eyi bwa kwibakuula Yeelusaleme mpaa na ku Mesiya Nfumu kampanda akwikala bipwa musambobidi misusa musamboobidi. . . . [Na] bipwa musambobidi misusa makumi asamombo na bibidi.”—Danyele 9:25.
Bwa kuuka kipungo kibaadi akitungu shi Mesiya afikye, kya kumpala abitungu tuukye nsaa ibaadi ibangye kipungo akifwisha kwi Mesiya. Muyiile butemuki, nyi ‘nkubanga pabatuukile eyi dya kwibakuula Yeelusaleme.’ Dyadya ‘eyi dibatuukile’ mu mafuku kinyi? Muyiile Neemi mufundji a Bible, eyi dya kwenda mu kwibakuula bimano bya Yeelusaleme dibatuukile “mu kipwa kya makumi abidi kya bufumu bwa Nfumu Artakyesese.” (Neemi 2:1, 5-8) Bafundji ba myanda ya kala abashinkamisha shi kipwa kya kumpala kya bufumu bwa Artakyesese kibakumbeene mu kipwa kya 474 Kumpala kwa bipungo byetu (K.B.B.) Byabya, kipwa kya 20 kya bufumu bwaye kibaadi kilombane mu kipwa kya 455 K.B.B. Binobino atumono shi kino kipungo akifwisha kwi Mesiya muyiile butemuki bwa Danyele kibaadi kibangye mu kipwa kya 455 K.B.B.
Danyele alesha bula bwa kipungo akifwisha kwi “Mesiya Nfumu.” Butemuki bwa Danyele abwamba shi nyi “bipwa musambobidi misusa musambobidi. . . . [Na] bipwa musambobidi misusa makumi asamombo na bibidi”—bipwa musamboodi misusa 69. Kala beena Yuuda abaadi na kiubishi kya kwabuula bipwa musambobidi musambobidi. Bu kileshesho, abaadi abanemeka kipwa kya musambobidi bu Sabato. (Efilu 23:10, 11) Bipwa musambobidi misusa 69 abitupa bipwa 483.
Binobino tubande kubadika. Su tubabadika bipwa 483 kubanga mu 455 K.B.B., atufiki mu kipwa kya 29 Bipungo byetu (B.B.). Kyakya ndjo kipwa kibaadi Yesu mubatshishibwe na aye nkufika bu Mesiya!a (Luuka 3:1, 2, 21, 22) Kulombana kwa buno butemuki takunyingisha lukumino lwetu su?
[Mwanda wi mushi mwesaki]
a Kubanga mu 455 K.B.B. na ku kipwa kya 1 K.B.B. atupete bipwa 454. Kubanga mu kipwa kya 1 K.B.B. na ku kipwa kya 1 B.B. atupete kipwa kimune (ta kubaadi kipwa kya kishengu nya). Na kubanga mu kipwa kya 1 B.B. na ku kipwa kya 29 B.B. atupete bipwa 28. Patusanga bino bipeta bisatu atupete bungi bwa bipwa 483. Munkatshi mwa bipwa musambobidi bibaadi bilonde “abayipayile” Yesu mu kipwa kya 33 B.B. (Danyele 9:24, 26) Tala shapitre 11 a mukanda wa Prêtons attention à la prophétie de Daniel!, na Volime 2 a mukanda wa Étude perspicace des Écritures, mwisaki dya 995-999. Ino mikanda yooso ibidi mbeyitushe kwi Batemwe ba Yehowa.