Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • lv esak. 215-esak. 217 kik. 1
  • Tuntu tupela twa mu mase na angi mayele a kubaala bantu

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Tuntu tupela twa mu mase na angi mayele a kubaala bantu
  • “Elameeyi mu kifulo ky’Efile Mukulu”
  • Mianda i mumune
  • Mueneno a Efile Mukulu pabitale mase
    We kuikala na muloo bua loso!—Kulonga Bible akukukuasha
  • Mayi a kunfudilo
    Bya kushaala mu kifulo ky’Efile Mukulu
  • Wataa muwa na muulo bu abiwataa Efile Mukulu su?
    “Elameeyi mu kifulo ky’Efile Mukulu”
  • Nkonko ya bantu ababadikaa
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa—2000
Tala bibungi
“Elameeyi mu kifulo ky’Efile Mukulu”
lv esak. 215-esak. 217 kik. 1

APANDISE

Tuntu tupela twa mu mase na angi mayele a kubaala bantu

Tuntu tupela twa mu mase. Tuntu tupela twa mu mase atufiki ku bintu binanka bikite mase: globile monga, globile tooka, plakete, na plasma. Bu kileshesho, mu globile monga mwi proteyine abetamina bu hémoglobine. Ba minganga abatumikaa na manga abadi batuushile ku hémoglobine a bantu sunga a nyema bwa kupaasha bantu abashimisha mase ebungi.

Plasma​—ekalaa na mema ebungi (90%)—​e na mungwa, bintu abitumikishaa mbidi, nsukaadi na bintu abidiisha mbidi, na bingi bintu bya mishindo ilekenelekene byabetanyinaa bu hormone. Mu plasma mwi dingi bintu abikwasha mase bwaadya kwikala aakama, ma anticorps bwa kulwa na mikumbo, bu kileshesho ma proteyine bu albumine. Bwashi muntu takwatshikanga na kipupa kampanda, ba munganga mbakumbeene kumutapa ma gammaglobuline abadi baate kwi muntu mupwe kutuusha ma anticorps bwa kulwa na wawa mukumbo. Mu globile tooka nyi mwabaata bingi bintu bu interféron na interleukine, byababukaa nabyo ingi mikumbo na kansere.

Beena Kidishitu mbakumbeene kukumina bwashi bebabukye na manga abadi bakite na tuntu tupela twa mu mase su? Bible tamuleshe kya kukita pa uno mwanda nya, byabya muntu ooso e na kya kwata kitshibilo muyile kondo kaaye k’eshimba ku meso kw’Efile Mukulu. Bangi mbakumbeene kupela tuno tuntu tupeela twa mu mase tooso, na kumona shi Miiya y’Efile Mukulu ibaadi mupe beena Isaleele ibaadi ayitekye shi mase abadi batuushe mu kipangwa kyooso “[beasukumune] mu nsenga.” (Miiya Ikituulwe 12:22-24) Bangi, mbakumbeene kupela kwalusha kwa mase ashima na kwa bintu bikata bikite mase, kadi mbakumbeene kukumina bwashi bebabukye na tuntu tupela twa mu mase. Mbakumbeene kupwandikisha shi tuntu tupela twabadi baate mu mase tatulesha dingi muwa wa kipangwa kiisha mase nya.

Nsaa yokyebe kwata kitshibilo pabitale tuntu tupela twa mu mase, eyele ino nkonko: Nauku kalolo shi kupela kwa tuno tuntu tupela twa mu mase nyi nkupela kwa angi manga akumbeene kumbuka na akumbeene kunkwasha bwashi mase ande akame na alekye kutuuka? Ne mulombeene kupatulwila munganga bwakinyi nampela sunga kukumina tungi tuntu tupela twa mu mase su?

Angi mayele a kubaala bantu. Mu ano mayele twi balombeene kutemuna mayele abetanyina bu hémodilution na kukongola mase aatuuku. Mu hémodilution, mase abeakisha mu kaamo, na pa mbalo yaawo abalusha muntu munda bwa kufiimisha ndambo ya mase abashaala, akupu abamwalusha aa mase abekeele bakishe mu kaamo. Kukongola kwa mase aatuuku abekukitaa nsaa yababaala muntu; su mase abatuuku ebungi abeakongola akupu abealusha musango umune mu mbidi. Mase aatuku mu malonda sunga mu mishila abeakongola, abeasuulu, na kwialusha dingi mu mbidi ya muntu. Bu byabidi shi mushindo wa kwibikita ngulombeene kwilekena mupunda ba minganga, abitungu shi mwina Kidishitu aukye akikyebe kukita munganga aaye.

Nsaa yokyebe kwata kitshibilo pabitale ano mayele, eyele ino nkonko: ‘Su abitungu shi baate mase ande beakishe mu kaamo bwashi abande kutuuka mu mbidi yande munda mwa kapindji, kondo kande k’eshimba akakyebe kumona shi aa mase akii nka ande, kushi kutunga shi “[beasukumune] mu nsenga” su? (Miiya Ikituulwe 12:23, 24) Kondo kande k’eshimba kalongyeshibwe na Bible akakyebe kunkalakasha su nsaa yabambaala abatuusha ndambo ya mase ande, abeasangisha na angi manga, akupu abeatwesha dingi mu mbidi su? Nauku kalolo shi kupela mayele ooso a kubuka abatumikaa na mase ande akulesha shi napele mpa na kwata mase ande bwa kwiapima, bwa kukita hémodialyse, sunga kupela bwashi bangyele kaamo kabelaa muntu bwashi katumikye pa mbalo y’eshimba pabakya bedibuku su?’

Mase, bipindji byao binanka, na tuntu twa mu mase

Mwina Kidishitu ooso e na kya kwata kitshibilo aye nabeene pabitale mushindo wakyebe shi bakite na mase aaye nsaa yabamubaala. Bi mumune na bipimo byooso na mishindo yooso ya kubuka itale kwata kwa ndambo ya mase aaye, pangi kwiasangisha na manga kampanda, na kwialushula mu mbidi.

NKONKO YODI MULOMBEENE KWELA MUNGANGA

Su abakyebe nkubaala sunga nkubuka na manga kampanda aafiki ku mase, abitungu otale kalolo su we mupwe kuusha esaki dikumbeene nkukalwila bwashi tabakwalushanga mase pa bukopo, bu kileshesho mukanda aupa muntu matalwa a nkwakwila. Akupu we mukumbeene kwela munganga ino nkonko:

  • Bantu booso bofubu naabo abauku shi bu byandi Temwe a Yehowa napele bwashi sunga naminyi tabangalushanga mase (mase ashima, globile monga, globile tooka, plakete, sunga plasma) su?

  • Su bonfundila bwanga kampanda bwabadi bakite na tuntu tupela twa mu mase, ntuntu kinyi twi mwanka na twi bungi kinyi? Abampa buno bwanga bungi kinyi na mushindo kinyi?

  • Su kondo kande k’eshimba kakumiina bwashi ombukye na tuntu tupeela twa mu mase, mmasaku kinyi alombeene kunfwila? Manga kinyi a ungi mushindo e kwanka?

Kumpala kwa kwata kitshibilo, ela luteko bwa kulungula Yehowa lukalakasho loodi nalo. Mmulee shi akyebe kupa binangu kwi muntu ooso “atekye na lukumino.”​—Jaake 1:5, 6.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu