NSHALEELO A MUNTU
Ne mwikale “bu bintu bioso kwi bantu booso”
“Su bopete lubatshisho, nakulekye!” Bino ngi bibabadi abalungula mama kwi nshami mu kipwa kya 1941 bwa kumutshinyisha. Sunga mbibaadi amukyengyesha, mama baadi mwate nka kitshibilo kya kubatshishibwa. Pa mwanda wa byabya, nshami bakatukile amuleka. Mu aa mafuku nadi na penda bipwa mwanda.
KUMPALA kwa’shi uno mwanda ukitshikye, naadi mubangye kulonga bya binyibinyi. Mama babangile kupeta mikanda ayakwila Bible, na ibaadi ayinsankisha. Naadi nasankila kubandjila bifwanyi bi mwanka. Nshami tabadi akumiina’shi mama andungule myanda ibaabadi abamulongyesha nya. Sunga byabya, naadi na kisukusuku kya kuuka myanda na naadi neele nkonko, babangile kulonga nami Bible nsaa ibaadi papa te ku nshibo. Ngi bwakinyi, natshile kitshibilo kya kwilambula kwi Yehowa. Naadi mubatshishibwe mu kibundji kya Blackpool, mu Angleterre, mu kipwa kya 1943 nsaa inalombeshe bipwa ekumi.
NABANGILE KUFUBILA YEHOWA
Mu aa mafuku, ami na mama tubaabangile kukita mudimo wa nsaa yooso. Kunyima, tubabangile kufuba na ma fono bwa kulungula mukandu wibuwa. Ibaadi ikata na i bushito bwa kilo 4 na kipindji. Banda kunangushena, ami mwana mukinga, nabanga kwitatshisha bwa kutwala kino kyamo kyooso!
Panalombeeshe bipwa 14, nabangile kwikala na lukalo lwa kwata mudimo wa bu mbaala-mashinda. Mama bakwile’shi abikyebe obande kulungula mukunkushi a kifunda ababaadi abetenyina bu (Serviteur Des Frères). Bandungwile’shi abikyebe mbande kulonga mudimo wa kupeta ekuta dilombeene kunkwasha mu mudimo wa bu mbaala-mashinda. Nakuminyine. Kunyima kwa kufuba munda mwa bipwa bibidi, nayipwishe ungi mukunkushi a kifunda su ne bya kwata bu mbaala-mashinda. Bandungwile’shi: “Ewate!”
Byabya mu mweshi wa Kananka mu kipwa kya 1949, ami na mama tubaadi bakatushe bintu byetu byooso atwe nkwenda mu kibundji kya Middleton peepi na kibundji kya Manchester, mu kino kibundji nyi mubatubangile mudimo wa bu mbaala-mashinda. Kunyima kwa myeshi inanka, nasangwile ungi mukwetu mulume bwadya kunshindikilanga mu mudimo wa bu mbaala-mashinda. Biro bya filiale bibetulungwile bwatudya kwenda mu kakongye kapya kabatuukile mu Irlam. Mama baadi afubu bu mbaala-mashinda pamune na mukwetu mukashi a mu kangi kakongye.
Naadi na penda bipwa 17, kadi ami na mukwetu baadi anshindikila mu mudimo wa bu mbaala-mashinda abaadi betupe bushito bwa kukunkusha bisangilo mwanda takubaadi bakwetu balume balombashe ngikashi itekiibwe bebungi mu kakongye kapya nya. Kunyima, nayiile mu kakongye ka ku Buxton, mubaadi balungudi bapeela ngofu na kakongye kabaadi na lukalo lukata. Ino myanda inaadi mumone ibaadi ayindumbuula bwa angi mashito mu mafuku aafiki.
Atwitanyina bantu ku mwisambo wa bantu booso na bangi mu kibundji kya Rochester, mu New York, 1953
Mu kipwa kya 1951, nafundile esaki dya kuteka bwa kutwela mu kalasa ka Gileade ka Watchtower. Kunyima, mu mweshi wa 12/1952, abangitanyine bwa’shi ntwele busalayi. Nebalungwile’shi nfwileyi lusa ntshi bya kutwela busalayi’mi, mwanda nkwete kufuba mudimo wa nsaa yooso, anka beena tumiladi tambampushishe nya, na abaadi bantshibile lukano lwa myeshi isamombo. Panaadi mu lukano, napetele lwitanyino lwa ku kalasa ka 22 ka Gileade. Mu mweshi wa Musambo mu kipwa kya 1953, abo baki’abantuusha mu lukano, natwelele mu bwato bwabayitanyinaa bu Georgic nenda mu New York.
Ami ky’afiki, natwelele mu kikongeno akyamba’shi La société du monde nouveau. Kunyima, natwelele mu mashuwa a ndjandja bwa kwenda mu kibundji kya Lansing a kuushi, kya mu New York, mubaadi amukitshikila tulasa. Bu binaadi nakatuka mu kutuuka mu lukano, naadi na penda ndambo ipeela ya makuta. Panatuukile mu mashuwa, natwelele mu mootoka bwa kwenda ku Lansing a kuushi, kadi naadi mwiyapule nfwalanga 25 kwi ungi nkila-mashinda.
ABETUTUMINE MU DINGI EUMBO
Ku kalasa ka Gileade tubalongyele myanda ibungi ibetukwashishe bwa kwikala “bu bintu bioso kwi bantu booso.” (1 Beena-Kodinda 9:22, Kilombeeno kipya 2014) Ami na Paul Bruun, Raymond Leach, abetutumine ku Philippines, anka tubaadi batengyele myeshi ibungi bwa kupeta mukanda wetu wa lwando (visa). Na dingi tubayiile na mashuwa a meema ku kibundji kya Rotterdam, mwiumbo dya Pays-Bas. Kunyima kwa papa tubayiile twabuka kalunga ka Mediterane, pa mbalo yabetanyinaa bu canal de Suez, na kusabuka Océan Indien bwa kwenda ku Malaisie na ku Hong Kong. Nfudiilo a byooso, atwe abapu kukita mafuku 47 mu meema, tubafikile ku Manille mu 19/11/1954.
Ami na Raymond Leach tubakitshine lwendo lwa mafuku 47 mu mashuwa bwa kwenda mu Philippines mubaabadi betutume bu ba misionere
Kwakwa, tubabangile nshaleelo na bipikwa bipya, kibundji kipya, na ludimi lupya. Byabya, ku mbangilo, booso bwetu basatu abetutumiine mu kakongye ka mu Quezon City, mubabadi abakula Anglais kwi bantu bebungi. Kunyima kwa myeshi isamombo, tubaukile tu bishima tupeela twa edimi dya Tagalog. Mudimo wetu wa kabidi ubaabadi betupe ubaadi wilekeene na uno.
Dingy’efuku mu mweshi wa Katano 1955, pabatwalukiile mu bulungudi, ami na mukwetu Leach tubapetele mikanda ayamba’shi abetutumu bu bakunkushi ba bifunda. Naadi nka penda na bipwa 22, byabya mu uno mudimo, naadi mulombeene kulonga myanda ipya bwa kwikala “bu bintu bioso kwi bantu booso.”
Nakitshi mwisambo wa bantu booso ku kikongeeno kya kifunda mu ludimi lwa Bicol
Bu kileshesho, naadi mukite mwisambo wande ubedi wa bantu booso bu mukunkushi a kifunda paasha kumpala kwa makashinyi. Mu aa mafuku, mwiumbo dya Philippines miisambo ya bantu booso ibadi ayedibwa nka mu ma mbalo e bantu bebungi! Panaadi nende na kutembela tukongye twibungi mu kyakya kifunda, naadi mukite miisambo ya bantu booso mu bitanda, mu bisalwe, kumpala kwa mashibo a bantu booso, mu bipalwe byabashilaa ndundo a ku maboko, mu ma mbalo abalaminaa nyema (parc), na mu masanka a miseese. Panafikile mu kibundji kya San Pablo, takubaadi mushindo wandya kukita mwisambo wa bantu booso mu kisalwe nya, mwanda mpeshi baadi anoko. Byabya nalungwile bakulu’shi twende nkakite mwisambo mu Nshibo ya Bufumu. Kunyima, bakwetu abangipwishe su mbalombeene kufunda kino kisangilo bu kya bantu booso mu rapore, mwanda ntankikitshikye mu mbalo ya bantu booso nya!
Naadi nashaala nka mu mashibo a bakwetu. Sunga mbibaadi mu mashibo ta mwi bintu bibungi, abaadi bealumbuule kalolo. Misusa ibungi abaadi abangadila ka kyata ku ka lusala ka mitshi. Kyolonyi kibaadi paasha mbalo ibaadi bya kumona bantu booso, byabya nalongyele bya kwitumpa meema kushii kukalakasha bangi bantu. Naadi nende mu nyendo mu mootoka na ingi nsaa naadi natwele mu bwato bwa kwenda mu bisangi. Munda mwa bipwa byooso byandi mufube, ntshi muule mootoka nya.
Nalongyele ludimi lwa Tagalog, sunga byanshii mulongye ndimi mu kalasa. Nalongyele luno ludimi pa kuteemeshanga bakwetu p’abakula mu bulungudi na mu bisangilo. Bakwetu abaadi abakumina kundongyesha, ami namu naadi nebatumbula bwa lwishinko lwabo na ngaluulo ibuwa ibaabadi abatuusha mu bisangilo.
Mwenda mafuku, bibaadi abintungu kushintuula myanda ibungi bwa kwiubidisheena na midimo ipya inaadi napete. Mu kipwa kya 1956, pabafikile mukwetu Nathan Knorr mu kwitutala, tubaadi na kikongeeno ky’eumbo. Abaadi bampe mudimo wa kwisamba na bantu abakobolaa myanda ya kuleesha ku televizion. Ntshinaadi mubande kufuba uno mudimo dingi nya, kadi bangi bantu abandongyeshe bya kwiukita. Myeshi ibungi kunyima, tubaadi na kingi kikongeeno ky’eumbo, abaadi bampe mudimo wa bu mukunkushi a kikongeeno. Biro byetu bikata bya nsenga ishima bibatumine mukwetu Frederick Franz bwadya kufika mu kwitutala, na naadi mulongyele myanda ibungi kwadi. Nsaa ibakitshine mwisambo wa bantu booso, baadi mufwale bilamba byabetanyina bu barong Tagalog, bilamba byabafwalaa kwi beena Philippines. Uno mwanda ubaadi usangashe bakwetu ngofu, na bibandongyeshe bwa kukumiina kushintuula ingi myanda.
Naadi na lukalo lwa kushintuula myanda ibungi nsaa inafikile bu mukunkushi a distrike. Mu aa mafuku, tubaadi atuleesha filme a Le bonheur de la société du Monde Nouveau. Misusa ibungi tubaadi atumuleesha paasha mu ma mbalo e bantu bebungi, byabya ingi nsaa twishi tubaadi atufiki twibungi. Twishi tubaadi atulondo etaata dya projecteur. Tubaadi atwitupa mudimo wibungi wa kwitukaasha kapindji kapindji! Kulumbuula myanda takubaadi kubofule nya, anka tubaadi na muloo wa kumona bantu abafiki mu kulonga bwa kuuka ndumbulwilo a Yehowa e mu nsenga ishima.
Mu angi ma mbalo, ba mumpeele ba beena Katolike abaadi abatakula bakata ba mbulamatadi bwabadya kupela kwitupa matalwa a kukita bikongeeno. Pabatudi atukitshina miisambo peepi na bipwilo byabo, abaadi abadidisha ma ngunga bwa’shi tala bantu bateemesha mwisambo. Sunga mbibabadi abakitshi byabya, bantu babaadi nka abatungunuka na kulonga bya binyibinyi, na bebungi ba mu ano ma mbalo bakwete kulangwila Yehowa binobino.
MIDIMO IPYA, NSHALELO MUPYA
Mu kipwa kya 1959, abantumine bwa nkafuba ku biro bya filiale. Nalongyele myanda ibungi mu mafuku anaadi kwanka. Kunyima kwa mafuku, abantumine mu kutala angi maumbo bu muntu alesha mpala ya biro byetu bikata (Surveillant de zone). Mu lungi lwendo, naadi mwimoneene na Janet Dumond, ungi mukwetu mukashi misionere baadi mwiumbo dya Thaïlande. Tubaadi atwifundisheena mikanda, kunyima atwe nkwiyibakisheena. Tubaapu kufubila Yehowa pamune munda mwa bipwa 51.
Denton na Janet Hopkinson abalungula mwana mukashi mukandu wibuwa
Naadi na muloo wa kukunka mwilo wa Yehowa mu maumbo 33. Ne na muloo wibungi mwanda midimo ibaabadi bampe kumpala nginkwashe bwa kulonga bya kushaala na bantu be na bipikwa bilekeene na bakudile mu ma mbalo elekeene! Ino nyendo nginkwashe bwa kupusha kalolo’shi; Yehowa mufule bantu ba bipaso byooso.—Bikitshino 10:34, 35.
Tukwete kwenda mu bulungudi na katshintshi
TUKWETE NKA KWENDA NA KUSHINTULUKA
Ami na Janet twi na muloo wa kufuba pamune na bakwetu ba mu Philipine, na tukwete kutungunuka na kufuba ku biro bya filiale mu kibundji kya Quezon. Binobino bungi bwa balungudi bubakaamina misango ikile p’ekumi kukila bubaadi mwanka panabangile kufuba mwanka takudi bipwa 60. Sunga binapu kukita bino bipwa byoso, ne nka na lukalo lwa kushintuula ingi myanda bwa kwiubidisheena na myanda ayitutekye Yehowa. Bu kileshesho, pa mwanda wa kushintuluka kukitshikye mu mafuku shaale mu ndumbulwilo, twi bakumiine kushintuula myanda ibungi.
Twi na muloo wa kumona bungi bwa ba Temwe bukwete kwenda na kukaamina
Twi betatshishe na mwetu mooso bwa kulonda buludiki bwa Yehowa, na uno nyi nshalelo mukile buuwa. Twi betatshishe dingi bwa kushintuula myanda yooso ayitungu bwa kumona bya kufubila bakwetu kalolo. Eyendo, mu mafuku ooso aakumina Yehowa, twi na kitshibilo kya kwikala “bintu bioso kwi bantu booso.”
Na binobino tukwete kufuba ku biro bya filiale mu kibundji kya Quezon