Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w22 Mweshi wa 2 esak. 8-13
  • “Pusha bishima bya baa-sha-binangu”

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • “Pusha bishima bya baa-sha-binangu”
  • Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2022
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • BABAADI BAPELE ELANGO
  • BABAADI BAKUMIINE ELANGO
  • NKINYI KILOMBENE KUITUKUASHA BUA KUKUMIINA ELANGO?
  • KUTEKA ELANGO AKUKUKUASHA
  • Malango oobe “aasangashâ eshimba” su?
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2022
  • Mushindo wa kutuusha elango
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)—2025
  • Otungunuka na kushintuula mweneno obe su?
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehova (Kya kulonga)—2020
Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2022
w22 Mweshi wa 2 esak. 8-13

MUISAMBO WA KULONGA 7

“Pusha bishima bya baa-sha-binangu”

‘Tee matwi bwa kupusha bishima bya baa-sha-binangu.’​—NKI. 22:17.

LOONO 123 Tulamateyi bukunkushi bwa teokrasi

KI’ABAKUILA MUANKAa

1. Elango di kuikala dia kipaso kinyi, na buakinyi atue booso tui nadio lukalo?

ATUE booso, tui na lukalo n’elango nsaa na nsaa. Mu ingi mianda, tui kuata mpango, ya kuteka muntu atunemekaa ngofu bua’shi etupe elango. Pangi namu’nyi, nyi mmukuetu mulombene kufika kuatudi bua kuitulungula’shi, tui peepi na ‘kukita kilubilo’ ki’atukenyongola kunyima. (Nga. 6:1) Mfudiilo a bioso, su tuakita kilubilo kikata, be kuitupa elango nsaa y’abetusaashila. Sunga elango diekala dia kipaso kinyi, tuteemeshe nka dianka. Kukita biabia, kui buwa buetu na nkulombene kupaasha miuwa yetu!​—Nki. 6:23.

2. Muyile mukanda wa Nkindji 12:15, buakinyi abitungu tuteemeshe elango?

2 Kifundue kietu kia mutue wa muanda, akitunyingisha buatudia ‘kuteemesha bishima bya baa-sha-binangu.’ (Nki. 22:17) Ta kui muntu su ngumune aukaa mianda yooso nya. Akuikalaa nka muntu e na kiukilo kibungi, sunga mumone mianda ibungi kuitukila. (Badika Nkindji 12:15.) Biabia, kupusha elango, akulesha’shi tui beyishe. Na abilesha’shi atuiwuku pemeene mikalo yetu; atuuku’shi tui na lukalo na bukuashi buatudia kulombasha bipatshila bietu. Mfumu Salamone sha binangu baafundile bino ku bukuashi bua kikudi kiselele: “Pakudi baa-sha binangu beebungi, byooso abilumbulukaa.”​—Nki. 15:22.

Bifuatulo biabadi basangie: Mukuetu mulume anangushena mishindo ilekenelekene yadi mulombene kupetela elango. Pafungula Bible apete mianda ilekenelekene ya mushindo wadi mulombene kutambula elango dia pa butooka sunga dishi dia pa butooka. 1. Elango dishi dia pa butooka: mukuetu mulume e mu bisangilo bia kakongie; abadika Bible; atala programe Televizio a JW; elongiela mikanda yetu. 2. Elango dia pa butooka: mukuetu mulume atemesha mungi mukuetu kuete kuakula naye na kumulesha mu tablette aye; batambula bakuetu bakulu babidi babafiki mu kumutembela.

Mu ino mishindo yoso ibidi y’elango mmushindo kinyi oomonaa’shi wi bukopo bua kukumiina? (Tala kikoso 3-4)

3. Mmu mishindo kinyi muatudi balombene kupeta elango?

3 Tui balombene kupeta elango dia pa butooka, sunga dishi dia pa butoota. Elango dishi dia pa butooka adilesha kinyi? Tui balombene kubadika muanda kampanda mu Bible, sunga mu mikanda yetu awitutakula mu kunangushena pabitale, muikeelo wetu na kuiwulumbuula. (Eb. 4:12) Biabia ngi bi’atuitanyina bu elango dishi dia pa butooka. Elango dia pa butooka namu adilesha kinyi? Mukulu, sunga ungi muina Kidishitu munyingie mu kikudi, mmulombene kufika kuatudi, eetulesha mbalo kampanda ayitungu’shi tulumbuule. Dino ngi di’atuitanyina bu elango dia pa butooka. Su muntu kampanda muitufule eetupa elango dimeene mu Bible, abitungu tuleshe’shi tui na lutumbu, pa kuteemesha diadia elango na kuiditumikila.

4. Muyile mukanda wa Mulungudi 7:9, nkinyi kiatushi balombene kukita nsaa y’abetupa elango?

4 Eyendo’shi, bi kuituikeela bukopo bua kukumiina elango dia pa butooka. Tui balombene mpaa na kufiita munda. Buakinyi? Sunga mu binyibinyi atuuku’shi tui bantu bakutue kupuidika, tui balombene kuikadika na lukalakashi lua kukumiin’elango nsaa i muntu kampanda, eetulungula kilubilo kiatudi bakite. (Badika Mulungudi 7:9.) Tui kubanga kuibingisha. Tui balombene kutopeka kibamutakula bua’shi eetupe elango, sunga kupusha bubi pabitale mushindo ubetupa dianka. Tui balombene mpaa na kubepuula winyi betup’elango na kuiyipusha’shi: ‘Eyendo e na matalua a kumpa elango su? Akitaa namu’nyi biaye bilubilo!’ Akupu, su t’atusangeela elango, tui balombene kuidibepuula, sunga kuteka ungi muntu kampanda aatukulupila’shi eetupa elango aditusankisha.

5. Nkinyi ki’atukataluula mu uno muisambo?

5 Mu uno muisambo, atukesambila bileshesho bia bantu babadi bateemune mu Bible, babaadi bapele elango na babaadi bedikumiine. Atukamono dingi kilombene kuitukuasha bua kukumiina elango, na kupeta bukuashi buadio.

BABAADI BAPELE ELANGO

6. Nkinyi kiatudi balombene kulongiela ku bibaadi bikite Mfumu Roboame kuilango dibaapetele?

6 Tutaleyi kileshesho kia Roboame. Pa baafikile bu mfumu a bena Isaleele, bantu baye babaafikile kuadi mu kumuteka. Babaamutekiele bua’shi eebapeleeshe bushito bubaadi nshaye Salomone muibatentekiele. Roboame baakitshiine kintu ki buwa. Baayipuishe bakulu ba mu Isaleele, buabadia kumupa lualuulo luadia kulungula muilo. Bakulu, babalangile mfumu’shi, su akita kiakia akimutekie muilo, muilo aushaala ulamate nka kuadi. (1 Bf. 12:3-7) Abimueka’shi Roboame ta baadi mupushe buwa n’elango dibaabamupeele nya, biabia, bayiile akateka elango kui bakuuku baadi mukule nabo pamune. Bano booso balume, babaadi pangi mu bipua 40. Babaadi balombene kuuka ingi mianda ya mu nshalelo. (2 Mya. 12:13) Anka bua uno musango, babaadi bape Roboame elango dibi. Babaadi bamulangie buadia kunyisha kutentekiela muilo bungi bushito. (1 Bf. 12:8-11) Bu bibaadi Roboame mupete malango abidi elekeene, badia kuifubuila kui Yehowa mu luteko, amuteka elango diadia kulonda. Pamutue a biabia, baatshile kitshibilo kia kukumiina kulonda elango adimusankisha, na kutumikila elango dibaamulunguile ba nsongualume. Bipeta bibatukile, bibaadi bubi kui Roboame mpaa na kui muilo wa Isaleele. Bi mumune, malango aatupetaa t’aekalaa nka aa aatukumiina kupusha nya. Anka, su elango ndimeene muiyi di’Efile Mukulu, abitungu tuidikumiine.

7. Kileshesho kia Mfumu Ozyase akitulongiesha kinyi?

7 Mfumu Ozyase, baadi mupele elango. Baatuelele mu kipindi kia ntempelo a Yehowa mubaadi amutuele nka penda ba tshite-muakuidi, na lukalo lua kushiika kabanda. Ba tshite-muakuidi ba Yehowa babaamulunguile’shi: “Obe Ozyase, twe naa kya kulambula Yehowa musengo wa kabanda, anka penda baa-tshiite-mwakwidi.” Ozyase baakitshiine naminyi? Su badia kukumiina elango na kuiyisha kooso, na kukatuka nka paapa mu ntempelo, Yehowa badia kumufuila lusa. Anka, “Ozyase . . . baafiitshile munda.” Buakinyi baadi mupel’elango? Abimueka’shi, baadi apuandikisha’shi, bu biadi mfumu, baadi na matalua a kukita kioso ki’akumiina. Anka, Yehowa ta baadi na mueneno e biabia nya. Pa muanda baakitshiine kintu kiashibaadi na matalua a kukita, Ozyase baakumbile nsudi na ashaala na “nsudi mpaa na kwifuku dya lufu lwaye.” (2 Mya. 26:16-21) Kileshesho kia Ozyase akitulongiesha’shi, sunga tuekadika naminyi, su tuapela nka elango dia mu Bible, Yehowa ta mmulombene kuitukumiina.

BABAADI BAKUMIINE ELANGO

8. Yoobo baakitshiine naminyi pa baabamupeele elango?

8 Mu kuilekeena na bino bileshesho abidimusha bibaatuteemuna, Bible ateemuna dingi, bantu babaadi bedibue miabi pa muanda wa kukumiina elango. Tutale muanda wa Yoobo. Sunga mbibaadi akumiina kusankisha Efile Mukulu, ta baadi mupuidikie nya. Pa baadi mu nkalakashi i bukopo, bekeele na mmueneno e bubi. Ngi buakinyi, babaamupeele elango dia pa butooka, kui Eliwu na Yehowa. Yoobo baakitshiine naminyi? Baadi mukumiine elango na kuiyisha kooso. Bambile’shi: “Nâkulanga bintu byanshanshingûla . . . Byabya, nakwatwa na bûfu, nelanga. Pa wawa mwanda, nealâsha mu nsenga na mu buto.” Yehowa baadi muelele Yoobo miabi, muanda baadi na kuiyisha.​—Yob. 42:3-6, 12-17, EEM.

9. Moyise baakitshiine naminyi nsaa ibaabamupeele elango, na buakinyi mmuikadikie kileshesho ki buwa kuatudi?

9 Moyise, nyi nkileshesho ki buwa bukile kia muntu baadi mukumiine baamuludika, kunyima kuaye kukita kilubilo kikata. Dingi efuku, baadi mufiite munda, akutua kutumbisha Yehowa. Pa muanda wa biabia, Moyise baadi mushimishe kineemo kia kutuela mu nsenga ya mulayilo. (Mb. 20:1-13) Pa baadi Moyise mutekie Yehowa buadia kushituula kitshibilo kiaye, Yehowa baamulunguile’shi: “Tshiba kwakula naami pa uno mwanda.” (Miy. 3:23-27) Moyise ta baafiitshile munda nya. Anka, baadi mukumiine kitshibilo kia Yehowa, Yehowa namu baatungunukile na kumufubisha, bua kukunkusha muilo wa Isaleele. (Miy. 4:1) Yoobo na Moyise, babaadi bakumiine elango booso babidi. Na mbekadikie bileshesho bi buwa biatudia kuambula. Yoobo, baadi mushintuule mmueneno aaye; na ta baadi akimbi kuibingisha nya. Bua Moyise, sunga mbibaadi auku’shi t’akapete kintu kibaadi aata na muulo ngofu, baadi mushaale nka na lulamato kui Yehowa. Bino abilesha’shi baadi mukumiine malango.

10. (a) Mukanda wa Nkindji 4:10-13, awitulongiesha kinyi pabitale bukuashi bu’atupete nsaa y’atukumiina elango? (b) Mmueneno kinyi e buwa baadi muleshe bangi pa baabadi bebape elango?

10 Atupete bukuashi nsaa y’atuambula bileshesho biabadi balekie kui bano bantu baasha lulamato, bu Yoobo na Moyise. (Badika Nkindji 4:10-13.) Bakuetu balume na bakashi be bungi, mbakite n’abo namu bino. Pusha abiakula mukuetu aabetanyina bu Emmanuel, mushaleele mu RDCongo, pabitale elango dibaabadi bamupe: “Bakuetu banyingie mu kikudi ba mu kakongie, p’abaabamuene’shi ne peepi na kupona mu kikudi, babaafikile mu kunkuasha. Naadi mutumikile elango diabo, diankaluila mu mianda ibungi.”b Ungi mbala-mashinda a mu Canada aabetanyina bu Megan, amba bino pabitale elango: “Kiakia kiashinadi na lukalo lua kupusha, ngi kinadi nakio lukalo lua kupusha.” Ungi mukuetu a mu Croatie aabetanyinaa bu Marko, amba namu’nyi’shi: “Naadi mushimishe mashito ande, anka, pantentekiesha, ne mumone’shi elango dibaabampeele, ndinkuashe buandia kunyingisha kipuano kiande dingi na Yehowa.”

11. Nkinyi kibaadi mukuetu Karl Klein muakule pabitale kukumiina elango?

11 Kingi kileshesho kia muntu baadi mupete bukuashi bua kukumina elango, nkia mukuetu Karl Klein, baadi mufube mu kasaka ka Bakunkushi Bakulu. Mu muisambo wa nshalelo aaye, alondo’shi babaamupeele elango di bukopo, kui Joseph F. Rutherford, abaadi naye mu kipuano ki bukopo. Mukuetu Klein ashinkamisha’shi, bua musango wa kumpala, ta baadi musangeele diadia elango nya. Bambile’shi: “Kunyima kua wawa muanda, dingi efuku, pabammuene [mukuetu Rutherford] baadi mumuseme na muloo ooso’shi, ‘nakuimuna Karl!’ Anka, pa muanda wa’shi naadi nka mutapikie kuishimba, naadi mumukumiine nka biinyi biabia. Mukuetu Rutherford bandunguile’shi, ‘Karl, dimuka! Ngiawa Satana akukuata!’ Naadi mukalakashue, namualuula’shi, ‘nnya ta kui muanda mukuetu Rutherford.’ Kadi, baadi auuku’shi ne mumufiitshile munda, aye nkundimusha dingi’shi, ‘bi buwa, kadi dimuka. Diabulu ngiawa e ku mongo koobe.’ Kibaadi aakula nkia biinyi! Nsaa y’atukuatshila mukuetu nsungu, nsaa y’afiki mu kuitulungula kintu kampanda kiadi na matalua a kuitulungula . . . , atubawila Diabulu kibelo bua’shi eetukuate.”c (Ef. 4:25-27) Mukuetu Klein, baadi mukumiine elango dia mukuetu Rutherford. Na kipuano kiabo, kibashadile nka kinyingie.

NKINYI KILOMBENE KUITUKUASHA BUA KUKUMIINA ELANGO?

12. Kuiyisha nkulombene kuitukuasha naminyi bua kukumiina elango? (Misambo 141:5)

12 Nkinyi kilombene kuitukuasha bua kukumiina elango? Abitungu tuikale nka beyishe, bauukie’shi tui bantu bakutue kupuidika, na kui nsaa y’atukutuaa binangu. Nka bu biatuibimonanga kumpala, Yoobo baadi na mueneno e bubi. Anka, kunyima baadi mushitule binangu biaye, Yehowa namu amuelela miabi. Buakinyi? Muanda Yoobo baadi muiyishe. Baadi mulesheshi mmuiyishe, pa kukumiina elango dibaamupeele Eliwu sunga mbibaadi Eliwu mukinga kuadi ngofu. (Yob. 32:6, 7) Kuiyisha, akuitukuasha dingi buatudia kutumikila elango, sunga nsaa y’atupusha’shi ta di buwa, sunga betupa dianka kui muana mukinga ngofu kuatudi. Ungi mukulu a mu Canada amba’shi: “Bu biabidi’shi t’atuimonaa abitumono bangi, tui kuenda kumpala naminyi su t’abetupa elango?” Atue booso, tui na lukalo lua kukimba kikuba kia kikudi kiselele ngofu, bua’shi tuikadikie balungudi na balongieshi ba mukandu wibuwa be buwa​—Badika Misambo 141:5.

13. Mmushindo kinyi watudi balombene kuata elango diatupete?

13 Ata elango bu kileshesho kia kifulo ki’Efile Mukulu. Yehowa, akumiinaa nka kiakia ki buwa buetu. (Nki. 4:20-22) Nsaa y’etulanga, kukiila Kuiyi diaye, mikanda ayipatuula Bible, sunga kui bena Kidishitu banyingie mu kikudi, abilesha bi kifulo kiaye kuatudi. Mukanda wa Bena-Ebelu 12:9, 10 aulesha’shi, “etunyokâ mwanda wa kwitukitshîna bi buwa.”

14. Abitungu tutuule binangu bietu ku kinyi nsaa y’abetupa elango?

14 Tuula binangu biobe nka kuilango, kushi ku mushindo ubaabakupa dianka. Ingi nsaa, tui kupusha’shi elango dibaatupete, ta mbetupe namu dianka mu mushindo wi buwa nya. Eyendo’shi, ya ooso atuusha elango, abitungu akite muaye mooso bua’shi, diikale dibofule bua kuidikumiina.d (Nga. 6:1) Kadi, su nnatue baabapa elango, abitungu tuimeene nka ku ki’atulongiela ku diinyi elango​—sunga tuapusha’shi, ta mbetupe dianka mu mushindo wi buwa. Tubande kuiyipusha’shi: ‘Sunga ntankumiina mushindo ubampa elango, mui kuikadika namu mianda ya binyibinyi su? Nekupela kutala bilubilo bia winyi bampa elango bua kulongiela kuilango dibampa su?’ Abilesha’shi tui na binangu, su tuakimba kintu ki buwa muilango dioso di’abetupa.​—Nki. 15:31.

KUTEKA ELANGO AKUKUKUASHA

15. Buakinyi abitungu tuteki’elango?

15 Bible eetunyingisha bua kuteka elango. Mukanda wa Nkindji 13:10 awamba’shi: ‘Baaba abakumînâ [abakimbi elango] be na binangu.’ Bino mbia binyibinyi! Bano abatekaa malango kushi kutengiela’shi bantu bafikie bebape anka, abendaa kumpala mu kikudi kukila bano bash’abakimbaa elango. Biabia, ata mpàngo ya kutekanga elango.

Bifuatulo biabadi basangie: 1. Mukuetu nsonguakashi aulu bintu ku internete. Akimbi ebaya dipia na mutakataka umunane bikia bikatuka mu kutuka. 2. Yawa mukuetu nsongakashi alesha mukuetu mukashi munyingie mu kikudi bilamba biakiebe kuula.

Buakinyi mukuetu mukashi nsonguakashi atekie mukuetu mukashi munyingie mu kikudi elango? (Tala kikoso 16)

16. Mmu mianda kinyi amutungu’shi tuteki’elango?

16 Mmu mianda kinyi muatudi balombene kuteka elango kui bena Kidishitu netu? Tubande kutala ino ipeela. (1) Mukuetu mukashi atekie mulungudi mukashi auuku kulongiesha kalolo, buadia kumushindikila mu kulonga Bible na bantu, kunyima, amutekie elango buadia kulumbuula mayele a kulongiesha. (2) Mukuetu nsonguakashi e bukupi, akumiina kuula bilamba, biabia, atekie mukuetu mukashi munyingie mu kikudi, buadia kumulungula pa butooka bi mmueneno aaye pabitale bilamba bibasangula. (3) Abaapa mukuetu mulume muisambo wa bantu booso musango wa kumpala. Atekie muntu auuku kuela miisambo kalolo, buadia kumuteemesha p’akitshi muisambo waye, akupu, amupa elango pabitale mbalo yadia kulongamisha. Sunga mukuetu mulume akitakitaa miisambo munda a bipua bi bungi, bi buwa namu ayipushe bangi abauuku kukita miisambo kalolo, bua’shi bamupe malango na eatumikile.

17. Elango ndilombene kuitukuasha mushindo kinyi?

17 Mbingo na mieshi ayifiki, atue booso atukapete malango, a pa butooka sunga ashi a pa butooka. Su bino bietukitshikila, tutentekieshe malongiesha abaatukatuka mu kuisambila. Tushaale beyishe. Tutuule binangu bietu kuilango, kushi ku mushindo w’abetupa dianka. Na tutumikile elango dibaabetupa. Muntu su ngumune a kuatudi, ta mmutandikue na binangu nya. Anka, nsaa ‘y’atuteemesha elango na kukumiina dinyooka,’ Eyi di’Efile Mukulu aditula’shi “atuikala na binangu.”​—Nki. 19:20, NWT.

WE KUALUULA NAMINYI?

  • Nkinyi kibatulongiela ku bileshesho bi mu Bible bia baaba booso babaadi bapele elango?

  • Nkinyi kibatulongiela ku bileshesho bi mu Bible bia baaba booso babaadi bakumiine elango?

  • Nkinyi akiketukuasha bua kukumiina elango?

LOONO 124 Twikale na lulamato

a Muilo wa Yehowa, awuuku muulo wa kupusha na kutumikila malango aatukila mu Bible. Sunga mbiabia, t’abikalaa bibofule bua kukumiina elango. Buakinyi bi biabia? Na mmushindo kinyi watudi balombene kupeta bukuashi bua malango aabetupa?

b Angi mashina mbeashitule.

c Tala Kitenta kia Mulami 1/5/1985 es. 20-27, mu mfualase.

d Mu muisambo aulondo, atukesambila biatudia kutuush’elango na mayele.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu