Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • mwbr21 Mweshi wa 1 esak. 1-10
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (1/2021)

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (1/2021)
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2021
  • Tu mitue twa mianda
  • LUBINGO LWA 4-10/1
  • LUBINGO LWA 11-17/1
  • LUBINGO LWA 18-24/1
  • LUBINGO LWA 25-31/1
  • LUBINGO LWA 1-7/2
  • LUBINGO LWA 8-14/2
  • LUBINGO LWA 15-21/2
  • LUBINGO LWA 22-28/2
Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2021
mwbr21 Mweshi wa 1 esak. 1-10

Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu

LUBINGO LWA 4-10/1

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | BENA-LEVI 18-19

“Lama mwikelo wiselele”

w19.06 28 ¶1

Mushindo wa kwikalwila ku muteo wa Satana

Yehowa baadi mutemune myanda ibubi yoso ibaadi ayikitshi bantu ba angi maumbo, akupu, aye nkulungula bena Isaleele’shi: ‘Tanwambulanga abikitshika mwiumbo dya Kanaana, mwankeenutwesha. . . . Eumbo tanditooshibwe, byabya, nee mwidinyookye bwa bito byaadyo.’ Kwi Efile Mukulu e selele a Isaleele, nshalelo a bena Kanaana baadi bubi mu kipaso kibaadi mumone eumbo bu dishii ditooshibwe.​—Lv. 18:3, 25.

w17.02 20 ¶13

Yehowa baadi akunkusha mwilo waye

13 Bakunkushi ba ingi miilo abadi abakunkushibwa na binangu bya bantu bifudiile. Bu kileshesho, bakunkushi ba bena Kanaana na mwilo wabo abadi abakitshi bibeshi bu kutambuka masandji na bakwabo, balume abatambuka na balume nabo, bantu abatambuka na nyema, kushiika bana babo mu kaalo, na kulangwila ma nkishi. (Beena-Levi 18:6, 21-25) Na dingi, bakunkushi ba bena Babilone na ba bena Ejiipitu tababadi na miiya ya mankenda bu ibadi na mwilo w’Efile Mukulu nya. (Mbadiko 19:13) Anka, mwilo w’Efile Mukulu ubadi aumono kipaso kibaadi bakunkushi babo basha lukumiino abebakankamika bwabadya kulama lulangwilo lwabo lwi selele, bwabadya kwikala bekosole ku mbidi, na bwabadya kusuuka lukyebano kyebano. Abimweneka kalolo’shi Yehowa ngi badi ebakunkusha.

w14 1/7 7 ¶2

Akikyebe kukita Efile Mukulu pabitale myanda ibubi

Nkinyi akikyebe kukitshikila bano basha mutwe wi bukopo abapele kushintuula mashinda aabo na abatungunuka na kukita myanda ibubi? Banda kunangushena pabitale uno mulayilo aunyingisha wa shi: “Bantu balulame na bashi na matope nyi abakashâla pa nsenga. Bakitshi ba bibubi na bashi na kishima, abakebakâsha panka na kwibabinga.” (Myeele 2:21, 22) Bukitshishi bwa bantu bebubi abukyebe kukatushibwa. Mu yawa nshalelo a kufukama, bantu basha kukokyela abakyebe kupososhibwa kapelakapela ku kukutwa kupwidika kubabadi bapyane.​—Beena-Looma 6:17, 18; 8:21.

Mabwe a muulo a mu kikudi

w06-F 15/6 22 ¶11

“Ne na kifulo kikata kya miiya yobe!”

11 Kwikala na bulungantu bwa kupumbuula kubadi mwanda wa kabidi aulesha mu Mwiya wa Moyise’shi Efile Mukulu ekalakashaa bwa bafubi baye. Pabadi bena Isaleele abaumbula mu mafuba aabo, Yehowa badi mwibalungule’shi abadi na kya kulekyela balanda bwabadya kupumbuula mu mafuba aabo. Tababadi na kya kukomboola ntente sunga nfinyo yoso ibadi ayishala mu mafuba aabo nya. Su baluba ntete ya blé mwifuba, tababadi na kya kwalukila mu kwiyikimba nya. Ino ibadi mpángo ya kifulo bwa balanda, beenyi, bana ba nshiye na bakashi kilele. Eyendo’shi bibadi abitungu kwitatshisha bwa kwenda mu kupumbuula, anka bibadi abibakwasha bwa kupela kuteka ka pa lusa​—Bena-Levi 19:9, 10; Miiya Ikituulwe 24:19-22; Misambo 37:25.

LUBINGO LWA 11-17/1

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | BENA-LEVI 20-21

“Yehowa mmulamune mwilo waye munkatshi mwa ingi”

w04-F 15/10 11 ¶12

Okatwele mu​—Mpaladiso su?

12 Kwi mwanda watushii balombene kuluba. Efile Mukulu balungwile bena Isaleele’shi: “Byaabya nulame mayi ooso anneenupa leelo, bwa’shi nwikale n’eshimba dibukopo, bwa’shi nupyaane eumbo dyaanukafikiila, nwidyaate buu dyeenu.” (Miiya Ikituulwe 11:8) Mu mukanda wa Bena-Levi 20:22, 24, abakula bwa yaya nsenga imune’shi: “Lamaayi miiya yande na byubishi byande, dingi nwibifubile, bwa’shi tala dinw’eumbo dyankeenutwesha bwa kwimushaala dyeenusumbuusheena. Pa byaabya ngi pandi mwinulungule’shi: ‘Nnaanwe abapete nsenga yaabo, dingi nnaami enupa yanka buu kintu kyeenu, dino eumbo adyalaala mabeele na buuki.’” Eyendo, bwa kutwela mu nsenga ipya ya mulayilo, bibadi abitungu kwikala mu kipwano kibuwa n’Efile Mukulu. Bibadi pa mwanda wa kukutwa kukokyela kwa bena Isaleele kubadi Efile Mukulu mutadile bena Babilone bwa kwibanyenga nsenga yabo na kwibakatusha mwanka.

it-1-F 1106

Bupyanyi

Mbintu bibabadi abapa mpyanyi sunga baba babaadi na matalwa a kwibipyana kunyima kwa lufu lwa sha nabyo; bintu byoso bi kupeta muntu kwi nkambwa sunga kwi muntu e kumpala kwaye bu bupyanyi. Kishima kya mu kiina Ebelu kyabadi bafubishe nyi nahal (sunga nahalah). Akilesha kupeta sunga kutusha bupyanyi, sunga kintu kampanda kya kupyana mu kifuko. (Mb 26:55; Es 46:18) Kishima yarash abekifubisha ingi nsaa bwa kulesha “kupyana bu mwikulu,” kadi kebungi abekifubishaa bwa “kupeta bupyanyi” kwi muntu betulekyela bwanka. (Kib 15:3; Lv 20:24) Akileshaa dingi “kunyenga sunga kubinga,” bu abikitaa basalayi. (Miy 2:12; 31:3) Bishima bya mu kiina Greke abisambila bupyanyi, bi mu kwipushena na kishima klêros, akilesha “bubale,” akipushisha dingi “kwiabishena” sunga “bupyanyi.”​—Mat 27:35; Bik 1:17; 26:18.

it-2-F 438 ¶5

Toonyi

Kunyima kwa mpeshi a kabutu, Nowa badi mulambule ‘bipangwa abipapama bishii butete’ na ingi nyema. (Kib 8:18-20) Kubanga mu aa mafuku, Efile Mukulu badi mupe bantu matalwa a kudya toonyi, kadi kushii kudya mase. (Kib 9:1-4; pwandjikisha na Lv 7:26; 17:13.) Su tungi toonyi tubadi ‘tushii butete’ mu aa mafuku, abilesha’shi Efile Mukulu badi mukumiine bwabadya kwitulambula bu milambu; muyile abilesha Bible, kumpala kwa’shi mwiya wa Moyise wikale kwanka, takubadi koonyi su nkamune kabadi bu ‘ke butete’ nya. (Lv 11:13-19, 46, 47; 20:25; Miy 14:11-20) Bible t’ashinkamisha bwakinyi abadi abata tungi toonyi bu twi “butete” mu myanda ya lulangwilo nya. Bu kileshesho, sunga bibadi toonyi twi bungi bu toonyi atudiya tungi sunga nyema ifwile, anka toonyi toso tatubadi byabya nya. (Tala HUPPE.) Babadi bakatushe uno mwiya kunyima kwa kilombeno kipya kubanga kufuba, anka bu bibadi Efile Mukulu mwibileshe Mpyele mu kimonwa.​—Bik 10:9-15.

Mabwe a muulo a mu kikudi

it-1-F 1180

KWITAPA PA MBIDI

Mwiya w’Efile Mukulu ubadi ukandjikye bena Isaleele kwitapa pa mbidi pa mwanda wa muntu baafu. (Lv 19:28; 21:5; Miy 14:1) Bwakinyi? Mwanda bena Isaleele abadi mwilo wiselele wa Yehowa, mwilo waye’ye nabene. (Miy 14:2) Na dingi, bibadi abitungu’shi belame ku lulangwilo loso lwa ma nkishi. Byabya, kwitapa pa mbidi bwa kulesha kinyongwa kikile, takubadi kulombene bwa mwilo ubadi auku kalolo akikitshikaa kunyima kwa lufu na auku lukulupilo lwa lusangukilo. (Nda 12:13; Eb 11:19) Akupu, kwibatosha bwa kwitapa pa mbidi bwa kulesha kinyongwa kubadi akulesha bena Isaleele’shi abitungu baleshe kanemo akatungu bwa mbidi ya muntu yabadi bapangye kwi Efile Mukulu.

LUBINGO LWA 18-24/1

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | BENA-LEVI 22-23

“Akitulongyesha misangelo ikata ya ku kipwa”

it-1-F 884-885

Musangelo wa mikate ishii kitatusho

Efuku dya kumpala dya Musangelo wa mikate ishii kitatusho dibadi kikongeno kikata, dibadi dingi bu Sabato. Mwifuku dya kabidi dya 16 dya mweshi bwa Nisane, babadi abatwadila ba tshiite mwakwidi kisaasa kya ntete ya orge ibadi ayimongo kumpala kwa ingi yoso mu Palestine. Kumpala kwa wawa musangelo, muntu su ngumune tabadi mulombene kudya yaya ntete ipya byaikala ibishi, ikangye sunga yabadi bakite nayo mikate. Tshiite mwakwi badi alambula mu kinfwanyi bino bikunwanga bibedi kwi Yehowa pa kupuka kisaasa kya yaya ntete, anka babadi abalambula mulambu wa kushika wa mwana a ngobe a kipwa kimune shi kalema pamune na mulambu wa ntete ipongolwele mwimu wa kitapilo. (Lv 23:6-14) Tababadi abashiiki ino ntente sunga bukula bwayo pa kilambwilo bu bibabangile kukita ba tshiite mwakwidi kunyima nya. Takubadi penda mulambu umune wa byumbulwanga bya kumpala bwa bantu boso sunga bwa kisamba nya, anka kifuko kyoso sunga muntu oso badi na bintu mu Isaleele badi na kya kutwala milambu ya lutumbu mu ino misangelo.​—Efi 23:19; Miy 26:1, 2; tala PRÉMICES.

Kyabipatuula. Kudya kwa mikate ishii kitatusho mu kino kipungo kya ku kipwa kwi mu kwipushena na miiya ibadi Yehowa mupe Moyise i mu mukanda wa Efilu 12:14-20, mwanka mwi mpa na uno mwiya wi mu verse 19: “Mund’a mafuku musamboobidi, tabasangananga kitatusho mu mashibo eenu.” Mu mukanda wa Miiya Ikituulwe 16:3 abetamina mikate ishii kitatusho bu “mikate ya mpombo,” byabya ibadi ayitentekyesha bena Yuda ku kipwa kyoso kukatuka kwabo kwa bukidibukidi mu Ejiipitu (kushibadi kwibalekyele nsaa yabadya kutatusha musabu wabo nya) [Efi 12:34]). Bena Isaleele abadi abatentekyesha pabitale kinyongwa na bupika bubabadi bapososhibwe muyile ano mayi a Yehowa aamba’shi: “Okitshi byabya bwa kutentekyesha mu muwa oobe ooso efuku dyodi mutuukye mwiumbo dya Ejiipitu.” P’abo kuuka bulungantu bubadi nabo mwilo wabo na kuuka’shi Yehowa nyi Mupaashi aabo, bena Isaleele abadi batentekyeshe bwa musango wa kumpala misangeelo ikata isatu ya ku kipwa na kinangu kibuwa.​—Miy 16:16.

it-2-F 527 ¶1

Pantekote

Tababadi abalambula biumbulwanga bibedi bya blé mu mushindo umune na bya orge nya. Bibadi abitungu kukita mikate ibidi na bukula bwa blé bwa bipimo bibidi bya kyekumi bya efa (4,4 l) na kitatusho. Bibadi abitungu kufika nayo ‘ku mashibo kwabo,’ bwa kulesha’shi ibadi nka bu mikate ibabadi abateekye bwa kudya pa kyubishi, kushii bu mikate i pabwayo ya kishila. (Lv 23:17) Abadi abatusha mikate na milambu ya kushiika kaalo, mulambu bwa milwisho, na bana ba mikooko ibidi ilume bwa mulambu wa butaale. Tshiite mwakwidi badi apuku mikate na bana ba mikooko kumpala kwa Yehowa pa kutula maasa aaye muushi mwa mikate na mwa bisudi bya mwana a mukooko, akupu badi ebipuku kumpala na kunyima bwa kulesha’shi badi ebilambula Yehowa. Kunyima kwa kulambula mikate na bana ba mikooko, bibadi abifiki bya tshiite mwakwidi na badi ebidi bu mulambu wa butaale.​—Lv 23:18-20.

w14 1/5 26 ¶11

Okwete kutambuka pamune na ndumbulwilo a Yehowa su?

11 Ndumbulwilo a Yehowa kwete kukimba buwa bwetu petulungula bwa kulonda dino elango dya Mpoolo mutumibwa: “Tutentekyesheyi byatudya kwikankamishena mu kwifuleena na mu kukita kwa bibuwa. Tatukookanga kwenda mu bikongeno byetu bu bi bangi bapwe kukooka. Anka twikale atwikankamisheena bikishekishe pano patumono shi efuku adifiki Kidishitu dimo tadidi pepi.” (Eb. 10:24, 25) Misangeelo ya ku kipwa na bingi bikongeno bya lulangwilo bibaadi abibaka beena Isaleele mu kikuki. Dingi, misangeelo, bu kileshesho Musangeelo wa Tukuma mu mafuku a Neemi, ibaadi ayipa bantu muloo ukile. (Efi. 23:15, 16; Ne. 8:9-18) Atwikala na muloo wi byabya patudi ku bisangilo, na ku bikongeno. Tukite mwetu mooso bwashi bisangilo na bikongeno bitukwashe bwa kwikala banyingye mu kikudi na kwikala na muloo.​—Tt. 2:2.

Mabwe a muulo a mu kikudi

w19.02 3 ¶3

Lama kululama kobe!

3 Bwetu’twe bafubi b’Efile Mukulu, kululama akulesha kufula na kulamata Yehowa n’eshimba dyetu dyoso, na kukita myanda ayimusankisha misusa yoso. Tutaluleyi ingi myanda ayilesha byabadi bafubishe kishima kululama mu Bible. Mu Bible, kishima kya mu kina Ebelu kyabadi baluule bu “kululama” akilesha: kilombane, kishi kalema, sunga kishima. Bu kileshesho, bena Isaleele abadi abalambula Yehowa nyema, na mwiya ubadi awibatekye bwa kulambula nyema ilombane. (Lv. 22:21, 22) Mwilo w’Efile Mukulu taubadi na kya kulambula nyema mutshokokye mukolo, mutshibikye etwi, mutunyikye eyiso sunga nyema e na maladi. Kwi Yehowa bibadi na muulo bwa’shi nyema ekale mushima. (Mal. 1:6-9) Atupusha bwakinyi akuminaa kintu kilombane sunga kishima. Nsaa yatuulu kintu kampanda, byakikala’shi nkikuba, mukanda, sunga kintu kya kufuba nakyo, t’atukuminaa’shi kikale na matubu akata sunga kikutwe lungi lupoolo. Atukuminaa kyakya kikumbane, sunga kishima. Yehowa apushaa nka byabya pabitale kifulo kyetu bwaye, na lulamato lwetu kwadi. Abitungu bikale bilombane, bishima.

LUBINGO LWA 25-31/1

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | BENA-LEVI 24-25

“Kipwa kya Jibile na bulungantu abufiki mu mafuku e kumpala”

it-2-F 137

Bulungantu

Efile Mukulu a bulungantu. Yehowa nyi Efile Mukulu a bulungantu. Badi mufungushe bena Isaleele ku bupika bwa bena Ejiipitu. Badi mwibalungule’shi mafuku oso abakokyela miiya yaye, abadi na kya kwikala mu bulungantu. (Miy 15:4, 5) Davide bakwile pabitale “kufukama” sunga bulungatu bubadi na kya kwikala mu Yeelusaleme mushima. (Mis 122:6, 7) Anka, Mwiya ubadi aulesha’shi su afika mulanda, badi na kya kwipaana bu mpika bwadya kulombasha nkalo yaye na ya kifuko kyaye. Kadi Mwiya ubadi awikasha yawa mwina Ebelu bulungantu mu kipwa kya musambo kya bupika bwaye. (Efi 21:2) Mu kipwa kya Jibile (kibadi kipwa kyoso kya 50), abadi abapalakasha mukandu wa bulungantu mwiumbo dishima. Mwina Ebelu oso badi mu bupika badi apete bulungantu na kwalukila ku nshibo yaaye kwi bupyanyi bwaye.​—Lv 25:10-19; tala JUBILÉ

it-1-F 1107 ¶7

Bupyanyi

Bu byabidi’shi nsenga ibadi ayishala bupyanyi bwa kifuko kimune bwa bipungo na bipungo, tayibadi na kya kudishibwa bwa looso nya. Anka, kuudisha kwa kipindji kya nsenga kubadi muyile bungi bwa bintu byayibadi na kya kutusha, abadi abatala muulo muyile bungi bwa bipwa bya kuumbula bibashala mpa na ku kipwa kya Jibile akilondo, nsaa ibabadi abalusha bipindji byoso bya nsenga kwi ba sha nabyo su tababadi bebikuule kumpala kwa nsaa. (Lv 25:13, 15, 23, 24) Uno mwiya ubadi utale mpa na mashibo e mu lupata lushi lwifunyishwe na bimano, ababadi abamono bu mashibo e mu kisuku. Bwa nshibo ibadi mu lupata lwifunyishwe na bimano, matalwa a kwiyikuula abadi aakitshi penda kipwa kimune kunyima kwa kuudisha, nsaa ayilombana kipwa, yaya nshibo ibadi ayifiki bu ya yawa mwiyiwule. Pabitale mashibo e mu mpata ya bena Levi, matalwa a kwiakuula abadi aatungunuka bwa looso mwanda bena Levi tababadi na bupyanyi nya.​—Lv 25:29-34.

it-2-F 70 ¶2

Jibile

Pababadi abanemeka mwiya wa Jibile, ubadi aukalwila mwilo ku kinyongwa kyatukwete kumona lelo uno mu maumbo ebungi akifiki mu kwabuula bantu mu mishindo ibidi: be na bupeta bukilekile na be na bulanda bukilekile. Bukwashi bubadi abupete muntu ooso ku ino mpángo bubadi abunyingisha mwilo, mwanda takubadi muntu badi afiki musumbushenwe na shibadi bya kupeta mushindo mwanda wa kukutwa kwa makuta, anka muntu oso badi na mushindo wa kutusha bya buntu byaye na ngobesha yaye bwa kukwasha mwilo. Ku bukwashi bwa myabi ibadi Yehowa elela nsenga bwayidya kutusha byumbulwanga na ku bukwashi bwa malongyesha ababadi abapete nsaa ibabadi abakokyela, bena Isaleele abadi abapete bukunkushi na bupeta bupwidikye bilombene kutukila penda kwi teokrasi a binyibinyi.​—Yesh 33:22.

Mabwe a muulo a mu kikudi

w09-F 1/9 22 ¶4

Nsaa yabakukitshina bibubi

Su mwina Isaleele akupila mukwabo bibubi na kumutunya eyiso, Mwiya ubadi utshibe kibawe kimulombene kyabadya kumupa. Anka, yawa abadi batunye eyiso tabadi na matalwa a kukitshina yawa mumutunye sunga mwina kifuko naye bibubi nya. Mwiya ubadi autekye’shi akalubule mwanda waye kwi ba nsushi be na matalwa bwa kwata mpángo ilombanyine. Kuuka kwa’shi muntu akitshina mukwabo mwanda wetombo sunga wibubi abadi na kya kumunyoka muyile mwanda wadi mukite, kubadi akutshinyisha bantu bwa kukitshina bangi bibubi. Anka mwanda taubadi awimeena papa nya.

LUBINGO LWA 1-7/2

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | BENA-LEVI 26-27

“Bya kupeta myabi ya Yehowa”

w08-F 15/4 4 ¶8

Tusumbushene “bintu bya bisumanga”

8 “Mapeta” ngalombene kufika bu efile mu kipaso kinyi? Bwa kwibipusha kalolo, tubande kwata kileshesho ky’ebwe di mwifuba dya mwina Isaleele a kala. Dyadya ebwe abadi balombene kwidifubisha bwa kwibaka nadyo nshibo sunga mudimba. Kadi su bakita nadyo “nkishi a ebwe” sunga kwidifwisha bu “kifwatulo ki buwa” bwa kwibilangwila, dibadi adifiki kintu akikokosha mwilo wa Yehowa. (Lv. 26:1) Mu mushindo umune, makuta e na mbalo yawo. Twi nao lukalo bwa kupeta bintu abitukwasha bwa kwikala na muwa, na twi kwiafubisha kalolo mu mudimo wa Yehowa. (Mul. 7:12; Luk 16:9) Kadi su twatuula kukimba kwa makuta pa mbalo ya kumpala kwa midimo yetu ya bwina Kidishitu, makuta aafiki bu efile eetu. (Badika 1 Timote 6:9, 10.) Mu ino nsenga i bantu be bungi abatulu kukimba kwa makuta pa mbalo ya kumpala, abitungu tushinkamishe’shi tukwete kutungunuka na kulama nkantshinkatshi pabitale makuta.​—1 Tim. 6:17-19.

it-1-F 753 ¶2

Kutshina

Pa mwanda wa mushindo ubadi Yehowa amufubisha na amukitshina myanda, Moyise badi mukite myanda ya kukaanya (héb. : môraʼ) kumpala kwa mwilo w’Efile Mukulu. (Miy 34:10, 12; Efi 19:9) Baba boso babadi na lukumino babadi na kanemo kakata bwa matalwa abadi nao Moyise. Babadi abawuku’shi Efile Mukulu esambaa na Moyise. Bena Isaleele babadi dingi na kya kutshina mbalo iselele ya Yehowa. (Lv 19:30; 26:2) Bino bibadi abipushisha’shi bibadi abitungu bena Isaleele baleshe kanemo kakata bwa mbalo iselele, pa kulangwila Yehowa mu mushindo wakumiina, na kwikala na nshalelo mwipushene na miiya yaye yoso.

w91-F 1/3 17 ¶10

“Butaale bw’Efile Mukulu” bulame eshimba dyobe

10 Yehowa badi mulungule mwilo wa Isaleele’shi: “Anwe balonde miiya yande, su nwalama mayi ande, dingi nweakumbasha, neenupa mpeshi mu mafuku aaye; nsenga aituusha bidiibwa byayo, dingi mitshi ya mapya ayiinupa bikuba byaayo; naatwesha butaale mwiumbo, anulaala kushii kintu akifiki mu kwinukalakasha naakasha mwiumbo nyema i bukyelo, ngoshi taayifiki dimo mwiumbo dyenu. Nantambuka munkatshi mwenu, bwenu, naayikala Efile Mukulu, anwe naamu, anwikala mwilo wande.” (Bena-Levi 26:3, 4, 6, 12) Mwilo wa Isaleele ubadi na kya kwikala mu butaale, mwanda abadi beukalwile kwi beshikwanyi nao, ubadi na bintu bibungi bya ku mbidi na ubadi mu kipwano kibuwa na Yehowa. Bino byoso bibadya kukitshika muyile kipaso kyabakokyela ku Miiya ya Yehowa.​—Misambo 119:165.

Mabwe a muulo a mu kikudi

it-2-F 564

Kipupa

Masaku aafiki mu kusumbushena Miiya ya Yehowa. Efile Mukulu badi mudimushe mwilo wa Isaleele’shi su bakutwa kulama kilombeno kyabo naye, badi na kya kutuma kipupa munkatshi mwabo.’ (Lv 26:14-16, 23-25; Miy 28:15, 21, 22) Mu Bifundwe byoso, bukome bwa mbidi sunga bwa mu kikudi abebumonaa bu mwabi aufiki kwi Efile Mukulu (Miy 7:12, 15; Mis 103:1-3; Nki 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Kibaf 21:1-4), mu kwilekena na byabya, abamonaa maladi bu mulwisho na kukutwa kwa kupwidika. (Efi 15:26; Miy 28:58-61; Yesh 53:4, 5; Mat 9:2-6, 12; Yo 5:14) Byabya, su eyendo’shi Yehowa badi mufwishe mikumbo musango umune kwi bantu bu, nsudi kwi Miriame, kwi Uza na kwi Gehazi (Mb 12:10; 2Mya 26:16-21; 2Bf 5:25-27), abimweneka’shi maladi ebungi na bipupa bibadi abikamba kukwata muntu sunga mwilo ushima bibadi masaku aafiki ku mulwisho wabakitshi. Bano bantu babadi abaumbula penda kibabadi bakune; mbidi yabo ibadi ayikyengye mwanda wa bikitshino byabo bibubi. (Nga 6:7, 8) Bwa baba abepanaa mu mwikelo wibutete wa kutambuka lusandji, Mpoolo mutumibwa akula’shi: Efile Mukulu “mwibatadiile bwa ndakalaka ya mashimba aabo, mu butete bwabalwishiisha mbidi yabo’bo banabeene, . . . Abatambula abo banabeene [efuto] dya kupambuka kwabo.”​—Lom 1:24-27.

LUBINGO LWA 8-14/2

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | MBADIKO 1-2

“Yehowa mmulumbule mwilo waye”

w94-F 1/12 9 ¶4

Lulangwilo lwa Yehowa lwi na mbalo kinyi mu nshalelo eetu?

4 Kishalelo kya bena Isaleele mu kabaaka kibadi akimweneka naminyi obe atadila mwiyilu? Kibadi akimweneka mu kipaso kya kukaanya, tushibo twa mapema twilondene mu milongo, mubadi bantu bafikye ku midiyo isatu sunga kukila, bebungye mu bisaka bya bisamba bisatu kubanga kunundu, kuushi, kutunduka na kupona nguba. Kadi obe atadila pa bwipi, we kumona dingi’shi abadi na kingi kisaka kibadi peepi na munkatshi mwa kishalelo kyabo. Bino bisaka binanka bya tushibo twa mapema tukile bupeela nyi mubadi amushala bena Levi. Munkatshi mwa kishalelo mubadi lupango lutshibule na bilamba mubadi nshibo ibabadi bebakye mu mushindo wipabwao. Ino ibadi “Nshibo ya kufumankeena,” sunga tabernakele, ibadi ibakiibwe kwi bena Isaleele ba “sha binangu” muyile bibadi mpángo ya Yehowa.​—Mbadiko 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Efilu 35:10.

it-1-F 385

Kishalelo

Kishalelo kya bena Isaleele kibadi kikata ngofu. Bungi boso bwa bantu bubabadi bafunde bubadi abufiki ku 603 550 bwa basalayi ba ngoshi, bibadi abitungu kukumbasha bakashi, bana, banunu, balemane, bena Levi 22 000, na “kibumbu kishima kya bantu” kibayile nabo,​—bungi boso bubadi bufikye ku 3 000 000 sunga kukila. (Efi 12:38, 44; Mb 3:21-34, 39) Mbalo ya kushala buno bungi boso ibadi na kyakwikala ikata byabya; na mpwandjikishi ya bantu ngilekene bikata bwa uno mwanda. Pababadi batule kishalelo kyabo mu kipya kya Moabe kibadi akitalena na Yediko, kibadi kibangile ku “Bete-Yeshimote mpaa na ku Abele-Shiitime” muyile byabalesha.​—Mb 33:49.

Mabwe a muulo a mu kikudi

it-2-F 767

Kufundjisha mashina

Kubadika bungi bwa mwilo, abadi abakamba kubadika kw’ishina dya kifuko muyile kwilondena kwa bankambwa, muyile kisamba na ku nshibo. Tabibadi penda bu kubadika bungi bwa mwilo nya. Kufundjisha mashina kwa mwilo akwisambila Bible kubadi akukwasha bwa myanda ibungi, bu kufuta bitadi, kutwela mu mudimo wa busalayi sunga (pabitale bena Levi) bwa kwibasangula ku midimo ya nshibo ya kishila.

LUBINGO LWA 15-21/2

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | MBADIKO 3-4

“Mudimo wa bena Levi”

it-2-F 655 ¶1

Tshiite mwakwidi

Mu kilombeno kya Mwiya. Pabadi bena Isaleele mu bupika, Yehowa badi mwikashe bana mbedi boso ba bena Isaleele beselele nsaa ibadi mwipee bana mbedi ba mu Ejiipitu ku kipupa ky’ekumi. (Efi 12:29; Mb 3:13) Bana mbedi boso babadi abafiki bu ba Yehowa na bibadi abitungu’shi bamufubile mu mudimo wipabwao. Efile Mukulu badi na kya kupa bano bana mbedi ba bena Isaleele bu tshiite mwakwidi na bu balami ba mbalo iselele. Anka, badi mukumine muyile mpángo yaye bwa kusangula bana balume ba ku kisamba kya bena Levi bwa kukita uno mudimo. Nyi bwakinyi badi mutadile bana mbedi balume ba bena Levi pa mbalo ya bana mbedi balume ba bingi bisamba 12 (ba mu lutandwa lwa Efrayime na lwa Manase, bana ba Yosefe abadi abebabadika bu bisamba bibidi). Pababadikile bungi ungi musango, abadi basangane’shi bungi bwa bana mbedi bashibadi bena Levi kubanga pa mweshi umune nkukamina babadi bakile bungi bwa bana balume ba bena Levi na 273, nyi bwakinyi Efile batekyele muulo wa nkuulo wa shekele itano (11$) bwa mwana ooso a ku bana 273, ano makuta abeapeele Aarone na bana baye. (Mb 3:11-16, 40-51) Kumpala kwa kutusha ano makuta, Yehowa badi mupwe kutula pa bula bana balume ba mu kifuko kya Aarone ba mu kisamba kya Levi bwabadya kwikala ba tshiite mwakwidi ba mu Isaleele.​—Mb 1:1; 3:6-10.

it-2-F 133 ¶1

Bena Levi

Midimo yabo. Bena Levi abadi ba mu bifuko bisatu bya bana ba Levi: Gershone (Gershome) Kehate na Merari. (Kib 46:11; 1Mya 6:1, 16) Pababadi mu kabaaka, kyoso kya ku bino bifuko abadi bekitule mu mbwipi bwa tabernakele. Kifuko kya Kehate kya Aarone kibadi kumpala kwa tabernakele dya lupese lwa kutunduka. Bangi bena Kehate babadi lupese lwa kuushi, bena Gershone abadi lupese lwa kupona na bena Merari lupese lwa kunundu. (Mb 3:23, 29, 35, 38) Bena Levi babadi na bushito bwa kwibaka, kupongola na kutwala tabernakele. Pabadi apalombana nsaa ya kukatusha kishalelo, Aarone na bana baye abadi abayisha kilamba kibadi kitshibuule mbalo ya Kishila na Ikile Kishila na kupuuta mushete wa kilombeno, bilambwilo na bingi bintu bya kishila. Bena Kehate abadi abatwala bino bintu. Bena Gershone abadi abatwala bilamba bya nshibo ya kitànda, kibwikilo kyakyo, kilamba kya kushika etaata, bilamba bya kwembelesha na bilamba bya kushikiila kitwelelo kya kitànda (abimweka kushii mpaka’shi mbilamba bya tabernakele aye nabene), na bena Merari abadi abatala ntempa ya kishalelo, mitandalo yakyo, misungo yakyo, bitakyo byakyo, biluu byakyo na myoshi yakyo (myoshi ibadi iifunyishe lupango lwa tabernakele).​—Mb 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.

it-2-F 133 ¶3

Bena Levi

Mu mafuku a Moyise, mwina Levi badi na kya kukita midimo yooso kubanga mu bipwa 30, bu mudimo wa kutwala bintu bya tabernakele bibabadi abatentuula. (Mb 4:46-49) Abadi na kya kukita ingi midimo kubanga mu bipwa 25, kadi abimweneka’shi tayibadi midimo ibukopo bu kutwala kwa tabernakele. (Mb 8:24) Mu mafuku a Mfumu Davide, abadi bayishe bino bipwa mu 20. Kabingilo kabatushile Davide nka’shi tababadi dingi na kya kutwala tabernakele (ababadi na kya kupyanyikisha na ntempelo). Midimo ya kukita bu kitungo ibadi ayimana nsaa ayilombasha mwina Levi bipwa 50. (Mb 8:25, 26; 1Mya 23:24-26; tala ÂGE.) Bena Levi abadi bepane mu kuuka miiya mwanda bibadi abitungu’shi beyibadikye kumpala kwa bantu bebungi na kwiyilongyesha mwilo.​—1Mya 15:27; 2Mya 5:12; 17:7-9; Ne 8:7-9.

Mabwe a muulo a mu kikudi

w06-F 1/8 23 ¶13

Ikala na binangu​—na otshine Efile Mukulu!

13 Bu bibadi Yehowa mumukwatshishene, Davide badi munyishe kumukulupila na kumutshina. (Misambo 31:22-24) Misango isatu ibadi Davide mutule kutshina kw’Efile Mukulu ku lupese, badi mupete masaku akata. Musango wa kumpala ubadi pabatshile kitshibilo kya kutwadisha mushete wa kilombeno ku Yeelusaleme na etempu, kushii ku mapampa a bena Levi muyile bibadi abitekye Mwiya. Nsaa ibadi Uza badi atambusha etempu mukwate mushete wa kilombeno bwaudya kupela kupona, Yehowa badi mumwipee musango umune bwa ‘kupela kutshina Efile Mukulu.’ Eyendo, Uza bakitshine mulwisho ukile bukata, anka Davide nyi badi nsulo a uno mwanda ubadi ukitshikye mwanda wa kukutwa kunemeka Mwiya ubadi utule Yehowa. Kutshina Efile Mukulu akulesha kukita myanda muyile byakumina.​—2 Samwele 6:2-9; Mbadiko 4:15; 7:9.

LUBINGO LWA 22-28/2

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | MBADIKO 5-6

“We kwambula Banazi naminyi?”

it-2-F 381-382

Banazi

Bantu babadi mu mutshipo wa bunazi, abadi na kya kunemeka ino miiya ikata isatu: (1) Tababadi na kya kutoma bintu abikolwana; sunga kudya kintu kikitshibwe na nfinyo, byabikala nfinyo ya bulese, imongye sunga yume, sunga kutoma mema aayo mu mishindo yayo yoso. (2) Tababadi na kya kutshiba nyene ya ku mitwe kwabo. (3) Tababadi na kya kukuma kitanda, sunga kya mukwabo mwina kifuko bu​—nshaye, nyinaye, mukwabo mulume sunga mukashi.​—Mb 6:1-7.

Mutshipo wi pabwao. Muntu badi na kya kukita uno mutshipo, badi kya kwikala bu ‘Munazi [kwamba’shi, kwilambula bwa kwikala na nshalelo e pabwaye] bwa kufubila Yehowa,” kushii bwabadya kumutumbisha kwi bangi bantu sunga kwilesha bikilekile bwa byakwete kukita. Anka, ‘mu mafuku ooso a Bunazi bwaye, badi eselele kumpala kwa Yehowa.’​—Mb 6:2, 8; pwandjikisha na Kib 49:26.

Miiya ibabadi batekye Banazi bwabadya kunemeka ibadi na muulo ukata na kupushisha myanda kampanda mu lulangwilo lwa Yehowa. Banazi abadi nka bu ba tshiite mwakwidi bashibadi bya kukuma kitanda sunga mwibatande mwanda wa mudimo wabo wiselele. Pa mwanda wa mashito aabo, tshiite mwakwidi mukata e panundu na ba tshiite mwakwidi, tababadi na matalwa a kutoma nfinyo sunga bingi bitomwanga abikolwana pababadi abalombasha midimo yabo iselele kumpala kwa Yehowa.​—Lv 10:8-11; 21:10, 11.

Dingi, Banazi (Mu kina Ebelu, nazir) abadi na kya kuleka ‘nyeene ya ku mitwe yabo kushii kwiyitshiba,’ bu kitundwilo kibadi akikwasha bantu boso bwa kumona bwiselele bwa banazi. (Mb 6:5) Kino kishima kimune kya mu kiina Ebelu nazir abadi abekifubisha mu kwipushena na nfinyo “ishii isooswele” mu kipwa kya sabato na kya Jibile, mwanda bibadi bipwa bya kishila. (Lv 25:5, 11) Abitukanyisha pa kumona dingi’shi ku kataato ka oolo kabadi ku lubango lwa tshiite mwakwidi mukata e panundu kubadi kufunde’shi: “Bwiselele mbwa Yehowa” abadi abeketamina bu “kitundwilo kya kushidila [Mu kina Ebelu, nezer, akifiki ku kishima nazir].” (Efi 39:30, 31) Mu mushindo umune, ntshibilo a nyene e pabwaye sunga kituuto kibadi na nakyo ba mfumu bababadi abasangula mu Isaleele, abadi abekitamina dingi bu nezer. (2Sam 1:10; 2Bf 11:12; tala CONSÉCRATION ; COURONNE.) Mu kakongye ka bena Kidishitu Mpoolo mutumibwa bakwile’shi bana bakashi nyi ba kwikala na nyene i bula. Bibadi abitentekyesha mwana mukashi’shi e pa mbalo ilekene na ya mwana mulume; ashinguule’shi e na kya kukookyela mpángo yabadi batuule kwi Efile Mukulu. Byabya mwiya bu wa​—kupela kutshiba nyene (mwanda ushi ulombanyiine mwana mulume), kupela kutoma nfinyo su ngipeela mpaa na kwilama ku myanda yoso ibutete​—bibadi abilongyesha Munazi muulo wa kwishidika na kulamata n’eshimba dyoso ku kikyebe ky’eshimba dya Yehowa.​—1Kod 11:2-16; tala CHEVEUX; POILS; COUVRIR LA TÊTE (SE); NATURE.

Mabwe a muulo a mu kikudi

w05-F 15/1 30 ¶2

Nkonko ya bantu ababadikaa

Samesone, badi Munazi mu mushindo wilekene na bangi. Kumpala kwa kutandjikwa kwa Samesone, mwikeyilu a Yehowa balungwile nyin’aaye shi: “Okemita, okatande mwana mulume. Bwembe tabukidilanga ku mutwe waaye mwanda uno nsongwalume ekala Munazi a Efile byatshile munda mwa nyin’aaye; aye ngi abanga kupaasha Isaleele kw’eyasa dya bena Filistina.” (Bans 13:5) Samesone tabadi mwele mutshipo wa Bunazi. Badi Munazi pa mwanda Efile Mukulu nyibadi mumutuule, na Bunazi bwaye bubadi bwa muwa ushima. Mwiya wa kupela kukuma kitanda taubadi umutale nya. Su bibadya kukitshika’shi bakumu kitanda mu masaku, mmushindo kinyi ubadya kubanguula dingi kwikala Bunazi, aku namu badi mutandjikye nabo, na bubadya kushaala munda mwa muwa waye ushima? Abimweneka patooka’shi miiya itale Bunazi bwa muntu munda mwa muwa waye ushima, ibaadi ilekene na bano bakumiine kwikala Banazi mu’bo banabeene.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu