Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • mwbr22 Mweshi wa 1 esak. 1-9
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bia Buina Kidishitu na mudimo wetu (1/2022)

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bia Buina Kidishitu na mudimo wetu (1/2022)
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2022
  • Tu mitue twa mianda
  • LUBINGO LUA 3-9/1
  • LUBINGO LUA 10-16/1
  • LUBINGO LUA 17-23/1
  • LUBINGO LUA 24-30/1
  • LUBINGO LUA 31/1–6/2
  • LUBINGO LUA 7-13/2
  • LUBINGO LUA 14-20/2
  • LUBINGO LUA 21-27/2
  • LUBINGO LUA 28/2–6/3
Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2022
mwbr22 Mweshi wa 1 esak. 1-9

Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bia Buina Kidishitu na mudimo wetu

LUBINGO LUA 3-9/1

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | BANSUSHI 15-16

“Kupana muntu​—kikitshino kikile bubi!”

w12-F 15/4 8 ¶4

Kupana muntu​—Kitunduilo kia mafuku a ku nfudilo!

4 Kia kumpala, tubandeyi kuisambila Dalila, ababadi bafule kui Samesone. Bibaadi abitungu’shi Samesone alue na bena Filistine bua kukaluila muilo w’Efile Mukulu. Pabo kuuka pangi’shi Dalila ta badi mufule Samesone, ba mfumu batano ba bena Filistine, abamupele makuta e bungi bua’shi ebasokuele kubaadi akutukila bukome bua Samesone bua’shi bamuipe. Bu bibadi akimbi buwa buaye, Dalila bakuminyine. Kadi batompele misusa isatu bua’shi Samesone amusokuele pe bukome buaye, anka ta badi mumulungule. Pa muanda wa biabia, batungunukile na kumukalakasha “kuifuku n’efuku, amulungulanga nka wawa muanda.” Ku nfudilo, bino bibadi ‘bikokeshe Samesone.’ Nyi buakinyi bamulunguile’shi, kasha tabamutshibile nyene, su beitshiba, ashimisha bukome buaye. Pabaukile biabia, Dalila baladishe Samesone pa mikolo yaye, aye nkumutshiba nyene, na akupu aye nkumuleka mu masa mua beshikuanyi baye bua’shi bamukitshine kioso kiabakiebe. (Bans. 16:4, 5, 15-21) Dalila badi mukite muanda wa buufu. Pa muanda wa malaka, badi mupane muntu badi mumufule.

w05-F 15/1 27 ¶5

Mianda ikata ya mu mukanda wa Bansushi

14:16, 17; 16:16. Kuela muntu tuleo na kudila, nkulombene kuluisha kipuano kienu naye.​—Nkindji 19:13; 21:19.

w12-F 15/4 11-12 ¶15-16

Kupana muntu​—Kitunduilo kia mafuku a ku nfudilo!

15 Bantu beyibakishene, mbalombene kushala na lulamato kui muina dibaka nabo naminyi? Eyi di’Efile Mukulu adiamba’shi: “Sanka na mukashi [sunga mulume] a ku bukinga bwobe” na, “Sanka na mukashi [sunga mulume] oodi mufule.” (Nki. 5:18; Mul. 9:9) Pabakuete kuenda na kukula, abitungu mulume na mukashi “banyingishe” kipuano kiabo ku mbidi na mu binangu. Kuamba’shi muntu oso apasukile muinaye, bakishe nsa pamune, na bekale belamitshishene ngofu. Bakite muabo moso bua kulama eyibakishi diabo na kulama kipuano kiabo na Yehowa. Bua kukita bino, abitungu mulume na mukashi bekale abalongo Bible pamune, bekale na kiubishi kia kulungula mukandu wi buwa pamune, na kuteka pamune miabi ya Yehowa.

SHALA NA LULAMATO KUI YEHOWA

16 Kui bena kakongie abadi bakite miluisho na babadi “basaashile n’eyi di bukopo bua’shi bekale na lukumiino lwi buwa.” (Tite 1:13) Bua bangi, muikelo wabo ubadi autungu’shi, batushibue mu kakongie. Baba boso “baludiikibue,” dinyoka ndibakuashe buabadia kunyinga dingi mu kikudi. (Eb. 12:11) Tui kukita kinyi su muina kifuko netu sunga kuku etu a p’eshimba atushibua mu kakongie? Yaya nsa, lulamato luetu lui mu masaku, kushi kui yawa muntu kadi kui Efile Mukulu. Yehowa kuete kuitutala bua kumona su atulondo muiya waye awamba’shi, t’abitungu tuikale mu kipuano na muntu su ngumune mutushibue mu kakongie.​—Badika 1 Bena-Kodinda 5:11-13.

Mabue a muulo a mu kikudi

w05-F 15/3 27 ¶6

Samesone badi mobeshe ku bukuashi bua bukome bua Yehowa!

Samesone badi na kepatshila kamune: kulua na bena Filistine. Badi ashala ku nshibo ya ndumba a mu Gaza bua kulua na beshikuayi b’Efile Mukulu. Samesone badi na lukalo lua kupeta mbalo ya kulala mu kibundi kia beshikuanyi, na ino mbalo beyipetele kua ndumba. Samesone ta badi na lukalo lua kutambuka lusandi na uno muana mukashi. Bakatukile kua uno muana mukashi munkatshi mua bufuku, aye nkushimuna kiibi na ntempa yakio, akupu aye nkuenda nakio kunudu kua muengie, pepi na Hebrone, mu bilometre 60. Badi mukite bino ku bukuashi bua bukome bubadi bumupe Efile Mukulu.​—Bansushi 16:1-3.

LUBINGO LUA 10-16/1

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | BANSUSHI 17-19

“Kupela kukokiela miya y’Efile Mukulu akufuishaa nkalakashi”

it-2-F 278

Mika

1. Muina Efraime. Mika badi muibe nyinaye makuta 1 100 a argent, aye nkukutua kukokiela ku muiya wa muanda wa ku Miiya Ekumi (Efi 20:15). Pabadi muakule na amualuisha anka, nyinaye bakuile’shi: ‘Ami nabêne nakiebe kulambula aa makuta a argent kui Yehowa, pa kuiasungulushisha, nkukitshisha nkishi akekala obebe muan’ande. Kiakia nyi kipaso kyande kyankwalwisha anka.’ Akupu aye nkuata makuta 200 a argent nkukeapa nsendue a bilonda badi musee “nkishi, amubamba na argent musungule,” akupu abo nkutula yawa nkishi mu nshibo ya Mika. Uno Mika badi na ‘kadimbo ka kulanguila b’efile,’ badi mukite efode na terafime, akupu aye nkutula muana aye bu tshite-muakuidi aye. Sunga ino mpango ibadi ayilesha bu ya kutumbisha nayo Yehowa, tayibadi buwa muanda ibadi ikutuene na muiya ubadi aukandika lulanguilo lua ma nkishi. (Efi 20:4-6) Na yaya mpango tayibadi yate tebernakele a Yehowa na ba tshite-muakuidi baye na muulo. (Bans 17:1-6; Miy 12:1-14) Kunyima, Mika batshile Yonatane muikulu a Gershome, muana a Moyise ku nshibo kuaye, bua’shi kano ka nsongualume kekale tshite-muakuidi aye. (Bans 18:4, 30) Mika badi asanka’shi bakitshi bi buwa, aku namu badi mu kilubilo, aye nkuamba’shi: “Binobino nawuku’shi Yehowa ankitshina kalolo.” (Bans 17:7-13) Aku namu Yonatane ta badi sunga muikulu a Arone, nyi buakinyi ta badi sunga mulombanyine mudimo wa bu tshite-muakuidi; na bino bibadi binyishe kutamisha kilubilo kia Mika.​—Mb 3:10.

it-2-F 278-279 ¶3

Mika

Kunyima, Mika na kisaka kia bana balume abadi balonde bena Dane. Nsa ibabebabangile, na nsa ibabebepuishe kiabakiebe, Mika bakuile’shi: ‘Nubata tshite-muakuidi ande, mpa na b’efile bandi mukitshishe nubende nabo, nashala minue bisumanga, biabia tanungipusha’shi a nkinyi?’ Anka bana ba Dane abadimuishe Mika’shi, su batungunuka na kuibalonda, na kuibela tuleo, abalu naye. Pabamuene’shi bena Dane be bukome kukila bantu baye, Mika balukile kuaye. (Bans 18:22-26) Kunyima, bena Dane abadi bataatshishe lupata lua Laishe, abo nkuipebaka kibundi kia Dane. Yonatane na bana baye abafikile ba tshite-muakuidi ba bena Dane, abadi “balame nkishi badi Mika mukite, aye nkulala sunga’shi nkuikala kuanka mafuku oso abekele nshibo y’Efile mukulu [tabernakele] mu Shilo.”​—Bans 18:27-31.

Mabue a muulo a mu kikudi

w15 1/12 15 ¶6

Kwaluula Eyi dy’Efile Mukulu mu mushindo aupushika

6 Lelo uno twi na bishinkamiisho bibungi abileesha’shi abitungu tufube n’eshina dy’Efile Mukulu. Mu Bible mupya a Traduction du monde nouveau a mu 2013 mwi eshina dy’Efile Mukulu misango 7 216. Babatenteka dyanka misango isamombo kukila mu Bible mukulu. Mbakumbashe misango itano mwanda mbasangane eshina dy’Efile Mukulu mu Mifungofungo ya ku Kalunga Kafwe yabadi bapete binobino. Ino misango itano mbeyisangane mu mukanda wa 1 Samwele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Musango wa kasamombo, wi mu Bansushi 19:18, mbeukumbashe mwanda mbeupete mu kukimbuula mu ma maniskri a Bible a kala.

LUBINGO LUA 17-23/1

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | BANSUSHI 20-21

“Tungunuka na kuipusha Yehowa”

w11-F 15/9 32 ¶2

We kuambula Finease nsa yodi mu nkalakashi su?

Kunyima kua kulala na mukashi a ungi muina Levi pabukopo na kumuipaa kui bena Gibea, ba mu kisamba kia Benyamine, biabia bingi bisamba bibayile mukutuka bena Benyamine ngoshi. (Bans. 20:1-11) Abadi batekie bukuashi bua Yehowa kumpala kua nkalua, anka abadi bebatshokole misango ibidi, na abo nkuipa bantu be bungi. (Bans. 20:14-25) Abadia kuamba’shi, Yehowa ta mupushe nteko yabo? Yehowa badi akumina’shi, bakanyokie baba abadi bakite bi bubi su?

w11-F 15/9 32 ¶4

We kuambula Finease nsa yodi mu nkalakashi su?

Bino abitulongiesha kinyi? Ingi mianda i mu kakongie ngilombene kutungunuka sunga bakulu betatshisha na ba teka bukuashi kui Efile Mukulu. Su bino biakitshika, abitungu bakulu batentekieshe ano mayi a Yesu: ‘[Tungungukayi na] kuteka, anukapeebwa; [tungunukayi na] kukimba, anukapete; [tungunukayi na] kukookola, abenushitwila.’ (Luka 11:9) Sunga lualulo lua ku luteko luamueka bu lubayisha, abitungu bakulu bekale bashinkamishe’shi Yehowa akalula pa nsa yadi mutshibe.

Mabue a muulo a mu kikudi

w14 1/5 31 ¶4-6

Oukanga uno mwanda su?

Mushindo kinyi ubaabadi abatumika na tupukumisha-mabwe [ndundo a tonyi] mu ngoshi ya kala?

Kapukumisha-mabwe nyi kina ngoshi kibaadi Daavide mwipe nakyo Goliate. Abimweneka shi Daavide baadi mulongye bya kutumika na kino kina ngoshi mu bipwa bibaadi mulami a mikooko ya nshaaye.​—1 Samwele 17:40-50.

Kapukumisha-mabwe nkasodibwe ku bifwatulo bya kala bya mu Ejiipitu na mu Asirii. Kabaadi na kisokya ki bu kafuko ke mwasa lupese kakumbeene kwikala ka musokya sunga kilamba. Abaadi abekanyaa ku myoshi ibidi. Muntu atumika naako baadi ele mu kisokya minoono ya mabwe i na centimetre 5 sunga 7,5 mu bukata na ikumbeene kwikala bushito bwa grame 250. Akupu baadi apuku kapukumisha-mabwe kunundu kwa mutwe waaye na kuposola mooshi umune, nyi paapa ebwe adituuku na kwenda na bukome booso nka mbalo yeditumu.

Mu Moyen-Orient mbashuule minoono ibungi ya mabwe ibaabadi abaasa na tupukumisha-mabwe mu ngoshi ya kala. Basalayi abauku ngoshi kalolo abaadi abaasa mabwe akumbeene kwenda lubilo lwa bilometre 160 sunga 204 ku nsaa umune. Basha binangu mu myanda ya kala tabe na binangu bimune su kala abaadi abatumika na kapukumisha-mabwe bu byabatumikaa na buta nya, kadi ako kabaadi akayipayishena.

LUBINGO LUA 24-30/1

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | LUUTA 1-2

“Kimba kifulo ki na lulamato”

w16.02 10 ¶5

Ambula bakuuku ba Yehowa

5 Kifuko kya Luuta kibaadi kishaale ku Moabe. Baadi mulombeene kwaluka kwabo, na bakwabo babaadya kumubamba. Baadi auku bantu, ludimi na bipikwa bya ku Moabe. Naomi tabaadi bya kupa Luuta bino bintu ku Beteleeme nya. Akupu Naomi bapushishe moo mwanda tabaadi mulombeene kumupetela mulume sunga nshibo. Nyi bwakinyi Naomi bamulungwile bwa kwalukiila ku Moabe. Nka bu bibatukatuka mu kumona, Opa ‘balukiile kwi mwilo waaye na kwi b’efile baaye.’ (Luuta 1:9-15) Anka Luuta baatshile kitshibilo kya kupela kwaluka kwi mwilo waaye na b’efile baabo ba madimi.

w16.02 10 ¶6

Ambula bakuuku ba Yehowa

6 Abimweneka’shi Luuta baalongyele pabitale Yehowa kwi mulum’aye sunga kwi Naomi. Balongyele’shi Yehowa mmwilekeene na b’efile ba mu Moabe. Baadi mufule Yehowa na kuuka’shi mmulombeene kumufula na kumulangwila. Nyi bwakinyi Luuta baatshile kitshibilo kibuwa. Balungwile Naomi’shi: “Mwilo wobe awikala mwilo wande, n’Efile Mukulu oobe Efile ande.” (Luuta 1:16) Abitukumu ku mashimba patunangusheena kifulo kya Luuta kwi Naomi. Kadi mwanda wa kukaanya nyi nkifulo kya Luuta kwi Yehowa. Uno mwanda ubaadi ukemeshe na Boaze, baadi mumukaanyishe p’aye ‘kufika mu kukimba kifwamino’ mu mbaba ya Yehowa. (Badika Luuta 2:12.) Bishima bibaadi byakule Boaze abitutentekyesha abifiinyikaa kana ka koonyi mu mbaba ya nyinaako bwa’shi bekakalwile. (Misambo 36:7; 91:1-4) Mu mushindo umune, Yehowa baadi mukalwile Luuta na kifulo kyooso na kumufuta bwa lukumiino lwaye. Efuku su ndimune, Luuta tamumone’shi baatshile kitshibilo kibubi nya.

Mabue a muulo a mu kikudi

w05-F 1/3 27 ¶1

Mianda ikata ya mu mukanda wa Luuta

1:13, 21​—Yehowa badi muikashe nshalelo a Naomi bukopo na’shi naye badi nsulo ya makienga aye su? Nya, na dingi Naomi t’amba’shi Efile Mukulu nyi nsulo ya malua aye. Pa muanda wa yaya yoso mianda ibadi imukitshikile, Naomi badi mupuandikishe’shi Yehowa mumufitshile munda. Badi mufudiile na kuipusha bi bubi. Na dingi, mu aa mafuku kutanda abadi abekumono bu muabi w’Efile Mukulu, anka bu nkunga bu mulua. Kukutua bekulu na kufuisha bana babidi, kubadi kutakule Naomi bua kuipusha pangi’shi, Yehowa bamuisha milongo.

LUBINGO LUA 31/1–6/2

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | LUUTA 3-4

“Ikala na nkumo i buwa na weilame”

w12-F 1/10 22 ¶5

‘Mukashi e na ngikashi i buwa’

Eyi di buwa na dia kalolo dia Boaze dibanyingisha Luta. Boaze bamulunguile’shi: “Yehowa akuelele muabi, muanande. Bolesha kifulo ki na lulamato kiobe uno mususa mu kipaso ki buwa kukila mususa wa kumpala, pakupela kulonda ba nsongualume balanda sunga ba mpeta.” (Lut 3:10, NWT) “Mususa wa kumpala” nguno ubadi Luta muleshe Naomi kifulo ki na lulamato, p’aye kualuka naye mu Isaleele na kulombasha nkalo yaye. “Uno mususa” nguawa wabadi paapa. Boaze badi mummone’shi, nsonguakashi bu Luta badi mulombene kukimba mulume ki nsongua, biekala mulanda sunga mpeta. Anka, Luta ta badi akumina kukitshina penda Naomi bi buwa nya, badi dingi akumina kukitshina mulume a Naomi badi mufue kalolo. Ta badi akumina kushimisha eshina dia mufue muiumbo diaye. Bibadi bibofule bua’shi Boaze amone’shi uno nsonguakashi t’akimbaa penda buwa buaye.

w12-F 1/10 23 ¶1

‘Mukashi e na ngikashi i buwa’

Luta badi mupushe muloo wi bungi pabadi mupushe Boaze akula’shi, bantu be bungi abamuuku bu ‘mukashi e na ngikashi i buwa’! Kushi mpaka, lukalo luaye lua kuuka Yehowa na kumufubila, lubadi lukite bia’shi ekale na ino nkumo. Badi muleshe kalolo na kuitula pa mbalo ya Naomi na muilo waye, pakukumina kuubila nshalelo na bipikua bipia. Su tuambula lukumino lua Luta, atukitshina bangi mianda na kalolo na kunemeka nshalelo na bipikua biabo. Su tubakitshi biabia, atuukibua bu bantu be na nyikashi i buwa.

w12-F 1/10 24 ¶3

‘Mukashi e na ngikashi i buwa’

Boaze badi muibakile Luta. Mafuku kunyima, bible alesha’shi: “Yehowa baamupeele bunambutwile, dingi batandjile muana mulume.” Bana bakashi ba mu Beteleme abelele Naomi muabi na kutumbisha Luta, p’aye kulesha Naomi kalolo kukila bibadia kukita bana balume musambo. Kunyima, Bible alesha’shi, muana a Luta bafikile nkambu’aye na Mfumu mukata Davide. (Lut 4:11-22) Davide namu bafikile nkambu’aye na Yesu Kidishitu.​—Mateo 1:1.

Mabue a muulo a mu kikudi

w05-F 1/3 29 ¶3

Mianda ikata ya mu mukanda wa Luuta

4:6​—Mu mushindo kinyi mubadi mukuudi mulombene “kuluisha” bupianyi buaye pakukulana? Kia kumpala, su muntu bafiki mulanda, na’shi abitungu apane kipindi kiaye kia nsenga kia bupianyi, mukuudi badi na kiakutusha makuta mupunda bipua bibashala mpa na ku Jibile alondo. (Bena-Levi 25:25-27) Kukita bino kubadi akupeelesha muulo wa kipindi kiaye kia nsenga. Kia kabidi, mukuabo na mukuudi badi panka nsa ibabadi bakuule efuba, ta badi na matalua a kupiana diadia efuba, nka muana ababadi na kia kutanda kui Luta nyi badi na matalua.

LUBINGO LUA 7-13/2

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | 1 SAMWELE 1-2

“Funguila Yehowa eshimba diobe mu luteko”

ia 55 ¶12

Baadi mufungwile Efile Mukulu eshimba dyaye mu luteko

12 Aana mmulekyele bafubi booso b’Efile Mukulu kileshesho kibuwa pabitale luteko. Yehowa atekye bafubi baaye bwa kumufungwila mashimba, kushii kwialasheena, kumusumbwila twinyongoshi twabo tooso anka bi mwana mukulupile mwi nshaye sha kifulo. (Badika Misambo 62:8; 1 Beena-Tesalonika 5:17.) Mpyeele mutumibwa baadi mufunde bino bishima abinyingisha pabitale kuteka Yehowa ku bukwashi bwa kikudi kisele’shi: “Mulubwileyi mpombo yenu yooso mwanda aye kwete kwinulama.”​—1 Mp. 5:7.

w07-F 15/3 16 ¶4

Ana badi mupete butaale

Bino bioso abitulongiesha kinyi? Nsa y’atusambila Yehowa pabitale nkalakashi yetu, tumulungule bioso biatuipusha na bi muishimba dietu. Su tatui na kia kukita bua kupua muanda wetu, tulekie muanda wetu mu masa muaye. Ta kui kingi kia kukita.​—Nkindji 3:5, 6.

Mabue a muulo a mu kikudi

ia 57, kashibo

Baadi mufungwile Efile Mukulu eshimba dyaye mu luteko

2:10​—Buakinyi Ana badi mutekie Yehowa’shi: “Ape mfumu aye bukome” akunamu takubadi muntu bu mfumu mu Isaleele aa mafuku? Bishima bya Aana pabitale “mushingwe mwimu” a Efile Mukulu mbya butemuki. Kishima kya wawa mushindo umune mbekyaluule dingi bu “meesiya,” na Aana ndjo muntu a kumpala baadi mufubishe kyakya kishima mu Bible, afuba nakyo bwa kuleesha nfumu mushingwe mwimu afiki kumpala.​—1 Sam. 2:10.

LUBINGO LUA 14-20/2

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | 1 SAMWELE 3-5

“Yehowa ataa bangi na muulo”

w18.09 24 ¶3

Aye nsha bukome boso kadi etupasukilaa

3 Samwele babangile kufuba ku tabernakele aye ki mukinga ngofu. (1 Samwele 3:1) Dingi efuku bufuku, aye mupwe kulala, kubakitshikile mwanda wa kukaanya. (Badika 1 Samwele 3:2-10.) Bapushishe muntu amwitanyina. Samwele badi mupushe’shi nyi Eli Tshiite-mwakwidi mukata e panundu amwitanyina. Badi mubuukye mususa umune aye nkwenda lubilo kwi Eli, na kwamba’shi: “Naami uno mwanda bongitaanyina.” Eli bamulungwile’shi: “Ntshimukwitanyine.” Kunyima kwa uno mwanda kukitshika misusa ikile pa ibidi, Eli baukile’shi Efile Mukulu nyi badi ayitanyina Samwele. Eli balungwile Samwele byadya kwalula su bapusha dingi dino eyi adimwitanyina, aye namu nkukokyela. Bwakinyi Yehowa tamulungule Samwele ku mbangilo’shi nnaaye badi amwitanyina? Bible tamwibileshe nya. Kadi Yehowa badi mukite myanda mu uno mushindo bwa kulesha’shi badi apasukila Samwele na kuuka byapusha.

w18.09 24 ¶4

Aye nsha bukome boso kadi etupasukilaa

4 Badika 1 Samwele 3:11-18. Mwiya wa Yehowa ubadi autekye bana bwabadya kunemeka bantu bakulu, bikishekishe baba boso be na matalwa. (Efilu 22:28; Beena-Levi 19:32) Bibadi bilombene kwikala bukopo bwa’shi mwana mukinga bu Samwele abuukye ku namashika bwa kwenda mu kulungula Eli mukandu wa kiimu ky’Efile Mukulu kushii kutshina. Bible etulungula’shi Samwele “batshinanga kulungula Eli kyakya ky’abamufumbwidîle mu kimonwa.” Kadi, Efile Mukulu badi muukishe Eli’shi Nnaye ayitanyinanga Samwele. Ngi bwakinyi Eli balungwile Samwele’shi tamufyanga kintu su nkimune ku myanda yoso yabadi bamulungule kwi Efile Mukulu. Samwele badi mukokyele Eli ‘aye nkumulondela mwisambo ooso.’

Mabue a muulo a mu kikudi

w05-F 15/3 21 ¶6

Mianda ikata ya mu mukanda wa 1 Samwele

3:3​—Samuele badi mulale mu Mbalo ikile Kishila su? Nya. Samuele badi muina Levi a mu kifuko kia bena Kehate bashi badi ba tshite-muakuidi. (1 Myanda 6:33-38) Biabia ta badi na matalua ‘akutuela bua kumona bintu bi selele.’ (Mbadiko 4:17-20) Samuele badi na matalua akutuela penda mu angi ma mbalo a mu lupango lua tabernakele. Muamua nyi mubadi na mbalo ya kulala. Abimuekashi, Eliya badi na yaye mbalo ibadi alala mu ano ma mbalo a mu lupango. Kishima “mubadi mushete w’Efile Mukulu” akilesha lupango lua tabernakele oso mushima.

LUBINGO LUA 21-27/2

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | 1 SAMWELE 6-8

“Mfumu obe nanyi?”

it-2-F 827 ¶1

Bufumu bu’Efile Mukulu

Muilo autekie Mfumu a kuiukunkusha. Pepi na bipua 400 kunyima kuabo kutuka mu Ejipitu, na bipua bikile pa 800, kunyima ku’Efile Mukulu kukita kilombeno na Abrahame, bena Isaleele abadi batekie mfumu a kui bakunkusha nka bu bibabidi bua ingi miilo. Kuno kuteka kubadi akulesha’shi abapele Yehowa ebakunkusha. (1Sam 8:4-8) Binyibinyi, muilo ubadi autengiela’shi, Efile Mukulu atule bufumu mukuipushena na mulayilo ubadi mulee Abrahame na Yakobo, bu bitatupuile kuibiisambila. Abadi na lukulupilo luimene mu butemuki butale Yuda bubadi Yakobo muakule kumpala kuashi afue (Kib 49:8-10), na mu mayi abadi Yehowa mulungule bena Isaleele kunyima kuabo kutuka mu Ejipitu. (Efi 19:3-6) Abadi dingi na lukulupilo mu kilombeno kia muiya (Miy 17:14, 15), mpa na mu kipindi kia mukandu ubadi Efile Mukulu mutakule mutemuki Balame bua kuakula (Mb 24:2-7, 17). Ana sha lulamato, nyin’aye na Samuele badi muleshe luno lukulupilo mu luteko. (1Sam 2:7-10) Sunga mbiabia, Yehowa ta badi mubande kufumbula “bifuame [biaye] bia kishila” pabitale Bufumu, na kulesha nsa yadi mutshibe bua kuibutuula; bia bukekala sunga bantu abakebukitshi, mbalo y’abukekala​—pa nsenga sunga muiyilu. Kuitatula nyi kubadi kutakule muilo buaudia kuteka mfumu a kuiukunkusha.

w11-F 1/1 27 ¶1

Badi mushale munyingie sunga bibabadi bamuluishishe

Lamina bibadi Yehowa mualule Samuele nsa ibadi mumulungule muanda mu luteko, bambile’shi: “Kumina bioso biabakula kui bena Isalêle. Mwanda, ta nnobe âbapéle, nnami nabêne abashyabakyebe nekala bu mfumu âbo.” Bino bibadi binyingishe Samuele! Anka muilo ubadi utombokiele Efile Mukulu sha Bukome boso! Yehowa badi mulungule mutemuki aye buadia kudimusha bena Isaleele bua nkalakashi y’abapete p’abo kuikala na muntu ebakunkusha. Samuele badi mukokiele, anka muilo ubatungukile na kuamba’shi: “Ooo, twi’nka na lukalo lwa mfumu.” Bu bibadi akokiela Efile Mukulu aye, Samuele bayile akapongoluela mfumu badi Yehowa musangule muimu.​—1 Samwele 8:7-19.

w10-F 15/1 30 ¶9

Mushindo wa kukunkusha wa Yehowa nyi wi buwa!

9 Muenda mafuku, kudimusha kua Yehowa kubadi kumuekie’shi nkua binyi. Kukunkushibua na bantu kubadi kutuadile bena Isaleele nkalakashi, bikishekishe pabadi mfumu akutua lulamato. P’atutentekiesha kileshesho kia bena Isaleele, t’abitukanyisha pakumona’shi, munda mua bipua bi bungi, ba mfumu abadi abakunkusha bantu bashibadi abauku Yehowa, ta babadi abapete bipeta bi buwa nya. Eyendo’shi bangi bena politike abatekaa’shi Efile Mukulu elele kuikitshisha kuabo kua kuikasha butaale na kuiyikela miabi, anka, mushindo kinyi ulombene Efile Mukulu kuelela bano bash’abakokiela mushindo waye wa kukunkusha miabi?​—Mis. 2:10-12.

Mabue a muulo a mu kikudi

w02-F 1/4 12 ¶13

Buakinyi abitungu kubatshishibua?

13 Kumpala kua kufika ba Temue ba Yehowa babatshishibue, abitungu tualulukie. Muntu nabene nyi aluluka nsa y’ata kitshibilo akikatukila muishimba diaye, bua kuikala mulongi a Yesu Kidishitu. Baba bantu abintungu balekie bikitshino biabo bi bubi bia kala, na baate kitshibilo kia kukita bi buwa ku meso ku’Efile Mukulu. Mu bifudue, kishima kia mu kina Ebelu na mu kina Greke kiabadi balule bu kualuluka, akipushisha kualuka sunga kutadila kui muntu kapanda. Kukita bino akulesha kuleka kukita bi bubi na kutadila kui Efile Mukulu. (1 Banfumu 8:33, 34) Kualuluka akutekie “kukita bikitshiino bipwandikile na kwilanga.” (Bikitshino 26:20, Kilombeeno kipya 2014) Akutekie kuleka lulanguilo lua madimi, nkukita mianda muyile miya y’Efile Mukulu, na kulamata nka penda Yehowa. (Miiya Ikiituulwe 30:2, 8-10; 1 Samwele 7:3) Kualuluka akutekie dingi kushintula mushindo wa kumona mianda, bipatshila, na ngielelo a binangu. (Esekyele 18:31) “Atualuluka” pa kuleka mianda ishaisankisha Efile Mukulu, na kufuala bu muntu bupia.​—Bikitshino 3:19; Bena-Efeso 4:20-24; Bena-Kolose 3:5-14.

LUBINGO LUA 28/2–6/3

BUPETA BUA MUIYI DI’EFILE MUKULU | 1 SAMWELE 9-11

“Ku mbangilo, Saule badi na kuiyisha na badi mukie mikalo yaye”

w20.08 10 ¶11

Ikala na kwiyisha na oukye mikalo yobe

11 Banda kunangushena pa bibaadi bikitshikile Nfumu Saule. Pabaadi nsongwalume, baadi auku mikalo yaaye, baadi mpa na akyebe kupela mashito ebungi. (1 Sam. 9:21; 10:20-22) Kadi mwenda mafuku, babangile kwitatula na nkukita bintu byashibaadi na matalwa a kukita. Baadi muleshe uno mwikelo wi bubi nk’aye kyafiki bu nfumu. Dingi efuku, baadi mukutwe lwishinko nsaa ibaadi atengyela mutemuki Samwele. Pamutwe pa kukulupila Yehowa bwa kufubila mwilo, Saule baadi mu kalambule mulambu, aku tabaadi na matalwa a kwibikita. Nyi bwakinyi baadi mushimishe kipwano kyaye na Yehowa mpa na bufumu. (1 Sam. 13:8-14) Bibuwa tulongyele ku kino kileshesho akitudimusha na kupela kukita kintu kyatushii na matalwa a kukita.

w14 1/3 9 ¶8

Mushindo wa kulama binangu bya kukumiina kwisumina ingi miloo

8 Nfumu Saule nkileshesho akitukwasha bwa kudimuka pabitale mushindo ulombeene kukimba kwa penda buwa bwetu kulwisha binangu bya kwisumina ingi miloo. Saule pababangile kumunana bekeele muntu umune sha kipopeelo na kwiyisha. (1 Sam. 9:21) Bapelele kunyoka beena Isaleele abaadi abatopeka bufumu bwaye, sunga mbyabidi shi su baadi mukumbeene kwibikita bwa kukalwila mbalo yabadi bamutuule kwi Efile Mukulu. (1 Sam. 10:27) Nfumu Saule baadi mukumiine bukunkushi bwa kikudi ky’Efile Mukulu aye nkukunkusha beena Isaleele mu kutshokola ngoshi ibabalwile na beena Amona. Kunyima, baadi muleshe shi e na kwiyisha pa’ye kutumbisha Yehowa bwa ngoshi ibaadi mutshokole.​—1 Sam. 11:6, 11-13.

w95-F 15/12 10 ¶1

Bena Amone​—abebakitshinyine kalolo, abo nkualusha bubi

Dingi bena Amone abadi bakitshine Yehowa bubi aku namu badi muibakitshine kalolo. Yehowa ta badi muilue kino kikitshino. “Kikudi ky’Efile Mukulu kibaayikiile Saule pabaapushishe bino bishima [bia Nahashe], aye nkupusha nsungu ngofu.” Ku bukunkushi bua kikudi ki’Efile Mukulu, Saule badi mubungie basalai 330 000, abadi bapalakashe bena Amone mu mushindo ushibadi ushale “bantu babidi pamune.”​—1 Samwele 11:6, 11.

Mabue a muulo a mu kikudi

w05-F 15/3 22 ¶8

Mianda ikata ya mu mukanda wa 1 Samwele

9:9​—Kuuka’shi “mutemuki a leelo abaadi abamuitamina bu sha mmonyi” kui na muulo kinyi? Pangi bino bishima, abilesha’shi batemuki abadi na muulo mu mafuku a Samuele na mu mafuku a ba mfumu mu Isaleele, kishima “mutemuki” abadi bekipianyikishe na kishima “sha mmonyi.” Samuele nyi abatemuna bu a kumpala mu mulongo wa batemuki.​—Bikitshino 3:24.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu