-
Bakulu, anumonaa kulongyesha bangi naminyi?Kitenta kya Mulami—2015 | 1 Mweshi wa 4
-
-
Bakulu, anumonaa kulongyesha bangi naminyi?
“Kwi . . . kipungo bwa kintu kyooso.”—MUL. 3:1.
1, 2. Mmwanda kinyi umone bakunkushi ba bifunda mu tukongye twi bungi?
MUKUNKUSHI a kifunda baadi pepi na kupudisha kisangilo kyaye na kasaka ka bakulu. Pabebatadile, bebapushishe lusa bwa mudimo wibukopo wa kulama mikooko, bangi babaadi bya kwikala ba nshyami. Byabya, bibaadi bimukume kwishimba, aye nkwibepusha shi: “Bakwetu, nkinyi kyanudi bakite bwa kulongyesha bangi bwashi bapete mashito mu kakongye?” Babaadi batentekyeshe shi, musango ushaale mukunkushi a kifunda baadi mwibalungule bwabadya kutala kalolo mwanda wa kulongyesha bangi. Ku nfudiilo, ungi mukulu bambile shi: “Kushi mpaka, twi beetatshishe kapeela.” Bangi bakulu babaadi bakumiine.
2 Su we mukulu mu kakongye, we mukumbeene kupusha bibaadi bikitshikye mu kyakya kisangilo su? Pangi. Bakunkushi ba bifunda mbafikye mu kumona shi, mu tukongye twibungi mwi lukalo lwa kulongyesha bakwetu balume—bakulu na bakinga—bwabadya kulombasha nkalo ya mu kakongye. Nyi lukalakasho lwi kwanka binobino. Bwakinyi bi byabya?
3. (a) Mushindo kinyi aulesha Bifundwe muulo wa kulongyesha bangi, na bwakinyi ngutale ooso a kwatudi? (Tala mayi e kuushi kw’esaki.) (b) Bwakinyi bangi bakulu abamonaa bu bi bukopo kulongyesha bangi?
3 Bu byodi mulami, wemumone kushi mpaka shi kulongyesha bangi kwi na muulo.a Owuku kalolo shi kwi lukalo lwa bakwetu balume bakumbeene kulama tukongye twi kwanka na bukome bwa mu kikudi na kumona bya kukita tukongye tupya. (Badika Yeeshaya 60:22.) Owuku dingi shi Eyi dy’Efile Mukulu aditunyingisha bwatudya ‘kulambukisha namu bangi.’ (Badika 2 Timotee 2:2.) Sunga mbyabya, nka bu bakulu babatulesha ku mbangilo, we kwibimona bu bibukopo kukita. Kunyima kwa kulombasha nkalo ya mu kifuko, myanda ya ku mudimo, mashito a mu kakongye na ingi myanda i na muulo, nka bu kushi kukumbeene kumweneka nsaa ya kulongyesha bangi mu kakongye. Bu byabidi byabya, tubandeyi kutala bwakinyi abitungu kwata kulongyesha bangi na muulo.
KULONGYESHA BANGI KWI PA MBALO YA KUMPALA
4. Nkinyi kikumbeene kwalusha nsaa ya kulongyesha bangi kunyima?
4 Nkinyi kikumbeene kutuma bangi bakulu mu kumona bu bi bukopo bwa kupeta nsaa ya kulongyesha bangi? Paangi bangi abamono shi: ‘Kulongyesha kwi na muulo, anka, ta mwanda autungu kukita bukidi, bu ingi myanda ya mu kakongye ayitungu kukita kushi kunyengakana.’ Sunga natengyela munda mwa mafuku, kakongye akatungunuka na kutambuka kalolo. Eyendo shi kwi ingi myanda ayitungu kutaluula na kwelela binangu kushi kunyengakana, kadi, kwalusha kulongyesha bangi ku nyima, nkulombeene kulwisha kwikala kwibuwa kwa mu kikudi kwa kakongye.
5, 6. Ndilongyesha kinyi dyatupete ku kileshesho kya muntu atambusha mootoka na mushindo waye wa kulama motere? Nkipaso kinyi kyatudi balombeene kupwandikisha uno mwanda na kulongyesha bangi mu kakongye?
5 Banda kunangusheena ku kino kilesheesho: Muntu atambushaa mootoka auku shi, bwa kulama mootoka waye kalolo na bwashi motere utungunukye na kufuba kalolo abitungu ekale ashintuula mwimu. E kupusha dingi shi takwabandile kwikala lukalo lwa kwela mwimu mu mootoka nya. Ku nfudilo a byooso, su tamwele mazute mu mootoka, aukeemana musango umune. E kunangushena shi ‘su ntshimupete nsaa ya kushintuula mwimu, motere aukyebe kutungunuka na kudila munda mwa mafuku.’ Kadi, kwi kutuuka masaku kinyi? Su muntu atambusha kwete nka kulongyela bwa kulama motere kalolo, akukafiki efuku adikalwika mootoka ngofu. Su ubalwila, abikamutekye nsaa na makuta ebungi bwashi balumbuule mootoka bwaudya kubanga dingi kutambuka. Dilongyesha kinyi dyatupete?
6 Bakulu be na myanda ibungi i na muulo ukata ya kukita bukidi bukidi; su ta mbeyikite, myanda ayikyebe kulwika mu kakongye. Nka bu muntu atambusha mootoka e mu kilesheesho atungu kwikala ausha mwimu mu motere, abitungu bakulu “bashinguule [myanda] ikile yooso ku buwa.” (Fid. 1:10) Kadi, bangi bakulu mbakambe kwipaana penda ku myanda ayitungu kukita bukidi mu mushindo wabadi balombeene kulenguula kulongyesha bangi—kwi bu kulama kwa motere. Kadi su bakulu batungunuka na kulongyela bwa kulongyesha bangi, lelo na malooba kakokngye akakakutwa bakwetu balume balombane bwa kulombasha yaya myanda yooso ayitungu kukita.
7. Mushindo kinyi watudi balombeene kumona bakulu abaata nsaa ya kulongyesha bangi?
7 Abimweneka kalolo shi, abitungu kudimukila kinangu kya kulenguula kulongyesha bangi. Bakulu abamwena myanda kumpala na kulumbuula nsaa ya kulongyesha bakwetu balume be na kyukilo kipeela nyi mbalongyeshi be na binangu na mbekale bu myabi kwi kakongye kashima. (Badika 1 Mpyeele 4:10.) Kakongye ke kupeta bukwashi mushindo kinyi?
KULUMBUULA BWA MAFUKU AAFIKI
8. (a) Myanda kinyi ayitakulaa bakulu bwa kulongyesha bangi? (b) Bakulu abakwasha mu ma mbalo e “lukalo lukata” be na mudimo kinyi? (Tala kashibo akamba shi: “Mudimo wi na muulo ukata.”)
8 Sunga beekala na ngobesha kinyi ya kukita myanda, abitungu bakulu baukye shi kwenda na kukula akukyebe kupeelesha bukome bwabo bwa kufubila kakongye. (Mik. 6:8) Na dingi, abitungu bashinguule kalolo shi “myanda yabasha batengyela” ngilombeene kushintuula mu kimpulunkamba mushindo wabo wa kulombasha mashito a kakongye. (Mul. 9:11, 12, NWT; Ja. 4:13, 14) Byabya pa mwanda wa kifulo na kukimba kwa buwa bwa mikooko ya Yehowa, bakulu abamonaa myanda kumpala abakwashaa bakwetu balume ba nsongwa na kyukilo kyabo kyabadi bapete munda mwa bipwa byabadi bafubile Yehowa.—Badika Misambo 71:17, 18.
9. Myanda kinyi ayifiki kumpala ikashe kulongyesha bangi bu mwanda wa muulo ukata?
9 Mbwa kangi kabingilo kinyi kekashe bakulu abalongyesha bangi bu myabi kwi lombe? Abanyingisha kakongye na kwikakalwila. Mushindo kinyi? Kwitatshisha kwa bakulu bwa kulongyesha bangi akukwasha bwashi bakwetu balume bebungi bekale na muloo wa kukwasha kakongye bwashi kekale kanyingye na mu buumune, kubanga binobino na mu kipungo kibukopo nsaa ayikafiki mpombo ikata. (Ez. 38:10-12; Mik. 5:5, 6) Byabya, anwe bakwetu bakulu mu kakongye, atwinutekye shi mwanda wa kulongyesha bangi wikale kipindji ki na muulo ukata mu mudimo wenu kubanga lelo.
10. Mukulu mukumbeene kukita kinyi bwa kupeta nsaa ya kulongyesha bangi?
10 Byabya, atupusha shi nsaa yanukisha bwa kulombasha myanda i na muulo mu kakongye ngilombeene kwinukookyesha ngofu. Anka, nwi bya kwata ingi nsaa na kwiyituula bwa kulongyesha bangi. (Mul. 3:1) Nsaa yanukitshi byabya anulumbuula myanda bwa mafuku aafiki.
LUMBUULA ESHIMBA DYA MUNTU OLONGYESHA
11. (a) Mwanda kinyi awitukemesha pa bitale mushindo wa kulongyesha ubaadi bakulu ba maumbo elekeene baleeshe? (b) Muyiile mukanda wa Myeele 15:22, bwakinyi bi na muulo bwa kulonda mayele a bangi bakulu?
11 Mu mafuku ashaale, mbepushe kisaka kya bakulu abauku kalolo bya kulongyesha bakwetu balume bwa kukula mu kikudi bwashi babwele mushindo wabebikitaa.b Byabya, nshalelo ya bano bakwetu ngilekeene ngofu, kadi malango abadi batuushe e mumune. Bino abilesha kinyi? Abilesha shi malongyesha aatukila mu Bible mbalombeene kwiafubila kwi balongi ba “mbalo yooso, mu tukongye tooso”—nka bu bibabidi mu mafuku a Mpoolo mutumiibwa. (1 Kod. 4:17) Ngi bwakinyi, mu uno mwisambo na aulondo, atukyebe kwisambila ingi ya ku mishindo ibaadi ikite bano bakulu. (Mye. 15:22) Bwa ngakwilo mupeelepeele, mu mwisambo abakyebe kwitanyina baaba abalongyesha bangi bu “balongyeshi” na baaba babalongyesha bu “balongi.”
12. Nkinyi kikumbeene kukita mulongyeshi, na bwakinyi?
12 Abitungu mulongyeshi akimbe bya kulumbuula eshimba dya muntu alongyesha. Nka bu kidime e na lukalo lwa kulumbula nsenga sunga kwyibofusha kumpala kwa kukuna bintu, abitungu mulongyeshi alumbuule sunga kunyingisha eshimba dya mulongi kumpala kwa kumulongyesha myanda ipya. Mushindo kinyi ukumbeene mulongyeshi kulumbuula eshimba dya muntu aalongyesha? P’aye kulonda mayele a ungi mutemuki a kala. Mayele kinyi?
13-15. (a) Mudimo kinyi ubaadi Samwele mupete? (b) Mushindo kinyi ubaadi Samwele mulombashe mudimo weye? (Tala kifwatulo ki kumbangilo kwa mwisambo.) (c) Bwakinyi abyakula Bible pabitale Samwele bi na muulo kwi bakulu lelo?
13 Takudi bipwa bikile pa 3 000 Yehowa balungwile mutemuki Samwele dingi efuku shi: “Maaloba pa nguba a mumune, nakutumina muntu a mwiumbo dya Benyamine; omushingye mwimu bwashi eekale nfumu a mwilo wande wa Isalele.” (1 Sam. 9:15, 16) Samwele bamwene shi mudimo waye wa bu mukunkushi taudi ku nfudiilo na Yehowa bamulungwile bwa kusangula mpyanyi. Samwele baadi mwiyipushe shi: ‘Mmushindo kinyi wandji mukumbeene kulumbuula yawa muntu bwa wawa mudimo?’ Baadi mupete binangu na kutumika bwa kwibilombasha.
14 Pabaadi Samwele mumone Saule efuku dibalondele, Yehowa balungwile mutemuki shi: “Tala muntu a nakulungula.” Akupu, Samwele baadi mubangye kufuba. Baadi mwitamine Saule bwabadya kudya naaye mu nshibo ya kudiila. Bapeele Saule na mufubi aaye ma nkwasa e buwa na kusangula kisumbwe kya mwita Samwele akula’shi: “Ata odye, mwanda mbwa uno nguba bubaabidi bilamiibwe.” Kunyima, Samwele na Saule babaadi abende ku nshibo ya mutemuki na kwisamba. Samwele baadi mwikashe kipwano kibuwa na Saule pa kumupa kidiibwa ki buwa na kwenda na kwisamba naaye. Baadi mwitamine Saule bwadya kushaala mu nshibo yaaye ya kwiyilu. Mu nsaa ya kakyolwa, Samwele batungunukile na “kwisamba na Saule pa kitenta kya nshibo” mpa’nka na pababayile mu kulala. Efuku dibalondele, Samwele baadi mushingye Saule mwimu, amukwata kiipa na kumupa angi malango. Kunyima kwa byabya, baadi mushindikile Saule—amulumbuula bwa myanda ibaadya kufika kumpala.—1 Sam. 9:17-27; 10:1.
15 Byabya, kushinga muntu mwimu bwadya kwikala nfumu a mwilo, ta bi mumune na kulongyesha bakwetu balume bwabadya kufika bakulu sunga bafubi ba midimo mu kakongye nya. Sunga mbyabya, bakulu mbakumbeene kupeta malongyesha e bungi ku mayele a Samwele. Tubande kutaluula abidi a ku anka.
BALONGYESHI BEPAANE NA BA KUUKU BE BUWA
16. (a) Samwele bapushiishe naminyi pabamutekyele beena Isalele nfumu? (b) Samwele baadi mulombashe mudimo waye wa kushinga Saule mwimu naminyi?
16 Epaane kushi kwialasheena. Pabaadi Samwele mupushe bwa mususa wa kumpala shi bena Isaleele bakwete abakimbi muntu bwa kwikala nfumu aabo, baadi mupushe shi mwilo waye ubaadi umupele na kumusumbusheena. (1 Sam. 8:4-8) Byabya, baadi ekaaka mwishimba bwa kukita myanda ibaadi ayimutekye mwilo mpa’nka na pabaadi Yehowa mumulungule misango isatu bwashi ebapushiishe. (1 Sam. 8:7, 9, 22) Sunga mbyabya, Samwele tabaadi mulame nsungu na mukao mwishimba dyaye bwa muntu baadi na kya kumupyana nya. Pabaadi Yehowa mumulungule bwa kushinga Saule mwimu, mutemuki baadi mukookyele, kushi kwialasheena sunga kukita bu kitungo, kadi, baadi mwipaane na kifulo.
17. Bakulu, be kulonda mayele a Samwele naminyi, na kukita byabya, nkulombeene kwibapa muloo kinnyi?
17 Nka bu Samwele, bakulu abauku kikita myanda kalolo lelo abalesha kalolo kwi baaba babalongyesha. (1 Mp. 5:2) Bano bakulu taabapele kulongyesha bangi mwanda wa kutshiina shi tala balekyela baaba babalongyesha angi mashito a kakongye nya. Balongyeshi bebuwa abomonaa balongi bepaane bu bakwabo ba ‘kufuba nabo’ pamune, kushi bu bantu ba kwipikeena nabo, kadi bu bya buntu bya muulo ukata bya kakongye. (2 Kod. 1:24; Eb. 13:16) Na dingi, akwikalaa muloo ukata bwa baaba balongyeshi bepaane pa kumona mushindo autumikisha balongi ngobesha yabo bwa kukwasha kakongye!—Bik. 20:35.
18, 19. Mushindo kinyi ukumbeene mukulu kulumbuula eshimba dya mulongi, na bwakinyi kukita byabya kwi na muulo?
18 Ikala bu kuuku kushi penda bu mulongyeshi. Pabaadi Samwele mufumankane na Saule, mutemuki baadya kutusha penda ka kyasa ka mwimu, ekapongolwela Saule musango umune ku mutwe, amutadiila enda—badya kwikala mushingwe mwimu, kadi abashi balumbuule bwa kukunkusha mwilo w’Efile Mukulu. Anka, Samwele baadi mukimbe nsaa ya kulumbuula eshimba dya Saule na kalolo kooso kantu pa kantu. Kunyima kw’abo kudya, kukisha kapapi kebuwa pamune, kutentekyesha kipindji kila, na kwikisha kalolo nyi pabamwene mutemuki shi nsaa ibuwa ya kupongolwela Saule mwimu ibalombana.
Kulongyesha bangi akumbangaa na kutwesha kipwano kya bukuuku na mulongi (Tala paragrafe 18, 19)
19 Bi mumune leelo, kumpala kwa kulongyesha muntu, abitungu mukulu akimbe nsaa ya kutwesha kipwano na kunyingisha bukuuku na mulongi. Myanda ayitungu kukita bwa kutwesha kyakya kipwano ngilekeene muyiile bipikwa bya mwiumbo na mbalo yanudi. Kadi, mu mbalo yooso yodi, sunga wekala na myanda ibungi ya kukita, su okimba nsaa ya kushaala na mulongi, we nka bu’be kwete kumulungula shi: “We na muulo ku meeso kwande.” (Badika Beena-Looma 12:10.) Kulungula mulongi bino mu bikitshino mmulombeene kwibipusha na kwibyata na muulo sunga nwekala bashaale mbalo kinyi.
20, 21. (a) Mmushindo kinyi oodi mukumbeene kuleesha shi we mulongyeshi e buwa? (b) Nkinyi kyatukyebe kutaluula mu mwisambo aulondo?
20 Bakulu, wukaayi shi: Mulongyeshi e buwa abitungu ekale na kifulo bwa muntu a kwete kulongyesha kushi penda kumolongyesha kalolo nya. (Pwandikisha na Yowano 5:20.) Wawa mwanda ukata ukumbeene kukita mulongyeshi abakyebe kwiumona kwi mulongi musango umune na kukimba bya kutumikila malongyesha akwete kupeta. Byabya, bakwetu bakulu, su okwete kulongyesha muntu, twekalanga penda bu mulongyeshi bisumanga nya—kadi, ikala dingi bu kuuku.—Mye. 17:17; Yo. 15:15.
21 Kunyima kwa kulumbuula eshimba dya mulongi, mukulu mukumbeene kumulungula byadya kukita. Mushindo kinyi wadi mukumbeene kwibikita? Nyi byatukyebe kutala mu mwisambo aulondo.
a Uno mwisambo na ungi aulondo ngifundiibwe penda bwa bakulu, sunga mbyabya, myanda i mwanka ayikyebe kukuma muntu ooso mu kakongye. Bwakinyi? Mwanda ayikyebe kunyingisha bana balume booso babatshishibwe bwa kumona shi abitungu balongyeshibwe bwabadya kukita uno mudimo ukata. Nka bu byabikwete kukitshika, abikyebe kukwasha muntu ooso.
b Bano bakulu mbashale mu: Afrique du Sud, Australie, Bangladesh, Belgique, Brésil, Corée, États-Unis d’Amérique, France, Guyane française, Japon, Mexique, Namibie, Nigeria, Réunion na mu Russie.
-
-
Mushindo ukumbeene bakulu kulongyesha bangi bya kwikala balombeeneKitenta kya Mulami—2015 | 1 Mweshi wa 4
-
-
Mushindo ukumbeene bakulu kulongyesha bangi bya kwikala balombeene
“Byabya byoodi mupushe kwandji, . . . ebilungule bantu ba kishima.”—2 TIM. 2:2.
1. (a) Kubanga kala bafubi ba Yehowa mbashinguule kinyi pabitale kulongyesha, na bino abebifubila naminyi ano mafuku? (b) Nkinyi kyatukyebe kulonga mu uno mwisambo?
BAFUBI b’Efile Mukulu abauku kubanga kala shi kulongyesha bangi akukwasha bwa kutambusha myanda kalolo. Abrahame “bakongyele bafubi bê [balongyeshibwe]” bwa kupaasha Loota—na bantu baaye babaadi batshokole. (Kib. 14:14-16) Mu mafuku a Nfumu Davide, bangomba ba ku nshibo y’Efile Mukulu babaadi ‘Abalambukishwa . . . byabadya kutumbisha Yehowa mu ngono.’ (1 Mya. 25:7) Lelo uno, tukwete kulwa ngoshi ya mu kikudi na Satana na bantu baye. (Ef. 6:11-13) Na dingi, tukwete kwitatshisha bwa kutumbisha Yehowa. (Eb. 13:15, 16) Byabya, nka bu bafubi b’Efile Mukulu ba kala, abitungu betulongyeshe bwashi tulombashe ino myanda. Mu kakongye, Yehowa mmupe bakulu bushito bwa kulongyesha bangi. (2 Tim. 2:2) Mayele kinyi akwete kufuba nao bakulu be na kyukilo kibungi mu kulongyesha bangi bwashi bekale bakumbeene mashito a kulama lombe lwa mikooko?
NYINGISHA MULONGI MU KIKUDI
2. Kumpala kwa kulongyesha muntu myanda ipya, mukulu e kukita kinyi, na bwakinyi?
2 Twi balombeene kupwandikisha mukulu na kidime. Kumpala kwa kukuna mbyo, kidime e kumona shi abitungu kulumbuula nsenga bwa shi ikale na bufukye bwa kutuusha bintu bibungi. Mu mushindo umune, kumpala kwa kulongyesha mukwetu mulume e na kyukilo kipeela myanda ipya, abitungu oshinguule shi e na lukalo lwa kudishibwa na ingi myanda ya mu Bifundwe bwa kulumbuula eshimba dyaye bwa’shi amone bya kutumikila myanda yakyebe kulonga.—1 Tim. 4:6.
3. (a) We kufuba na mayi a Yesu e mu mukanda wa Maako 12:29, 30 mu mwisambo oobe na mulongi naminyi? (b) Luteko lwabakitshina mulongi kwi mukulu lwi kwikala na bukitshishi kinyi?
3 Bwa kushinguula su binangu na bikitshino bya mulongi bikwete kukunkushibwa na bya binyibinyi bya Bufumu, we mulombeene kumwipusha shi: ‘Kwilambula koobe kwi Yehowa nkushintuule nshalelo oobe naminyi?’ Luno lukonko ndulombeene kwinutwala ku mwisambo wibuwa pa bitale akitutumu mu kwilambula n’eshimba dyetu dyoso mu mudimo wa kishila. (Badika Maako 12:29, 30.) Pangi kunfudiilo kwa wawa mwisambo, we kukita luteko, bwa kuteka Yehowa bwashi ape mulongi kikudi kiselele kyadi nakyo lukalo bwa kutumikila myanda yalongo. Abimunyingisha ngofu pa kupusha luteko alutuukila mwishimba lomukitshina!
4. (a) Tuusha bilesheesho bya mu Bible bi kunyingisha mulongi bwa kukula mu kikudi? (b) Nkipatshila kinyi ki nakyo mukulu nsaa yalongyesha bangi?
4 Mu kipindji kya kumpala kya kulonga, taluula ingi myanda ya mu Bible i bya kukwasha mulongi bwa kumona shi abitungu ekale akumiina kukwasha, muntu abadi bakumbeene kukulupila na sha kwiyisha. (1 Bf. 19:19-21; Ne. 7:2; 13:13; Bik. 18:24-26) Ino ngikashi i na muulo kwi mulongi nka bi nsenga i na mboleo sunga ibofule. Ayimukwasha bwa kukula bukidi mu kikudi. Jean-Claude ungi mukulu a mu France amba shi: “Kepatshila kande kakata nsaa yandongyesha muntu nka kumukwasha bwashi ekale muntu a mu kikudi. Nakimbi nsaa yatudi bakumbene kubadika pamune ingi verse bwadya ‘kubuula meeso’ na kumona ‘bya-kukaanya’ bi mu Eyi dy’Efile Mukulu.” (Mis. 119:18) Mishindo kinyi dingi ya kunyingisha mulongi?
MULUNGULE BIPATSHILA—NA KUMULESHA KYADYA KUKITA
5. (a) Kwisamba na mulongi pabitale bitshibilo bya mu kikudi kwi na muulo kinyi? (b) Bwakinyi abitungu bakulu balongyeshe baaba bakii bansongwalume? (Tala mayi e kuushi kw’esaki.)
5 Ipusha mulongi shi: ‘We na bipatshila kinyi bya mu kikudi?’ Su tabandile kwikala na bipatshila mu binangu, mukwashe bwadya kwata bipatshila bibuwa na kwibilombasha. Mulungule pabitale bipatshila biboodi mwate na muloo uboodi mupushe poboodi mwibilombashe. Sunga ano mayele aamweneka bu apelepele, kadi aatuusha bipeta bibuwa. Victor ungi mukulu na mbaala-mashinda a mu Afrique atentekyesha shi: “Panaadi nsongwalume, ungi mukulu baadi mungyele nkonko ipela isangulwe kalolo pabitale bipatshila byande. Yaya nkonko ibaadi inkwashe bwa kubanga kunangusheena bikata pabitale mudimo wande.” Bakulu abauku myanda ibungi abashimika kasele pa muulo wa kubanga kulongyesha bakwetu balume pabakii bakinga—pabaki mu bipwa ekumi na bungi—pa kwibapa ingi midimo ya mu kakongye muyiile kipimo kyabo. Kulongyesha bansongwalume mu kyakya kipungo akukyebe kwibakwasha bwabadya kulama bipatshila byabo bya mu kikudi pabakafumankana na myanda ishi na muulo peepi na bipwa makumi abidi.—Badika Misambo 71:5, 17.a
Patulwila muntu bwakinyi mudimo waye wi na muulo, na kumukaanyisha bwa mushindo wakwete kwitatshisha bwa kulombasha wanka (Tala paragrafe 5-8)
6. Mwanda kinyi ukata wi mu mushindo wa Yesu wa kulongyesha bangi?
6 Nwi balombeene dingi kutamisha lukalo lwa mulongi bwa kufuba p’anwe kumupatulwila kyadya kukita na bwakinyi abitungu kwikikita. Panumulungula tubingilo, anwambula kileshesho kya mulongyeshi mukata, Yesu. Bu kileshesho, kumpala kwa kutuma balondji baaye bwabadya kwikasha bantu bu balongi, Yesu bebalungwile bwakinyi babaadya kukookyela. Bambile shi: “Matalwa ooso, mbeampe mwiyilu na pa nsenga.” Aye nkwamba dingi shi: “Byabya ndaayi; mu miilo yooso, nwibeekashe bu balondji bande.” (Mat. 28:18, 19) Mushindo kinyi wanudi bakumbeene kwambula kipaso kya Yesu kya kulongyesha?
7, 8. (a) Bakulu be kulonda mushindo wa kulongyesha wa Yesu naminyi? (b) Kukanyisha mulongi kwi na muulo kinyi? (c) Myanda kinyi i kukwasha bakulu bwa kulongyesha bangi? (Tala kashibo akamba shi: “Mushindo wa kulongyesha bangi.”)
7 Patulwila mulongi akyamba Bifundwe pabitale mudimo wabadi bamupe. Byabya, anumulongyesha bwa kunangusheena ku mayi a kulonda a mu Bible. Bu kileshesho, tubande kupwandikisha su nwibatekye mukwetu mulume bwashi ekale akombo na kulumbuula ku Nshibo ya Bufumu bwayidya kwikala kalolo. Nwi kutaluula naaye mukanda wa Tite 2:10 na kumupatulwila mushindo wi mudimo wa kulumbuula kwa Nshibo ya Bufumu ‘akupa bulambukishi bw’Efile Mukulu Mupaashi eetu kineemo.’ Dingi, nwi kuteka mulongi bwadya kunangusheena pabitale bantu bakulu na kumona mushindo awibakwasha mudimo waye. Kukita byabya ngumune wa ku myanda ya kulongyesha ayikyebe kukwasha mulongi bwashi epaane bwa bantu kushi penda bwa miiya nya. Akyebe kwikala na muloo wa kumona byakwete kukwasha bakwetu balume na bakashi ba mu kakongye ku mudimo waye.
8 Kukatusha byabya, ikalayi anukaanyisha mulongi bwa kwitatshisha kwaye bwa kulonda byanumulungula. Kukita byabya kwi na muulo kinyi? Kukaanyisha akukatukila kwishimba akwikala nka bi meema aakwasha mutshi bwaudya kukula—akumunyingisha.—Pwandikisha na Mateo 3:17.
LUNGI LUKALAKASHO
9. (a) Pabitale kulongyesha bangi, ndukalakashi kinyi lwi na bangi bakulu mu maumbo a ba mpeta? (b) Bwakinyi bangi bansongwalume taabatulu bya binyibinyi pa mbalo ya kumpala mu muwa wabo?
9 Mu maumbo a ba mpeta, bakulu be na lungi lukalakasho; mushindo wabadi bakumbeene kukwasha bakwetu balume be mu bipwa 20 sunga 30 bwabadya kwipaana mu midimo ya kakongye. Twi bepushe bakulu ba mu angi maumbo 20 a Kupona nguba bwa kwitulungula abinangusheena bangi bansongwalume bashyabakuminaa kupeta mashito mu kakongye. Mu myaluulo yabo, bangi mbakule shi: Pabaabadi abende na kukula, bangi tababaadi abeebanyingisha bwa kwata bitshibilo bya mu kikudi nya. Byabya, mu angi ma mbalo, bangi bansongwalume babaadi na byabya bitshibilo mbebanyingishe kwi baledi baabo bwabadya kwata bitshibilo bya ku mbidi! Baaba bansongwalume tambalombeene kutuula bya binyibinyi pa mbalo ya kumpala mu muwa wabo nya.—Mat. 10:24.
10, 11. (a) Mukulu e kukwasha mukwetu amweneka bu shii mwipaane bwa kushintuula binangu byaye naminyi? (b) Mukulu e kutaluula maverse kinyi na yawa mukwetu na bwakinyi? (Tala mayi e kuushi kw’esaki.)
10 Su mukwetu mulume amweneka bu shii mwipaane, bwa kushintuula binangu byaye abitungu kwitatshisha na lwishinko, kadi, e kwaluluka. Nka bu kidime mukumbeene kutungunuka na kuludika ingi mitshi bwashi ikule kalolo, we mukumbeene kutungunuka na kukwasha bangi bakwetu bwabadya kumona mushindo wa kushintuula mweneno aabo bwa kukumiina mashito mu kakongye. We kwibikita naminyi?
11 Ata nsaa ya kutwesha naaye kipwano kya bukuuku. Mulungule aukye shi nwi naaye lukalo mu kakongye. Akupu, shaala naaye munda mwa mafuku na kunangusheena naaye pa bifundwe na kumukwasha bwadya kwela binangu pabitale kwilambula kwaye kwi Yehowa. (Mul. 5:4; Yesh. 6:8; Mat. 6:24, 33; Luk. 9:57-62; 1 Kod. 15:58; 2 Kod. 5:15; 13:5) We kumwipusha shi: ‘Boodi mulee Yehowa kinyi poboodi mwilambule kwadi?’ Mwipushe bwa kukuma eshimba dyaye shi: ‘Omono naminyi bibaadi bipushe Yehowa efuku diboodi mutambule?’ (Mye. 27:11) ‘Satana naamu baadi mupushe naminyi?’ (1 Mp. 5:8) Kushi kubepuula mushindo ukumbeene kubadika kwa maverse asangudiibwe kalolo kumukuma kwishimba.—Badika Beena-Ebreeyi 4:12.b
BALONGI, IKALAYI NA KISHIMA
12, 13. (a) Nkinyi kibaakitshiine Elisha bwa kulesha shi mmulongi e buwa? (b) Yehowa bafutshile Elisha naminyi bwa lulamato lwaye?
12 Twi kwamba naminyi bwenu’nwe bansongwalume be na lukalo lwa kukwashibwa? Nkinyi ki kwinukwasha bwanudya koobesha mu mudimo wa Yehowa? Bwa kupeta lwaluulo, tutaluule kileshesho kya ingi myanda ya mu nshaleelo a mulongi mu mafuku a kala.
13 Kubaapu kukila bipwa peepi na 3 000, mutemuki Eliya baadi mwitamine Elisha bwa’shi ekale mufubi aaye. Elisha baadi mukumiine mususa umune, aye nkumufubila na lulamato looso mu bununu bwaye pa kumukitshina midimo ishyadile. (2 Bf. 3:11) Akupu, kunyima kwa bipwa bifikye ku bisamombo bya kulongyeshibwa, Elisha bamwene shi mudimo wa Eliya mu Isalele taubaadi ku nfudiilo. Paapa, Eliya balungwile Elisha abaadi mupwe kulongyesha kalolo bwa’shi alekye kumulonda, kadi Elisha balungwile Eliya misango isatu shi: “Ntankulekye’mi.” Baadi na kitshibilo kya kushala naaye munda mwa mafuku. Yehowa baadi mufute Elisha bwa lulamato na kululama kwaye p’aye kumutuula bu kamonyi ka lwendo lwa kukaanya lwa Eliya.—2 Bf. 2:1-12.
14. (a) Balongi be kwambula kileshesho kya Elisha naminyi lelo? (b) Bwakinyi bi na muulo bwashi mulongi ekale na kishima?
14 We kulonda kileshesho kya Elisha naminyi? Kumiina musango umune midimo yabakupa, mpa na ishyadile. Ikala omono mulongyeshi oobe bu kuuku, mutadiile akulungule byasangeela kwitatshisha koobe. Mushindo w’okookyela wi nka bu’be akula shi: “Ntankulekye’mi.” Kunyima kwa byoso, ikala na lulamato mu kulombasha mudimo ooso wakupa. Bwakinyi byabya bi na muulo? Mwanda, nka su boopu kuleesha shi we na kishima sunga lulamato na abadi bakumbeene kukulupila, nyi apakashinkamisha bakulu shi Yehowa akumiina nkupa mashito mu kakongye.—Mis. 101:6; badika 2 Timotee 2:2.
ABITUNGU OLESHE KANEEMO KAKATA
15, 16. (a) Elisha baadi muleshe kanemo kwi mulongyeshi aye mu kipaso kinyi? (Tala kifwatulo ki kumbangilo kwa mwisambo.) (b) Bwakinyi bangi batemuki babaadi bakulupile mwi Elisha?
15 Mwanda wa Elisha mpyanyi a Eliya, aulesha dingi shi bakwetu balume mbalombeene kulesha kaneemo kakata kwi bakulu abauku myanda ibungi. Kunyima kwa Eliya na Elisha kutala kisaka kya batemuki mu Yeeriko, booso bwabo babayiile ku mwela wa Yordano. Kwakwa, “Eliya baafuudile kikotshi kyaaye, beekifungile mufungofungo, akupila pa meema, ngi ao nkwitshiba.” Kunyima kwa kusabuka mwela mu nsenga yuume, booso babidi babaadi batungunukye “n’eshinda dyabo, abend’abesambanga.” Mu yaya nsaa, abimweneeka shi Elisha tabaadi ashinguula shi auku myanda yooso nya. Anka nsaa ibamulekyele Eliya, Elisha batentekyeshe myanda yooso ibamulungwile mulongyeshi’aye. Akupu Eliya bakamiine mu ngumbo. Kunyima, Elisha balukiile ku Jordano, bakupiile kilamba kya Eliya mu meema, na kwela musaase shi: “Yehowa e kunyi, aye Efile Mukulu a Eliya?” Meema abetshibile dingi.—2 Bf. 2:8-14.
16 Nubamono shi kilengyeleshi kya kumpala kibakitshine Elisha ki nka mumune na kya nfudiilo kya Eliya? Bino abikyebe kulesha kinyi? Abilesha shi, Elisha ta mukumiine kushintuula myanda nka musango umune mwanda shi nnaye babanga kukunkusha nya. Anka, p’aye kulonda mushindo ubaadi Eliya akitshi mudimo waye, Elisha baadi muleshe kaneemo kakata kwi mulongyesh’aye, baadi akankamika batemuki naye. (2 Bf. 2:15) Kunyima, munda mwa bipwa 60 bibafubile Elisha bu mutemuki, Yehowa bamukwashiishe bwa kukita bilengyeleshi bibungi kukila bibakitshine Eliya. Lelo uno balongi mbalombeene kupeta dilongyesha kinyi?
17. (a) Lelo uno, balongi be kwambula Elisha naminyi? (b) Ingi nsaa, Yehowa mulombeene kufuba na balongi be na kishima naminyi?
17 Tomonanga shi su bopete mashito mu kakongye, abitungu oshintuule myanda nka mususa umune—kukita myanda mu mushindo wilekeene na wabikitshikanga kumpala nya. Kushintuluka kwa myanda takukitshika mu kukumiina koobe’be nabeene nya, kadi akukitshika mu kukumiina kwa kakongye na ku buludiki bwatupete kwi ndumbulwilo a Yehowa. Nka bu Elisha baadi mukankamikye batemuki naaye na kulesha kanemo kwi mulongyeshi aye pa kulonda mayele a Eliya, n’obe namu we kukankamika bena Kidishitu nobe na kulesha kaneemo kwi bakulu abauku myanda ibungi pa kutungunuka na kulonda mayele aabo aatuukila mu Bible. (Badika 1 Beena-Kodinto 4:17.) Byabya, pwende na kushinguula myanda ibungi, kushi mpaka, okapete bya kushintuula ingi myanda ayikakwasha kakongye bwa kutambuka pamune na ndumbulwilo a Yehowa. Na dingi, anwe bakwetu ba kishima abalongo, Yehowa mulombeene kwinukwasha bwa kukita myanda ikata ikile ya balongyeshi beenu nka bu bibakwashishe Elisha.—Yowano 14:12.
18. Bwakinyi kulongyesha bangi mu kakongye mmwanda wa muulo ukata lelo uno?
18 Atukulupila shi malango e mu uno mwisambo na ushaale akakwashe bakulu bwa kwata nsaa ya kulongyesha bangi. Bakwetu balume balombeene, bakumiine na muloo ooso kwakwa kulongyeshibwa bwa’shi kunyima bafube nako na kinangu nsaa yabakwete kukwasha bwa kukunkusha mikooko ya Yehowa. Kukita bino akukanyingisha tukongye twa mu nsenga ishima na kukwasha ooso a kwatudi bwa kushaala na lulamato mu mafuku a myanda ibukopo aafiki kumpala.
a Su nsongwalume alesha shi baapu kukula mu kikudi, e na kwiyisha na kulombasha ingi myanda itekiibwe mu Bifundwe, bakulu be kumusangula bu mufubi a midimo sunga tabandile kulombasha bipwa 20.—1 Tim. 3:8-10, 12; tala mwisambo wi mu Kitenta kya Mulami kya mu 1/7/1989, esaki 29, mu Fwalanse.
b We kutwesha mu mwisambo wenu myanda i mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/4/2012, esaki 14-16, paragrafe 8-13, mu Fwalanse; na shapitre 16 paragrafe 1-3 a mukanda wa “Elameeyi mu kifulo ky’Efile Mukulu.”
-