APANDISE
“Babilone Mukata” alesha kinyi?
MUKANDA wa Bifumbulwe wi na bishima bibungi bya mu kifwanyi. (Bifumbulwe 1:1) Bu kileshesho, aulesha mukashi e na eshina dya “Babilone Mukata” difunde pa mpala yaaye. Abalesha shi uno mukashi mmushale pa “bibumbu na bisamba.” (Bifumbulwe 17:1, 5, 15) Bu bi mukashi a binyibinyi ta mmulombeene kukita bino, Babilone Mukata mmukumbeene kwikala a mu kifwanyi. Byabya, uno mukashi ndumba a mu kifwanyi nnanyi?
Mu mukanda wa Bifumbulwe 17:18, abalesha shi yawa mukashi a mu kifwanyi “ndupata lukata aludi bufumu kwi milopwe ya pa nsenga.” Kishima “lupata” akilesha kisaka kya bantu. Bu bi luno “lupata lukata” ndudye bufumu pa “banfumu ba pa nsenga,” mukashi abetamina bu Babilone Mukata nyi ndumbulwilo mukata e na banfumu be pa nsenga ishima. Byabya mbalombeene kumwitamina bu ndumbulwilo e pa nsenga ishima. Yawa ndumbulwilo kinyi? Ndumbulwilo a bipwilo. Tubande kutala mushindo aulesha angi maverse a mu mukanda wa Bifumbulwe bwa kwitushinkamiisha byanka.
Ndumbulwilo mukumbeene kwikala a politike, a busunga sunga a bipwilo. Mukashi abayitamina bu Babilone Mukata ta ndumbulwilo a politike nya mwanda Eyi dy’Efile Mukulu adilesha shi: “Banfumu ba pa nsenga,” sunga beena politike ba pa nsenga, ‘mbakite naaye lusandji.’ Mmutambukye na banfumu ba pa nsenga lusandji paaye kudya nabo bilombeno na kukita kyooso akitungu bwa kupeta matalwa panundu paabo. Nyi bwakinyi abamwitamina bu “ndumba mukata.”—Bifumbulwe 17:1, 2; Jaake 4:4.
Babilone Mukata ta mukumbeene kwikala bu ndumbulwilo a busunga nya. Mwanda “bansunga ba pa nsenga,” abalesha myanda ya busunga, abakyebe kumudila pa nsaa ya kabutu kaaye. Byabya, abalesha shi banfumu ba pa nsenga na bansunga ba pa nsenga ‘abemeena pabula’ bwa kutala Babilone Mukata. (Bifumbulwe 18:3, 9, 10, 15-17) Pa mwanda wa byabya, twi balombeene kushinkamisha shi Babilone Mukata, ta ndumbulwilo a politike sunga a busunga nya, kadi ndumbulwilo a bipwilo.
Twi na kishinkamisho kya’shi Babilone Mukata ndumbulwilo a bipwilo pabalesha shi, kwete kupambwisha maumbo ooso ku bukwashi bwa mifubo yaaye ya “malenganyi.” (Bifumbulwe 18:23) Bu bi myanda yooso ya malenganyi ayikitshibwaa ku bukwashi bwa bipwilo bya madimi na bademo, ta mbilombeene kwitukanyisha pabetamina Babilone Mukata bu “kifwamino kya bikudi bibubi.” (Bifumbulwe 18:2, Kilombeno kipya; Miiya Ikituulwe 18:10-12) Uno ndumbulwilo abamulesha dingi shi e mu kwikutwena na kipwilo kya binyibinyi, kwete kubingabinga “batemuki” na “bantu b’Efile.” (Bifumbulwe 18:24) Byabya, Babilone Mukata e na wawa mushikwa wibukopo bwa kipwilo kya binyibinyi wakwete kukyengyesha na kwipaa “tumonyi twa Yesu.” (Bifumbulwe 17:6) Kushi mpaka, uno mukashi abetamina bu Babilone Mukata alesha patooka shi nsangilo a bipwilo byooso bya madimi bi pa nsenga ishima, bikwete kutombokyela Yehowa Efile Mukulu.