Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • kr shap. 2 esak. 13-29
  • Bufumu bubatandjika mwiyilu

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Bufumu bubatandjika mwiyilu
  • Bufumu bw’Efile Mukulu bukwete kumunana!
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • ‘Mukyendji wande aukandumbulwila eshinda’
  • Kulangwila mu bya binyibinyi
  • “Anwe bantu bande, tûkai munkatshi mwê”
  • Kwibunga pamune bwa kulangwila
  • Kulungula mukandu wibuwa na katshintshi
  • Bufumu bw’Efile Mukulu bubatandjika!
  • Kipungo kya kutompibwa
  • Mudimo ubabanguula!
  • Nfumu batuusha etaata pabitale Bufumu
    Bufumu bw’Efile Mukulu bukwete kumunana!
  • Abakatukile mu bipwilo bya madimi
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehova—2016
Bufumu bw’Efile Mukulu bukwete kumunana!
kr shap. 2 esak. 13-29

SHAPITRE 2

Bufumu bubatandjika mwiyilu

AKISAMBILA UNO

Mushindo ubaadi mwilo w’Efile Mukulu ulumbuulwe bwa kutandjika kwa Bufumu

1, 2. Mwanda kinyi ukile bukata na utuukye pa nsenga kasha yekala kwanka, na bwakinyi tatwi balombeene kukema pa kumona shi ta ngumwenekye ku meso kwa bantu?

KASHAA tobweyipwishe byoodi mulombeene kupusha su wekala na muwa mu kipungo akikitshika myanda ikata ayishintuula nshalelo a bantu mu nsenga ishima su? Bantu bebungi abeyipushaa byabya. Anka banda kwela binangu: Su boodi na muwa mu kipungo ki byabya, opwandjikisha shi boodi mulombeene kumona yaaya myanda su? Pangi tobodya kwiyimona nya. Myanda ikata ayilesha nfudiilo a mafumu a kala na iule mu mikanda ya myanda ya kala, tayibaadi imwenekye ku meso kwa bantu booso nya. Twi kwamba shi, myanda ibungi ya kala ayikalaa ifwame​—mu mashibo a banfumu, mu mashibo a bakunkushi na a bangi bakata ba mbulamatadi. Sunga mbyabya, ino myanda ayishintuula nshalelo a midiyo ya bantu.

2 Twi kwamba naminyi pabitale mwanda ukile bukata na utuukye pa nsenga kasha yekala kwanka? Uno mwanda ngutale midiyo ya bantu. Anka, taubaadi umwenekye ku meso kwa bantu nya. Atwisamba pabitale kutandjika kwa Bufumu bw’Efile Mukulu mwiyilu, guvernema a Mesiya baadi mulayibwe kubanga kala na akyebe kufwisha uno ndumbulwilo a myanda ku nfudiilo. (Badika Ndanyele 2:34, 35, 44, 45.) Bu byabidi shi bantu bebungi ta mbamone kuno kutandjika, twi balombeene kwamba shi Yehowa mufye bantu uno mwanda? Su baadi mulumbuule bafubi baaye baasha kululama kubanga kumpala? Tubande kutaluula ino nkonko.

‘Mukyendji wande aukandumbulwila eshinda’

3-5. (a) Nnanyi baadi ‘mukyendji wa kilombeno’ wabadi batemune mu Malakii 3:1? (b) Nkinyi kibaadi akitungu kukitshika kumpala kwa ‘mukyendji wa kilombeno’ kufika mu ntempelo?

3 Kubanga kala, Yehowa baadi mwate mpàngo ya kulumbuula mwilo waye bwa kutandjika kwa Bufumu bwa Mesiya. Bu kileshesho, Malakii 3:1 amba shi: ‘Natumu mukyendji wande bwa kundumbulwil’eshinda. Kapindji n’aka Mwanana a binyibinyi anukimbi atwele mu ntempelo aaye, na mukyendji wa kilombeno wanutengyela; taadi pepi na kufika.’

4 Mu kulombana kwa buno butemuki mu ano mafuku etu, nsaa kinyi ibaadi Yehowa, ‘Mwanana a binyibinyi,’ mufikye mu kutaluula baaba babaadi abamufubila mu lupango lwa ntempelo aaye a mu kikudi pano pa nsenga? Butemuki abupatuula shi Yehowa akyebe kufika na ‘mukyendji wa kilombeno.’ Uno mukyendji nnanyi? Ta mmulombeene kwikala ungi muntu; nyi Yesu Kidishitu, Mesiya Nfumu! (Luk. 1:68-73) Bu byaadi Nfumu baakatuka mu kupeta bufumu, akyebe kufika mu kutala na kulumbuula bafubi b’Efile Mukulu be pa nsenga.​—1 Mp. 4:17.

5 Kadi, nnanyi baadi ungi “mukyendji,” a kumpala abadi besambile ku mbangilo kwa verse a Malakii 3:1? Uno ungi mukyendji e mu butemuki akyebe kumweneka kumpala kwa kufika kwa Mesiya Nfumu. Bipwa makumi kumpala kwa 1914, kubaadi muntu baadi ‘mulumbuule eshinda’ kumpala kwa Mesiya Nfumu su?

6. Nnanyi baadi mufube mudimo wi bu wa “mukyendji” bafikile kumpala bwa kulumbuula bafubi b’Efile Mukulu bwa myanda ayifiki kumpala?

6 Mu uno mukanda, atukyebe kupeta myaluulo ku ino nkonko patwisambila myanda ibuwa ikitshikye kwi bafubi ba Yehowa ba ano mafuku etu. Ino myanda ayilesha na kushinkamisha shi ku nfundiilo kwa siekele a 19, kasaka kapeela kamune ka beena Kidishitu baasha kululama kabaadi katuukye na kumweneka bu mbidi imune ya beena Kidishitu b’eyendo mu myanda ibungi. Kaaka kasaka abaadi abeketanyina bu Balongi ba Bible. Baaba babaadi abakunkusha kano kasaka​—Charles T. Russell na beena’ye—​abaadi bakite mudimo wi bu wa “mukyendji” baadi mulayibwe pa’bo kutushanga bukunkushi bwa mu kikudi kwi bafubi b’Efile Mukulu na kwibalumbuula bwa myanda ibaadi na kya kwibafwila mu mafuku abaadi kumpala. Tubande kutaluula mishindo inanka ibaadi uno “mukyendji” mukite byabya.

Kulangwila mu bya binyibinyi

7, 8. (a) Mu bipwa 1800, mbantu kinyi bababangile kulesha patooka madimi a bulambukishi bwa shi kwi kintu ki munda mwa muntu kishy’akifwiyaa su muntu baafu? (b) Charles T. Russell na beena’ye abaadi baleshe patooka angi malongyesha kinyi a madimi?

7 Baaba Balongi ba Bible babaadi abalongo Bifundwe ngofu na kwela nteko; abepushena mu mpushisho, abasanga myanda ibaabafumbula, na kufunda mu mukanda malongyesha akata a bya binyibinyi. Munda mwa bipwa nkama, bipwilo bibaadi abiimono bu bya bwina Kidishitu bibaadi biule na mufito wa mu kikudi; malongyesha abyo ebungi abaadi aatuukila kwi ba mpangano. Kileshesho kya kumpala nkya buno bulambukishi bwa’shi muntu e na kintu akishaalaa na muwa kunyima kwa lufu. Kadi, mu bipwa 1800, bangi bantu babalonganga Bible n’eshimba dimune abaadi bataluule buno bulambukishi abo nkumona shi tabufiki Mwiyi dy’Efile Mukulu nya. Henry Grew, George Stetson, na George Storrs abafundjile mu mikanda na kukita miisambo bwa kulesha patooka buno bulambukishi bwa madimi abufiki kwi Satana.a Mudimo wabo ubaadi ukwashe C. T. Russell na beena’ye ngofu.

8 Kasaka kapeela ka Balongi ba Bible kabamwene shi angi malongyesha aafiki ku bulambukishi bwa shi kwi kintu ki munda mwa muntu kishy’akifwiyaa su muntu baafu aatwesha kafutakanyi mu binangu bya bantu na, nga madimi​—bu kileshesho, kwamba shi bantu booso bebuwa abende mwiyilu sunga shi Efile Mukulu anyokaa bantu bebubi mu kaalo ka iferno bwa looso. Russell na beena’ye abaadi baleshe patooka bi ano madimi mu ma jurnale, mu mikanda, mu ma trakte abaabadi batuushe mpa na miisambo ibaabadi abakitshi.

9. Mushindo kinyi ubaadi Kitenta kya Mulami a Siyoona kileshe patooka shi bulambukishi bwa Busatu bwiselele mbwa madimi?

9 Anka mu wawa mushindo, Balongi ba Bible abaadi baleshe patooka madimi abaadi apalakane ngofu pabitale kulangwila kwa Busatu bwiselele. Mu 1887, Kitenta kya Mulami kya aa mafuku (Kitenta kya Mulami a Siyoona Angl.) kibaadi kyambe shi: “Bifundwe abilesha patooka kwilekeena na kipwano ki pankatshi pa Yehowa na Nfumu etu Yesu.” Akupu wawa mwisambo ubaadi uleshe shi mmwanda wa kukaanya mpa kumona mushindo upalakane na kukuminyibwa “bulambukishi bwa Busatu bw’Efile​—b’Efile basatu mu umune, na Efile umune e mu basatu. Byabya, mushindo upalakane na kukuminyibwa buno bulambukishi aulesha shi kipwilo kibaadi kilaale ngofu pabaadi mwishikwanyi mwikyanye na kwikilubisha.”

10. Mushindo kinyi ubaadi uleshe Kitenta kya Mulami shi kipwa kya 1914 nyi nkipwa kikata?

10 Anka bu abilesha eshina dibaadi nadyo jurnale, Kitenta kya Mulami a Siyoona na mukyendji wa kwikala kwa Kidishitu (Angl.), kibaadi akyakula ngofu pabitale matemuki aesambila kwikala kwa Kidishitu. Bano beena Kidishitu baasha kululama abafundjile uno jurnale, abamwene shi butemuki bwa Danyele pabitale “bipungo musambobidi” mbutale mafuku aalombana mpàngo y’Efile Mukulu pabitale Bufumu bwa Mesiya. Ku mbangilo kwa bipwa 1870, abaadi baleshe shi mu 1914 nyi amukafudiila bipungo musambobidi. (Nda. 4:25, NW; Luk. 21:24) Sunga byekala shi bakwetu ba mu aa mafuku tababaadi bapushe kalolo akilesha myanda ayikitshika mu kyakya kipwa, abaadi balambukishe myanda ibaabadi abauku na kwiyipalakasha ngofu. Twi balombeene kumona bipeta bya mudimo wabo mpa na bu lelo.

11, 12. (a) Mukwetu Russell baadi mwalushe ntumbo yooso kwi nnanyi bwa myanda ibaadi mulongyeshe? (b) Mmudimo kinyi ubaadi ukite Russell na beena’ye mu bipwa makumi bibaadi kumpala kwa 1914?

11 Russell sunga beena’ye tababaadi betumbishe shi nnabo bafumbule kalolo ino myanda ikata ya binyibinyi nya. Russell baadi mwalushe ntumbo yooso kwi bangi babaadi kumpala kwabo. Na kukila paapa, baadi mwalushe ntumbo yooso kwi Yehowa Efile Mukulu, aye alongyeshaa mwilo Waaye myanda yabadi nayo lukalo pa nsaa ilombane. Oolo, Yehowa baadi mwelele Russell na beena’ye mwabi mu mudimo waabo ubaabadi abetatshisha bwa kukita bwa kutondola bya binyibinyi munkatshi mwa madimi. Kunyima kwa bipwa, abaadi baleshe patooka shi tabe bu bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi nya.

Charles Taze Russell esamba na bangi ba ku ba kuuku baaye

Mukwetu Russell na beena’ye abaadi bakite mudimo wa kuyiisha bya binyibinyi bya mu Bible kumpala

12 Mudimo ubakitshine bano balume baasha kululama bwa kuyiisha bya binyibinyi kumpala mu bipwa makumi kumpala kwa 1914 ubaadi wa kukaanya! Patwaluka kumongo, Kitenta kya Mulami na Mukyendji wa kwikala kwa Kidishitu (Angl.), kya mu 1/11/1917 kibambile shi: “Lelo uno midiyo ya bantu abatuuku mu bupika bwa moo, mubaabadi bebatweshe ku bukwashi bwa malongyesha a kaalo ka iferno na angi malongyesha a madimi . . . Mbunda ya mema a bya binyibinyi, ibaadi ibangye kukamina mu bipwa makumi ananka bishaale, ikwete kwenda na kutama bwa kuwula nsenga ishima; na beshikwanyi abatompo kwimika bwashi bya binyibinyi tabipalakananga pa nsenga ishima be nka bu abatompo kwimika mbunda ya mema a mbû na kikombo kya bisumanga.”

13, 14. (a) Mushindo kinyi ubaadi “mukyendji” ukwashe bwa kulumbuula eshinda dya Mesiya Nfumu? (b) Nkinyi kyatudi balombeene kulonga kwi bano bakwetu babakitshine mudimo takudi bipwa bikile lukama?

13 Tubande kwela binangu: Bantu abaadi balombeene kwikala belumbuule bwa mbangilo a kipungo kya kwikala kwa Kidishitu su tababaadi na mushindo wa kuuka kwilekeena kwi pankatshi pa Yesu na Nshaaye, Yehowa? Nya! Sunga shi abadya kwikala balumbuulwe su abaadi abapwandjikisha shi muntu ooso e na muwa ushi na mpwilo na dingi shi ta nkya buntu akikyebe kupeta penda ndambo ya balondji ba Kidishitu bakwete kulonda etabula dyaaye; sunga shi su abaadi abapwandjikisha shi Efile Mukulu akyengyesha bantu mu kaalo ka iferno bwa looso kushi lukulupilo lwa kwimutuuka! Kushi mpaka, “mukyendji” ubaadi ulumbuule eshinda bwa Mesiya Nfumu!

14 Kadi atwe namu lelo uno? Nkinyi kyatudi balombeene kulongyela kwi bano bakwetu abakitshine mudimo takudi bipwa bikile pa lukama? Atwe namu twi na kya kwipaana mu kubadika na kulonga Eyi dy’Efile Mukulu. (Yowano 17:3) Bu bi ino nsenga ikwete kwenda na kwiyina mu mufito wa mu kikudi, abitungu tufiimishe nsala yeetu ya bidibwa bya mu kikudi!​—Badika 1 Timote 4:15.

“Anwe bantu bande, tûkai munkatshi mwê”

15. Balongi ba Bible abaadi bafikye mu kumona kinyi? (Tala dingi eyi di mushi mwesaki.)

15 Balongi ba Bible abaadi balongyeshe shi abitungu kutuuka mu bipwilo bya madimi. Mu 1879, Kitenta kya Mulami kibaadi kisambe pabitale “Kipwilo kya Babilone.” Kibaadi akisamba pabitale ba pape su? Pabitale kipwilo kya Katolike? Munda mwa bipwa nkama bipwilo bya beena mishonyi bibungi bibaadi abipwandjikisha byabya pabitale buno butemuki bwi mu Bifundwe. Anka, Balongi ba Bible abaadi bafikye mu kumona shi bipwilo byooso bya bwina Kidishitu bwa madimi bi mu uno “Babilone.” Bwakinyi? Mwanda byooso bibaadi abilongyesha myanda ya madimi ibatukatuka mu kumona.b Kunyima kwa mafuku, mikanda yetu ibabangile kulesha patooka kibaadi akitungu shi baaba booso basha mashimba atooka be mu bipwilo bya Babilone bakite.

16, 17. (a) Mushindo kinyi ubaadi Volime 3 a Aurore du Millénium na Kitenta kya Mulami kilungule bantu bwa kutuuka mu bipwilo bya madimi? (b) Mmwanda kinyi ubaadi wibatume bwa kukamba kudimusha bantu pabitale ino myanda yooso? (Tala dingi eyi di mushi mwesaki.)

16 Bu kileshesho, mu 1891, Volime 3 a Aurore du Millénium baadi muleshe shi Efile Mukulu mupwe kupela Babilone a ano mafuku na kwamba shi: “Ndumbulwilo mushima a myanda​—bipwilo byooso bya bwina Kidishitu bwa kwishina—​mmupwe kwibisumbula.” Kibaadi kileshe dingi shi, baaba “booso bashy’abakwatshishena Babilone mu malongyesha aaye na mu midimo yaaye atwibalungula bwa kwimutuuka.”

17 Mu mweshi wa Kumpala 1900, Kitenta kya Mulami kibaadi kituushe elango bwa booso bakii balame mashina aabo mu mikanda ya bipwilo bya bwina Kidishitu bwa kwishina na kwibingisha pa’bo kwamba shi: “Ne ku lupese lwa bya binyibinyi, na ntankamba kutwela mu bisangilo byabyo nya.” Uno mwisambo ubaadi wele luno lukonko: “Bino mbilulame​—kwikala kipindji munda na kipindji paasha pa Babilone su? Kuno ndjo kukookyela kwabetutekye . . . kwabadi bakumiine na akusangashaa Efile Mukulu su? Nya. Kipwilo akitwelaa mu kilombeno kumpala kwa bantu booso nsaa i muntu emutwele, na yawa muntu e na kya kwikala na nshalelo mwipusheene na kino kilombeno mpa na nsaa . . . yakalesha kumpala kwa bantu shi takii dingi mwina kyakya kipwilo.” Kunyima kwa bipwa, uno mwanda ababangile kwiulongyesha ngofu.c Bafubi ba Yehowa be na kya kutshiba kipwano kyooso na bipwilo bya madimi.

18. Bwakinyi bibaadi abitungu shi bantu batuukye mu Babilone Mukata?

18 Su tababaadi badimushe bantu bwa kutuuka mu Babilone Mukata nsaa na nsaa, Kidishitu pabaadi mupete bufumu baadi mulombeene kwikala na kisaka kilumbuulwe kya bafubi bedibwe mwimu pano pa nsenga su? Nya, mwanda nkapenda beena Kidishitu bapwe kutuuka mu Babilone nyi balombeene kulangwila Yehowa “mu kikudi na mu binyibinyi.” (Yo. 4:24) Atwe namu lelo uno, twi na kitshibilo kikata kya kwikala kula na bipwilo bya madimi su? Tutungunukyeyi na kulonda eyi dya’shi: “Anwe bantu bande, tûkai munkatshi mwê”!​—Badika Kibafumbwilwe 18:4.

Kwibunga pamune bwa kulangwila

19, 20. Mushindo kinyi ubaadi Kitenta kya Mulami kinyingishe bafubi b’Efile Mukulu bwa kwibunganga pamune bwa kulangwila?

19 Balongi ba Bible abaadi abalongyesha shi beena Kidishitu abitungu bekale abebungu bwa kulangwila, nsaa yooso yakudi mushindo. Bwa beena Kidishitu b’eyendo, tabitungu nkapenda kutuuka mu bipwilo bya madimi nya. Abitungu bekale mu lulangwilo lwa binyibinyi. Mu ma nimero aakyo a ku mbangilo, Kitenta kya Mulami kibaadi akinyingisha bantu bwa kwibunga pamune bwa kulangwila. Bu kileshesho, mu mweshi wa Musambo 1880, mukwetu Russell baadi mutuushe rapore a lwendo lubaadi mwende bwa nkakita miisambo, aye nkulesha shi bisangilo bibungi bibaadi binyingishe bantu ngofu. Akupu aye nkulungula baaba ababadika bwa kutuma ma rapore aalesha mushindo wabakwete kwenda kumpala​—bwashi angi beafunde mu Kitenta kya Mulami. Bwakinyi? Bafundjile shi: “Atwe booso tuukye . . . mushindo wi Mwanana kwete kwinukwasha bwa kwenda kumpala; su nukwete kutungunuka na kwibunga pamune na bakwenu mu lukumiino.”

Kisaka kya balongi ba Bible mu Copenhague mu Danmark, mu 1909

Charles Russell na kasaka ka kumpala ka Balongi ba Bible mu kibundji kya Copenhague, mu Danemark, mu 1909

20 Mu 1882, mwisambo wi na mutwe wa mwanda awamba shi: “Twibungyeyi pamune” ubaadi utukye mu Kitenta kya Mulami. Uno mwisambo ubaadi unyingishe beena Kidishitu bwa kukita bisangilo “bwa kwinyingisheena, kwikankamishena na kwisambeena.” Ubambile shi: “Tabitungu nkashi kwikale muntu mulongye ngofu sunga sha ngobesha kampanda nya. Muntu ooso atwale Bible aaye, esaki, na crayon; nwitatshishe bwa kutumika na bintu byooso bilombeene kwinukwasha sunga ma index a bishima bya mu Bible, . . . su kwi mushindo. Sangulayi mutwe wa mwanda kampanda; nutekye bukwashi bwa Kikudi bwa kwiupusha kalolo, akupu nubadikye, nwele binangu, nutale abyamba ma verse elekeene mpa na byanukyebe kumona bya binyibinyi.”

21. Kakongye ka mu Allegheny, mu Pennsylvanie, nkatuushe kileshesho kinyi kikata pabitale bisangilo na kulama kwa mikooko?

21 Balongi ba Bible abaadi batuule biro byabo bikata mu Allegheny, Pennsylvanie, mu États-Unis. Kwakwa abaadi baleshe kileshesho kikata kya kwibunga pamune bu abitutekye elango difundjibwe ku bukome bwa kikudi kiselele mu Beena-Ebelu 10:24, 25. (Badika.) Bipwa bibungi kunyima, Charles Capen, ungi mukwetu baadi mupwe kununupa baadi atentekyesha bino bisangilo bibaadi atwele pabaadi ki nsongwalume. Bafundjile shi: “Nky’antentekyesha ungi verse baadi mufundjibwe ku mudimba wa nshibo ya bisangilo ya Société. ‘Kwi Mukunkushi umune, Kidishitu; anwe booso nwi bana na bana.’ Ano mayi akii nka mu binangu byande​—munkatshi mwa bafubi ba Yehowa tamwi bakata na bantu ba bisumanga nya.” (Mat 23:8) Mukwetu Charles Capen atentekyesha dingi bingi bisangilo bikata, mushindo ubaabidi abibanyingisha, na mushindo ubaadi Charles Russell etatshisha bwa kulama mikooko yooso ibaadi ayifiki mu kwibunga nabo, ku muntu na muntu.

22. Bantu baasha kululama abakitshine naminyi pabaabadi bebanyingishe bwa kutwela mu bisangilo bya beena Kidishitu, na elango kinyi dyatupetela kwabadi?

22 Bantu baasha kululama abaadi balonde kino kileshesho na mayi abaabadi bebatumine. Tukongye tubaadi tubangye mu angi maumbo, bu kileshesho mu Ohio na mu Michigan, akupu nkwenda na mu Amerique mushima a Kunundu mpa na mu angi maumbo. Tubande kwela binangu: Baaba bantu basha kululama abaadi balombeene binyibinyi kwikala belumbuule bwa kipungo kya kwikala kwa Kidishitu su tababaadi baukye bya kukokyela elango dya kwibunga pamune bwa kulangwila su? Nya! Twi kwamba naminyi bwetu’twe lelo uno? Abitungu twikale na kitshibilo kya kwendanga mu bisangilo byooso bya beena Kidishitu, kukimba mushindo ooso watudya kulangwila pamune na kwinyingishena mu kikudi.

Kulungula mukandu wibuwa na katshintshi

23. Mushindo kinyi ubaadi Kitenta kya Mulami kileshe kalolo shi bedibwe mwimu booso be na kya kwikala balambukishi ba bya binyibinyi?

23 Balongi ba Bible abaadi balongyeshe shi bashingwe mwimu booso be na kya kwikala balambukishi ba bya binyibinyi. Mu 1885, Kitenta kya Mulami kibaadi kyakule shi: “Tatulubanga shi muntu ooso e mu kasaka ka bedibwe mwimu, mmushingibwe mwimu bwa kulungula mukandu wibuwa” (Yesh. 61:1), bwa kukita mudimo wa bulungudi. Mu 1888, kingi Kitenta kya Mulami kibaadi kyambe shi: “Mudimo wetu ngukata . . . Su twalenguula wanka na kwibingisha, atwikala bafubi basha lulengu, atulesha shi tatwi bapwandjikile pa mbalo yabadi betwitanyine nya.”

24, 25. (a) Mushindo kinyi ubaadi Russell na beena’ye bakite bibungi kushii penda kunyingisha bantu bwa kulungula mukandu wibuwa? (b) Mushindo kinyi ubaadi Colporteur umune mwakule pabitale mushindo ubaabadi abakitshi mudimo wa bulungudi pabaadi “myotoka tayabandile kutuuka”?

24 Mukwetu Russell na beena’ye abaadi bakite kukila paapa bwa kunyingisha bantu bwa kulungula mukandu wibuwa. Ababangile kutuusha ma trakte abaabadi abetanyina bu Trakte ya Balongi ba Bible (Angl.), kunyima ino trakte ababangile kwiyitanyina bu Cahiers trimestriels de théologie ancienne. Baaba babaadi ababadika Kitenta kya Mulami abaadi abapete ano ma trakte bwa kwabila bantu buntu.

Bibuwa twiyele luno lukonko: ‘Mudimo wa kulungula mukandu wibuwa wi pa mbalo ya kumpala mu muwa wande su?’

25 Baaba babaadi bepaane mu mudimo wa bulungudi nsaa yooso babaadi abebetanyina bu ba Colporteur. Charles Capen, atwikalanga besambile, baadi umune a kwabadi. Atentekyesha shi: “Naadi natumika na ma karte abaabadi bakite kwi guvernema a mu États-Unis bwa kunkwasha bwa kutumika mu teritware ande mu Pennsylvanie. Ano ma karte abaadi aalesha mashinda, byabya abaadi aankwasha bwa kulungula mukandu wibuwa mu bibundji byooso lwa ngwa. Ingi nsaa, kunyima kwa kutumika lwa ngwa mu kibundji kampanda na kwata mashina a bantu abakyebe mikanda ya Études des Écritures, naadi nafutshila nfwalasa na etempu bwa kobesha nkebapa mikanda. Misango ibungi naadi nashaala kwa ba kidime ku kyoolwa na kulaala kwabo. Aa mmafuku abaadi myotoka tayabandile kutuuka.”

Colporteur umune e na mpunda n’etempu

Colporteur umune. “Karte ka Bipungo” nkasole ku etempu dyakwete kutambuka nadyo

26. (a) Bwakinyi bafubi b’Efile Mukulu abaadi na kya kukita mudimo wa kulungula mukandu wibuwa bwa kwilumbuula bwa bufumu bwa Kidishitu? (b) Nkonko kinyi ayitungu shi twiyele?

26 Bibaadi abitungu eshimba dinyingye na katshintshi kakile bwa kwitatshisha bwa kulungula mukandu wibuwa mu aa mafuku. Beena Kidishitu b’eyendo babaadi balombeene kwikala balumbuulwe bwa bufumu bwa Kidishitu su tababaadi bebalongyeshe muulo wa mudimo wa bulungudi? Nya! Na dingi, bibaadi abitungu shi wawa mudimo wikale bu kitundwilo kikata kya kipungo kya kwikala kwa Kidishitu. (Mat. 24:14) Bibaadi abitungu shi bafubi b’Efile Mukulu bekale balumbuulwe bwa kutuula uno mudimo aupa bantu kipandjilo pa mbalo ya kumpala mu muwa wabo. Lelo uno bibuwa twiyele ino nkonko: ‘Mudimo wa kulungula mukandu wibuwa wi pa mbalo ya kumpala mu muwa wande su? Nkwete kwitatshisha bwa kwipaana ngofu mu uno mudimo?’

Bufumu bw’Efile Mukulu bubatandjika!

27, 28. Yowano mutumibwa baadi mumone kinyi mu kimonwa, na nkinyi kibaadi kikite Satana na bademo baaye pa kutandjika kwa Bufumu?

27 Kunyima kwa byooso, 1914, kipwa ki na muulo kibaadi akitengyelwa kibalombeene. Bu byatwikalanga bamone ku mbangilo kwa uno shapitre, takwi muntu su ngumune bamwene myanda ikata ibaadi ikitshikye mwiyilu nya. Kadi, Yowano mutumibwa baadi mupete kimonwa kibaadi kileshe ino myanda yooso mu bifwanyi. Tubande kwela binangu: Yowano bamono “kitundwilo kikata” mwiyilu. “Mukashi” a Efile Mukulu​—ndumbulwilo aaye musangishe bipangwa bya mu kikudi mwiyilu—​e n’eyimi na batanda mwana mulume. Uno mwana a mu kifwanyi, abetulungula shi, baadi na kya “kukunkusha miilo yooso n’elanga dya kyaamo.” Anka, kunyima kwa’ye kutandjika, uno mwana “basemwinwe enda pepi n’Efile Mukulu na pa lupuna lwaye.” Eyi dikata dibatuuku mwiyilu na adyamba shi: “Kino ngi kipungo kya kipandjilo, kya bukome na bufumu bw’Efile Mukulu etu, na kya matalwa a Kidishitu aaye.”​—Kibaf. 12:1, 5, 10.

28 Kushi mpaka, Yowano baadi mumone mu kimonwa kutandjika kwa Bufumu bwa Mesiya. Kuno kutandjikwa kubaadi bu mwanda wa muulo ukata, kadi ta nkusankishe muntu ooso nya. Satana na bademo baaye abalwile ngoshi na ba miikeyilu basha kululama, babaadi mu bukunkushi bwa Mikaele, Kidishitu. Nkinyi kibaadi kikitshikye? Atubadika shi: “Basumbwile nyoka mukata, nyoka a kala, abayitanyina bu Kafilefile na bu Satana, mulendwishi a ba pano booso, babamusumbwile pa nsenga na miikeyilu yaaye pamune naaye.”​—Kibaf. 12:7, 9.

Kwikala kwa Kidishitu shamweka bu nfumu a Bufumu bwa Mesiya

Mu 1914, Balongi ba Bible ababanga kufumbula kitundwilo kya kwikala kwa Kidishitu shamweka

29, 30. Kunyima kwa kutandjika kwa Bufumu bwa Mesiya, mushindo kinyi ubaadi ushintulukye myanda (a) pa nsenga? (b) mwiyilu?

29 Bipwa bibungi kumpala kwa 1914, Balongi ba Bible abambile shi kino kipungo kya kafutakanyi akikyebe kubanga mu kyakya kipwa kikata. Anka tababaadi sunga abashinguula shi myanda ibaabadi abakula ayikyebe kulombana kalolo nya. Satana baadi na kya kubanga kulwisha nshalelo a bantu, nka bu bibaadi bileshe kimonwa kya Yowano, shi: “Malwa ngenu, nsenga na mbû mwanda Kafilefile bayiki kwanudi mukwatshikye nsungu, mushinguule shi kubamushadila mafuku apeela.” (Kibaf. 12:12) Mu 1914, ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima ibabangile na kitundwilo kya kwikala kwa Kidishitu mu bufumu bwaaye kibabangile kumweneka mu nsenga ishima. “Mafuku a ku nfudiilo” a uno ndumbulwilo a myanda ababangile.​—2 Tim. 3:1.

30 Sunga mbyabya, kubaadi muloo ukata mwiyilu. Satana na bademo baaye abaadi bebabingye bwa looso. Yowano amba shi: “Sepeelayi anwe eyilu na anwe be na kishalelo kyenu mwanka!” (Kibaf. 12:12) Kunyima kwa kusuula eyilu na kutuudibwa kwa Yesu bu Nfumu, Bufumu bwa Mesiya bubaadi pepi na kubanga kufuba bwa buwa bwa bafubi b’Efile Mukulu be pa nsenga. Nkinyi kibaabudi bulombeene kukita? Anka bu byatwikalanga bamone ku mbangilo kwa uno shapitre, Kidishitu aye “mukyendji wa kilombeno” akyebe kubanga mufubo wa kutoosha bafubi b’Efile Mukulu be pano pa nsenga. Bino abikyebe kulesha kinyi?

Kipungo kya kutompibwa

31. Malakii baadi mutemukye kinyi pabitale kipungo kya kutooshibwa, na mmushindo kinyi ubaadi ubangye kulombana buno butemuki? (Tala dingi eyi di mushi mwesaki.)

31 Malakii baadi mutemukye shi kuno kutooshibwa ta nkubofule nya. Baadi mufunde shi: “Nnaanyi ayimana bwimane nguba a kwilesha kwaaye? Mwanda ekala bu kaalo ka mwiyaso na mema a nsabanga abasuula bilamba.” (Mal. 3:2) Ano mayi abaadi a binyibinyi! Kubanga mu 1914, bafubi b’Efile Mukulu abaadi bapete bitompwanga na nkalakasho pano pa nsenga. Pababangile Ngoshi ya nsenga ishima ya kumpala, Balongi ba Bible babaadi bapombeshibwe ngofu na kwediibwa mu nkano.d

32. Nkalakasho kinyi ibaadi ituukye munda mwa ndumbulwilo kubanga mu 1916?

32 Ingi nkalakasho ibaadi itukye munda mwa ndumbulwilo. Mu 1916, Charles Russell baadi mufwe na bipwa 64, aye nkuleka bafubi bebungi b’Efile Mukulu na kinyongwa. Lufu lwaye lubaadi luleshe shi bangi abaadi batuule lukulupilo lukilekile mwi uno muntu umune. Sunga mbibaadi mukwetu Rusell apele bwashi tabamupanga kino kinemo kikilekile, bebungi abaadi nka bu abamulangwila. Bangi abaadi abamba shi kufumbula kwa bya binyibinyi nkufudiile pa lufu lwaye, na bangi abaadi abapele kwitatshisha bwa kutungunuka na kwenda kumpala. Kukita kwa byabya kubaadi kufwishe bangi bantu mu kusumbula lukumiino na kukyeba kwabuula ndumbulwilo.

33. Mushindo kinyi ubaadi kukutwa kwa kukitshika kwa myanda ibaabadi abatengyela ituule bafubi b’Efile Mukulu mu kutompibwa?

33 Kukutwa kwa kulombana kwa myanda ibaabadi abatengyela kubaadi bu kutompibwa. Sunga mbibaadi Kitenta kya Mulami kileshe 1914 bu kipwa kya nfudiilo a Bipungo bya bingi bisamba, bakwetu tababaadi na mpushisho e buwa pabitale akikyebe kukitshika mu kyakya kipwa nya. (Luk. 21:24) Abaadi abamono shi mu 1914, Kidishitu akyebe kutwala kasaka ka bedibwe mwimu mwiyilu bwabadya kumunana pamune naaye. Bino byooso tabibaadi bikitshikye nya. Ku nfudiilo kwa 1917, Kitenta kya Mulami kibaadi kyakule shi kyakya kipungo kya bipwa 40 bya kuumbula akikapu mu printemps a mu 1918. Kadi mudimo wa kulungula mukandu wibuwa taubaadi wimane nya. Ubaadi utungunukye na kwenda kumpala kunyima kwa kyakya kipwa. Jurnale baadi mpa na muleshe shi kuumbula kubaadi kupwe kadi kipungo kya kukongola byumbulwanga nyi kibaadi kishaale. Sunga mbyabya, bebungi abalekyele kufubila Yehowa mwanda abaadi babofule ku mashimba.

34. Nkutompibwa kinyi kukile bukata kubaadi kufikye mu 1918, na bwakinyi bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi bibaadi bipwandjikishe shi bafubi b’Efile Mukulu mbapwe ‘kufwa’?

34 Kutompibwa kukile bukata kubaadi kufikye mu 1918. Joseph Rutherford, baadi mupyane Charles Russell bwa kukunkusha bafubi b’Efile Mukulu, baadi mukwatshibwe na beena’ye 7. Kwabashi basoole mwanda, abaadi bebatshibile kibawo kikata kya lukano bwa bipwa bibungi mu kibundji kya Atlanta, mu Georgie, mu États-Unis. Munda mwa mafuku, mudimo wa bafubi b’Efile Mukulu ubaadi nka bu utshibikye. Bakata bebungi ba bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi abaadi basangale ngofu. Abaadi bapwandjikishe shi bu bi “bakata” mu lukano, ma biro aabo e mu Brooklyn akangibwe, na mudimo wabo wa kulungula mukandu wibuwa ukandjikwe mu Amerique na mu Mputu, bano Balongi ba Bible abaapu “kufwa”—takwi lukalakasho dingi nya. (Kibaf. 11:3, 7-10) Abaadi bedimbe!

Mudimo ubabanguula!

35. Bwakinyi Yesu baadi mutadiile bwashi nkalakasho ifwile balondji baaye, na nkinyi kibaadi mukite bwa kwibakwasha?

35 Beshikwanyi ba bya binyibinyi tababaadi abauku shi Yesu baadi mutadiile bwashi ino nkalakasho ifwile bafubi baaye penda mwanda shi Yehowa baadi bu muntu mushaale “bwa kusunguula na kusuula kyamo ky’ebàkanyi.” (Mal. 3:3) Yehowa na Mwan’aaye abaadi abakulupila shi bano bantu basha kululama abakyebe kukambila bino bitompwanga na kusuudibwa, kutooshibwa, na kwikala balombane bwa kufubila Nfumu. Kubanga ku mbangilo kwa 1919, kubaadi kumwenekye patooka shi kikudi ky’Efile Mukulu kibaadi kikite kintu kibaadi beshikwanyi mpa na bafubi baaye abamono shi takya kukitshika. Bano bantu basha kululama ababangulwile mudimo! (Kibaf. 11:11) Mu kyakya kipwa, Kidishitu baadi mulombashe mwanda ukata wi mu kitundwilo kya mafuku a ku nfudiilo. Baadi musangule “mpika a kishima na mupatulukye,” kasaka ka balume bedibwe mwimu bwabadya kukunkusha bafubi baaye pa kwibapa bidibwa bya mu kikudi pa nsaa ilombane.​—Mat. 24:45-47.

Kwikala kwa Kidishitu shamweka bu nfumu a Bufumu bwa Mesiya

36. Nkinyi kibaadi kileshe shi bafubi b’Efile Mukulu abapasukile dingi mu kikudi?

36 Joseph Rutherford na beena’ye abaadi bebatuushe mu lukano mu 26/3/1919. Abaadi bakite bukidi programe a kikongeno mu mweshi wa Kitema. Abaadi baate dingi kitshibilo kya kutuusha ungi jurnale, abaabadi betanyine bu L’Âge d’Or. Mwina’ye na Kitenta kya Mulami, uno jurnale baadi mutushibwe bwa kutumika naaye mu mudimo wa bulungudi.e Mu kyakya kipwa kimune nyi mubabangile kutuuka Bulletin, byatwitanyina lelo uno bu Bwina Kidishitu na mudimo wetu—Programe a bisangilo. Kubanga ku mbangilo, mbikwashe ngofu bwa kupeta katshintshi mu mudimo wa bulungudi. Kushi mpaka, kubanga mu 1919 mpa na bu lelo, kulungula mukandu wibuwa ku nshibo na nshibo kwi pa mbalo ya kumpala.

37. Mu bipwa bibalondele 1919, mushindo kinyi ubaadi bangi baleshe shi mbakutwe kululama?

37 Mudimo wa kulungula mukandu wibuwa ubatungunukile bwa kutoosha bafubi ba Kidishitu, mwanda baaba babaadi na kwitatula na kwimona tababaadi abakumina kukita uno mudimo autungu kwiyisha ngofu nya. Baaba babaadi bapele kukita uno mudimo abaadi beabuule na basha kululama. Mu bipwa bibaadi bilonde 1919, bangi bakutwe kululama abalesheshe mushikwa wabo na nkubanga kudimbiila bakwabo myanda, ingi nsaa mpa na kukila ku lupese lwa beshikwanyi na bafubi ba Yehowa baasha kululama.

38. Mushindo ubaadi obeshe balondji ba Yesu na kutshokola ino ngoshi yooso, awitulesha kinyi?

38 Anka, sunga mbyakubaadi ino nkalakasho yooso, balondji ba Kidishitu abaadi batungunukye na kwenda kumpala mu kikudi. Mushindo ubaabadi bobeshe na kutshokola ino ngoshi, awitulesha shi Bufumu bw’Efile Mukulu bukwete kumunana! Kano kasaka ka bantu bakutwe kupwidika takabaadi kalombeene kobesha kutshokola ino ngoshi yooso ya Satana na uno ndumbulwilo mubi a bintu su ta mbapete bukwashi bwa kikudi ky’Efile Mukulu na myabi yaaye​—ibaadi ebelela kukidila kwi Mwana aaye na Bufumu bwa Mesiya!​—Badika Yeeshaya 54:17.

J. F. Rutherford akitshi mwisambo ku kikongeno kya balongi ba Bible mu 1919

Joseph Rutherford akitshi mwisambo ukata ku kikongeno, myeshi ipeela kunyima kwa’ye kutuuka mu lukano

39, 40. (a) Myanda kinyi i mu uno mukanda? (b) Kulonga kwa uno mukanda nkulombeene nkupa kinyi?

39 Mu ma shapitre aalondo, atukyebe kumona myanda ikite Bufumu bw’Efile Mukulu pa nsenga munda mwa bino bipwa lukama bibakidi kasha bwatandjika mwiyilu. Kipindji kyooso kya uno mukanda akikyebe kwisambila mufubo kampanda wa Bufumu pano pa nsenga. Mu shapitre ooso, kashibo ka kwambuula akakyebe kwitukwasha pa bupenka bwa kutala su Bufumu abumweneka binyibinyi bu bw’eyendo kwatudi. Mu ma shapitre a ku nfudiilo, atukyebe kumona myanda yatudi balombeene kutengyela apakafiki Bufumu mu mafuku e kumpala bwa kubutula bubi na kukita mpaladiiso pa nsenga. Mushindo kinyi ulombeene nkukwasha kulonga kwa uno mukanda?

40 Satana akumiina kulwisha lukumiino loobe mu Bufumu bw’Efile Mukulu kapeelakapeela. Anka Yehowa akyebe kunyingisha lukumiino loobe bwashi lukukalwile na nkupa bukome. (Ef. 6:16) Byabya, atukutekye bwa kulonga uno mukanda na katshintshi. Eyele luno lukonko: ‘Bufumu bw’Efile Mukulu abumweneka shi mbw’eyendo kwandi su?’ Su webumonaa bu bw’eyendo, wekala kwanka na wekala na kululama kooso okwatshishena ku myanda itale Bufumu, mu mafuku aekala muntu ooso na muwa bwa kumona shi Bufumu bw’Efile Mukulu mbw’eyendo na bukwete kumunana!

a Bwa kuuka ingi myanda itale Grew, Stetson, na Storrs, tala mukanda wa Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu, esaki 45-46.

b Sunga mbibaadi Balongi ba Bible bamone shi abitungu kutuuka mu bipwilo bipushene na myanda ya pano, munda mwa bipwa bibungi abatungunukile na kwata bantu bashibaadi Balongi ba Bible anka, babaadi abamba shi mbatuule lukumiino mu mulambu wa nkuulo na kwilambula kwi Efile Mukulu bu bakwabo beena Kidishitu.

c Ungi mwanda ubebatumine bwa kukamba kudimusha bantu pabitale ino myanda yooso nyi mmwanda abaadi abakamba kutala nka loombe lupeela lwa Kidishitu lwa bantu 144 000. Mu Shapitre 5 atukyebe kumona shi kumpala kwa 1935 abaadi abapwandjikisha shi “kibumbu kikata kikile,” kyabesambila mu mukanda wa Kibafumbwilwe 7:9, 10, akisangisha bantu be mu bipwilo bilekenelekene abiilesha bu bya bwina Kidishitu na shi abekala bu kisaka kya kabidi kya bantu abakapete kya buntu kya kwikala pepi na Kidishitu mwiyilu ku nfudiilo kwa byooso.

d Mu mweshi wa Kitema 1920, L’Âge d’Or (atwitanyina lelo bu Réveillez-Vous!) umune baadi muleshe mbalo ibungi ibaabadi bapombeshe bakwetu mu mafuku a ngoshi​—ingi nsaa na kwibakitshina bibeshi—​mu Canada, mu Angleterre, mu Allemagne, na mu États-Unis. Aku namu, mu bipwa makumi bibaadi kumpala kwa ngoshi ya nsenga ishima tamubaadi mukambe kupombeshibwa kwa wawa mushindo nya.

e Munda mwa bipwa bibungi Kitenta kya Mulami kibaadi akisambila ngofu nkapenda bwa loombe lupeela bwashi ooso a kwabadi ekale munyingye mu lukumiino.

Bufumu bw’Efile Mukulu abumweneka shi mbw’eyendo koodi su?

  • Nnanyi baadi mukwashe balondji b’eyendo ba Yesu bwa kwilumbuula bwa kutandika kwa Bufumu?

  • Mmushindo kinyi ubaadi ulumbuulwe beena Kidishitu b’eyendo bwa bukunkushi bwa Bufumu bw’Efile Mukulu?

  • Mmyanda kinyi ayilesha shi Bufumu bw’Efile Mukulu nyi guvernema a binyibinyi? (Tala kashibo akamba shi “Bufumu bw’Efile Mukulu​—Nyi guvernema a binyibinyi.”)

  • Mushindo kinyi oodi mulombeene kulonda kileshesho kya balondji ba Yesu basha kululama ba mu siekele mukile pokwete kukwatshishena Bufumu lelo uno?

BUFUMU BW’EFILE MUKULU NYI GUVERNEMA A BINYIBINYI

Bufumu bw’Efile Mukulu nyi guvernema a binyibinyi su? Tubande kutala ingi myanda itale Bufumu bw’Efile Mukulu. Eyele luno lukonko pabitale mwanda ooso: ‘Uno mwanda aulesha shi Bufumu mbwa binyibinyi na shi mbukile ma guvernema ooso a bana ba bantu e pano pa nsenga su?’

  • Nfumu e ku lupuna nsulu lwaye

    NFUMU

    Yesu Kidishitu baadi mutambule bufumu mu 1914, nyi Nfumu sha bukome, bululame, binangu, na lusa na dingi mmwiyishe ku meso kwa Yehowa Efile Mukulu. (Yesh. 9:6, 7; 11:1-3) Mu kwilekena na banfumu bakutwe kupwidika, aye ta mmulombeene kulwishibwa, na ta mbalombeene kukutwa kumukitshisha kyakumiina kwi ma parlement ebubi sunga kwi bantu na bingi bisaka abikimbi penda buwa bwabo nya.

  • MIIYA NA TUMILADI

    Nshalelo a Yesu na kileshesho kyaaye pabaadi pano pa nsenga abilesha mwiya upwidikye, “mwiya wa Kidishitu.”​—Gal. 6:2, NW; 1 Mp. 2:21.

    Yehowa mupe Mwana aaye mudimo wa kusambisha, na Yesu akumbasha uno mudimo kalolo kakile, mu mushindo ushii ulombeene kukita muntu su ngumune.​—Yo. 5:22.

  • Bakamunu nabo

    KISAKA KYA BAKUNKUSHI

    Yesu e na bantu 144 000 abakafubu pamune naaye bwa kumuna nsenga mu bululame. Mudimo wa buno Bufumu ngwa kwalusha bantu mu kipwano n’Efile Mukulu, byabya bano abakekala banfumu pamune na Kidishitu abakafubu dingi bu batshiite-mwakwidi bwa kwikasha bantu mu kipwano n’Efile Mukulu.​—Kibaf. 14:1; 20:6.

  • Ba mikeyilu be bukome na mpete itale mu nsenga

    BILWILO

    Bu byadi Mukunkushi a bilwilo bya miikeyilu i bukome, Yesu akunkusha bilwilo bikile bilwilo byooso ku bukome. Abikyebe kulwa ngoshi bwa kubutula bubi booso.​—Mis. 45:1, 3-5; Kibaf. 19:11, 14-16.

  • EPATA DYA BUFUMU

    Lupuna nsulu lwa Yesu lwi mwiyilu, ku mbwipi kwa Nshaaye. Eyilu nyi ‘ebalasa dya kishila na dya ntumbo’ dya Yehowa. (Yesh. 63:15) Nyi mbalo y’eyendo su? Oolo, ikile mpa na mapata a ma guvernema ooso sunga mashibo aawo, mwanda bintu bi mwiyilu tabilwilaa nya.​—Mat. 6:20.

  • Bufumu bwa pa nsenga

    EUMBO

    Lelo uno, bantu ba Yesu be bu beenyi bashaale mwiumbo dyooso na abanemeka miiya i mwanka. Anka Yehowa mwibape eumbo dya mu kikudi, mbalo yabakwete kukita mudimo na kukumbasha akikyebe Nfumu. (Yesh. 60:2; 66:8) Kubashaala mafuku apeela bwashi Bufumu bwa Yesu bwate nsenga ishima bu eumbo dyaabo.​—Mis. 72:8.

  • AKIKAKITSHI BUFUMU

    Kubashaala mafuku apeela bwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bulombashe milayilo y’Efile Mukulu kwi bantu pabitale ino myabi yooso ikile bungi.​—Mis. 72:16; Yesh. 2:3; 33:24; 35:6; 65:21.

    • Ka nsogwakashi ke na mbidi bukome akasuuku

      MBIDI BUKOME

    • Nshibo ibuwa

      MASHIBO

    • Muntu akitshi mudimo wa kwibaka

      MUDIMO

    • Bikuba na midioko

      BIDIIBWA

    • Muntu kwete kulonga

      KULONGA

  • MWILO WA BANTU BALULAME

    Bible apatuula shi: “Mwilo ukata awikashâ nfumu âo na ntumbo. Su ukwete kupêla matalwa ê namu aende na kupwa.” (Nki. 14:28) Mwilo wa bantu balulame wa Bufumu bw’Efile Mukulu ukwete kwenda na kufiima ngofu; taudi ukile pa midiyoo musambo na kipindji.​—Mis. 72:8; Yesh. 60:22.

    Bantu ba mpese yooso abatambuka

MBALUMBUULWE BWA KUTANDJIKA KWA BUFUMU

Tubande kutala ingi myanda ibaadi ikitshikye mu bipwa makumi bibaadi kumpala kwa 1914. Okwete kumona mushindo ubaadi ino myanda ikwashe bafubi b’Efile Mukulu bwa kwikala belumbuule bwa kutandjika kwa Bufumu bwa Mesiya su?

  1. Mu ma 1850

    Henry Grew, George Stetson, na George Storrs abaadi bataluule bulambukishi bwa’shi kwi kintu ki munda mwa muntu kishy’akifwiya apafu muntu, na abalesheshe patooka madimi a buno bulambukishi

  2. 1868 sunga 1869

    Charles T. Russell babanga kutaluula malongyesha a bipwilo bibaadi abiilesha bu bya bwina Kidishitu, na kumona shi tabakwete kupatuula Bifundwe kalolo nya; “lukumiino lwaye lubaadi pepi na kufwa” lubabanga kutama kunyima kwa kuteemesha mwisambo wa Jonas Wendell, mulambukishi a mu kipwilo kya ba Adventiste

  3. 1870

    Mukwetu Russell bakitshi kasaka ka kulonga Bible; ababanga kulonga Bible

    Kisaka kya bantu abalongo Bible mu bipwa 1870
  4. 1870-1875

    Bya binyibinyi pabitale malongyesha a anyima, nkuulo, na mushindo aukaluka Kidishitu bibaadi bipushikye kalolo

  5. 1876

    Mwisambo ubaadi Charles T. Russell mufunde mu jurnale a Scrutateur de la Bible, ubalesha shi Bipungo bya bingi Bisamba abipu mu 1914

  6. 1877

    Abatuusha ka mukanda ke na mutwe wa mwanda awamba shi, bwakinyi na mushindo kinyi awalukiila Mwanana (Angl.) bwa kupatuula kalolo bya binyibinyi pabitale kwikala kwa Kidishitu

  7. 1879

    Kitenta kya Mulami a Siyoona na mukyendji wa kwikala kwa Kidishitu kya kumpala kibatuuku

    Kipusu kya Kitenta kya Mulami a Siyoona na mukyendji wa kwikala kwa Kidishitu kya kumpala

    Abapatuula shi Babilone Mukata mmusangishe mpa na bipwilo bibaadi abiilesha bu bya bwina Kidishitu

  8. 1880

    Charles Russell befunyu bibundji bi kunundu kwa États-Unis dya kutunduka nguba bwa nkatala na kunyingisha tusaka twa Balongi ba Bible

  9. 1881

    Ma trakte a masaki ebungi (angi e na masaki akile pa 100) abatukile na abeapeele baaba ababadika Kitenta kya Mulami bwa kwabila bantu buntun

    Kitenta kya Mulami kibayitanyina baaba abekibadika bwa kufika ku Kitentekyesho kya lufu lwa Yesu mu Allegheny, mu Pennsylvanie

    Mudimo wa bu Colporteur ubabanga

    Miisambo ya’shi “Twi na lukalo lwa balungudi 1 000” na “Twi bedibwe mwimu bwa kulungula mukandu wibuwa” ibanyingisha bantu bwa kwipaana mu mudimo wa bulungudi

    Abanyingisha beena Kidishitu bashi babande kubanga kwibunga mu bisangilo bwabadya kwibunganga nsaa na nsaa

  10. 1882

    Kubatuuku mwisambo aulesha madimi a Busatu bwiselele

  11. 1885

    Mikanda ya Watch Tower tayidi na bantu abeyibadika mu maumbo a mpese yooso itano

  12. 1886

    Mukanda wa Mpàngo y’Efile Mukulu bwa bipungo (The Divine Plan of the Ages) ubatuuku, volime a kumpala a mikanda ya Kulonga kwa Bifundwe (Studies in the Scriptures)

    Kitenta kya Mulami kibetanyina baaba ababadika bwa kufika ku “kisangilo kikata” kya mafuku asatu bwa kukita Kitentekyesho kya lufu lwa Kidishitu; byabya ngi bibabangile bikongeno bya ku kipwa

  13. 1889

    Abayibaka Nshibo ya Bible mu Allegheny, mu Pennsylvania

  14. 1891

    Charles T. Russell babanga kwenda mu angi maumbo e paasha pa États-Unis, bwa kukimba mishindo ya “kutambusha na kupalakasha bya binyibinyi”

  15. 1894

    Bantu “abalesha mpala ya sosiete a Trakte na Kitenta,” abaadi abafubu bu bakunkushi ba bifunda, ababanga kutumiibwa bwa nkatala na kunyingisha tukongye

  16. 1895

    Kitenta kya Mulami kibalesha shi bantu basha kululama bakwete kwibunga mu bisaka bya kulonga Bible bibaabadi abetanyina bu “Cercles de l’aurore” na kibalungula bantu bwa kutungunuka “na kukita bino bisaka mbalo yooso”

  17. 1896

    Charle T. Russell batuusha ka mukanda ke na mutwe wa mwanda awamba shi: “Bifundwe abyamba kinyi pabitale iferno?” (Angl.)

    Sosiete Watchtower bafutu ungi sosiete atuushaa mikanda bwa kutuusha Kilombeno kipya kya Rotherham mu Anglais

  18. 1900

    Filiale a kumpala bafungulwa mu Londres, mu Angleterre

    Mudimo wa kulungula mukandu wibuwa ubafiki mu maumbo 28

  19. 1903

    Kwabila kwa trakte buntu mu dya Lubingo, kubaadi akukitshika mu bilayi kumpala kwa bipwilo, kubabanga kukitshika ku nshibo na nshibo

    Miisambo ya Russell ibabanga kutuuka mu ma jurnale

  20. 1909

    Biro bikata bya sosiete a Watch Tower bibende ku Brooklyn, mu New York

  21. 1910

    Balongi ba Bible ababanga kutumika n’eshina dya bu Association internationale des Étudiants de la Bible

  22. 1911-1912

    Mu mweshi w’Ekumi, Charles T. Russell balungula beena Betele shi: “Bipungo bya bingi bisamba bibafiki ku nfudiilo; banfumu baabyo abakumbasha mafuku abo.” Ungi mukwetu mukashi baadi panka amba shi Russell bambile dingi shi: “Anka tatuuku akitutengyela nya”

  23. 1914

    Mwifuku dya 11 dya mweshi wa Kumpala bantu abatala “Photo-Drame de la Création” bwa musango wa kumpala mu New York, akupu mu bingi bibundji bitano mu mweshi ubalondele. Ku nfudiilo kwa kipwa, abaadi bapwe kumutala mu mishindo ibungi kwi bantu pepi na 9 000 000 mu Amérique a Kunundu, Europe, Australie, na Nouvelle-Zélande

    Muntu afubu ku “Photo-Drame.”

    Mu mweshi w’Ekumi, Charles T. Russell balungula beena Betele shi: “Bipungo bya bingi bisamba bibafiki ku nfudiilo; banfumu baabyo abakumbasha mafuku abo.” Ungi mukwetu mukashi baadi panka amba shi Russell bambile dingi shi: “Anka tatuuku akitutengyela nya”

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu