Nkonko ya bantu ababadikaa
“Muana mukashi” abadi bateemune mu Yeeshaya 60:1 nnanyi, na mmushindo kinyi “w’ayimana” na ‘kupalakasha etaata’?
Mu Yeeshaya 60:1 atubadika bino: “Imana obe muana mukashi, palakasha etaata, muanda etaata diobe dibafiki. Ntumbo ya Yehowa ayipenyapenya modi.” Mianda y’abesambila muanka ayilesha’shi “mukashi” nyi Siyona, sunga Yelusalema, epata dia Yuda mu aa mafuku. (Yesh. 60:14; 62:1, 2, NWT) Lupata lubaadi alulesha muilo ushima wa Isalele. Bishima bia Yeshaya abituusha nkonko ibidi: Lua kumpala, nsaa kinyi na mmushindo kinyi ubaadi Yelusalema “muimane” na apalakasha etaata dia mu kikudi? Lua kabidi, mayi a Yeshaya akuete kulombana mu mushindo wa kukaanya lelo uno su?
Nsaa kinyi na mmushindo kinyi ubaadi Yelusalema “muimane” na apalakasha etaata dia mu kikudi? Yelusalema na ntempelo aaye bibaadi bishaale biluile pabaabadi bende na bena Yunda mu Babilone munda mua bipua 70. Anka kunyima kua Babilone kupona ku maasa a bena Mede na bena Perse, bena Isalele booso babaadi mu Ampire mushima a Babilone abaadi na bulungantu bua kualukiila mu nsenga yaabo bua kualushuula lulanguilo lua binyibinyi. (Esel. 1:1-4) Kubanga mu kipua kia 537, kumpala kua bipungo bietu (K.B.B) bantu ba sha lulamato ba mu bisamba 12 babaadi bashaale babakitshine biabia. (Yesh. 60:4) Bababangile kulambula Yehowa milambu, kukita misangeelo, na kuibakuula ntempelo. (Esel. 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Dingi ntumbo ya Yehowa ibabangile dingi kupenyapenya ku Yelusalema, nyi nkuamba’shi kui muilo waaye. Abo namu babafikile bu etaata dia mu kinfuanyi kui miilo, ibaadi mu mufito wa mu kikudi.
Biabia, butemuki bua Yeshaya bubalombene penda kipindi ku Yelusalema a kala. Bena Isalele booso ta babaadi batungunukie na kukookiela Efile Mukulu nya. (Ne. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9) Kunyima, babaadi mpaa na bapele Mesiya, Yesu Nkidishitu. (Mat. 27:1, 2) Mu kipua kia 70 bino bipungo bietu (B.B.), Yelusalema na ntempelo aaye bibaadi bibutudibue bua musango wa kabidi.
Yehowa baadi mutemukie’shi wawa muanda ukata aukakitshika. (Nda. 9:24-27) Eyendo’shi, mpango yaaye ta ibaadi ya’shi Yelusalema a pa nsenga alombashe matemuki oso a mu Yeeshaya shapitre 60 nya.
Mayi a Yeshaya akuete kulombana mu mushindo wa kukaanya lelo uno su? Oolo, kadi pabitale ungi mukashi a mu kinfuanyi “Yelusalema a muiyilu.” Mpoolo mutumibua bafundile bino pabitale yawa mukashi: “Aye nyi muikale nyinetu.” (Nga. 4:26) Yelusalema a muiyilu nyi nkipindi kia ndumbuluilo a Efile Mukulu ki muiyilu kia bipangua bia mu kikudi bi na lulamato. Mu bana baaye mui Yesu na bena Nkidishitu 144 000 bedibue muimu wa kikudi, nka bu Mpoolo, n’abo namu be na lukulupilo lua kuenda muiyilu. Booso buabo mbekale “kisamba kisangudibue,” na “Isalele a Efile Mukulu.”—1 Mp. 2:9; Nga. 6:16.
Mmushindo kinyi ubaadi Yelusalema a muiyilu “muimane” na “apalakasha etaata”? Bakitshine biabia ku bukuashi bua bana baaye bedibue muimu be pa nsenga. Tala mianda yabadi bamone biayidi ipushene na butemuki bui mu Yeeshaya shapitre 60.
Bena Nkidishitu bedibue muimu babaadi ‘balekie’ kulungula mukandu wi buwa, muanda abaadi batuele mu mufito wa mu kikudi nsaa ibaadi lubishi lubi lubaabadi batemukie luibashikiile mu siekele a kabidi B.B. (Mat. 13:37-43) Mu aa mafuku, abekeele mu bupika bua Babilone Mukata, ampire a bipuilo bia madimi bia mu nsenga ishima. Bedibue muimu abaadi bashaale mu bupika mpaa na ku “nfudiilo a ndumbuluilo a mianda,” kipungo kibabangile mu 1914. (Mat. 13:39, 40) Mafuku apeela kunyima, mu 1919, abatuukile mu bupika na musango umune abo nkubanga kupalakasha etaata dia mu kikudi pa kuipaana mu mudimo wa kulungula mukandu wi buwa.a Munda mua bipua, bantu ba mu miilo yoso abaadi bapete etaata, mpaa na babaadi bashaale ba mu Isalele a Efile Mukulu, “banfumu” babadi bateemune mu Yeeshaya 60:3.—Kbf. 5:9, 10.
Mu mafuku aafiki, bena Nkidishitu bedibue muimu, abakapalakasha etaata dia Yehowa mu kipaso kia kukaanya. Mu mushindo kinyi? Kunyima kua lufu luabo pano pa nsenga, abekala mu “Yelusalema mupia,” sunga mukashi a Nkidishitu bantu 144 000 abafubu pamune naaye bu banfumu na batshite muakuidi.—Kbf. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Yelusalema mupia akekala na mudimo ukata mu kulombasha kua Yeeshaya 60:1. (Puandikisha Yeeshaya 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 na Kibafumbuilue 21:2, 9-11, 22-26.) Anka bu bibaadi Yelusalema a pa nsenga bu epata dia mbulamatadi mu Isalele a kala, biabia Yelusalema mupia pamune na Nkidishitu, akekala mbulamatadi a ndumbuluilo mupia a mianda. Mushindo kinyi wi Yelusalema mupia “[afiki] muiyilu kui Efile Mukulu” Pa kukita mianda i na bukitshishi ku nsenga. Bantu abatshinyi Efile Mukulu ba mu miilo yoso ‘abakatambuka ku bukunkushi bu’etaata [diaye].’ T’abakakitshi dingi miluisho sunga kufua nya. (Kbf. 21:3, 4, 24) Kipeta akikatuuku nyi “nkualushuula kua mianda yoso,” bu bibaadi bitemukie Yeeshaya na bangi batemuki. (Bik. 3:21) Kualushuula kukata kubabangile pa bafikile Nkidishitu bu Nfumu, na akukafudiila ku nfudiilo kua Bipua Kinunu bia kumunana kuaye.
a Kualushuula kua lulanguilo lua binyibinyi kubaadi kukitshikie mu 1919, mbekuleshe dingi mu Esekyele 37:1-14 na mu Kibafumbuilue 11:7-12. Esekyele baadi mutemukie kualushuula kua mu kikudi kua bena Nkidishitu booso bedibue muimu kunyima kua’bo kuikala mu bupika munda mua mafuku akile bungi. Butemuki bua mu Kibafumbuilue, abuisambila kutandikua kua kabidi kua mu kiduki kua kasaka kapeela ka bakuetu bedibue muimu bakunkushe kunyima kua’bo kukuatshibua mu bupika munda mua kapindi kapeela. Abaadi batudibue mu 1919 bu “mpika a lulamato na mudimukie.”—Mat. 24:45; tala mukanda wa Le culte pur de Jéhovah enfin rétabli!, esak. 118.