Puno që ta ruash familjen tënde për në botën e re të Perëndisë
«Ti vetë, O Jehova, do t’i mbrosh; do ta ruash secilin nga ky brez në kohë të pafundme.»—PSALMI 12:7.
1, 2. (a) Cila është gjendja e disa familjeve nën presionet e ditëve të fundit? (b) Çfarë mund të bëjnë familjet e krishtere që të mund të shpëtojnë?
«ZEMRA ime sot është plot gëzim!»—thërriti me gëzim një plak i krishterë i quajtur Jani. Cili ishte shkaku i kësaj lumturie? «Djali im 14 vjeçar dhe ime bijë 12 vjeçare u pagëzuan.»—shpjegon ai. Por gëzimi i tij s’mbaron me kaq. «Vitin që shkoi djali im 17 vjeçar dhe vajza 16 vjeçare ishin të dy pionierë ndihmës.»—shton ai.
2 Shumë familje mes nesh po arrijnë rezultate të ngjashme falë zbatimit të parimeve të Biblës. Por, disa kanë probleme. «Kemi pesë fëmijë,—shkruan një çift i krishterë,—dhe po bëhet gjithnjë e më e vështirë t’ia dilet me ta. Një djalë e kemi humbur tashmë për shkak të këtij sistemi të vjetër. Tani, duket se fëmijët tanë adoleshentë janë tabelë qitjeje për Satanain.» Nga ana tjetër, ka çifte me probleme serioze bashkëshortore, që disa herë çojnë deri në ndarje apo divorce. Megjithatë, familje që kultivojnë cilësi të krishtere, mund të mbijetojnë në «mjerimin e madh» e të hyjnë në botën e re të Perëndisë që po afrohet. (Mateu 24:21; 2. Pjetrit 3:13) Çfarë mund të bësh, pra, për të siguruar ruajtjen e familjes tënde?
Përmirëso komunikimin
3, 4. (a) Sa i rëndësishëm është komunikimi në familje dhe përse shpeshherë lindin probleme në lidhje me të? (b) Përse burrat duhet të përpiqen për të qenë dëgjues të mirë?
3 Komunikimi i mirë e mban gjallë një familje të shëndoshë; nëse ai mungon, rritet tensioni dhe ankthi. «Tek s’ka këshillë, mendimetë dalënë të-kotë.»—thotë Proverbat 15:22. Është interesante ajo që thotë një konsulente familjare: «Ankimi më i zakonshëm që dëgjoj nga gratë që këshilloj është ‘nuk më flet’ dhe ‘nuk më dëgjon’. Dhe kur ua them këtë burave të tyre, ata nuk më dëgjojnë as mua.»
4 Nga se shkaktohet mungesa e komunikimit? Në rradhë të parë, burrat dhe gratë janë të ndryshëm dhe shpesh kanë mënyra të ndryshme komunikimi. Një artikull vëren se një burrë «synon të jetë i qartë dhe praktik» në bisedat e tij, ndërsa «ajo çka [një grua] pëlqen më shumë, është që ta dëgjojnë me bashkëndjenjësi.» Nëse kjo përbën një problem në martesën tënde, puno për ta përmirësuar çështjen. Një bashkëshort i krishterë mbase duhet të përpiqet shumë për të qenë një dëgjues më i mirë. «Çdo njeri,—thotë Jakovi,—le të jetë i shpejtë për të dëgjuar, i ngadalshëm për të folur.» (Jakovi 1:19) Mësohu t’i frenosh urdhrat, qortimet apo leksionet kur gruaja jote kërkon thjesht «ndjenja të përbashkëta». (1. Pjetrit 3:8) «Kush kursen fjalët’e tij ësht’i-mënçim.»—thotë Proverbat 17:27, BK.
5. Cilat janë disa mënyra ku burrat mund të përmirësohen në lidhje me shfaqjen e mendimeve dhe ndjenjave të tyre?
5 Nga ana tjetër, ka «një kohë për të folur» dhe ndoshta duhet të mësosh t’u japësh më tepër emocion mendimeve dhe ndjenjave të tua. (Eklisiastiu 3:7) Për shembull, e lavdëron me bujari gruan tënde për sa bën? (Proverbat 31:28) A tregon mirënjohje ndaj punës së rëndë që kryen për të të mbështetur dhe në përkujdesjen ndaj familjes? (Krahaso Kolosianëve 3:15.) Apo ke nevojë të përmirësohesh në «shprehjet e butësisë». (Kënga e Solomonit 1:2) Në fillim mund ta kesh të vështirë, por shprehje të tilla mund të bëjnë shumë për ta siguruar gruan tënde se ti ndjen dashuri për të.
6. Ç’mund të bëjnë gratë për të përmirësuar komunikimin në familje?
6 Ç’mund të themi për gratë e krishtere? Një grua ka thënë se pasi i shoqi e di se ajo e vlerëson, nuk është e nevojshme që t’ia thotë këtë. E megjithatë, lavditë, vlerësimet dhe lavdërimet u pëlqejnë edhe burrave. (Proverbat 12:8) A duhet të bëhesh më e pakursyer në këtë drejtim? Apo, ndoshta duhet të tregosh më tepër vëmendje kur dëgjon? Nëse yt shoq e ka të vështirë të të flasë hapur mbi problemet, druajtjet apo ankthin e tij, a ke mësuar që këndshëm dhe me takt, ta ndihmosh të shprehet?
7. Si mund të shkaktohet sherri në familje dhe si mund ta shmangim atë?
7 Natyrisht, edhe çifte që në përgjithësi merren vesh, disa herë mund ta ndërpresin komunikimin. Ndjenjat mund ta errësojnë arsyen apo edhe ndonjë diskutim i qetë mund të shndërrohet shpejt në një debat të ndezur. (Proverbat 15:1) «Të gjithë gabojmë shumë», por është e vështirë që një zënkë mes bashkëshortëve t’i japë fund një martese. (Jakovi 3:2) Megjithatë, «të bërtitura dhe të shara» janë të papërshtatshme dhe shkatërrimtare për çdo lidhje. (Efesianëve 4:31) Në rast se ka ndodhur ndonjë shkëmbim të sharash, vendosni menjëherë paqen. (Mateu 5:23, 24) Në të shumtën e rasteve sherri mund të shuhet qysh në fillim nëse të dy bashkëshortët zbatojnë fjalët e Pavlit në Efesianëve 4:26: «Dielli mos të perëndojë mbi hidhërimin tuaj!» Po, bisedoni mbi problemet derisa janë të vogla dhe mund të zgjidhen lehtë; mos pritni që ndjenjat tuaja të arrijnë deri aty sa të shpërthejnë. Duke u kushtuar pak minuta në ditë çështjeve me rëndësi mund të bësh shumë për të nxitur komunikimin dhe për të shmangur keqkuptimet.
«Rregullimi mendor i Jehovait»
8. Përse disa të rinj mund të largoheshin nga e vërteta?
8 Duket se disa prindër ia lënë gjërat rastësisë për sa i takon udhëheqjes së fëmijëve. Fëmijët marrin pjesë në mbledhje dhe në një farë mase edhe në shërbim, por shpesh nuk kanë ndërtuar një lidhje personale me Perëndinë. Me kohë «lakmia e mishit dhe lakmia e syve» mund të largojë shumë prej këtyre fëmijëve nga e vërteta. (1. Gjonit 2:16) Sa i trishtuar do të ishte për prindërit mbijetesa e Harmagedonit pa fëmijët, viktima të moskokëçarjes së tyre të dikurshme!
9, 10. (a) Çfarë është rritja e fëmijëve «në disiplinën dhe rregullimin mendor të Jehovait»? (b) Përse është e rëndësishme që fëmijët t’i shprehin lirshëm idetë e tyre?
9 Prandaj Pavli shkroi: «Ju, baballarë, mos i mërzitni fëmijët tuaj, por vazhdoni t’i rrisni në disiplinën dhe rregullimin mendor të Jehovait.» (Efesianëve 6:4, NW) Për ta bërë këtë ju të parët duhet t’i njihni thellësisht normat e Jehovait. Duhet të jepni shembull të mirë në zgjedhjen e zbavitjeve tuaja, në studimin personal, në pjesëmarrjen në mbledhje dhe në shërbim. Fjalët e Pavlit nënkuptojnë edhe se një prind duhet (1) të jetë vëzhgues i kujdesshëm i fëmijëve të vet dhe (2) të mbajë një komunikim të mirë me ta. Vetëm atëherë do të jetë në gjendje të kuptojë se nën cilat aspekte kanë nevojë për «rregullim mendor».
10 Është e natyrshme që adoleshentët të kërkojnë një farë pavarësie. Megjithatë, duhet të rrish zgjuar për të dalluar shenja të qarta të ndikimit botëror në mënyrën e tyre të të folurit, menduarit, të veshjes dhe stolisjes si dhe miqësive që zgjedhin. Te Proverbat 23:26, një baba i mençur thotë: «Biri im, jepma zemrën tënde.» A ndihen fëmijët e tu të lirë për të ndarë me ty mendimet dhe ndjenjat e tyre? Nëse nuk qortohen menjëherë, është më e lehtë që ata të zbulojnë se çfarë mendojnë me të vërtetë mbi veprimtaritë jashtëshkollore, shoqërimin me persona të gjinisë tjetër, arsimin e lartë apo edhe mbi vetë të vërtetën biblike.
11, 12. (a) Si mund të përdoret koha e ngrënies për të nxitur kominikimin në familje? (b) Çfarë rezultatesh mund të kenë përpjekjet këmbëngulëse të një prindi për të nxitur komunikimin me fëmijët?
11 Në shumë vende është e zakonshme për familjarët ngrënia së bashku. Kështu, orari i ngrënies u jep atyre një rast të shkëlqyeshëm për të bërë biseda konstruktive. Shumë shpesh orari i ngrënies në familje mbizotërohet nga televizioni dhe shkujdesje të tjera. Megjithatë, për orë të tëra fëmijët e tu janë mbajtur, nëse mund të shprehemi kështu, peng në shkollë dhe i janë ekspozuar mënyrës botërore të të menduarit. Koha e ngrënies është një çast i mirë për të komunikuar me ta. «Gjatë kohës së ngrënies, ne flasim mbi ndodhitë e ditës.»—thotë një nënë. Mund të shtojmë, se gjatë kohës së ngrënies nuk ka nevojë të pyesim mbarë e prapë dhe për gjëra delikate. Le të jetë një rast i gëzueshëm dhe qetësimi!
12 Të kërkosh prej fëmijëve që të të hapen është një sfidë dhe mund të kërkojë durim të pasosur. Me kalimin e kohës, ama, mund të kesh rezultate që të ngrohin zemrën. «Djali ynë 14 vjeçar, ishte i dëshpëruar dhe i mbyllur.»—kujton një nënë e merakosur. «Falë lutjeve dhe këmbënguljes sonë, tashmë filloi të hapet dhe të flasë!»
Studim familjar konstruktiv
13. Përse është me rëndësi që të fillohet shpejt aftësimi i fëmijëve dhe si mund të bëhet ai?
13 «Rregullimi mendor» përfshin, gjithashtu, edhe arsimimin formal në Fjalën e Perëndisë. Si në rastin e Timoteut, ky aftësim duhet të fillojë «qysh prej fëmijërisë». (2. Timoteut 3:15) Aftësimi qysh prej fëmijërisë i forcon fëmijët për provat e besimit që mund të hasin gjatë viteve të shkollës: festa ditëlindjesh, ceremoni patriotike apo festa fetare. Nëse një fëmijë nuk është i përgatitur për këto prova, besimi i tij mund të thërrmohet. Përfito, pra, nga mjetet që Shoqata Watch Tower ka përgatitur për fëmijët si librat Listening to the Great Teacher (Duke dëgjuar Mësuesin e Madh) dhe My Book of Bible Stories (Libri im i tregimeve biblike).a
14. Çfarë mund të bëhet për të mbajtur rregullisht studimin familjar dhe çfarë ke bërë ti për të pasur një studim të rregullt familjar?
14 Një tjetër fushë që kërkon kujdes është studimi familjar që me lehtësi mund të shkasë në parregullsi apo të bëhet monoton dhe mekanik, një peshë si për prindërit dhe për fëmijët. Si mund ta përmirësosh këtë aspekt? Së pari, duhet «të blesh kohë» për studim, duke mos lejuar që të tërhiqet prej programeve televizive dhe argëtimeve të tjera. (Efesianëve 5:15-17) «Hasnim vështirësi në mbajtjen e rregullt të studimit familjar.»—pohon një kryefamiljar. «Provuam orare të ndryshme, derisa gjetëm një kohë pak më të vonët në mbrëmje që na përshtatej. Tashmë studimi ynë familjar mbahet rregullisht.»
15. Si mund t’ia përshtatësh studimin familjar nevojave të familjes tënde?
15 Pastaj, shqyrto nevojat e veçanta të familjes tënde. Shumë familje pëlqejnë të përgatiten së bashku për studimin javor të Kullës së Rojës. Por, herë pas here, familja jote mund të ketë nevojë të shqyrtojë çështje specifike, duke përfshirë edhe probleme që fëmijët hasin në shkollë. Për të kënaqur këtë nevojë mund të shërbejë libri Questions Young People Ask—Answers That Work (Të rinjtë pyesin—Përgjigje praktike) si dhe artikuj nga Kulla e Rojës dhe Awake! (Zgjohuni!). Një baba thotë: «Nëse vërejmë tek fëmijët tanë sjellje që duhen korrigjuar, përqëndrohemi mbi kapitullin e veçantë të librit Young People Ask (Të rinjtë pyesin) që trajton atë aspekt në veçanti.» E shoqja shton: «Përpiqemi të jemi të manovrueshëm. Nëse kishim planifikuar diçka për të studiuar dhe lind nevoja që të studiohet diçka tjetër, atëherë ne bëjmë ndryshime në përputhje me nevojën.»
16. (a) Si mund të sigurohesh se fëmijët e tu po e kuptojnë atë çka studiojnë? (b) Çfarë duhet të shmangim zakonisht gjatë studimit familjar?
16 Si mund të bindesh se fëmijët e tu e kuptojnë me të vërtetë atë çka studiojnë? Mësuesi i Madh, Jezui, bënte pyetje për të mësuar se ç’mendonin, si për shembull: «Ç’mendon?» (Mateu 17:25, NW) Duke vepruar po kështu, përpiqu të kuptosh se ç’mendojnë në të vërtetë fëmijët e tu. Jepu zemër, në mënyrë që secili të përgjigjet me fjalët e veta. Natyrisht, nëse ti reagon ndaj fjalëve të tyre të sinqerta me inat apo tronditesh, herën tjetër ata do të mendohen mirë përpara se të të hapen sërish. Prandaj rri i qetë. Mos e kthe studimin familjar në një mbledhje me qortime. Ai duhet të jetë një rast i gëzueshëm dhe konstruktiv. «Nëse zbuloj se një prej fëmijëve të mi ka ndonjë hall», thotë një baba, «merrem me të një herë tjetër.» Një nënë shton: «Kur me një fëmijë flitet vetëm për vetëm, ai nuk ndihet në siklet dhe është më tepër i prirë që të flasë lirshëm, sesa kur këshillohet gjatë studimit familjar.»
17. Si mund ta bëjmë më interesant studimin familjar dhe çfarë ke praktikuar për familjen tënde?
17 Pjesëmarrja e fëmijëve në studimin familjar mund të jetë një sfidë, veçanërisht kur ke të bësh me fëmijë të moshave të ndryshme. Më të vegjlit mund të jenë nervozë, të shqetësuar apo më pak të vëmendshëm. Ç’duhet të bësh? Mundohu ta mbash të lëshuar atmosferën e studimit. Nëse fëmijët nuk e kanë më mendjen, provo të bësh studime më të shkurtra, por më të shpeshta. Këtu mund të të ndihmojë edhe entuziazmi yt. «Kush është i parë—le të jetë i kujdesshëm.» (Romakëve 12:8) Bëj të mundur që të marrin pjesë të gjithë. Më të vegjlit mund të komentojnë ilustrimet apo t’u përgjigjen pyetjeve të thjeshta. Adoleshentët mund të ngarkohen që të bëjnë kërkime të mëtejshme apo të zbatojnë praktikisht materialin që po trajtohet.
18. Si mund të ngulisin prindërit në çdo rast Fjalën e Perëndisë dhe me çfarë rezultati?
18 Megjithatë, mos i kufizo udhëzimet frymore në një orë në javë. Në çdo rast ngulite Fjalën e Perëndisë tek fëmijët e tu. (Ligji i përtërirë 6:7) Merr kohë për t’i dëgjuar ata. Nxiti dhe ngushëlloji kur është e nevojshme. (Krahaso 1. Selanikasve 2:11.) Tregohu i dhembshur dhe i mëshirshëm. (Psalmi 103:13; Malakia 3:17) Duke bërë kështu, «do të kënaqesh» me fëmijët e tu dhe do të mbështetësh ruajtjen e tyre për në botën e re të Perëndisë.—Proverbat 29:17.
«Një kohë për të qeshur»
19, 20. (a) Çfarë vendi ka zbavitja në jetën familjare? (b) Në çfarë mënyrash mund ta organizojnë prindërit zbavitjen për familjen tyre?
19 Ka «një kohë për të qeshur . . . , një kohë për të kërcyer.» (Eklisiastiu 3:4) Fjala hebreje e kthyer «qesh», mund të përkthehet gjithashtu edhe «festoj», «luaj», «bëj lojëra», apo edhe «zbavitem». (2. Samuelit 6:21; Jobi 41:5; Gjyqtarët 16:25; Të Dalët 32:6; Zanafilla 26:8) Loja mund të jetë e dobishme dhe është e rëndësishme si për të vegjël dhe për të rinj. Në kohët biblike prindërit organizonin dëfrime dhe zbavitje për familjen e tyre. (Krahaso Luka 15:25.) A po vepron njësoj?
20 «Ne përfitojmë prej parqeve publike», thotë një bashkëshort i krishterë. «Ftojmë disa vëllezër të rinj dhe luajmë me top apo bëjmë ndonjë piknik. Zbaviten dhe njëkohësisht janë në një shoqëri të shëndoshë.» Një prind tjetër shton: «Gjërat që duhen kryer i planifikojmë me djemtë tanë. Shkojmë për të notuar, për të luajtur me top apo në pushime. Por zbavitjen e mbajmë në vendin e duhur. Ritheksoj nevojën për të qenë të ekuilibruar.» Një pushim i shëndoshë, si për shembull takime të përshtatshme apo vizita nëpër muzeume ose kopshte zoologjike, mund të jetë shumë i dobishëm për të shmangur tërheqjen e fëmijëve nga kënaqësitë e botës.
21. Si mund të shmangin prindërit ndjenjën e privimit që fëmijët e tyre mund të ndjejnë për faktin se nuk i festojnë festat botërore?
21 Është po aq e rëndësishme që fëmijët e tu të mos ndihen të privuar prej diçkaje, ngaqë nuk i festojnë ditëlindjet apo festa të tjera jo të krishtere. Me pak organizim nga ana jote, ata mund të presin me entuziazëm shumë raste të tjera të gëzueshme gjatë vitit. Një prind i mirë nuk ka nevojë të presë festat për të shprehur dashurinë e tij në një mënyrë materiale. Ashtu si Ati qiellor, ai «di si t’u japë dhurata të mira fëmijëve të tij»: vetvetiu.—Mateu 7:11.
Siguroji familjes tënde një të ardhme të përhershme
22, 23. (a) Për çfarë mund të jenë të sigurta familjet që i frikohen Perëndisë, ndërsa mjerimi i madh po afrohet? (b) Ç’mund të bëjnë familjet që të ruhen dhe të hyjnë në botën e re të Perëndisë?
22 Psalmisti u lut: «Ti vetë, o Jehova, do t’i mbrosh; do ta ruash secilin nga ky brez në kohë të pafundme.» (Psalmi 12:7) Sigurisht, presionet e Satanait do të rriten, veçanërisht ndaj familjeve të Dëshmitarëve të Jehovait. Megjithatë, ky sulm gjithnjë në rritje mund të përballohet. Me ndihmën e Jehovait, rreptësisht të vendosur dhe me shumë punë si nga burrat, gratë dhe fëmijët, familjet—duke përfshirë edhe tënden—mund të ushqejnë shpresën se do të ruhen në jetë gjatë mjerimit të madh.
23 Burra dhe gra, sillni paqe dhe harmoni në familjet tuaja, duke kryer rolet që Perëndia ju ka caktuar! Prindër, vazhdoni të jepni shembull të mirë për fëmijët tuaj, duke blerë kohë për t’i aftësuar dhe disiplinuar, gjë për të cilën kanë me të vërtetë nevojë! Flisni me ta! Dëgjojini! Bëhet fjalë për jetën e tyre. Fëmijë, dëgjoni prindërit tuaj dhe bindjuni atyre! Me ndihmën e Jehovait mund të siguroni një të ardhme të përhershme në botën e re të Perëndisë që po vjen.
[Shënimi]
a Në disa gjuhë gjenden edhe në kaseta.
Pyetjet për përsëritje
◻ Në ç’mënyrë burrat dhe gratë mund ta përmirësojnë komunikimin mes tyre?
◻ Në ç’mënyrë prindërit mund t’i rrisin fëmijët «në rregullimin mendor të Jehovait»? (Efesianëve 6:4)
◻ Në cilat mënyra studimi familjar mund të bëhet më konstruktiv dhe interesant?
◻ Çfarë mund të bëjnë prindërit për organizimin e zbavitjes dhe dëfrimit të familjes së tyre?
[Kutia në faqen 16]
Muzika—Një ndikim i fuqishëm
Autori i një libri mbi edukimin e fëmijëve thotë: «Nëse do të dilja para një auditori . . . e të rekomandoja pjesëmarrjen në dehje dhe orgji, eksitimin me anë të kokainës, marijuanës apo drogave të tjera që të mjegullojnë trurin, do të më shikonin të shastisur dhe me mosbesim. . . . [E megjithatë] shpesh prindërit u japin fëmijëve të tyre para për të blerë disqe apo kaseta që nxisin hapur këto gjëra.» (Raising Positive Kids in a Negative World [Të rrisim fëmijë pozitivë në një botë negative] prej Zig Zigler) Në Sh.B.A., për shembull, tekstet e hapura imorale të disa pjesëve të muzikës rap janë mbi buzët e shumë të rinjve. A po i ndihmon fëmijët e tu që të jenë seleksionues në muzikën që dëgjojnë, që të mund të shmangin këto gracka demonike?
[Figura në faqen 15]
Koha e ngrënies mund të jetë një rast i gëzueshëm për të nxitur unitetin dhe komunikimin në familje