Dee soni dee u sa lei a dee lasiti soni dee Jakopu bi taki​—Pisi 1

1-2. Andi Jakopu bi du ufö a dëdë, nöö faandi mbei a bi du di soni dë? (Luku di peentje u di .)

DI Jakopu bi ko gaandi gaanfa seei, hën a foloisi kumutu a Kaana ku hii hën wosudendu go a Egepiti. A bi dini Jehovah ala ku hii hën hati go dou 17 jaa longi (Ken. 47:28). A bi wai seei u si Josëfu baka, u di a bi mëni taa a bi dëdë. Hën ku hii dee womi mii fëën bi dë makandi baka. Ma Jakopu bi ko si taa an bi o tei longi möön ufö a dëdë. Fëën mbei a bi kai dee womi mii fëën, sö taa a bi sa piki de wan fanöudu soni.​—Ken. 49:28.

² A di ten ala, a bi dë wan guwenti taa te wan hedima u wan famii bi ta si kuma an bi o libi longi möön, nöö a bi ta kai di famii ko a wan u piki de soni ufö a dëdë (Jes. 38:1). Boiti di dë, a sa kan taa a di ko makandi dë, a bi ta piki de ambë bi o dë di hedima u di famii baka te a dëdë.

3. Andi u sa lei te u luku Kenesesi 49:1, 2?

³ Lesi Kenesesi 49:1, 2. Di komakandi dë bi dë wan apaiti komakandi, u di Jakopu bi konda wan tjabukama woto. A di komakandi dë, Jehovah bi mbei Jakopu konda da dee womi mii fëën taa wan gaan soni bi o pasa ku de a di ten di ta ko.

4. Andi u musu hoi a pakisei te u luku di tjabukama woto di Jakopu bi konda ufö a dëdë? (Luku di pisi „Di wosudendu u Jakopu”.)

⁴ A di woto aki, woo luku andi Jakopu bi piki fö u dee womi mii fëën. Dee womi mii aki da: Lubëni, Simion, Leifi, ku Juda. A di woto di ta ko, woo luku andi Jakopu bi konda da dee woto aiti womi mii fëën. Fuu taki ën, nöö Jakopu an bi taki soni u dee womi mii fëën wanwan nöö a kaba, ma a bi taki u dee bakamii u de tu, u di de bi o ko dë di föluku u Isaëli. Te u luku andi bi pasa ku dee Isaëli sëmbë na awooten, nöö u ta si fa di soni di Jakopu bi taki bi pasa tuutuu. Nöö te u luku dee soni dee a bi taki finifini, nöö u sa lei soni a de di sa heepi u fuu sa mbei di Tata fuu di dë a liba ala wai ku u.

LUBËNI

5. Un gaandi Lubëni bi sa dë ku di mëni taa hën tata bi o dëën?

⁵ Jakopu bi bigi ku Lubëni fosu, hën a taki dëën taa: „I da di fosu mii u mi” (Ken. 49:3). Lubëni bi sa dë ku di mëni taa a bi o feni tu toon möön hia soni nëën tata möön dee wotowan, u di hën bi dë di fosu mii u Jakopu. Kandë a bi mëni tu taa hën bi o ko dë di hedima u di famii baka te hën tata dëdë, söseei taa dee bakamii fëën bi o feni di seei gaandi dë a di ten di ta ko.

6. Faandi mbei Lubëni an bi feni dee soni dee wan fosu pai mii bi abi leti u feni? (Kenesesi 49:3, 4)

⁶ Lubëni an bi feni dee soni dee wan fosu mii bi abi leti u feni (1 Klon. 5:1). Faandi mbei? Wë u di baka di Lakëli dëdë, hën Lubëni bi duumi ku di mujëë saafu u Lakëli de kai Beliha. Lakëli hën bi da Jakopu di mujëë saafu fëën Beliha faa ko dë mujëë fëën. Wë, nöö faandi mbei Lubëni bi duumi ku Beliha? Wë Lubëni bi dë miii u di sisa u Lakëli de kai Lea. Nöö kandë a bi duumi ku Beliha sö taa Jakopu bi sa buuse Beliha, nöö a lobi hën mama Lea. Nasö kandë Lubëni bi kë duumi ku Beliha, nöö an bi duwengi hënseei. Ma an puu taa di soni di a bi du dë bi dë wan gaan sen soni seei a Jehovah wojo, ku hën Tata Jakopu wojo.​—Lesi Kenesesi 49:3, 4. 

7. Andi bi pasa ku Lubëni ku dee bakamii fëën? (Luku di pisi „Dee tjabukama woto dee Jakopu bi konda ufö a dëdë”.)

⁷ Jakopu bi piki Lubëni taa: „Ja o hei möön dee baaa fii.” Nöö di soni di a bi taki dë bi pasa tuutuu. Di Bëibel an ta taki u bakamii u Lubëni di bi ko dë wan könu, wan mindima, nasö wan tjabukama bakaten. Ma tökuseei Jakopu bi da Lubëni wan soni, dee bakamii fëën bi ko dë wan u dee lö u Isaëli (Jos. 12:6). A wantu woto soni di Lubëni bi du, a bi lei taa a bi abi bunu fasi, söseei a djei kuma an bi du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë möön.​—Ken. 37:20-22; 42:37.

8. Andi u sa lei a di woto u Lubëni?

⁸ Andi u sa lei? U musu mbei möiti fuu ta duwengi useei, söseei fuu ta finga futu da soni di sa mbei u du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë. Ee u ta fii u du wan soni di an bunu, nöö u musu dë piii, nöö u pakisei luku unfa di soni dë o hati Jehovah, dee sëmbë fuu, ku wotowan tjika. U musu hoi a pakisei tu taa „di soni di i paandi, hën nöö joo koti” (Gal. 6:7). Boiti di dë, di soni di pasa ku Lubëni ta toona mëni u baka taa Jehovah abi tjalihati. Hii fa a dë sö taa Jehovah an ta tjubi u fu wa tja sitaafu u dee soni dee u bi du, tökuseei a o mbei u feni gaan bunu, ee u ta mbei möiti u du soni a wan leti fasi.

SIMION KU LEIFI

9. Faandi mbei Jakopu an bi wai ku Simion ku Leifi? (Kenesesi 49:5-7)

⁹ Lesi Kenesesi 49:5-7. Baka di dë, hën Jakopu bi fan ku Simion ku Leifi. Ma dee soni dee a bi taki da de bi ta lei taa an bi ta wai ku de. Sömëni jaa a fesi, wan womi u Kaana de kai Sikëmi bi kisi di mujëë mii u Jakopu de kai Dina. A dë u fusutan taa hii dee womi mii u Jakopu hati bi boonu gaanfa seei, u di di soni dë bi pasa ku di sisa u de. Ma Simion ku Leifi an bi duwengi deseei. De bi ganjan dee womi u Sikëmi taa de bi o libi fiifii ku de, ee hii de tuu bi koti di fesi kakisa u di womi kamian u de puu. Dee womi bi piki ku de, hën de du ën. Wë di de bi dë ku pen jeti, hën Simion ku Leifi „tei de feti ufangi, hën de go a di foto dendu söndö u sëmbë sabi andi de nango du, hën de kii hii dee womi u di foto tuu”.​—Ken. 34:25-29.

10. Unfa di soni di Jakopu bi taki u Simion ku Leifi bi pasa tuutuu? (Luku di pisi „Dee tjabukama woto dee Jakopu bi konda ufö a dëdë”.)

¹⁰ Jakopu hati bi boonu seei taa dee tu womi mii fëën bi kii sömëni sëmbë. A bi taki taa dee bakamii u de bi o ta libi paajapaaja a peipei kamian a Isaëli. Di tjabukama woto aki bi ko pasa baka 200 jaa, di dee Isaëli sëmbë bi go a di Paamusi Köndë. Di lö u Simion bi feni goon a di pisiwata u di lö u Juda (Jos. 19:1). Di lö u Leifi bi feni 48 tookatooka foto a hii së u Isaëli.​—Jos. 21:41.

11. Andi da wantu u dee bunu soni di di lö u Simion ku di lö u Leifi bi du?

¹¹ Dee bakamii u Simion ku Leifi an bi toona du dee soni di dee gaansëmbë u de bi du. Dee bakamii u Leifi bi hoi deseei a Jehovah. Di Mosesi bi subi go a di kuun de kai Sinai u go tei di Wëti a Jehovah, hën sömëni u dee Isaëli sëmbë bi go ta begi wan kau mii. Ma dee sëmbë u Leifi bi tei di së u Mosesi, hën de heepi ën kii dee sëmbë dee bi begi di kau mii (Ëki. 32:26-29). Jehovah bi tei di lö u Leifi u dë mindima a Isaëli (Ëki. 40:12-15; Nöb. 3:11, 12). Bakaten di lö u Simion bi heepi di lö u Juda feti ku dee Kaana sëmbë a di Paamusi Köndë.​—Kuutm. 1:3, 17.

12. Andi u sa lei a di woto u Simion ku Leifi?

¹² Andi u sa lei? Na du soni ku hatiboonu. Ee sëmbë du wan soni ku i, nasö ku wan sëmbë di i lobi, nöö na wan föutu soni ee hati fii boonu (Ps. 4:4). Ma u musu hoi a pakisei taa Jehovah an o wai ku u ee u taki wan soni, nasö ee u du wan soni u hati wan sëmbë di libi hogi ku u (Jak. 1:20). Ee wan sëmbë libi hogi ku u, aluwasi ee a ta dini Jehovah, nasö ee an ta dini ën, tökuseei u ta piki a wan fasi di o mbei Jehovah wai ku u (Lom. 12:17, 19; 1 Pet. 3:9). Ee a dë sö taa dee gaansëmbë fii ta du soni di Jehovah an lobi, nöö hoi a pakisei taa ja musu u waka a de baka. Ja musu si kuma nöiti joo sa mbei Jehovah wai ku i. Jehovah o heepi i fii du andi bunu, nöö a o mbei i feni gaan bunu.

JUDA

13. Faandi mbei Juda bi sa fëëë di hën tata bi musu fan ku ën?

¹³ Baka di dë, hën Jakopu bi fan ku Juda. Kandë Juda bi ta fëëë di a bi jei andi Jakopu bi taki da dee gaan baaa fëën. Wë biga a bi mbei gaangaan föutu tu. A bi dë a dendu di de bi waa dee gudu u di foto Sikëmi (Ken. 34:27). A bi dë a dendu di de bi sei Josëfu kuma saafu, söseei di de bi ganjan de tata taa woto soni hën bi du ën (Ken. 37:31-33). Bakaten, di di womi mii fëën dëdë, hën a bi duumi ku di mujëë u di womi mii fëën, u di a bi mëni taa a bi dë wan jajo mujëë.​—Ken. 38:15-18.

14. Un bunu soni Juda bi du? (Kenesesi 49:8, 9)

¹⁴ Ma tökuseei Jakopu bi gafa Juda, hën a bi paamusi ën taa hën ku hii ën wosudendu bi o feni gaan bunu. (Lesi Kenesesi 49:8, 9.) Juda bi lei taa a bi ta booko hën hedi gaanfa seei ku di tata fëën di bi ko gaandi kaa. Boiti di dë, a bi lei taa a bi lobi di piki baaa fëën de kai Benjamin.​—Ken. 44:18, 30-34.

15. Na un fasi a bi dë u si taa Juda bi feni dee bunu dee a bi musu feni?

¹⁵ Jakopu bi taki taa Juda bi o tii dee baaa fëën. Ma baka 200 jaa ufö di tjabukama woto aki bi ko pasa tuutuu. Baka di dee Isaëli sëmbë bi kumutu a katibo a Egepiti, ta pasa a di sabana go a di Paamusi Köndë, nöö di lö u Juda hën bi waka a fesi, nöö dee woto lö bi dë a de baka (Nöb. 10:14). Sömëni jaa baka di dë, hën Jehovah bi mbei Juda fosu go feti ku dee sëmbë u Kaana, sö taa de bi sa tei di Paamusi Köndë (Kuutm. 1:1, 2). Söseei Dafiti, wan u dee bakamii u Juda, bi dë di fosuwan u dee sömëni bakamii u di lö u Juda di bi ko dë Könu. Ma woto fasi dë möön di ta lei fa di tjabukama woto aki bi pasa tuutuu.

16. Unfa di tjabukama woto u Kenesesi 49:10 bi pasa tuutuu? (Luku di pisi „Dee tjabukama woto dee Jakopu bi konda ufö a dëdë”.)

¹⁶ Jakopu bi taki taa di sëmbë di o tii hii goonliba o dë wan bakamii u Juda, nöö a o tii u teego. (Lesi Kenesesi 49:10.) Di tiima aki da Jesosi Keesitu, nöö Jakopu bi kai ën Silo. Wan ëngëli bi taki u Jesosi taa: „Masa Gadu o butëën ko könu nëën gaan avo Dafiti kamian” (Luk. 1:32, 33). Boiti di dë, de ta kai Jesosi „di Lëun fu di lö u Juda” tu.​—Ako. 5:5.

17. Unfa u sa djeesi Jehovah a di fasi fa a ta si sëmbë?

¹⁷ Andi u sa lei? Jehovah bi mbei Juda feni gaan bunu, hii fa a bi mbei wantu gaangaan föutu. Ma a kan taa dee baaa u Juda bi ta hakisi deseei ee andi Jehovah bi si a Juda u? Hii fa wa sabi andi de bi ta pakisei, tökuseei Jehovah bi si bunu soni a Juda, hën a mbei a feni gaan bunu. Unfa u sa djeesi Jehovah a di fasi fa a bi du soni? A kan taa te wan baaa nasö wan sisa feni wan apaiti gaandi a di kemeente, nöö di fosu soni di u sa buta pakisei da dee föutu fëën. Ma u musu hoi a pakisei taa Jehovah ta wai ku dee bunu fasi dee a abi. Jehovah ta buta pakisei a dee bunu fasi u dee dinima fëën. Boo mbei möiti u ta du ën tu.

18. Faandi mbei u musu abi pasensi?

¹⁸ Wan woto soni di u sa lei a di woto u Juda, hën da u musu abi pasensi. Jehovah ta du hii juu andi a paamusi, ma na hii juu a ta du soni a di fasi fa u mëni, nasö a di ten di u mëni. Dee bakamii u Juda an bi bigi tii dee sëmbë u Gadu wantewante dë. Ma de bi ta tei di së u dee sëmbë dee Jehovah bi buta u tei fesi, aluwasi ee a bi dë Mosesi di Leifi womi, Josua di Efalahim womi, nasö Könu Saulosu di Benjamin womi. Useei musu ta tei di së u dee sëmbë dee Jehovah buta u tei fesi a di ten aki.​—Heb. 6:12.

19. Andi u Jehovah u sa lei a di tjabukama woto di Jakopu bi konda ufö a dëdë?

¹⁹ Andi u lei a dee soni dee Jakopu bi taki da dee fö fosu womi mii fëën ufö a dëdë? Wë a dë limbolimbo u si taa „Gadu an ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni” (1 Sam. 16:7). Jehovah abi gaan pasensi, nöö a ta da sëmbë paadon. Hii fa a dë sö taa an ta wai te u ta du soni di an bunu, ma tökuseei an ta suku fini a dee dinima fëën. A sa mbei sëmbë di bi mbei gaangaan föutu a di ten di pasa feni gaan bunu, ee de lei taa de ta tjali u dee soni dee de bi du, söseei ee de bia ko ta du soni a wan leti fasi. A di woto di ta ko, woo luku andi Jakopu bi piki dee woto aiti womi mii fëën.