ODO
1 Disi na den odo fu Kownu Salomo fu Israel, a manpkin fu David:
2 Den odo disi skrifi fu meki sma kon koni, fu gi den rai
èn fu yepi den fu kon ferstan dipi tori.
3 Den e gi sma a leri di den abi fanowdu fu kan si a dipi fu wan tori,
fu du san reti, fu krutu sani na wan reti fasi èn fu du sani nanga wan krin ati.*
4 Den e meki wan sma sondro ondrofeni kon koni.
Den e yepi wan yonguman fu kon sabi sani èn den e meki a kon abi ferstan.
5 Wan konisma e arki èn a e teki moro leri.
Wan sma di abi ferstan e teki den bun rai* di trawan e gi en.
6 Na so a kan ferstan iniwan odo nanga iniwan sani di muilek fu ferstan.*
A o man ferstan den sani di konisma e taki èn den odo fu den.
7 Bigi lespeki gi Yehovah na a bigin fu sabi.
Soso donsma e wiswasi koni èn den no e teki leri.
9 Den sani disi de leki wan moi kroon na tapu yu ede
èn wan moi keti na yu neki.
10 Mi boi, efu sondari e pruberi fu kori yu, no arki den.
11 Efu den e taki: „Kon nanga wi.
Meki wi seti luru gi trawan fu kiri den.
Meki wi go d’don wakti na wan presi fu kan grabu sma di no du nowan ogri.
12 Meki wi swari den libilibi neleki fa Grebi* e swari sma.
Meki wi swari den heriheri neleki fa wan grebi-olo e swari wan sma.
13 Meki wi teki ala den gudu fu den.
Wi o span wi oso nanga den sani di wi fufuru.
15 Mi boi, no go nanga den.
17 Na fu soso wan sma e span wan net fu fanga wan fowru, efu a fowru man si a net.
18 Den sondari disi e seti luru gi sma fu kiri den.
Den e d’don wakti na wan presi fu kiri tra sma.
19 Na dati den sma e du di e bedrigi trawan fu kon gudu.
Den sani disi o meki taki den lasi den libi.
20 Trutru koni e bari na strati.
En sten de fu yere na den pren.*
21 Na den uku* fu den strati pe furu sma de, a e bari nanga wan tranga sten.
Disi na san a e taki na den portu fu a foto:
22 „Unu di no abi ondrofeni, o langa unu o tan lobi a fasi fa unu de?
Un spotuman, o langa unu o prisiri fu spotu sma?
Un donsma, o langa unu o tan de sma di no lobi fu teki leri?
23 Arki mi* te mi e pir’ai gi unu.
Dan mi o meki a yeye fu mi kon na un tapu.
Mi o meki unu kon ferstan den sani di mi e taki.
24 Mi kari unu, ma unu no ben wani arki mi.
Mi langa mi anu gi unu, ma nowan sma ben e poti prakseri.
25 Unu no teki nowan fu den rai di mi gi unu
èn unu no arki den warskow fu mi.
26 Fu dati ede mi o lafu te ogri miti unu.
Mi o spotu unu te a sani di unu e frede, psa nanga unu,
27 te a sani di unu e frede kon na un tapu leki wan bigi winti
èn te ogri miti unu leki wan tranga winti.
Na dati mi o du te problema nanga tranga ten miti unu.
28 Na a ten dati den o bari kari mi, ma mi no o piki den.
Den o suku mi, ma den no o feni mi.
29 Bika den no ben wani teki leri.
Den ben weigri fu sori lespeki gi Yehovah.
30 Den no ben wani teki den rai di mi gi den.
Den no arki nowan fu den warskow fu mi.
32 Te sma sondro ondrofeni drai baka gi mi, dan na dati o tyari dede kon gi den.
Te donsma no e span nanga noti, dan na dati o pori den libi.
33 Ma sani o waka bun gi a sma di e arki mi
èn a no o frede taki ogri o miti en.”
2 Mi boi, efu yu e du san mi e taigi yu
èn efu yu e kibri den wet fu mi leki wan gudu,
2 efu yu e poti yesi arki koni
èn yu e opo yu ati fu ferstan sani krin,
3 efu yu e bari kari ferstan
èn yu e begi fayafaya fu man ferstan sani krin,
4 efu yu e tan suku en leki fa sma e suku solfru,
èn leki fa sma e suku gudu di kibri,
5 dan yu o kon ferstan san a wani taki fu abi bigi lespeki gi Yehovah
èn yu o kon leri sabi Gado.
6 Bika na Yehovah srefi e gi sma koni.
Den sani di a e taki e gi sma sabi nanga ferstan.
7 A e poti koni na wan sei gi den krin-ati sma.
En na wan schild gi den sma di e tyari densrefi na wan reti fasi.
8 A e hori wakti gi den sma di e waka wan reti pasi
èn a o meki sani waka bun gi den wan di e tai hori na en.
9 Efu yu du den sani disi, dan yu o kon ferstan san na retidu, fa fu koti krutu na wan reti fasi èn fa fu de wan krin-ati sma.
Yu o sabi fa fu du ala den bun sani disi.
10 Te koni e kon na ini yu ati
èn sabi e gi yu bigi prisiri,
11 dan yu eigi ferstan o hori wakti gi yu
èn a koni di yu abi o kibri yu.
12 Den sani disi o puru yu na a takru pasi.
Den o yepi yu fu wai pasi gi a sma di e taki lei
13 èn gi den sma di gwe libi a reti pasi
fu go waka a dungru pasi.
14 Yu o man wai pasi gi den sma di e prisiri fu du ogri.
Den sma disi breiti nanga ogridu èn nanga sani di no fiti srefsrefi.
15 Den e du kruktu sani
èn den abi a gwenti fu bedrigi trawan.
16 Koni o kibri yu gi na huru-uma,*
iya, gi na uma di e yayo* èn di e kori sma nanga den switi taki fu en.
17 Na uma disi gwe libi a man di ben de en masra* sensi en yongu yari.
A fergiti a pramisi di a meki na fesi a Gado fu en.
18 Na oso fu na uma disi e meki sma saka go na ini grebi.
A pasi fu en e tyari sma go na den dedewan di no man du noti.
19 Nowan sma di e go d’don nanga na uma disi o drai kon baka.
Den no o man waka moro na tapu a pasi fu libi.
20 Fu dati ede, waka a pasi fu den bunsma.
Tan na tapu a pasi fu den ret’ati sma.
21 Bika na soso den ret’ati sma o libi na grontapu
èn den krin-ati sma* o tan libi na tapu.
22 Ma Gado o figi den ogrisma puru na grontapu
èn den bedrigiman a o rutu puru.
3 Mi boi, no fergiti den sani di mi leri yu
èn hori den wet fu mi nanga yu heri ati.
2 Dan yu o libi moro langa
èn sani o waka bun gi yu.
3 Ala ten yu musu sori bun-ati* èn du san yu pramisi.
Tai den sani disi na yu neki.
Skrifi den na tapu yu ati.
4 Dan Gado nanga libisma o prisiri nanga yu
èn den o si yu leki wan sma di man ferstan sani bun.
5 Fertrow tapu Yehovah nanga yu heri ati.
No fertrow tapu yu eigi ferstan.
6 Poti prakseri na en, awinsi san yu e du,
dan a o sori yu a yoisti pasi.
7 No denki taki yu koni.
Abi lespeki gi Yehovah èn no du sani di no bun.
9 Gi Yehovah grani nanga den gudu di yu abi
èn nanga den fosi* froktu fu yu gron.
10 Dan den maksin fu yu o span
èn den baki fu yu* o lai so furu nyun win, taki a o abra a lanki.
11 Mi boi, no weigri fu teki a leri fu Yehovah
èn no ati bron te a e pir’ai gi yu.
12 Bika Yehovah e pir’ai gi den sma di a lobi,
neleki fa wan p’pa e du nanga wan manpkin di a lobi.
13 Koloku fu a sma di kon abi koni.
Koloku fu a sma di e du muiti fu ferstan sani krin.
14 A moro bun fu kon abi koni,
leki fu abi solfru noso gowtu.
16 Langa libi de na ini en ret’anu.
Gudu nanga glori de na ini en kruktu-anu.
17 Ala presi pe koni de, prisiri de
èn na ala sei pe koni e waka, na drape freide de.
18 Gi den sma di e grabu en hori, a de wan bon di e gi libi.
Koloku fu den sma di e tan hori en steifi.
19 Nanga koni Yehovah seti a fundament fu grontapu.
Fu di a koni, meki a seti hemel na so wan fasi taki a no man seki.
20 Na a koni fu en meki taki a ben man prati den dipi watra na tu
èn taki dow e fadon kmoto fu den wolku.
21 Mi boi, no fergiti den sani disi.*
Kibri koni èn tan gebroiki yu ferstan.
22 Den o gi yu libi
èn den o de leki wan moi keti na yu neki.
23 Dan ogri no o miti yu
èn nowan sani o de na yu pasi di o meki yu fadon.*
24 Te yu go d’don, yu no o frede noti.
Yu o go d’don èn yu o sribi switi.
25 Yu no o frede nowan ogri di kan kon na yu tapu wantronso
noso a bigi winti di o wai kon na tapu den ogriwan.
26 Yehovah o de a sma di yu kan fertrow.
A no o meki yu waka go na ini wan val.
28 Te yu man gi wan sma wan sani tide, no taigi en:
„Gwe. Kon baka tamara, dan mi o gi yu san yu abi fanowdu.”
29 Te wan sma di e libi krosbei fu yu e fertrow yu,
dan no go sdon prakseri fa yu kan du ogri nanga en.
30 No suku trobi somaar nanga wan sma,
efu a no du yu nowan ogri.
31 No dyarusu tapu wan sma di e du soso ogri
èn no waka na en baka,
32 bika Yehovah e teige sma di e bedrigi trawan,
ma a de bun mati nanga den sma di ati krin.
33 A fluku fu Yehovah de na tapu na oso fu na ogrisma,
ma a e blesi a tanpresi fu den ret’ati sma.
34 A e spotu den sma di e spotu trawan,
ma a e du bun gi den safr’ati sma.
35 Sma o gi den koniwan grani,
ma den donwan o kisi syen.
4 Mi boi, arki te un p’pa e leri unu fu du san bun.
Un arki bun, so taki unu kan kon abi ferstan,
2 bika mi o gi unu bun rai.
No poti den leri* fu mi na wan sei.
3 Mi ben de wan trutru manpkin gi mi p’pa
èn mi m’ma ben lobi mi srefsrefi.
4 Mi p’pa ben e gi mi leri èn a taigi mi: „Yu musu kibri den sani di mi taigi yu dipi na ini yu ati.
Hori den wet fu mi, dan yu o tan na libi.
5 Kisi koni. Kisi ferstan.
No fergiti den sani di mi taki èn no drai baka gi den.
6 No gwe libi koni, dan a o sorgu taki ogri no miti yu.
Lobi en, dan a o kibri yu.
7 Koni na a moro prenspari sani. Sobun, suku fu kisi koni.
Awinsi sortu tra sani yu e suku fu kisi, sorgu taki yu e meki muiti fu kisi ferstan.
8 Si koni leki wan sani di prenspari srefsrefi, dan a o hei yu.
A o gi yu glori fu di yu brasa en hori.
9 A o kon de leki wan moi krans na tapu yu ede.
A o kon de leki wan moi kroon gi yu.”
10 Mi boi, arki mi èn teki den sani di mi e taki,
dan yu o libi langa.
11 Mi o leri yu fa fu waka nanga koni.
Mi o sori yu fa fu du sani nanga wan krin ati.
12 Te yu e waka, noti no o hori yu na baka
èn te yu e lon, yu no o stotu yu futu.
13 Teki a pir’ai di yu kisi, hori en steifi. No lusu en.
Kibri en bun, bika na dati o gi yu libi.
14 No go waka a pasi fu den ogrisma
èn no waka a pasi fu den takru-ati sma.
15 Tan fara fu a pasi dati. No waka na en tapu.
No teki a pasi dati. Waka go doro,
16 bika den ogrisma no e sribi, solanga den no du ogri.
Den no man fadon na sribi, solanga den no poti wan sma na ini problema.
17 Ogridu nanga ala sortu ogr’ati sani
de leki brede nanga win gi den.
18 Ma a pasi fu den ret’ati sma de leki a leti di e bigin skèin na musdei.
Safsafri a e kon moro krin, teleki a e skèin leki a leti fu a son na mindridei.
19 A pasi fu den ogrisma dungru.
Den no sabi na san den e stotu den futu.
21 No fergiti den sani disi.
Kibri den dipi na ini yu ati.
22 Bika den e gi libi na ala den sma di e ferstan den
èn den e meki a heri skin de gosontu.
23 Kibri yu ati moro leki iniwan sani di de fu kibri,
bika na drape den rutu fu a libi de.
24 No taki lei nanga yu mofo
èn no taki nowan sani fu bedrigi trawan.
27 No beni go na a ret’anusei noso na a kruktu-anusei.
Puru yu futu na a pasi fu ogridu.
5 Mi boi, poti prakseri na a koni fu mi.
Arki bun* te mi e leri yu san na koni.
2 Dan yu o man tan denki krin
èn yu o man taki san tru ala ten.
3 Den wortu di e kmoto na ini a mofo fu wan uma di e yayo* switi leki oni di e dropu kmoto fu wan onigodo.
A tongo fu en grati moro oli.
4 Ma den bakapisi fu den sani di a e taki bita leki bita udu.
Den sani di a e taki srapu leki wan fet’owru di e koti na tu sei.
5 Den futu fu en e meki a saka go miti dede.
A pasi pe a e waka e tyari en go na Grebi.*
6 A no e denki a pasi fu libi srefsrefi.
A e wakawaka lontu nomo. A no sabi srefi pe a e go.
7 Mi boi, arki mi.
No tapu yu yesi gi den sani di mi e taigi yu.
8 Tan fara fu na uma disi.
No go krosbei fu a mofodoro fu en oso.
9 Na so trawan no o lasi lespeki gi yu,
yu no o pina yu heri libi langa,
10 tra sma no o fermorsu den gudu* fu yu
èn den sani di yu wroko so tranga fu den, no o doro na ini na oso fu sma di yu no sabi.
11 Efu yu no arki mi, dan yu o geme na a kba fu yu libi
te yu no abi krakti moro èn te yu skin no de noti moro.
12 Dan yu o taki: „Te sma ben e leri mi fa mi musu tyari misrefi, mi no ben wani yere noti!
Mi no ben wani teki pir’ai!
13 Mi no arki den sma di ben e gi mi rai
èn mi no arki den leriman fu mi.
15 Dringi watra fu yu eigi watrabaki
èn watra di e lon kmoto na ini yu eigi peti.
16 Fu san ede den watra-olo fu yu musu de na dorosei fu yu oso?
Fu san ede yu musu meki a watra fu yu lon na den pren?*
17 Meki den de gi yu w’wan.
No prati den nanga tra sma.
18 Meki Gado blesi a watra-olo fu yu
èn prisiri nanga a frow di yu teki sensi di yu ben yongu.
19 Meki a de gi yu leki wan moi dia èn wan moi bergikrabita.
Meki den bobi fu en gi yu prisiri* ala ten baka.
Prisiri ala ten nanga a lobi fu en.
20 Mi boi, fu san ede yu musu meki wan uma di e yayo* tyari yu ede gwe?
Fu san ede yu musu brasa wan huru-uma hori?
21 Yehovah e si ala den sani di libisma e du
èn a e ondrosuku ala den pasi fu den.
22 Na ogrisma e fasi ensrefi nanga den ogri di a e du
èn den sondu fu en o de leki t’tei di tai en hori.
23 A o dede fu di a no ben wani teki pir’ai.
A o lasi pasi fu di a du so furu don sani.
6 Mi boi, efu yu tnapu borgu gi wan sma,
efu yu seki anu* nanga wan sma di yu no sabi,
2 efu a pramisi di yu meki poti yu na ini problema,
iya, efu yu fasi yusrefi nanga den sani di yu taki,
3 dan du a sani disi mi boi:
Go es’esi na a sma dati, saka yusrefi èn begi en fu abi sar’ati nanga yu.
Na so yu o puru yusrefi na ini problema,
bika na fadon yu fadon na ini na anu fu a trawan.
4 No tapu yu ai fu sribi èn no dyonko,
solanga yu no du a sani disi.
5 Fri yusrefi leki fa wan dia e kmoto na ini na anu fu wan ontiman
èn leki fa wan fowru e kmoto na ini na anu fu a sma di e fanga fowru.
6 Yu lesiman yu, go na den mira!
Go luku fa den e libi èn kon kisi koni.
7 Den no abi edeman, fesiman, noso tiriman,
8 ma tòg den e sreka den n’nyan na a kotiten.
Den e tyari a n’nyan fu den kon na wán.
9 Yu lesiman, o langa yu o tan d’don?
O ten yu o wiki?
10 Sribi pkinso ete, dyonko pkinso ete,
fow yu anu pkinso ete fu rostu,
11 dan fosi yu denki pina o kon na yu tapu leki wan fufurman
èn nowtu o teki yu leki wan man di e kon na yu tapu nanga den fetsani fu en.
12 Wan wiswasi, ogr’ati man e waka e ferteri lei.
13 A e pingi en ai, a e meki sani nanga en futu èn a e sori nanga en finga.
14 Soso lei de na ini en ati.
Ala yuru a e sdon prakseri sortu ogri a kan du. A lobi sutu faya fu meki sma kisi trobi.
15 Dati meki wantronso bigi ogri o miti en.
A o pori en libi èn noiti moro a o kon bun baka.
16 Siksi sani de di Yehovah no lobi srefsrefi,
iya, seibi sani de di a e teige. Dati na:
17 ai di abi heimemre, wan tongo di e lei, anu di e kiri trawan di no du nowan ogri,
18 wan ati di e prakseri sortu ogri a kan du, futu di e hasti densrefi fu go du ogri,
19 wan falsi kotoigi di e ferteri soso lei,
noso iniwan sma di lobi sutu faya fu tyari trobi kon na mindri brada.
21 Ala ten yu musu kibri den na ini yu ati
èn yu musu tai den na yu neki.
22 Awinsi pe yu e go, a wet dati o tiri yu.
Te yu e d’don, a o de wan waktiman gi yu
èn te yu wiki, a o taki nanga yu.*
25 No meki a moi fu en kori yu
èn no meki a kisi yu nanga den moi ai fu en.
26 Bika wan huru-uma e meki taki wan man kon pôti so te taki a man bai wán brede nomo.
Ma wan uma di e waka gi en masra o meki yu lasi yu libi.
27 Fa wan man kan hori faya na en borsu, sondro taki en krosi bron?
28 Noso fa wan man kan waka na tapu faya krofaya, sondro taki a bron en futu?
29 Na so a de nanga ibri sma di e d’don nanga a frow fu wan tra man.
Iniwan sma di e fasi so wan uma o kisi strafu.
30 Te wan fufurman e fufuru fu di angri e kiri en,
dan sma no e si leki wan ogriman.
31 Ma te den kisi en, a o abi fu pai seibi tron so furu leki san a ben teki.
A o abi fu gi den ala den gudu di a abi na ini en oso.
32 Wan man di e waka nanga a frow fu wan tra man, no abi ferstan.*
A sma di e du so wan sani e pori en eigi libi.
33 Na soso ogri o miti en èn a o kisi syen.
Noiti moro a pornen di a kisi o kmoto na en tapu.
34 Bika dyarusu kan meki wan man kisi bigi atibron.
Te a o puru atibron na yu tapu a no o abi sar’ati.
35 A no o teki nowan pai
èn awinsi o bigi a kado fu yu de, dati no o kowru en ati.
7 Mi boi, du san mi e taki
èn kibri den wet fu mi leki wan gudu.
3 Tai den na yu finga
èn skrifi den na tapu yu ati.
4 Taigi koni: „Yu na mi sisa”
èn taigi ferstan: „Yu na mi famiri”,
5 so taki den kan kibri yu gi na uma di e yayo,
iya, gi na uma di e huru* èn di sabi kori sma nanga den switi taki fu en.
6 Mi ben de na a fensre* na a sodro fu mi oso,
e luku go na gron.
7 Mi ben e luku den sma di no abi ondrofeni.
Ne mi si wan yonguman di no abi ferstan* na mindri den yongusma.
8 A ben e waka na strati, dan a doro krosbei fu na uku fu a pasi pe na uma e tan.
Ne a waka go na a sei fu na oso fu na uma disi.
9 A ben de mofoneti. Son ben e dongo kba.
Neti ben e doro èn dungru ben e fadon.
10 Ne mi si wan uma e waka kon miti en.
A ben weri krosi di huru-uma gwenti weri èn a ben lai triki.
11 A de wan bradyari uma èn san a poti na en ede, na dati a e du.
Noiti a e tan* na oso.
13 Na uma e grabu a yonguman hori èn a e bosi en.
Sondro fu syen a e taigi en:
14 „Mi ben musu tyari freide-ofrandi.
Tide mi du san mi ben sweri fu du.
15 Dati meki mi kon na dorosei fu miti yu.
Na yu mi kon suku èn now mi feni yu.
16 Mi bradi moi krosi na tapu mi bedi,
linnen-krosi fu Egepte di lai ala sortu kloru.
17 Na tapu mi bedi mi it’iti switismeri di meki fu mirre, aluwe nanga kaneri.
18 Kow dringi a lobi fu makandra teleki m’manten.
Kow freiri èn meki lobi,
19 bika mi masra no de na oso.
A go na wan fara presi.
20 A gwe nanga wan saka nanga moni.
Na later ini a mun a o drai kon baka.”
21 Na so a kori a yonguman nanga den sani di a taigi en.
A kisi en nanga den switi wortu fu en.
22 Fosi yu denki, a yonguman e hari go na en baka, leki wan mankaw di den e tyari go srakti,
iya, leki wan donman di den bui fu tyari go strafu.
23 A o dede fu di wan peiri priti en lever opo.
A de leki wan fowru di e frei langalanga go na ini wan krafana. A no sabi taki a o lasi en libi.
24 Sobun mi boi, arki mi.
Poti prakseri na den sani di mi taki.
25 No meki yu ati kori yu fu waka den pasi fu na uma disi.
8 Koni e kari sma fu arki en
èn ferstan e opo en sten.
2 A e go tnapu na den hei presi na sei pasi
èn na den uku pe den pasi e miti.
3 Koni e tnapu na sei den portu fu a foto,
na den presi pe sma e psa go na ini a foto.
A e tan bari nanga wan tranga sten:
5 Unu di no abi ondrofeni, un kisi ferstan.
Un donsma, un kisi wan koni ati.
6 Arki, bika san mi e taki prenspari
èn mi mofo e taki bun sani.
7 Nanga wan safri sten mi e taki san tru.
Lei na wan sani di mi mofo no lobi srefsrefi.
8 Ala den sani di mi e taki nanga mi mofo tru.
Mi no e taki nowan sani fu bedrigi noso kori sma.
9 A sma di koni e ferstan ala den sani disi.
Den sani disi bun gi den sma di abi sabi.
10 Un teki a warskow fu mi na presi fu teki solfru.
Teki sabi na presi fu teki a moro soifri gowtu,
11 bika koni bun moro koraal-ston.*
Nowan tra sani di wan sma ben o wani kan tnapu na en sei.
12 Mi na koni. Mi nanga ferstan e tan na wán presi.
Mi kisi sabi èn mi leri fa fu denki dipi fu sani.
13 Wan sma di abi bigi lespeki gi Yehovah no wani abi noti fu du nanga ogri.
Mi e teige sma di e meki bigi, di abi heimemre, di e du ogri èn di e taki soso lei nanga den mofo.
14 Mi kan gi sma bun rai èn mi kan sori den fa fu waka nanga koni.
Na mi abi ferstan nanga makti.
15 Na mi e meki taki kownu man tiri
èn taki heihei sma man meki bun wet.
16 Na mi e meki taki granman man tiri
èn taki edeman man koti krutu na wan reti fasi.
17 Mi lobi den sma di lobi mi.
Den sma di e suku mi o feni mi.
19 San mi e gi yu bun moro gowtu, iya, moro soifri gowtu.
San mi abi gi yu warti moro leki a moro bun solfru.
20 Mi e waka na tapu a pasi fu retidu,
iya, mi e waka na mindrisei fu den pasi fu retidu.
21 Mi e gi den sma di lobi mi bun furu gudu.
Mi e span den maksin fu den.
22 Mi na a fosi sani di Yehovah meki,
a foswan fu ala den sani di a meki langa ten psa.
23 Sensi owruten a poti mi na wroko,
iya, sensi a bigin, langa ten fosi grontapu ben de.
24 Di mi gebore, den se no ben de ete.
Na a ten dati watra-olo di lai nanga watra no ben de.
25 A meki mi fosi den bergi ben poti na den presi
èn fosi den pkin bergi ben kon de.
26 Na a ten dati a no ben meki grontapu nanga den wei ete.
A no ben meki a fosi pisi doti srefi.
27 Mi ben de drape di a sreka hemel,
di a poti wan skotu lontu den bigi watra,
28 di a seti* den wolku na loktu,
di a meki den presi pe furu watra de,
29 di a taki te o fara a watra fu se ben musu doro,
di a seti den fundament fu grontapu.
30 Mi ben de na en sei leki wan wrokoman di sabi en wroko heri bun.
Ala dei mi ben e gi en bigi prisiri.
Ala ten mi ben breiti fu di mi ben de nanga en.
31 Mi ben e prisiri te mi ben e luku grontapu pe libisma ben o tan
èn mi ben lobi den libisma* srefsrefi.
32 Sobun mi manpkin, un arki mi,
bika den sma di e arki mi o de koloku.
33 Du san mi e leri unu èn kon kisi koni.
Noiti no si den sani di mi taki leki lawlaw sani.
34 Koloku fu a sma di e arki mi.
Ibri dei a e kon fruku m’manten* na a doro fu mi.
A e wakti na a mofodoro fu mi oso.
35 Bika a sma di feni mi, o feni libi
èn Yehovah o feni en bun.
36 Ma a sma di no wani arki mi e pina ensrefi.
Den sma di e teige mi e suku den dede.”
9 Trutru koni bow en oso.
A meki den seibi pilari fu na oso.
3 A seni den uma-futuboi fu en go na den moro hei presi fu a foto.
Fu drape den e kari sma. Den e taki:
4 „Iniwan sma sondro ondrofeni musu kon dyaso.”
Koni e taigi a sma di no abi ferstan:*
5 „Kon, nyan mi brede
èn dringi a win di mi moksi kba.
6 No libi moro leki wan sma di no abi ondrofeni,* dan yu o tan na libi.
Waka na wan fasi di e sori taki yu abi ferstan.”
7 Efu yu e gi wan spotuman pir’ai, yu o kisi syen
èn efu yu e bari wan ogrisma, yu fesi o fadon.
8 No bari wan spotuman noso a o teige yu.
Bari wan konisma, dan a o lobi yu.
9 Gi wan konisma leri, dan a o kon moro koni.
Leri wan ret’ati sma wan sani, dan a o suku fu kon sabi moro.
10 Bigi lespeki gi Yehovah na a bigin fu koni.
Wan sma abi ferstan soso te a sabi a Moro Santawan.
11 Na mi o meki den dei fu yu libi kon furu.
Na mi o meki yu libi moro langa.
12 Efu yu kon kisi koni, dan na yu srefi o kisi wini fu dati.
Efu yu na wan sma di e spotu trawan, dan na yu w’wan o firi den bakapisi.
13 Wan don uma bradyari.
A no abi ferstan èn a no sabi noti.
14 A e sdon na tapu wan sturu na a mofodoro fu en oso,
na den hei presi fu a foto.
15 A e bari gi den sma di e waka psa,
gi den wan di e waka go du den eigi sani. A e taigi den:
16 „Iniwan sma sondro ondrofeni musu kon dyaso.”
A e taigi den sma di no abi ferstan:*
17 „Watra di sma fufuru, switi fu dringi
èn n’nyan di sma e nyan kibrikibri, switi fu nyan.”
18 Ma a sma sondro ondrofeni no sabi taki den dedewan di no man du noti, de drape.
A no sabi taki den sma di teki a kari fu na uma disi, de now na ini den dipi presi fu Grebi.*
10 Den odo fu Salomo.
Wan boi di koni e gi en p’pa prisiri,
ma wan boi di don e meki en m’ma sari.
2 Gudu di yu no kisi na wan eerlijk fasi no o tyari wini kon,
ma na retidu o kibri wan sma fu a no dede.
3 Yehovah no o meki wan ret’ati sma tan nanga angri,
ma a e tapu den ogrisma fu kisi san den ati wani.
4 A sma di lesi fu wroko o pina,
ma a sma di e wroko tranga o kon gudu.
5 A manpkin di e du sani nanga koni e koti n’nyan na a kotiten.
Ma a manpkin di e tyari ensrefi na wan syen fasi e sribi dipi na a ten fu a kotiwroko.
6 Ret’ati sma e kisi blesi,
ma a mofo fu den ogrisma e kibri den takru prakseri di den abi.
7 A bun nen fu wan ret’ati sma o meki a kisi blesi,
ma a nen fu den ogriwan o lasi gwe.
8 Wan konisma o teki rai,
ma a sma di e taki dondon sani nanga en mofo o tyari den takru bakapisi fu dati.
9 A sma di e tyari ensrefi na wan reti fasi no abi fu frede noti,
ma den kruka sani di wan sma e du o kon na krin.
10 A sma di e pingi en ai fu kori trawan e meki sma sari
èn a sma di e taki dondon sani nanga en mofo o tyari den takru bakapisi fu dati.
11 A mofo fu den ret’ati sma e gi libi,
ma a mofo fu den ogrisma e kibri den takru prakseri fu den.
12 Bita-ati e tyari feti kon,
ma lobi e tapu ala sondu.
14 Den konisma e kibri sabi leki wan gudu,
ma a mofo fu a donsma o meki a kisi pori te fu kba.
15 Den gudu fu wan guduman de leki wan tranga foto gi en.
Den pôtiwan e pina fu di den no abi noti.
16 Den sani di a ret’ati sma e du o meki a kisi libi,
ma den sani di na ogrisma e du o meki a sondu.
17 A sma di e teki pir’ai e sori trawan a pasi fu libi,*
ma a sma di no wani teki rai e meki trawan lasi pasi.
18 A sma di no e meki wan trawan si taki a e teige en na wan leiman.
A sma di e taki takru* fu trawan na wan donsma.
19 Wan sma di e taki tumsi furu o meki fowtu,
ma wan sma di man hori en mofo e du wan koni sani.
20 A tongo fu wan ret’ati sma de leki a moro bun solfru,
ma den prakseri* fu wan ogrisma no abi furu waarde.
21 A mofo fu den ret’ati sma e sorgu* furu sma,
ma den donsma e lasi den libi fu di den no abi ferstan.
22 Na a blesi fu Yehovah e meki sma kon gudu
èn a blesi fu en no e meki den firi sari.
23 Wan donsma e si na ogri di a e du* leki wan preisani,
ma wan sma di man ferstan sani krin, abi koni.
24 A sani di na ogrisma e frede, na dati o miti en,
ma a sani di den ret’ati sma e angri fu kisi, na dati den o kisi.
25 Te a tranga winti wai psa, den ogrisma no o de moro,
ma a ret’ati sma de leki wan fundament di e tan fu têgo.
26 Leki asin na tapu sma tifi èn leki smoko na ini sma ai,
na so wan lesiman de gi a sma di e seni en go du wan sani.*
27 Bigi lespeki gi Yehovah o meki wan sma libi moro langa,
ma den ogrisma o dede fruku.
28 A howpu fu den ret’ati sma e gi den prisiri,
ma den ogrisma no o kisi san den e ferwakti.
29 Ala san Yehovah e du na fu kibri den sma di e du bun,
ma den ogr’ati sma o kisi pori.
30 Noti o meki wan ret’ati sma fadon,
ma den ogrisma no o tan libi na grontapu.
31 Koni e kmoto na ini a mofo fu a ret’ati sma,
ma den o koti a tongo puru fu den sma di e taki lei.
32 A mofo fu wan ret’ati sma sabi san bun fu taki,
ma na soso lei e kmoto na ini a mofo fu den ogrisma.
11 Wan wegi di no soifri na wan sani di Yehovah no lobi srefsrefi,
ma wan wegiston di soifri e gi en prisiri.
2 Efu heimemre kon, dan syen o kon tu,
ma den sma di abi sakafasi na koni sma.
3 Den krin-ati sma e du a wani fu Gado nanga den heri ati èn dati meki den man du san bun.
Ma den lei fu den bedrigiman o tyari dede gi den.
4 Gudu no o tyari wini kon na a dei fu Gado en bigi atibron,
ma te yu e du a wani fu Gado, dan dati o kibri yu libi.
5 A libi e waka moro bun gi den krin-ati sma di e du san bun,
ma na ogri di wan ogrisma e du o meki a fadon.
6 Den bun sani di den krin-ati sma e du o ferlusu den,
ma den sani di den bedrigiman wani du nanga trawan, na dati o psa nanga den.
7 Te wan ogrisma dede, dan howpu no de gi en moro.
A no abi nowan krakti moro fu du san a ben abi na prakseri.
8 A ret’ati sma o kisi ferlusu te a de na ini problema,
ma den srefi problema dati o miti den ogrisma.
9 Wan sma di drai baka gi Gado e pori tra sma libi nanga den sani di a e taki,
ma sabi e ferlusu den ret’ati sma.
10 A bun di ret’ati sma e du e meki wan heri foto prisiri
èn te den ogrisma dede, dan sma e bari fu prisiri.
11 A blesi di krin-ati sma e kisi e meki sani waka bun nanga wan foto,
ma a mofo fu den ogrisma e meki a foto broko te na gron.
13 A sma di e ferteri ogr’ati lei fu trawan e puru sma bere kon na doro,
ma wan sma di de fu fertrow no e panya den tori fu trawan.*
15 Sani no o waka bun nanga wan sma di e tnapu borgu gi wan sma di a no sabi.
Ma a sma di no lobi seki anu fu meki kruderi no o abi brok’ede.
16 Wan uma di abi bun maniri e kisi grani,
ma wan ogr’ati man e teki gudu di no de fu en.
18 A pai di den ogrisma e kisi na noti,
ma a pai di den ret’ati sma e kisi abi furu waarde.
19 A sma di e du san reti ala ten o kisi libi,
ma a sma di wani du ogri nomonomo e suku en eigi dede.
20 Yehovah e teige takru-ati sma,
ma a e prisiri nanga den sma di e du bun.
21 Yu kan de seiker taki den takru-ati sma o kisi den strafu,
ma den pkin fu den ret’ati sma o kisi ferlusu.
22 Leki wan gowtu nosolinga na a noso fu wan agu,
na so wan uma de di moi, ma di no e gebroiki en ferstan.
23 Den sani di den ret’ati sma wani e tyari bun kon,
ma den sani di den ogrisma wani e meki Gado ati bron nanga den.
24 Yu abi sma di lobi fu prati sani èn tòg den e kisi moro.
Na a tra sei yu abi sma di e hori sani na baka di den musu gi trawan, ma na soso pina den e pina.
25 Sani o waka bun gi wan sma di lobi fu gi trawan sani
èn a sma di e gi trawan watra fu dringi o kisi watra fu dringi tu.
26 A pipel o fluku a sma di no wani seri aleisi gi den,
ma den o blesi a sma di e seri aleisi gi den.
27 A sma di e suku fu du bun e meki taki trawan feni en bun,
ma a no abi misi taki ogri o miti a sma di e suku fu du ogri.
28 A sma di e fertrow tapu den gudu fu en o fadon,
ma den ret’ati sma o de leki den w’wiri fu wan bon di e gro bun.
29 Iniwan sma di e meki taki ogri miti* en osofamiri o sdon nanga leigi anu*
èn wan donsma o de a futuboi fu a koniwan.
30 Den sani di wan ret’ati sma e du de leki wan bon di e gi libi.
A sma di e yepi trawan fu du bun na wan konisma.
31 Efu den ret’ati sma na grontapu o kisi den pai,
dan den ogrisma nanga den sondari musu fu kisi den pai tu!
12 A sma di lobi pir’ai lobi sabi,
ma a sma di no lobi te trawan e bari en no abi ferstan.
2 Yehovah lobi sma di e du bun,
ma a sma di abi takru prakseri a e si leki wan ogrisma.
3 Noiti sani o waka bun gi den sma di e du ogri,
ma den ret’ati sma o tnapu steifi leki wan bon di rutu dipi.
4 Wan bun uma de leki wan kroon gi en masra,
ma wan uma di e meki en masra kisi syen de leki wan siki di e pori en bonyo.
5 Den ret’ati sma e prakseri sani di bun,
ma den ogrisma e gi trawan rai fu kori den.
6 Den wortu fu den ogrisma de leki wan sma di e luru fu kiri trawan,*
ma a mofo fu den krin-ati sma o ferlusu den.
7 Te den puru den ogrisma na pasi, den no de moro,
ma na osofamiri fu den ret’ati sma o tan.
8 Sma o prèise wan man di e taki koni sani nanga en mofo,
ma den no o wani si a takru-ati sma na ai.
9 A moro betre fu de wan mofinasma di abi wan futuboi,
leki fu de wan sma di e meki bigi aladi a no abi noti fu nyan.*
10 A ret’ati sma e sorgu bun gi en osometi,
ma srefi a sar’ati fu den ogrisma na ogridu.
11 A sma di e wroko en gron o abi nofo n’nyan,
ma a sma di e feti fu kisi sani di no warti noti no abi ferstan.*
12 Na ogrisma wani den sani di den takru-ati sma fanga,
ma den ret’ati sma de leki wan bon di rutu steifi na ini a gron èn di e gi froktu.
13 Wan takr’ati sma e poti ensrefi na ini problema fu di a e sondu nanga en mofo.
Ma a ret’ati sma e puru ensrefi na ini nowtu.
14 Den sani di wan man e taki kan meki sani waka bun gi en
èn den sani di a e du o meki taki a kisi en pai.
15 Wan donsma denki taki ala ten a abi leti,
ma wan konisma e arki rai.
16 Wan donsma e meki trawan si wantewante* taki en ati e bron,
ma wan konisma no e piki te sma e taki sani fu gi en syen.
17 Wan sma di de fu fertrow e taki san tru* te a de na fesi krutu,
ma wan falsi kotoigi o taki sani fu kori sma.
18 Te wan sma e taki sondro fu denki, dan a de neleki a e dyuku trawan nanga wan fet’owru,
ma a tongo fu den koniwan na dresi.
19 Wan mofo di e taki san tru o tan fu têgo,
ma a tongo di e taki lei no o tan langa.
20 Soso lei de na ini na ati fu den sma di e prakseri fu du ogri nanga trawan,
ma den sma di e suku freide,* abi prisiri.
21 Nowan ogri o miti den ret’ati sma,
ma soso problema o miti den ogrisma.
22 Yehovah e teige sma di e lei,
ma a e prisiri nanga den sma di e du san reti.
23 Wan man di koni no e taki wantewante san a sabi,
ma den sma di no abi ferstan e opo den mofo taki dondon sani.
24 A sma di e wroko tranga o de basi,
ma wan lesiman o tron a srafu fu trawan.
25 Tumsi furu brok’ede e meki wan sma las’ati,
ma te sma e taki switi nanga en, dan a e firi prisiri baka.
26 Wan ret’ati sma e luku bun sortu weigron bun gi en,
ma wan ogrisma e teki wan pasi di e tyari en go lasi.
27 Wan lesiman no e go onti meti fu nyan,
ma te wan sma e wroko tranga, dan dati na a bigi gudu fu en.
28 Te wan sma e waka a reti pasi a o kisi libi
èn te a e tan waka na tapu a pasi dati a no o si dede.
2 Na den sani di wan sma e taki kan meki sani waka bun gi en,
ma den bedrigiman e suku nomo fu du sma ogri.
3 A sma di e luku bun san a e taki nanga en mofo e kibri en libi.
Ma wan taktaki-mofo sma o pori en libi.
4 A lesiman wani ala sortu sani èn tòg a no abi noti,
ma den sma di e wroko tranga o kisi ala san den wani.*
5 Wan ret’ati sma no lobi lei srefsrefi.
Ma den sani di den ogrisma e du e tyari soso syen nanga pornen kon.
6 Retidu e kibri a sma di no e du ogri,
ma ogridu e pori a libi fu wan sondari.
7 Yu abi sma di e du leki den gudu, ma den no abi notnoti.
Yu abi sma tu di e du leki den pôti, ma den lai gudu.
8 Wan guduman e pai nanga den gudu fu en fu sma no kiri en,
ma den pôtiwan no abi fu frede srefi taki sma o wani kiri den.
10 Wan sma di abi heimemre e tyari soso trobi kon,
ma konisma e suku rai.
11 Den gudu di wan sma kisi gawgaw sondro fu wroko fu en o lasi gwe,
ma den gudu fu a sma di e tyari sani kon na wán pkinsopkinso* o kon moro furu.
12 Te wan sma e wakti langa fu kisi san a wani, dan en ati e kon siki,
ma te a kisi san a ben wani, dan dati de leki wan bon di e gi libi.
15 Wan sma di koni e meki wan bun nen na trawan,
ma den sani di bedrigiman e du e tyari furu problema kon.
16 Den sani di wan konisma e du e sori taki a abi sabi,
ma a donsma e meki ala sma si fa a don.
17 Wan takr’ati boskopuman e kon na ini problema,
ma wan boskopuman di yu kan fertrow e tyari trowstu kon.
19 Te wan sma e kisi san a wani, dan dati switi gi en,
ma a e hati wan donsma fu tapu fu du ogri.
20 Te wan sma e waka nanga konisma, dan en srefi o kon koni,
ma te wan sma e waka nanga donsma, dan sani no o waka bun gi en.
21 Sondari e kisi ala sortu problema,
ma den ret’ati sma o feni bun.
22 Te wan bun sma dede, a e libi en gudu gi den granpkin fu en,
ma den gudu fu den sondari, na den ret’ati sma o kisi den.
23 Te wan pôtisma e wroko a gron fu en, dan a gron e gi furu n’nyan.
Ma te sma e du sani na wan kruka fasi, dan dati kan meki a lasi ala sani.
24 A sma di no e strafu en pkin no lobi en,*
ma a sma di lobi en pkin e teki ala okasi* fu leri en fa a musu tyari ensrefi.
25 Wan ret’ati sma abi nofo fu kan nyan en bere furu,
ma den ogrisma o tan nanga angri.
14 Na uma di koni trutru e tranga en osofamiri,
ma a don uma e broko en nanga en eigi anu.
2 A sma di e tyari ensrefi na wan reti fasi e lespeki Yehovah,
ma a sma di lobi bedrigi trawan* e wiswasi Gado.
3 Den sma di abi bigifasi èn di don e taki sani di de leki wan wipi,
ma a mofo fu wan konisma o kibri en.
4 Pe kaw no de a n’nyan-baki krin,
ma a krakti fu wan mankaw e meki taki den gron e gi furu n’nyan.
5 Wan kotoigi di de fu fertrow no o lei,
ma wan falsi kotoigi e ferteri soso lei.
6 Wan spotuman e suku koni, ma a no e feni en,
ma gi wan sma di abi ferstan a no tranga fu leri sani.
7 Tan fara fu donsma,
bika yu no o leri noti te yu e arki den.
8 Koni e meki den koniwan ferstan sortu pasi den teki,
ma den sma di no abi ferstan e kori densrefi* nanga a don fu den.
9 Donsma no e span efu den sondu,
ma den krin-ati sma de klarklari fu meki en bun nanga trawan.
10 Te wan sma e sari, dan na en w’wan sabi san a e firi
èn nowan sma man ferstan a prisiri di wan sma e firi na ini en ati.
11 Na oso fu ogrisma o kisi pori,
ma sani o go heri bun na ini a tenti fu den sma di ati krin.
12 Wan sma kan denki taki a de na tapu a bun pasi,
ma a pasi dati o tyari en go dede.
13 Srefi te wan sma e lafu, en ati kan firi sari.
A prisiri fu en kan tron sari bakaten.
14 A sma di no e span nanga Gado o si den bakapisi fu a fasi fa a e libi,
ma a fasi fa wan bunsma e tyari ensrefi o meki taki a kisi blesi.
15 Wan sma sondro ondrofeni e bribi ala san sma e taki,
ma a koniwan e luku bun pe a e poti en futu.
16 A koniwan de na ai èn a no e du ogri,
ma a donsma e du sani sondro fu denki* èn a e fertrow tumsi furu tapu ensrefi.
17 A sma di ati e bron esi o du dondon sani,
ma sma no lobi wan man di e denki bun fosi a du sani.
18 Den sma sondro ondrofeni o kisi donfasi leki gudu,
ma sabi o de leki wan kroon na tapu na ede fu den koniwan.
19 Takr’ati sma o abi fu boigi gi den bunsma
èn den ogrisma o abi fu boigi na den portu fu den ret’ati sma.
20 Te wan sma pôti, dan srefi den mati fu en no lobi en.
Ma wan guduman lai mati.
21 A sma di e wiswasi trawan e sondu,
ma a sma di lobi du bun gi den mofinawan de koloku.
22 Sma di e prakseri soso ogri e lasi pasi, a no so?
Ma sma o lobi* den wan di e suku fu du bun èn den o fertrow den.
23 Ala tranga wroko e tyari wini kon,
ma wan sma di e taktaki nomo o tron wan pôtiman.
24 A gudu fu den koniwan na a kroon fu den,
ma den donsma o tan don.
25 Wan kotoigi di e taki san tru e kibri a libi fu trawan,
ma wan kotoigi di e kori sma e taki soso lei.
26 Wan sma di abi bigi lespeki gi Yehovah e fertrow na en tapu ala ten
èn den pkin fu en o kisi kibri.
27 Den sma di abi bigi lespeki gi Yehovah o tan libi.
Na dati o puru den na ini den val di dede seti gi den.
28 Te wan pipel bigi, dan wan kownu e kisi glori.
Ma te wan tiriman no abi sma fu tiri, dan a o fadon.
29 A sma di ati no e bron esi abi furu koni,
ma a sma di no abi pasensi e sori taki a don.
31 A sma di e bedrigi den mofinawan e gi en Mekiman syen,
ma a sma di abi sar’ati gi den pôtiwan e gi En glori.
32 Wan ogrisma o pori en libi nanga den ogri di a e du,
ma den bun sani di a ret’ati sma e du o kibri en libi.
33 Wan konisma no e meki bigi fa a koni,
ma ala ten a donsma e taki san a sabi.
34 Retidu e gi wan kondre glori,
ma sondu na wan syen gi a pipel.
35 Wan kownu e prisiri nanga wan futuboi di e du sani nanga koni,
ma en ati e bron nanga a wan di e tyari ensrefi na wan syen fasi.
15 Wan safri piki e kowru bigi atibron,
ma te wan sma e taki hati sani, dan dati e wiki atibron.
2 Wan konisma e taki fu den bun sani di a sabi,
ma den sma di no abi ferstan e taki soso dondon sani nanga den mofo.
3 Den ai fu Yehovah e si ala sani.
A e si den sma di e du ogri èn den sma di e du bun.
4 Te wan sma e taki na wan switi fasi, dan dati na wan bon di e gi libi,*
ma te wan sma e taki sani di no tru, dan dati e broko sma saka.
5 Wan donsma ati e bron te en p’pa e bari en,
ma wan konisma e teki pir’ai.
6 Furu gudu de na ini na oso fu a ret’ati sma,
ma den sani di na ogrisma e tyari kon na wán* e tyari soso problema kon gi en.
7 Konisma e prati a sabi di den abi,
ma donsma no e du dati.
8 Yehovah e fisti gi den ofrandi fu den ogrisma,
ma den begi fu den krin-ati sma e gi en prisiri.
9 A fasi fa den ogrisma e tyari densrefi e gi Yehovah groskin,
ma a lobi a sma di e meki muiti fu du san reti.
10 A sma di e gwe libi a bun pasi e si pir’ai leki wan ogri sani.
Ma a sma di no lobi pir’ai o dede.
11 Efu Yehovah man si krin suma de na ini Grebi,* a presi pe sma e pori gwe,*
dan yu denki taki a no man si san de na ini na ati fu libisma?
12 A spotuman no lobi a sma di e pir’ai gi en.
A no o go suku rai na den koniwan.
13 Wan ati di e prisiri e meki a fesi brenki,
ma wan ati di e sari e meki wan sma firi brokosaka.
14 Na ati di abi ferstan e suku fu sabi sani finfini,
ma a mofo fu den donsma lobi dondon sani.
15 Wan mofinawan kan feni taki en libi lai nanga problema,
ma gi den sma di e prisiri na ini den ati, a gersi leki den abi wan fesa ala ten.
16 A moro betre fu lespeki Yehovah èn fu abi pkinso nomo,
leki fu abi furu gudu di e tyari soso brok’ede* kon.
17 A moro betre fu nyan wan preti nanga gruntu na wan presi pe lobi de,
leki fu nyan wan fatu mankaw na wan presi pe bita-ati de.
18 Wan man di ati e bron esi e meki soso trobi,
ma wan man di ati no e bron esi e kowru wan trobi.
19 A pasi fu wan lesiman de leki wan skotu fu makabon,
ma den krin-ati sma e waka na tapu wan moi grati pasi.
20 Wan boi di koni e gi en p’pa prisiri,
ma wan donsma e wiswasi en m’ma.
21 Wan sma di no e waka nanga koni* e prisiri te a e du dondon sani,
ma a sma di abi ferstan e tan waka a reti pasi.
22 Te sma no e taki krin nanga makandra ala sani e bruya,
ma te furu raiman de sani e waka bun.
25 Yehovah o broko na oso puru fu den sma di e hei densrefi,
ma a o sorgu taki na uma di masra dede kba no lasi nowan pisi fu a gron fu en.
26 Yehovah no lobi en srefsrefi te den ogrisma e kori trawan,
ma a e prisiri te wan sma e taki na wan switi fasi.
27 A sma di e suku fu kon gudu na wan bedrigi fasi e tyari problema* gi en eigi osofamiri,
ma a sma di no lobi tyuku o tan na libi.
29 Yehovah de fara fu den ogriwan,
ma a e yere den begi fu den ret’ati sma.
31 A sma di e arki pir’ai di e gi libi
breiti fu de na mindri konisma.
33 Bigi lespeki gi Yehovah e yepi wan sma fu abi koni
èn fosi wan sma kisi glori a musu abi sakafasi.
4 Yehovah e gebroiki ala sani fu meki a wani fu en kon tru
èn a o sorgu srefi taki den ogrisma kisi pori.
5 Yehovah e teige ala sma di abi heimemre.
Yu kan de seiker taki den no o man wai pasi gi a strafu di den o kisi.
6 Te sma e sori bun-ati* èn te den e tai hori na trawan, dan dati e tapu sondu.
Bigi lespeki gi Yehovah e yepi wan sma fu no du ogri.
7 Te Yehovah breiti nanga a fasi fa wan sma e tyari ensrefi,
dan a e meki taki srefi den feanti fu a sma dati libi bun nanga en.
8 A moro betre fu abi pkinso sani nomo èn fu du san reti,
leki fu kisi furu sani na wan kruka fasi.
9 Wan libisma kan prakseri na ini en ati sortu pasi a o teki,
ma na Yehovah e sori en fa a musu waka.
10 Den besroiti fu wan kownu musu kruderi nanga a wani fu Gado.
A no musu koti krutu na wan kruka fasi.
11 Na Yehovah abi den soifri wegi.
Na en e taki o hebi den wegiston na ini a saka musu de.
12 Efu wan kownu e tiri na wan reti fasi, dan a kownukondre fu en o tan.
So wan kownu no lobi en srefsrefi te sma e du ogri.
13 Wan kownu e prisiri nanga sma di e taki sani leki fa den de.
A lobi den sma di e taki san tru.
14 Na atibron fu wan kownu de leki wan boskopuman di e tyari dede kon,
ma wan konisma man kowru* na atibron fu en.
15 Efu wan kownu feni wan sma bun, dan a sma dati o abi wan bun libi.
A bun-ati fu en de leki wan wolku di e tyari alen kon na a yoisti ten.*
16 A moro betre fu kisi koni leki fu kisi gowtu!
A moro betre fu kisi ferstan leki fu kisi solfru.
17 Krin-ati sma e wai pasi gi ogri.
A sma di e luku bun sortu pasi a e waka e kibri en libi.
18 Bigifasi e kon fosi wan sma fadon
èn heimemre fosi wan sma stotu en futu.
19 A moro betre fu abi sakafasi èn fu de nanga den safr’ati sma,
leki fu prati gudu nanga den sma di e hei densrefi.
20 A sma di man si a dipi fu wan tori o feni bun
èn a sma di e fertrow tapu Yehovah o de koloku.
21 Efu wan sma koni, dan trawan o taki dati a abi ferstan
èn efu wan sma e taki switi nanga trawan,* dan den o arki en.
22 Te wan sma abi koni, dan dati e hori en na libi,
ma na a don fu den donsma e tron wan strafu gi den.
23 Na ati fu wan konisma e meki a taki nanga koni
èn a fasi fa a e taki e meki sma arki en.
24 Switi wortu na wan onigodo.
Den e meki sma firi bun èn den e dresi sma bonyo.
25 Wan sma kan denki taki a de na tapu a bun pasi,
ma a pasi dati o tyari en go dede.
27 Wan wiswasi man e diki ogri sani kon na tapu.
Den sani di a e taki nanga en mofo de leki wan bigi faya.
28 Wan sma di lobi dyugudyugu* e sutu faya gi trawan fu meki trobi
èn wan sma di e taki ogr’ati lei e pori bun mati.
29 Wan man di lobi du ogri e kori en mati
èn a e meki a waka wan pasi di no bun.
30 A e pingi en ai fu kori trawan.
A e kwinsi en mofo tapu te a e du ogri.
31 Weti w’wiri na wan kroon di e moi na ede fu den wan di e waka a reti pasi.
32 A sma di ati no e bron esi betre moro wan tranga man
èn a sma di man hori ensrefi betre moro a wan di e teki wan foto abra.
17 A moro betre fu nyan wan pisi drei brede na ini wan oso pe freide de,*
leki fu de na ini wan oso pe n’nyan lai,* ma pe trobi de.
2 Wan koni futuboi o tron basi fu wan manpkin di e tyari ensrefi na wan syen fasi.
A futuboi o kisi wan pisi fu a gudu di den brada fu a manpkin disi o kisi.
3 Faya e krin solfru nanga gowtu,
ma na Yehovah e ondrosuku sma ati.
4 Wan ogrisma lobi arki te sma e taki sani fu hati trawan.
Wan leiman e arki te sma e taki ogri fu trawan.
5 A sma di e spotu den pôtiwan e gi en Mekiman syen
èn a sma di breiti te ogri e miti trawan o kisi strafu.
7 Leki fa a no fiti wan donsma fu taki bun sani,
na so a no fiti wan heihei man fu taki lei.
8 Te wan sma abi wan kado, dan dati de leki wan diriston* gi en.
Awinsi pe a e go, sani e waka bun gi en.
9 A sma di e gi trawan pardon* fu den sondu fu den e sori lobi,
ma a sma di e tan taki fu a tori e pori bun mati.
10 Wan konisma o arki wantewante te yu warskow en,
ma awinsi yu naki wan donsma wán hondro leisi a no o leri noti.
11 Wan takr’ati sma de nomonomo fu opo ensrefi teige trawan,
ma sma o seni wan boskopuman di no abi sar’ati fu strafu en.
12 A moro betre fu miti nanga wan beer di lasi den pkin fu en,
leki fu miti nanga wan donsma di e du soso dondon sani.
13 Efu wan sma e pai ogri fu bun,
dan ogri no o kmoto fu en oso.
15 Yehovah e teige iniwan sma di no e leisi strafu gi wan ogrisma
èn a e teige iniwan sma di e taki dati wan ret’ati sma musu kisi strafu.
17 Wan trutru mati e sori lobi ala ten.
En na wan brada di gebore fu te nowtu de.
18 Wan sma di no abi ferstan* e tnapu borgu gi trawan
èn a e seki anu nanga den leti na fesi en mati.
19 A sma di lobi trobi, lobi sondu.
Iniwan sma di e meki en doro hei e suku problema.
20 Sani no o waka bun nanga a sma di e prakseri kruka sani
èn ogri o miti a sma di e ferteri lei.
21 A p’pa fu wan pkin di e du dondon sani o sari.
A p’pa fu wan pkin di e du lawlaw sani no e prisiri.
23 Wan ogrisma e teki tyuku kibrikibri
fu no meki sani waka na wan reti fasi.
25 Wan don manpkin e meki en p’pa sari
èn a e meki en m’ma firi pen na ini en ati.
27 Wan sma di sabi sani no de gaw fu taki
èn wan sma di koni no o bruya esi.
28 Srefi wan donsma di e tan pî, sma o si leki wan konisma
èn wan sma di e tapu en mofo, den o si leki wan sma di abi ferstan.
2 Wan donsma no wani leri noti fu trawan,
ma na presi fu dati a wani taki nomo san de tapu en ati.
3 Te wan ogrisma e kon, dan wiswasi e kon tu
èn te wan sma e tyari ensrefi na wan syen fasi, dan sma no o lespeki en.
4 Den sani di wan sma e taki nanga en mofo de leki dipi watra.
A koni di e kmoto fu en mofo de leki wan kriki di e lon.
5 Te yu e koti krutu, dan a no bun fu teki a sei fu na ogrisma
noso fu leisi strafu gi a ret’ati sma.
6 Den sani di wan donsma e taki e tyari trobi kon
èn en eigi mofo e meki taki sma wani fon en.
7 Den sani di wan donsma e taki e pori en libi
èn en eigi mofo e meki taki a kan lasi en libi.
8 Den sani di wan ogr’ati leiman e taki de leki switi sani di sma e swari
èn di e saka go te na ini den bere.
9 Wan sma di lesi fu wroko
na wan brada fu wan sma di e pori trawan libi.
10 A nen fu Yehovah de leki wan bun kibripresi*
pe a ret’ati sma e lon go kibri.*
11 Den gudu fu wan guduman de leki wan tranga foto gi en.
A e si den leki wan skotu di e kibri en.
12 Heimemre e kon fosi wan sma fadon,
ma sakafasi e kon fosi wan sma kisi glori.
13 Te wan sma e piki fosi a yere a heri tori,
dan dati na wan don sani fu du èn a o kisi syen.
15 Sma di abi ferstan e kon sabi moro sani
èn konisma e arki fu leri sani.
16 Te wan sma e gi trawan kado, dan dati e opo pasi gi en.
A kado o tyari en go na fesi heihei man.
17 A kan gersi leki a fosi sma di e opo taki gi ensrefi na fesi krutu abi leti.
Ma dan wan tra sma e kon èn a e bigin poti aksi gi en fu tyari kon na krin fa sani de trutru.
19 A moro makelek fu teki wan foto abra, leki fu kowru na atibron fu wan mati.
Yu abi trobi di de leki den balk di e sroto a portu fu wan fortresi.
20 Den sani di wan sma e taki nanga en mofo o furu en bere.
A o firi den bakapisi fu san a taki.
21 A tongo abi a makti fu kiri sma noso fu gi den libi.
A sma di lobi taki o nyan den froktu fu dati.
22 Te wan man feni wan bun frow a feni wan bun sani
èn Yehovah o feni en bun.
23 Wan pôtisma e aksi nanga sakafasi,
ma wan guduman e piki grofu.
24 Mati de di kan broko makandra,
ma wan mati de tu di lobi yu moro leki wan brada.
19 A moro bun fu de wan pôtisma èn fu tyari yusrefi na wan reti fasi,
leki fu de wan donsma di e ferteri lei.
3 Na a don fu libisma meki taki den e pori den libi,
ma tòg den ati e bron srefsrefi nanga Yehovah.
4 Gudu e meki sma kisi furu mati,
ma a mofinawan o lasi srefi a wán mati di a abi.
5 Wan falsi kotoigi o kisi en strafu
èn a sma di e ferteri soso lei o kisi en pai.
7 Efu nowan fu den brada fu wan pôtiman lobi en,
dan a no de fu taki dati den mati fu en o wai pasi gi en!
A e waka na den baka fu begi den wan sani, ma nowan fu den e piki en.
8 A sma di kon abi ferstan* lobi en libi.
A sma di e si koni leki wan gudu o feni bun.
9 Wan falsi kotoigi o kisi en strafu
èn a sma di e ferteri soso lei o dede.
10 Efu a no fiti taki donsma e libi wan gudu libi,
dan a no fiti srefsrefi tu taki wan futuboi e tiri granman!
11 Koni e meki taki wan sma en ati no e bron esi
èn a moi te wan sma no e prakseri* den fowtu fu trawan.
12 Na atibron fu wan kownu de leki a b’bari fu wan lew,*
ma a bun-ati fu en de leki dow na tapu grasi.
13 Wan manpkin di no abi ferstan e gi en p’pa soso problema.
Wan wefi di lobi meki trobi* de leki wan dak di e leki doronomo.
14 Den sani di wan p’pa e libi na baka gi en pkin na wan oso nanga gudu,
ma wan koni frow na wan kado fu Yehovah.
15 Wan lesiman e sribi furu
èn wan sma di e du sani o ten a wani o tan nanga angri.
16 A sma di e hori den wet fu Gado no o lasi en libi.
Ma a sma di no e broko en ede nanga a fasi fa a e libi o dede.
17 A sma di e du bun gi den mofinawan e leni Yehovah
èn A o pai a sma dati baka gi den bun di a du.
18 Pir’ai gi yu manpkin te na okasi de ete,
noso na yu o meki a lasi en libi.
19 A sma di e kisi bigi atibron musu tyari den takru bakapisi fu dati.
Na fu soso yu o yepi en, bika a o du a srefi sani ibri tron baka.
20 Arki rai èn teki pir’ai,
so taki yu kan tron wan koni sma bakaten.
21 Furu sani de di sma abi na prakseri fu du,
ma san Yehovah wani, na dati o psa.
22 A sani di e moi wan sma na a lobi* di a abi gi trawan.
A moro betre fu de wan pôtisma leki fu de wan leiman.
23 Sma di abi bigi lespeki gi Yehovah e kisi libi.
Den o sribi switi èn ogri no o miti den.
24 A lesiman poti en anu na ini a komki nanga n’nyan,
ma a no e du nowan muiti srefi fu tyari en anu go na en mofo.
25 Yu musu naki a spotuman, so taki a sma sondro ondrofeni kan leri fu dati.
Pir’ai gi a sma di abi ferstan, so taki a kan kisi moro sabi.
26 Wan manpkin di e libi takru nanga en p’pa èn di e yagi en m’ma
e gi den syen nanga pornen.
27 Mi boi, efu yu no wani arki moro te sma e bari yu,
dan yu o drai baka gi koni rai.
28 Wan wiswasi kotoigi e spotu retidu
èn a mofo fu den ogrisma e swari ogridu.
29 Spotuman o kisi strafu
èn sma di no abi ferstan o kisi fonfon.
20 Wan sma di e dringi furu win e tron wan wiswasi man èn wan sma di e dringi furu sopi e meki dyugudyugu.
A sma di du wan don sani fu di a dringi sopi na wan donsma.
2 A frede di wan kownu e meki sma frede, de leki a b’bari fu wan lew.*
Iniwan sma di e meki a kownu ati bron kan lasi en libi.
3 Wan man e kisi glori te a no e hartaki nanga trawan,
ma ibri donsma o hartaki nanga trawan.
4 Na ini a kowru ten fu a yari a lesiman no o drai a doti fu en gron.
Dati meki na a ten fu a kotiwroko a o abi fu begi sma n’nyan, fu di a no abi noti.*
5 Den prakseri* na ini na ati fu wan man de leki watra na ini wan dipi peti,
ma wan sma di koni o hari den kon na loktu.
7 A ret’ati sma e tyari ensrefi na wan reti fasi.
Den pkin* di a o kisi o de koloku.
8 Te a kownu e sdon na tapu en kownusturu fu koti krutu,
a e ondrosuku sani finfini fu kan puru ala ogri na pasi.
9 Suma kan taki: „Mi krin mi ati.
Mi no abi sondu moro”?
10 Yehovah no lobi en srefsrefi te sma e marki sani nanga tu sortu wegiston èn nanga tu sortu baki.
11 Den sani di wan pkin* e du e sori suma a de trutru.
Den e sori efu a e du san bun èn efu a e du sani nanga wan krin ati.
12 Yesi di e yere nanga ai di e si na sani di Yehovah meki.
13 No lobi fu sribi langa, so taki yu no kon pôti.
Opo yu ai èn opo fu yu bedi, dan yu o nyan yu bere furu.
14 A sma di e bai sani e taki: „A sani no bun. A sani no bun!”
Ma te a e waka gwe, a e meki bigi fu san a du.
16 Efu wan man e tnapu borgu gi wan tra sma di a no sabi, dan yu musu teki a krosi fu en.
Efu a du dati gi wan uma di e huru,* dan yu musu teki wan sani fu en leki panti.
18 Rai fu trawan o yepi yu fu du san yu abi na prakseri
èn koni rai o yepi yu fu feti wan bun feti.
19 A sma di abi a gwenti fu waka e ferteri tori fu trawan, e puru sma bere kon na doro.
Yu no musu bemui nanga wan taktaki-mofo sma.*
20 Efu wan sma e fluku en p’pa nanga en m’ma,
dan sma o kiri a lampu fu en te dungru e fadon.
21 Awinsi wan sma di abi bigi-ai kon kisi furu gudu,
tòg a no o kisi blesi bakaten.
22 No taki: „Mi o pai ogri fu ogri!”
Wakti Yehovah, dan a o ferlusu yu.
23 Yehovah no lobi en srefsrefi te wan sma e wegi sani nanga tu sortu wegiston.
A no bun fu gebroiki wegi di no e wroko bun.
24 Na Yehovah e sori wan man pe a musu poti en futu.
Fa wan libisma kan sabi sortu pasi a musu teki?
25 Efu wan sma pramisi Gado wan sani sondro fu prakseri fosi efu a o man du en,
a o kon na ini problema.
26 Neleki fa sma e puru buba na aleisi,
na so wan koni kownu e puru den ogriwan na mindri den tra sma.
28 Sani e waka bun gi wan kownu te a e sori trawan bun-ati* èn te a e du san a pramisi.
Fu di a e sori trawan bun-ati, meki a o tan kownu.
29 A moi fu yongusma na a krakti fu den
èn a weti w’wiri fu owrusma e gi den grani.
21 Na ati fu wan kownu de leki watra na ini na anu fu Yehovah.
Neleki fa a kan meki a watra lon go pe a wani, na so a kan meki wan kownu du san a wani.
3 Te wan sma e du san bun èn a e du san reti,
dan dati e prisiri Yehovah moro leki te a ben o tyari wan ofrandi.
4 Heimemre nanga bigifasi de leki wan lampu gi den ogrisma.
Ma den sani dati na sondu.
5 Te wan sma e wroko tranga, dan sani o waka bun gi en.*
Ma ibri sma di e du sani tumsi esi o kon pôti.
6 Te wan sma e lei fu kisi gudu, dan a gudu dati e wai gwe neleki dow.
A de leki wan val di o kiri en.*
7 Den ogr’ati sani di den ogrisma e du o meki den lasi den libi,
fu di den no wani du san reti.
8 Na ogrisma e waka wan kron pasi,
ma a sma di ati krin e du san reti.
9 A moro betre fu tan na tapu na uku fu wan dak,
leki fu tan na ini a srefi oso nanga wan wefi di lobi meki trobi.*
10 Wan ogrisma e angri fu du ogri.
A no abi sar’ati nanga tra sma.
11 Te wan spotuman kisi strafu, dan a sma sondro ondrofeni e kon moro koni.
Te wan konisma e kon ferstan sani bun, dan a o sabi san fu du.
12 Gado di e du san reti sabi san na osofamiri fu wan ogrisma e du.
A e meki taki soso ogri e miti den ogriwan.
13 Efu wan sma e tapu en yesi te wan pôtiwan e bari suku yepi,
dan sma no o piki en te ensrefi o bari suku yepi.
14 Wan kado di gi na wan kibri fasi e kowru atibron
èn wan tyuku di gi kibrikibri* e kowru bigi atibron.
15 Wan ret’ati sma e prisiri te a e du san reti,
ma dati na wan bigi ogri gi den sma di e du ogri.
16 A sma di no e waka nanga koni moro
o tan nanga den dedewan di no man du noti.
17 A sma di lobi meki prisiri o pina.
A sma di lobi win nanga oli no o kon gudu.
18 Wan ogrisma na wan lusu-paiman gi wan ret’ati sma
èn wan bedrigiman o kisi strafu na presi fu wan sma di ati krin.
19 A moro betre fu tan na ini wan sabana,
leki fu tan nanga wan frow di lobi meki trobi* èn di e tanteri en masra.
22 Wan konisma kan kren go na* a foto pe soso tranga man de
èn a kan broko den skotu tapu san den e fertrow.
23 A sma di e denki fosi a opo en mofo taki wan sani
o wai pasi gi problema.
24 Wan sma di abi heimemre, di lobi meki bigi èn di lobi dyaf,
na wan sma di e denki furu fu ensrefi èn di e du sani sondro fu denki den bakapisi.
25 Den sani di wan lesiman e angri fu abi o kiri en,
bika a no wani wroko.
26 Heri dei a e angri fu kisi sani fu di a gridi,
ma wan ret’ati sma lobi fu gi sma sani.
27 Efu Gado no lobi den ofrandi fu den ogrisma,
dan a no de fu taki dati a no lobi en srefsrefi te den e tyari ofrandi nanga takru prakseri!*
28 Wan kotoigi di e lei o dede,
ma a sma di e arki bun o abi bun bakapisi te a e opo taki gi trawan.*
29 Wan ogrisma e poti en fesi leki a sabi ala sani,
ma na a krin-ati sma e waka a yoisti pasi.
30 Nowan koni, sabi, noso rai de di kan gens Yehovah.
31 Sma e sreka wan asi fu go na feti,
ma na Yehovah e ferlusu sma.
22 A moro betre fu abi wan bun nen,* leki fu abi furu gudu.
A moro betre fu sma lespeki yu,* leki fu abi solfru nanga gowtu.
2 A guduman nanga a pôtiman na a srefi.*
Yehovah na a Mekiman fu den ala tu.
3 A koniwan e si taki ogri o miti en èn a e go kibri,
ma a sma sondro ondrofeni e waka go doro èn dati meki sani no o waka bun gi en.*
4 Sakafasi nanga bigi lespeki gi Yehovah
e gi wan sma gudu, glori nanga libi.
5 Wan sma di e du kruka sani e waka wan pasi di lai nanga maka nanga val di sma seti fu fanga en.
Ma a sma di wani kibri en libi e tan fara fu den sani disi.
7 A guduman e basi den pôtisma
èn a sma di lobi leni moni, na wan srafu fu a sma di leni en a moni.
10 Yagi a spotuman gwe, dan trobi o gwe tu.
Na so fasi sma no o hartaki* moro
èn den no o taki hati sani moro fu broko trawan saka.
11 A sma di e du muiti fu abi wan krin ati èn fu taki na wan switi fasi
o de mati fu a kownu.
13 A lesiman taki: „Wan lew de na dorosei!
A o kiri mi leti na a pren!”*
14 A mofo fu huru-uma* na wan dipi olo.
A sma di Yehovah krutu o fadon go na ini na olo disi.
16 A sma di e bedrigi a pôtisma fu kan kon gudu
èn a sma di gwenti gi a guduman kado
o kon pôti te fu kba.
17 Kaka yu yesi èn arki san konisma abi fu taki,
so taki yu kan teki a sabi fu mi nanga yu heri ati.
18 Bika a o gi yu prisiri te yu kibri den sani disi dipi na ini yu ati.
Na so yu o man taki fu den ala ten.
19 Mi tyari sani kon na krin gi yu tide,
so taki yu kan fertrow tapu Yehovah.
20 Mi ben skrifi furu sani gi yu kba
fu gi yu rai èn fu tyari sani kon na krin gi yu.
21 Mi leri yu ala den sani disi èn yu kan bribi den.
Dan yu kan go baka na a sma di seni yu èn gi en wan piki di tru.
22 No fufuru wan pôtisma fu di a pôti
èn no pina wan mofinasma di de na a portu fu a foto,
23 bika na Yehovah o opo taki gi den na fesi krutu
èn a o teki a libi fu den sma di e bedrigi den.
24 No tron mati fu wan sma di ati e bron esi.
No bemui nanga wan sma di e kisi bigi atibron,
25 so taki noiti yu kon de leki en
èn poti yusrefi na ini bigi problema.
26 No moksi nanga sma di e seki anu fu meki kruderi
noso di e tnapu borgu gi sma di e leni moni.
27 Efu yu no abi a moni fu pai den,
dan den o teki a bedi di yu musu sribi na tapu!
28 No skoifi den marki di e sori o bigi wan gron de.
Na den afo fu unu ben poti den marki disi sensi ten.
29 Yu si wan man di sabi du en wroko bun?
Na fesi kownu a o tnapu.
A no o tnapu na fesi sma di no prenspari.
23 Te yu e sdon e nyan nanga wan kownu,
dan yu musu luku bun fa yu e tyari yusrefi.
efu yu na wan sma di e nyan furu.
3 No gridi gi a switi n’nyan fu en,
so taki a no kon de leki wan val gi yu.
4 No naki yu skin soso fu kon gudu.
Tapu nanga a sani dati èn sori taki yu abi ferstan.*
5 Te yu e poti prakseri na gudu, dan yu o si taki a no de drape.
Fosi yu denki, a e kisi frei leki di fu wan aka èn a e frei go na loktu.
6 No nyan a n’nyan fu wan sma di gridi.*
No gridi gi a switi n’nyan fu en,
7 bika a e luku o furu yu e nyan.
A e taigi yu: „Nyan, dringi.” Ma na hoigri a e hoigri.*
8 Yu o braak puru san yu nyan
èn yu o kon si taki na fu soso yu taki switi nanga en.
9 No pruberi fu leri wan donsma wan sani,
bika a o wiswasi den bun sani di yu e taki.
10 No skoifi den marki di e sori o bigi wan gron de.
Den marki disi ben poti sensi ten.
No teki a gron fu pkin di no abi p’pa.
11 Bika a Ferlusuman fu den tranga.
A o opo taki gi den na ini wan krutu-afersi na mindri yu nanga den.
12 Opo yu ati fu teki pir’ai
èn arki te wan sma di sabi sani e taki.
13 No draidrai fu gi wan boi* pir’ai.
Efu yu wipi en, a no o dede.
15 Mi boi, efu yu kisi koni,
dan mi eigi ati o prisiri.
17 No dyarusu tapu sondari,
ma abi bigi lespeki gi Yehovah ala ten.
18 Dan yu o abi wan bun tamara
èn a howpu fu yu no o lasi gwe.
19 Mi boi, arki èn kisi koni.
Sreka yu ati fu waka a yoisti pasi.
20 No tron wan fu* den sma di e dringi tumsi furu win.
No tron wan fu den gridiman di e nyan meti teleki den no man moro.
21 Bika wan drunguman nanga wan gridiman o kon pôti
èn fu di den sma disi lobi sribi, meki den o weri soso brokokrosi.
22 Arki yu p’pa, bika na en meki yu.
No wiswasi yu m’ma, soso fu di a kon owru.
24 A p’pa fu wan pkin di e du san reti o prisiri.
Wan man di tron p’pa fu wan koni pkin o prisiri nanga en.
25 Yu p’pa nanga yu m’ma o breiti
èn yu m’ma di meki yu o prisiri.
26 Mi boi, arki bun san mi e taki
èn prisiri te yu e waka den pasi fu mi.
28 Iya, a de leki wan fufurman di e seti luru gi wan sma.
Na uma disi e meki taki furu man e waka gi den frow fu den.
29 Suma e sari? Suma abi brok’ede?
Suma e kisi trobi nanga trawan? Suma e kragi?
Suma kisi mankeri fu soso? Suma no man si bun?*
31 No luku a redi kloru fu a win.
No luku en te a e brenki na ini a kan èn te a e grati makelek go na insei.
32 Te fu kba a e beti leki wan sneki
èn a e puru vergif leki wan takru sneki.
33 Yu ai o si sani di no tru
èn yu o taki lawlaw sani nanga yu mofo.
34 Yu o de leki wan sma di e d’don na mindrisei fu a se,
iya, leki wan sma di de na tapsei fu a postu di e hori den seiri fu wan boto.
35 Yu o taki: „Den naki mi, ma mi no firi en.
Den fon mi, ma mi no ben sabi.
O ten mi o wiki?
Mi musu go dringi sopi baka.”*
24 No dyarusu tapu ogrisma
èn no angri fu moksi nanga den.
2 Bika den e sdon prakseri sortu ogr’ati sani den kan du
èn nanga den mofo den e taki fa den o poti tra sma na ini problema.
4 Na sabi e meki taki den kamra fu en furu
nanga ala sortu moi èn diri sani.
5 Wan koniman na wan tranga man
èn sabi e meki taki wan man e kon moro tranga.
7 Wan donman no man kisi trutru koni.
A no man taki noti na den portu fu a foto.
8 Wan sma di e sdon prakseri sortu ogri a kan du,
den o kari basi fu ogri prakseri.
9 Den ogri di wan donsma e prakseri fu du na wan sondu
èn sma e teige wan spotuman.
11 Ferlusu den sma di den e tyari go dede
èn kibri a libi fu den sma di den e tyari go kiri.
12 Efu yu taki: „Ma wi no ben sabi”,
dan Gado di e ondrosuku sma ati o sabi efu dati tru.
Iya, Gado di e luku san yu e du o sabi
èn a o pai ibri sma gi den sani di den e du.
13 Mi boi, nyan oni, bika a bun.
Oni fu wan onigodo switi.
14 Na so koni bun gi yu tu.
Efu yu feni en, dan yu o abi wan bun tamara
èn a howpu fu yu no o lasi gwe.
15 No seti luru krosbei fu na oso fu wan ret’ati sma fu kan du ogri nanga en.
No broko a tanpresi fu en.
16 Bika awinsi wan ret’ati sma fadon seibi leisi a o opo tnapu,
ma den ogrisma o fadon fu di ogri miti den.
17 No prisiri te yu feanti fadon
èn no breiti te a stotu en futu.
18 Bika Yehovah o si dati èn a no o feni en bun.
En ati no o bron moro nanga yu feanti.
19 No ati bron nanga takru-ati sma.
No dyarusu tapu sma di e du ogri,
20 bika nowan takru-ati sma o tan na libi.
Den o kiri a faya fu a lampu fu den ogrisma.
21 Mi boi, lespeki Yehovah nanga a kownu.
Nowan sma sabi sortu strafu den* o gi den.
23 Den odo di e kon now de gi den koniwan tu:
A no bun fu teki sei te yu e koti krutu.
24 Te yu e taigi wan ogrisma: „Yu na wan ret’ati sma”,
dan sma o fluku yu èn den pipel fu tra kondre o krutu yu.
25 Ma sani o waka bun gi den sma di e pir’ai gi en.
Gado o blesi den nanga bun sani.
26 Sma o bosi a wan di e gi wan eerlijk piki.*
28 No de wan kotoigi di e taki ogri fu wan tra sma sondro fu abi bewijs.
No taki sani fu kori trawan.
29 No taki: „San a du nanga mi, na dati mi o du nanga en tu.
Mi o pai en baka fu san a du.”
31 Mi si taki soso grasi ben e gro na tapu en gron.
A ben lai krasi-w’wiri.
Den skotu fu a gron ben broko fadon.
33 Efu yu taki: „Mi o sribi pkinso ete, mi o dyonko pkinso ete,
mi o fow mi anu pkinso ete fu rostu”,
34 dan fosi yu denki pina o kon na yu tapu leki wan fufurman
èn nowtu o teki yu leki wan man di e kon na yu tapu nanga den fetsani fu en.
25 Den odo di e kon now na fu Salomo tu. Den man fu Kownu Heskia fu Yuda ben tyari den kon na wán èn den ben skrifi den abra. Disi na den odo:
2 Den kibritori fu Gado e gi en glori,
èn wan kownu e kisi glori te a e ondrosuku wan tori finfini.
3 Neleki fa hemel hei èn a se dipi,
na so sma no man ferstan den prakseri fu kownu.
4 Puru a doti di e kuku kon na tapu te sma e smèlter solfru,
dan ala a solfru o kon soifri.
5 Puru na ogriwan na fesi a kownu,
dan a kownukondre fu en o kon moro tranga èn a o man tiri na wan reti fasi.
6 No gi yusrefi grani te yu de na fesi a kownu
èn no go tnapu na a presi fu den heihei man.
7 Bika a moro betre fu a kownu taigi yu: „Kon sdon dyaso”,
leki fu gi yu syen na fesi wan granman.
8 No feti fu tyari wan sma go na krutu,
bika efu wan tra sma sori bakaten taki yu no abi leti, yu o kisi syen.
9 Seti a tori nanga a sma,
ma no puru en bere kon na doro.*
10 Bika a sma di e arki o meki yu kisi syen
èn yu no o man kenki den takru sani di yu taki fu trawan.*
11 Den sani di wan sma taki na a yoisti ten,
de leki gowtu apra na ini solfru koba.
12 A pir’ai fu wan konisma de leki wan gowtu yesilinga
noso leki wan moi sani fu soifri gowtu gi a sma di e arki rai.
13 Wan boskopuman di de fu fertrow,
de leki wan kowru dringi tapu wan faya dei* gi a sma di seni en.
A e meki taki a basi fu en kisi krakti baka.
14 Wan man di e dyaf taki a gi sma kado ma a no du dati,*
de leki wolku nanga winti di no e tyari alen kon.
15 Nanga pasensi wan sma kan meki wan legre-edeman kenki en prakseri
èn wan tongo di e taki na wan switi fasi kan broko wan bonyo.
16 Efu yu feni oni, no nyan moro leki san yu man,
bika efu yu nyan tumsi furu, dan a kan taki yu o braak en puru.
17 No go tumsi furu na wan sma oso,
noso a o fuga fu yu èn a o teige yu.
18 Wan man di e lei gi wan trawan na wan falsi kotoigi.
A de leki wan kodya, leki wan fet’owru èn leki wan srapu peiri.
19 Efu yu de na nowtu èn yu e fertrow tapu wan sma di no de fu fertrow,*
dan a de neleki yu e pruberi fu nyan nanga wan broko tifi noso fu waka nanga wan malengri futu.
20 Te yu e singi gi wan sma di e sari,
dan dati de leki te yu e puru yu krosi tapu wan kowru dei
èn leki te yu e kanti asin na tapu soda.*
21 Efu angri e kiri yu feanti,* gi en brede fu nyan.
Efu watra e kiri en, gi en watra fu dringi.
22 Na a fasi disi yu e poti wan ipi faya krofaya na tapu en ede.*
Yehovah o blesi yu fu dati.
23 A winti di e wai kmoto na noordsei e tyari wan hebi alen kon,
èn taki sma tori bakabaka e tyari atibron.
24 A moro betre fu tan na tapu na uku fu wan dak,
leki fu tan na ini a srefi oso nanga wan wefi di lobi meki trobi.*
25 Bun nyunsu di kmoto fu wan farawe kondre,
de leki kowru watra gi wan sma di weri.
26 Wan ret’ati sma di e meki wan ogrisma kisi en fu go du sani di no bun,*
de leki wan watra-olo di kon doti èn leki wan peti nanga watra di no bun moro fu dringi.
27 A no bun fu nyan tumsi furu oni
èn a no bun tu te wan sma e suku en eigi glori.
28 Wan man di no man hori ensrefi,
de leki wan foto pe sma broko go na ini, iya, leki wan foto di no abi skotu moro.
26 Neleki fa snew no e fadon na dreiten èn neleki fa alen no e fadon na a kotiten,
na so a no fiti taki wan donsma e kisi glori.
2 Leki fa wan fowru no e frei gwe fu soso èn leki fa wan zwaluw-fowru no e frei lontu fu soso,
na so sma no e fluku wan trawan fu soso.*
3 Wan wipi na fu naki wan asi, wan t’tei na fu poti na ini a mofo fu wan buriki
èn wan tiki na fu naki den donsma na tapu den baka.
5 Ma te yu e piki a donsma, dan tyari a don fu en kon na krin,
so taki a no denki taki a koni.
6 Te wan sma e meki wan donsma luku den afersi fu en,
dan a de leki wan sma di e malengri en eigi futu èn di e gi ensrefi mankeri.*
7 Den odo di e kmoto na ini a mofo fu wan donsma
de leki den malengri futu fu wan sma di lan.
8 Fu gi glori na wan donman,
de leki te yu e tai wan ston na wan slinger.
9 Wan odo di e kmoto na ini a mofo fu wan donsma
de leki wan makabon na ini na anu fu wan drunguman.
10 Wan sma di e yuru wan donman noso iniwan sma di e waka psa,
de leki wan sma di e sutu en peiri go na tapu ala sani.*
11 Leki wan dagu di e drai go baka fu nyan en eigi braak,
na so wan donsma e du den don sani fu en ala leisi baka.
12 Yu si wan man di denki taki a koni?
Moro howpu de gi wan donman, leki gi a sma dati.
14 Leki fa wan doro e drai opo èn a e tapu baka,
na so wan lesiman e drai na tapu en bedi.
15 A lesiman poti en anu na ini a komki nanga n’nyan,
ma a weri tumsi fu tyari en anu go na en mofo.
16 Wan lesiman denki taki a koni moro seibi sma di e gi wan bun piki.
17 Wan sma di e waka psa èn di e kisi bigi atibron fu* wan trobi na mindri trawan,
de leki wan sma di e grabu den yesi fu wan dagu hori.
18 Leki wan lawman di e sutu faya peiri di kan kiri sma,
19 na so wan man de di e meki grofu spotu nanga trawan èn di e taki: „Na wan grap mi ben e meki!”
20 Pe udu no de, wan faya e dede.
Pe ogr’ati leiman no de, trobi e kon kowru.
21 Leki fa krofaya nanga udu e meki wan faya kon moro bigi,
na so wan man di lobi hartaki kan meki wan trobi kon moro bigi.
22 Den sani di wan ogr’ati leiman e taki de leki switi sani di sma e swari
èn di e saka go te na ini den bere.
24 Wan sma di e teige wan trawan kan taki switi nanga en,
ma na ini en ati a lai nanga triki.
26 Aladi a e kori trawan fu no meki den sabi taki a e teige den,
tòg a takru fasi fu en o kon na krin na fesi ala sma.
27 A sma di e diki wan olo, o fadon go na ini.
A srefi ston di wan sma e lolo gwe, o lolo kon baka èn a o masi en.
28 Wan leimofo sma e teige den sma di a e pina nanga den lei fu en.
Wan sma di e taki switi fu kori trawan e pori sma libi.
2 No prèise yusrefi, ma meki wan tra sma* prèise yu.
A no yusrefi musu du dati, ma meki tra sma* du en.
3 Wan ston hebi èn santi hebi tu,
ma den problema di wan donman e tyari kon gi trawan, hebi moro den tu sani disi.
4 Bigi atibron kan meki wan sma du ogr’ati sani
èn a de leki wan frudu di e pori ala sani na en pasi.
Ma suma man kakafutu gi dyarusu?
5 A moro betre fu pir’ai gi wan sma na fesi trawan, leki fu kibri yu lobi gi en.
7 Wan sma di nyan en bere furu no o lostu na oni fu wan onigodo,*
ma gi wan sma di de nanga angri ala bita sani switi.
9 Oli nanga switismeri e prisiri na ati.
Na so a de tu nanga wan bun mati di e taki krin te a e gi rai.
10 No gwe libi yu mati noso a mati fu yu p’pa
èn no go na ini na oso fu yu brada te nowtu miti yu.
Wan birtisma di de krosbei betre moro wan brada di de farawe.
11 Mi boi, waka nanga koni èn meki mi ati prisiri,
so taki mi kan piki a sma di e spotu mi.
12 A konisma e si taki ogri o miti en èn a e go kibri,
ma a sma sondro ondrofeni e waka go doro èn dati meki sani no o waka bun gi en.*
13 Efu wan man e tnapu borgu gi wan tra sma di a no sabi, dan yu musu teki a krosi fu en.
Efu a du dati gi wan uma di e huru,* dan yu musu teki wan sani fu en leki panti.
14 Te yu e blesi wan sma fruku m’manten nanga wan tranga sten,
dan a sma kan si dati leki wan fluku.
15 Wan wefi di lobi meki trobi* de leki wan dak di e leki doronomo tapu wan alendei.
16 A sma di man basi en, man basi a winti
èn a man grabu oli hori nanga en ret’anu.
18 A sma di e sorgu bun gi wan figabon o nyan den froktu fu en
èn a sma di e sorgu en basi o kisi grani.
19 Leki fa wan sma man si en fesi na ini watra,
na so wan sma man si ensrefi na ini wan trawan.
20 Noti no e sari Grebi nanga a presi pe a skin fu libisma e pori gwe.*
Na so noti no e sari den ai fu wan libisma.
21 Neleki fa faya e krin solfru nanga gowtu,
na so a prèise di wan sma e kisi e tyari kon na krin suma a de trutru.
22 Awinsi yu ben o poti wan donman na ini wan mata fu stampu en kon fini
neleki fa yu e stampu aleisi,
tòg yu no ben o man puru a don fu en.
23 Yu musu sabi den skapu fu yu bun.
Sorgu bun gi* den,
24 bika gudu no e tan fu ala ten
èn den bakapkin fu yu no o tiri leki kownu fu têgo.
25 Grun grasi kon drei èn nyun grasi opo kon.
Sma tyari a grasi fu den bergi kon na wán.
26 Yu kan meki krosi nanga a w’wiri fu den yongu manskapu fu yu.
Èn yu kan seri den bokoboko fu yu fu bai wan gron.
27 Nofo krabitamerki o de fu meki n’nyan-sani gi yu nanga yu osofamiri.
Nofo n’nyan-sani o de gi den umasrafu fu yu.
28 Den ogrisma e lowe sondro taki wan sma de na den baka,
ma den ret’ati sma abi dek’ati leki wan lew.*
2 Te sma e trangayesi den wet fu a kondre,* dan ibri leisi wan tra tiriman o tiri a kondre.
Ma efu a tiriman e kisi yepi fu wan man di abi koni nanga sabi, dan a o tiri fu wan langa pisi ten.
3 Wan pôtiman di e bedrigi den mofinasma,
de leki alen di e wasi ala n’nyan gwe.
4 Den sma di drai baka gi a wet e prèise den ogrisma,
ma den wan di e hori a wet e ati bron tapu den sma di drai baka gi a wet.
5 Ogrisma no man ferstan san na retidu,
ma den sma di e suku Yehovah man ferstan ala sani.
6 Wan pôtisma di e tyari ensrefi na wan reti fasi,
bun moro wan gudusma di e du kruka sani.
7 Wan koni manpkin e hori a wet,
ma wan pkin di e waka nanga sma di e nyan tumsi furu e gi en p’pa syen.
8 Wan sma di e kon moro gudu fu di a e meki moni na sma tapu èn fu di a e aksi tumsi furu rente,
e tyari den gudu fu en kon na wán gi a sma di e du bun gi den pôtiwan.
9 Gado e fisti gi den begi fu wan sma di no wani du san a wet e taki.
10 A sma di e kori den krin-ati sma fu go waka a takru pasi o fadon go na ini na olo di ensrefi diki,
ma den sma di e du san reti o feni bun.
11 Wan guduman denki taki a koni,
ma wan pôtiman di koni man si suma a de trutru.
13 Sani no o waka bun gi a sma di e kibri den sondu fu en,
ma te wan sma e taki krin sortu sondu a du èn te a no e du den moro, dan sma o sori sar’ati gi en.
14 A sma di ala ten e luku bun san a e du* o de koloku,
ma ogri o miti a sma di e meki en ati kon tranga.
15 Leki wan lew di e bari èn leki wan beer di e lon kon na sma tapu,
na so wan ogr’ati tiriman de gi a pipel fu en di no man yepi densrefi.
16 Wan tiriman di no abi koni o gebroiki a makti fu en fu pina sma,
ma a sma di no lobi bedrigi trawan fu kon gudu o libi moro langa.
17 Wan sma di kiri wan trawan o tyari a brudu-paiman dati èn a o tan lowe teleki a doro na ini en grebi.
Nowan sma musu yepi en.
18 A sma di e du san reti o kisi kibri,
ma a sma di e du kruka sani o fadon wantronso.
19 A sma di e wroko en gron o abi furu n’nyan,
ma a sma di e feti baka sani di no warti noti, o nyan pina.
20 Wan man di e du san reti o kisi furu blesi,
ma a sma di e feti fu kon gudu, no o man wai pasi gi sondu.
21 A no bun fu teki sma sei,
ma wan man kan du ogri soso fu kan feni wan pisi brede.
23 Wan sma o de nanga moro tangi bakaten gi a sma di e pir’ai gi en,
leki gi a sma di e korkori en nanga switi wortu.
24 A sma di e fufuru en p’pa nanga en m’ma èn e taki: „Mi no du nowan ogri”,
ogri leki a sma di e pori trawan libi.
25 A sma di gridi* e tyari trobi kon,
ma te wan sma e fertrow tapu Yehovah, dan sani o go bun nanga en.*
26 A sma di e fertrow tapu ensrefi na wan donsma,
ma a sma di e waka nanga koni o kisi kibri.
27 A sma di e yepi den pôtiwan no o mankeri noti,
ma den o fluku a sma di e tapu en ai gi den nowtu fu den pôtiwan.
28 Te ogrisma e bigin tiri, dan sma e go kibri,
ma te den ogrisma dede, dan den ret’ati sma e kon moro furu.
29 Wan man di no wani arki* awinsi o furu sma e bari en, o pori en libi wantronso.
Yepi no o de gi en moro.
2 Te furu ret’ati sma de, dan a pipel e prisiri,
ma te wan ogrisma e tiri, dan a pipel e soktu.
3 Wan sma di lobi koni e meki en p’pa prisiri,
ma a sma di e waka nanga huru-uma e pori en gudu.
4 Te wan kownu e tiri na wan reti fasi, dan wan kondre e drai bun,
ma wan man di e teki tyuku e broko wan kondre te na gron.
5 Wan man di e kori en mati nanga switi wortu
e span wan net gi en futu.
6 Den ogri di wan takru-ati sma e du de leki wan val gi en,
ma a sma di e du san reti e bari fu prisiri èn a breiti srefsrefi.
7 Wan ret’ati sma e broko en ede nanga den reti fu den mofinawan.
Ma wan ogrisma no e prakseri a sani disi srefsrefi.
8 Sma di e meki bigi de leki sma di e sutu faya gi wan foto,
ma den sma di koni e kowru atibron.
9 Te wan konisma abi wan trobi nanga wan donman,
dan a donman o rigeri èn a o lafu, ma a trobi no o lusu.
11 Wan donman no man hori ensrefi te en ati e bron,
ma a sma di koni no e bruya.
12 Te wan tiriman e arki lei,
dan ala den futuboi fu en o de ogrisma.
13 A pôtiman nanga a sma di e pina trawan na a srefi.*
Na Yehovah e meki taki den ala tu man libi.
14 Efu wan kownu e koti krutu gi den pôtisma na wan reti fasi,
dan a o tiri leki kownu fu wan langa pisi ten.
16 Te den ogrisma e kon furu, dan ogridu e kon furu tu.
Ma den sma di e du san reti o si fa den ogriwan o fadon.
17 Pir’ai gi a manpkin fu yu,
dan a o gi yu rostu èn yu o prisiri trutru.
18 Efu wan pipel no e suku a tiri fu Gado, dan den o du san den wani.
Ma den sma di e hori a wet o de koloku.
19 Wortu w’wan no sari fu warskow wan futuboi,
bika a e ferstan bun san yu e taki, ma a no wani arki.
20 Yu si wan man di gaw tumsi fu taki san a e denki?
Moro howpu de gi wan sma sondro ferstan leki gi en.
21 Efu wan sma pori en futuboi sensi en yongu yari,
dan bakaten a futuboi no o de nanga tangi.
22 Wan sma di ati e bron esi e tyari trobi kon
èn wan faya-ati sma e meki furu fowtu.
23 Wan sma di abi heimemre o kisi syen,
ma a sma di abi sakafasi o kisi glori.
24 Wan sma di e yepi wan fufurman no lobi ensrefi.
Kande sma kari en na fesi krutu,* ma tòg a no e taki san a sabi.
25 Te yu e frede* libisma, dan dati o de leki wan val gi yu,
ma a sma di e fertrow tapu Yehovah o kisi kibri.
26 Furu sma e suku fu kon na fesi wan tiriman fu aksi yepi,*
ma na Yehovah e sorgu taki wan sma kisi en reti.
27 Ret’ati sma e teige den sma di no e du san reti.
Ma wan ogrisma e teige wan krin-ati sma.
30 A sani di e kon now, na wan prenspari boskopu di Agur, a manpkin fu Yakei, ben taigi Itiyel nanga Ukal.
2 Mi don moro ala tra sma.
Mi no abi a ferstan di wan sma musu abi.
3 Mi no kon sabi san na koni.
Mi no sabi den sani di a Moro Santawan sabi.
4 Suma opo go na hemel èn saka kon na gron baka?
Suma tyari a winti kon na wán na ini den tu anu fu en?
Suma domru den se nanga den liba na ini en dyakti?
Suma seti* den moro farawe pisi fu grontapu?
Efu yu sabi, dan taigi mi san na a nen fu a sma disi èn san na a nen fu en manpkin.
5 Ala sani di Gado e taki de soifri.
Gado na wan schild gi den sma di e suku kibri na en.
7 Gado, tu sani mi e aksi yu.
Na den sani disi nomo mi wani fosi mi dede.
8 Meki sani di no tru nanga lei tan fara fu mi.
No meki mi kon pôti, ma no meki mi kon gudu tu.
Meki mi nyan a n’nyan nomo di mi abi fanowdu,
9 so taki mi no nyan mi bere furu èn drai baka gi yu èn taki: „Suma na Yehovah?”
No meki mi kon pôti tu, so taki mi no go fufuru èn pori a nen fu mi Gado.
10 No go ferteri wan basi ala sortu lei fu en futuboi,
noso a o fluku yu èn na yu o kisi strafu.
11 Yu abi sma di e fluku den p’pa
èn di no e blesi den m’ma.
13 Yu abi sma di abi bigifasi
èn di e luku tra sma leki den na noti!
14 Yu abi sma di abi tifi leki fet’owru
èn kaak leki bigi nefi fu srakti meti.
Den e swari den mofinasma fu grontapu
èn den e nyan den pôtisma puru na mindri libisma.
15 Den watraworon* abi tu umapkin di e bari: „Mi wani moro! Mi wani moro!”
Dri sani de di noiti abi nofo,
iya, fo sani di noiti e taki: „A sari!”
16 Dati na Grebi,* wan muru di no man kisi pkin,
wan gron di no abi nofo watra
èn faya di noiti e taki: „A sari!”
17 Efu wan sma e spotu en p’pa èn a e trangayesi en m’ma,
dan blaka fowru fu den lagipresi o tyopu den ai fu en puru
èn den yongu aka o nyan en ai.
19 A fasi fa wan aka e frei na loktu,
a fasi fa wan sneki e kroipi na tapu wan bigi ston,
a fasi fa wan sipi e waka na se
èn a fasi fa wan man e tyari ensrefi te a de nanga wan yongu uma.
20 Disi na san wan huru-uma e du:
A e nyan, a e figi en mofo, dan a e taki:
„Mi no du nowan ogri.”
21 Dri sani de di e meki grontapu seki
èn fo sani de di a no man tyari. Dati na:
22 Te wan srafu e tiri leki kownu,
te wan sma sondro ferstan e span en bere nanga n’nyan,
23 te wan man e trow nanga wan uma di sma no lobi srefsrefi*
èn te wan umasrafu e teki a presi fu en misi.
26 Yu abi den bergi-konkoni tu. Den no abi so furu krakti,*
ma tòg den e meki den oso na tapu wan stonbergi.
27 Dan yu abi den sprenka. Den no abi wan kownu,
ma tòg den e hari gwe leki srudati na ini wan legre.*
28 Yu abi a kamrawenke tu. A man waka na a muur sondro fu fadon
èn a e go na ini na oso fu wan kownu.
29 Dri libisani de, iya, fo libisani de di e waka na wan fasi di moi fu si. Dati na:
30 A lew. A de a moro tranga meti di de
èn a no e lon gi nowan sma.
31 Dan yu abi na ontidagu, a bokoboko,
nanga wan kownu di e waka nanga a legre fu en.
32 Efu yu ben de so don fu kisi heimemre
noso efu yu ben e denki fu tyari yusrefi na a fasi dati,
dan tapu yu mofo nanga yu anu.
33 Te yu e drai merki doronomo, dan a o tron botro.
Te yu naki wan sma na tapu en noso, dan en noso o brudu.
Na so a de tu taki te yu e meki tra sma ati bron, dan dati e tyari trobi kon.
31 Den sani di e kon now, na san Kownu Lemuwel taki. Na en m’ma ben gi en a prenspari boskopu disi fu gi en leri:
2 Mi boi, san mi musu taigi yu?
Iya, san mi musu taigi yu mi boi, di kmoto na ini mi bere?
San mi musu taigi yu, mi boi? Den sweri di mi meki na fesi Gado, meki taki mi kisi yu.
3 No lasi yu krakti tapu umasma
èn no waka a pasi di pori a libi fu kownu.
4 Kownu Lemuwel, a no fiti taki wan kownu e dringi win
èn a no fiti taki wan tiriman e aksi: „Pe mi sopi de?”
5 Bika te den dringi a sopi, den kan fergiti a wet
èn den no o koti krutu na wan reti fasi gi den mofinawan.
6 Gi den sma di de fu dede sopi fu dringi
èn gi den sma di de nanga bigi sari win fu dringi.
7 Meki den dringi fu den fergiti taki den pôti
èn fu den fergiti den brok’ede fu den.
8 Opo taki gi den sma di no man taki.
Iya, feti gi den reti fu ala den sma di de fu dede.
9 Opo yu mofo taki wan sani èn koti krutu na wan reti fasi.
Feti gi den reti fu den mofinawan nanga den pôtiwan.
א [Alef]
10 Suma kan feni wan bun frow?
A warti moro koraal-ston.*
ב [Bet]
11 A masra fu en e fertrow en nanga en heri ati
èn a no e mankeri noti.
ג [Gimel]
12 En heri libi langa a frow e du bun gi en masra.
A no e libi takru nanga en.
ד [Dalet]
13 A e go bai linnen-krosi nanga krosi fu skapu-w’wiri.
A e du ala wroko nanga prisiri.
ה [He]
14 A de leki den sipi fu wan bisnisman.
A e waka fara fu feni n’nyan.
ו [Waw]
15 Boiti dati, a e opo te a dungru ete
èn a e gi en osofamiri n’nyan.
A e gi den umasrafu fu en a n’nyan di den musu kisi.
ז [Sayin]
ח [Het]
ט [Tet]
18 A si taki a seri fu en e waka.
A lampu fu en no e dede te neti.
י [Yod]
כ [Kaf]
20 A e langa en anu fu yepi den mofinawan nanga den pôtiwan.
ל [Lamed]
21 Na ini a kowru ten fu a yari a no e broko en ede nanga en osofamiri,
bika en heri osofamiri abi waran* krosi fu weri.
מ [Mem]
22 A e meki krosi fu bradi na tapu en bedi.
Den krosi fu en meki fu linnen nanga paars skapu-w’wiri.
נ [Nun]
23 Sma sabi a masra fu en bun,
fu di a e sdon na den portu fu a foto makandra nanga den owru man fu a kondre.
ס [Samek]
ע [Ayin]
25 A abi dek’ati èn sma e lespeki en.
A e lafu te a e prakseri a tamara.
פ [Pe]
צ [Tsade]
27 A e luku taki ala sani e go bun na ini en oso
èn a no lesi srefsrefi.
ק [Kof]
28 Den pkin fu en opo tnapu èn den e prèise en.
En masra e opo tnapu èn a e prèise en tu.
ר [Resj]
29 Furu bun uma de.
Ma yu bun moro den alamala.
ש [Syin]
30 A switifasi fu wan uma kan kori sma èn a moi fu en kan lasi gwe.*
Ma na uma di abi lespeki gi Yehovah, na en sma o prèise.
ת [Taw]
31 Meki a kisi a pai fu a wroko di a e du.
Meki den wroko fu en prèise en na den portu fu a foto.
Noso: „fu du sani na wan eerlijk fasi”.
Noso: „koni rai”.
Noso: „agersitori”.
Noso: „wet”.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Noso: „Iti lot makandra nanga wi èn tron wan patna fu wi”.
Noso: „dan wi o prati san wi abi na ini a saka (tas)”.
Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „ede”.
Noso: „Drai baka”.
Hebrewtongo: „Dati meki den o nyan den froktu fu”.
Soleki fa a sori, dan disi na wan sma di no de wan mati fu Gado fu di a no e tyari ensrefi na wan fasi di fiti.
Hebrewtongo: „di de fu wan tra kondre”. Soleki fa a sori, dan disi na wan sma di no de wan mati fu Gado fu di a no e tyari ensrefi na wan fasi di fiti.
Hebrewtongo: „en bun mati”.
Noso: „den sma di e tan du san Gado taki”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „kumba”.
Noso: „moro bun”.
Noso: „den baki pe yu e masi droifi”.
Luku Wortubuku.
Soleki fa a sori, dan den sani disi na den fasi fu Gado di kari na ini den vers na fesi.
Noso: „naki yu futu”.
Noso: „efu a de na ini a makti fu yu anu”.
Noso: „wet”.
Hebrewtongo: „Poti yesi arki”.
Noso: „brenki ai”.
Noso kande: „Luku bun”.
Hebrewtongo: „Kaka yu yesi”.
Hebrewtongo: „di de fu wan tra kondre”. Soleki fa a sori, dan disi na wan sma di no de wan mati fu Gado fu di a no e tyari ensrefi na wan fasi di fiti.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Noso: „a krakti”.
Hebrewtongo: „na fesi ala sma di kon makandra èn na fesi a gemeente”.
Luku Wortubuku.
Noso: „Meki den bobi fu en drungu yu”.
Hebrewtongo: „di de fu wan tra kondre”. Luku Odo 2:16.
Dati wani taki: „efu yu meki wan kruderi”.
Noso: „wet”.
Noso: „gi yu rai”.
Hebrewtongo: „di de fu wan tra kondre”. Soleki fa a sori, dan disi na wan sma di no de wan mati fu Gado fu di a no e tyari ensrefi na wan fasi di fiti.
Hebrewtongo: „e mankeri ati”.
Noso: „wet”.
Hebrewtongo: „di de fu wan tra kondre”. Soleki fa a sori, dan disi na wan sma di no de wan mati fu Gado fu di a no e tyari ensrefi na wan fasi di fiti.
A sortu fensre disi no abi grasi, ma a abi udu lati.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Hebrewtongo: „Noiti en futu e tan”.
Luku Wortubuku.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „manpkin fu libisma”.
Luku Wortubuku.
Noso: „Mi abi gudu di mi kisi”.
Hebrewtongo: „tranga”.
Hebrewtongo: „manpkin fu libisma”.
Noso: „a de wikiwiki”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Noso: „Libi den sma sondro ondrofeni”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Noso kande: „de na tapu a pasi fu libi”.
Noso: „lei”.
Hebrewtongo: „na ati”.
Noso: „e tiri”.
Noso: „ogri di a e du sondro fu syen”.
Noso: „gi a sma di poti en na wroko”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Hebrewtongo: „ma wan sma di de fu fertrow e tapu wan tori”.
Noso: „ferlusu o kon”.
Noso: „bun-ati”. Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Noso: „e tyari wini gi ensrefi”.
Noso: „syen”.
Noso: „di e tyari syen kon gi”.
Hebrewtongo: „o fanga winti”.
Hebrewtongo: „di e d’don e wakti fu trowe brudu”.
Hebrewtongo: „brede fu nyan”.
Hebrewtongo: „e mankeri ati”.
Noso: „tapu a srefi dei”.
Hebrewtongo: „san reti”.
Hebrewtongo: „den sma di de raiman fu freide”.
Noso: „pir’ai”.
Hebrewtongo: „o kon fatu”.
Hebrewtongo: „e prisiri”.
Hebrewtongo: „e tyari sani kon na wán nanga en anu”.
Noso: „teki a wortu”.
Noso: „wet”.
Noso: „pir’ai”.
Noso: „no e gebroiki en tiki no lobi en pkin”.
Noso kande: „no e draidrai”.
Noso: „di e du kruka sani”.
Noso kande: „den sma di no abi ferstan e kori trawan”.
Noso: „e kisi bigi atibron”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Noso: „gosontu”.
Noso: „Wan tongo di e dresi na wan bon di e gi libi”.
Noso: „a n’nyan di na ogrisma e koti”.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Hebrew wortu: abadon. Luku Wortubuku.
Noso: „bruya”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Hebrewtongo: „nanga a piki fu en mofo”.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Noso: „syen”.
Hebrewtongo: „Na ati fu a ret’ati sma”.
Noso: „e denki bun fa a musu piki”, „e denki fosi a taki”.
Hebrewtongo: „Ai di e brenki”.
Hebrewtongo: „e meki den bonyo kon fatu”.
Hebrewtongo: „e kisi ati”.
Hebrewtongo: „Wan sma e sreka den prakseri fu en ati”.
Hebrewtongo: „a piki fu a tongo”.
Hebrewtongo: „soifri”.
Hebrewtongo: „Lolo yu wroko go na Yehovah”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Noso: „wai pasi gi”.
Disi abi fu du nanga alen di e fadon na ini a mun april èn di e sorgu taki den aleisigron e gi aleisi. Luku „Tra prenspari sani” B15.
Hebrewtongo: „en mofobuba sukru”.
Hebrewtongo: „en mofo”.
Noso: „lai triki”.
Hebrewtongo: „iti lot na tapu a bowtu”, sobun na tapu a pisi fu a krosi di e tapu a bowtu fu wan sma te a e sdon.
Noso: „pe dyugudyugu no de”.
Hebrewtongo: „wan oso di furu nanga ofrandi”.
Noso: „pkin”.
Noso: „p’pa nanga m’ma”.
Noso: „wan ston di e tyari bun”.
Hebrewtongo: „di e tapu”.
Hebrewtongo: „e libi watra meki a lon”.
Hebrewtongo: „aladi a no abi ati”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Noso: „en bonyo e kon drei”.
Hebrewtongo: „ai”.
Noso: „A no bun fu meki wan ret’ati sma pai wan butu”.
Noso: „A no o lobi”.
Hebrewtongo: „tranga toren”. Luku Wortubuku: „Toren”.
Hebrewtongo: „a e opo en hei”. Dati wani taki pe feanti no man kisi en noso pe ogri no man miti en.
Noso: „te a no abi nowan howpu”.
Hebrewtongo: „A e prati”.
Hebrewtongo: „di e hasti nanga en futu”.
Noso: „sma di lobi gi sani”.
Hebrewtongo: „di kon abi ati”.
Hebrewtongo: „te wan sma e psa abra”.
Noso: „yongu lew di abi w’wiri na en neki kba”.
Noso: „di krakeri”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Noso: „yongu lew di abi w’wiri na en neki kba”.
Noso kande: „A o suku n’nyan na a ten fu a kotiwroko, ma a no o feni noti”.
Hebrewtongo: „rai”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „manpkin”.
Noso: „boi”.
Luku Wortubuku.
Noso: „wan trakondre sma”.
Noso: „N’nyan di wan sma feni fu di a bedrigi trawan”.
Noso: „wan sma di e kori sma nanga en mofo”.
Hebrewtongo: „A bro fu wan sma”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „Fonfon nanga soro”.
Noso: „e ondrosuku fu san ede sma e du sani”.
Noso: „dan dati o tyari wini kon gi en”.
Noso kande: „A de leki na suku a e suku dede”.
Noso: „di krakeri”.
Hebrewtongo: „wan tyuku na ini a borsu”.
Noso: „di krakeri”.
Hebrewtongo: „swari”.
Hebrew wortu: kesed. Luku Wortubuku.
Noso: „kan wini”.
Noso: „tyari ofrandi aladi den e du wan lo syen sani!”
Hebrewtongo: „o taki fu ala ten”.
Hebrewtongo: „wan nen”.
Hebrewtongo: „feni yu bun”.
Hebrewtongo: „miti makandra”.
Noso: „a musu kisi strafu”.
Noso: „pkin, yonguwan”.
Hebrewtongo: „èn a tiki fu en atibron”.
Hebrewtongo: „A sma nanga wan bun ai”.
Noso: „sma no o tyari trawan go na fesi krutu”.
Hebrewtongo: „sabi”.
Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „uma di de fu wan tra kondre”. Luku Odo 2:16.
Noso: „pkin, yonguwan”.
Hebrewtongo: „gebroiki yu tiki”.
Noso: „Hori yusrefi”.
Noso kande: „No fertow tapu yu eigi frustan”.
Noso: „fu iniwan sma ai di ogri”.
Hebrewtongo: „En ati no de nanga yu”.
Noso: „pkin, yonguwan”.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „mi niri o prisiri”.
Noso: „No moksi nanga”.
Noso: „Kon sabi”.
Hebrewtongo: „uma di de fu wan tra kondre”. Luku Odo 2:16.
Noso: „Suma ai dòf?”
Noso: „di e kon makandra fu dringi tranga sopi”.
Noso: „Mi o go suku a sopi baka”.
Noso: „osofamiri”.
Noso: „o meki yu abi bun bakapisi”, „o tyari ferlusu kon”.
Noso: „na ini muilek ten”.
Noso: „sma di wani tyari kenki kon”.
Dati na Yehovah nanga a kownu.
Noso kande: „Te wan sma e taki krin fa sani de, dan dati de neleki a e gi wan bosi”.
Noso: „osofamiri”.
Hebrewtongo: „di e mankeri ati”.
Hebrewtongo: „Mi teki a pir’ai”.
Noso: „no ferteri den inbere tori fu tra sma”.
Noso: „den sani di yu taki fu pori sma nen”.
Hebrewtongo: „na a ten fu a kotiwroko”.
Hebrewtongo: „wan falsi kado”.
Noso kande: „wan bedrigiman”.
Bakratongo: „alkali”.
Hebrewtongo: „a sma di e teige yu”.
A kan taki disi e sori go na a gwenti di sma ben abi fu smèlter isri. Neleki fa sma ben e gebroiki faya krofaya fu safu na isri, na so den bun sani di wi e du gi wan sma kan safu en ati.
Noso: „di krakeri”.
Hebrewtongo: „di e stotu en futu na fesi wan ogrisma”.
Noso kande: „Wan fluku di yu no fiti fu kisi, de leki wan fowru di e lowe èn leki wan zwaluw-fowru di e frei psa”.
Noso: „yu nanga en na a srefi”.
Hebrewtongo: „di e dringi ogri”.
Noso: „di e gi ala sma mankeri”.
Luku Wortubuku.
Noso kande: „èn di e bemui na ini”.
Hebrewtongo: „den fayafaya mofobuba”.
Hebrewtongo: „nanga seibi sortu ogri”.
Hebrewtongo: „san tamara o meki”.
Hebrewtongo: „wan sma di yu no sabi”.
Hebrewtongo: „wan sma fu wan tra kondre”.
Noso kande: „Wan feanti no e bosi yu fu di a lobi yu”, „A no e bosi yu nanga en heri ati”.
Noso: „Wan sma di nyan en bere furu o waka na tapu na oni fu wan onigodo”.
Noso: „frei gwe libi en nesi”.
Noso: „a musu kisi strafu”.
Noso: „wan trakondre sma”.
Noso: „di krakeri”.
Hebrewtongo: „e srapu a fesi fu en mati”.
Noso: „Poti prakseri na”.
Noso: „wan yongu lew”.
Noso: „e opo densrefi teige a tiriman”.
Noso: „glori”.
Noso: „di e lespeki Gado ala ten”.
Noso: „gridi”.
Noso kande: „A sma di abi bigifasi”.
Hebrewtongo: „a o kon fatu”.
Hebrewtongo: „di e steifi en neki”.
Noso: „sma di no e du ogri”.
Noso kande: „ma a ret’ati sma e suku fu kibri en libi”.
Hebrewtongo: „miti makandra”.
Noso: „strafu”.
Noso: „Kande a yere wan sweri di abi fu du nanga wan fluku”.
Noso: „e beifi gi”.
Noso kande: „e du muiti fu meki wan tiriman feni den bun”. Hebrewtongo: „e suku a fesi fu wan tiriman”.
Hebrewtongo: „opo”.
Hebrewtongo: „pupe”.
Disi na wan sortu woron di e libi na ini watra èn di e fasi ensrefi na libisma noso meti fu soigi a brudu fu den.
Hebrew wortu: syeol. Luku Wortubuku.
Noso: „ferwondru”.
Noso: „e teige”.
Noso: „koni srefsrefi”.
Hebrewtongo: „Den a no wan tranga pipel”.
Hebrewtongo: „Den a no wan pipel di abi furu krakti”.
Noso: „den prati na ini grupu te den e hari gwe”.
Luku Wortubuku.
Hebrewtongo: „Nanga a froktu fu en anu”.
Hebrewtongo: „A e domru en dyonku nanga krakti”.
Na ini Bakratongo den wrokosani disi nen spinrokken nanga spoel. Disi ben de tiki di sma ben gebroiki fu meki t’tei.
Hebrewtongo: „tu”.
Noso: „ondrokrosi”.
Noso: „A e gi leri na wan switi fasi”, „A wet fu bun-ati de na tapu en tongo”.
Noso: „kan leigi”.