PISI 6
Gado e feni ala bribi bun?
1. Sortu tu bribi de nomo, soleki fa Gado Wortu e taki?
„PASA go na ini a smara doro”, na so Yesus taki, „bika a pasi di e tyari sma go dede, bradi èn a bigi, èn furu sma e waka a pasi dati; ma a doro di e tyari sma go na libi, pikin èn a pasi fu en smara, èn wan tu sma nomo e feni en” (Mateyus 7:13, 14). Soleki fa Gado Wortu e taki, dan na tu sortu bribi nomo de: wán tru bribi èn wán falsi bribi; wán di bun èn wán di no bun; wán di e tyari sma go na libi èn wán di e tyari sma go dede.
2. Fa Bijbel e sori taki a no ala bribi e plisi Gado?
2 Son sma e denki taki ala bribi e plisi Gado. Ma den bijbeltekst di e kon now, e sori taki disi no tru:
„Den manpikin fu Israel bigin du baka san ogri na ini Yehovah ai, èn den bigin dini den Bâal, nanga den Astoret popki, nanga den gado fu Siria, nanga den gado fu Sidon, nanga den gado fu Moab, nanga den gado fu den manpikin fu Amon, nanga den gado fu den Filistiasma. Sobun, den gowe libi Yehovah èn den no ben e dini en. Fu dati ede, Yehovah atibron srefisrefi tapu Israel” (Krutuman 10:6, 7). Efu wi e anbegi popki noso iniwan tra gado boiti a tru Gado, dan Yehovah no o feni wi bun.
„A pipel disi e gi mi [Gado] grani nanga den mofo, ma den ati no de nanga mi kwetikweti. Na fu soso den e tan anbegi mi, bika na den komando fu libisma den e leri trawan” (Markus 7:6, 7). Efu sma di e taki dati den e anbegi Gado, e leri trawan den eigi denki na presi fu den sani di Bijbel e leri, dan na anbegi fu den de fu soso. Gado no e feni a sani disi bun.
„Gado na wan Yeye èn den sma di e anbegi en, musu anbegi en nanga yeye èn nanga waarheid” (Yohanes 4:24). Na anbegi fu wi musu de akruderi a waarheid fu Gado Wortu.
Den froktu fu falsi bribi
3. San na wan fasi fa wi kan si a difrenti na mindri a tru bribi èn falsi bribi?
3 Fa wi kan sabi efu Gado feni wan bribi bun, noso efu a no feni en bun? Yesus ben taki: „Ibri bun bon e meki bun froktu, ma ibri siki bon e meki froktu di no bun . . . Sobun, na den froktu fu den, unu sa man si suma na den man dati trutru.” Nanga tra wortu, efu wan bribi na fu Gado, dan a o meki bun froktu; ma efu wan bribi na fu Satan, dan a o meki froktu di no bun.—Mateyus 7:15-20.
4. Fa anbegiman fu Yehovah e tyari densrefi?
4 Den ’froktu’ di a tru bribi e meki, na sma di lobi makandra èn di e sori lobi gi tra sma. Disi de so fu di Yehovah srefi na wan lobi-ati Gado. Yesus ben taki: „Na a fasi disi ala sma o sabi taki unu na mi disipel, te unu lobi makandra.” Den difrenti bribi e sori a lobi disi di de wan marki fu a tru anbegi?—Yohanes 13:35; Lukas 10:27; 1 Yohanes 4:8.
5. San wan buku e taki fu a seri di sma ben e seri Afrikansma leki srafu?
5 Prakseri a seri di sma ben e seri Afrikansma leki srafu. Wan buku e taki dati na ini den yari 650 te go miti 1905, sma ben teki sowan 18.000.000 Afrikansma leki srafu, fu go seri den na ini a pisi kontren fu Sahara-sabana noso na den kondre lontu na Indis Se. Na ini a di fu tu pisi fu a di fu 15 yarihondro, sma fu Europa bigin du bisnis na a west sesyoro fu Afrika, èn na a ten fu 1867, den ben poti sowan 7.000.000 te go miti 10.000.000 Afrikansma na sipi, fu tyari den leki srafu go na a Nyun Grontapu”a (The New Encyclopædia Britannica).
6. Fa kerki ben abi wan prati na a srafu-bisnis?
6 Na a bruya ten dati, sma ben e grabu Afrikan man, uma, nanga pikin, puru fu den oso èn fu den famiri fu den. Sma ben e tai den nanga keti; nanga faya isri sma ben e bron marki na tapu den skin; èn sma ben e bai èn seri den leki meti. Fa kerki ben e si a sani disi? Na ini wan tijdschrift (Daily Nation) fu Nairobi, Kenia, wan man di nen Bethwell Ogot skrifi: „A Kresten bribi èn na Islam bribi sosrefi e leri sma taki den musu libi na ini wánfasi nanga makandra, ma toku den tu bribi disi ben meki taki a ben kon tron wan gwenti na ini son libimakandra fu bai èn seri srafu. A ben de krin fu si taki sma na ini den libimakandra disi no ben lobi trawan di ben de fu wan tra ras. . . . A krin taki den Moslim nanga den Kresten ben abi fowtu ini a tori disi. A no abi trobi efu na Europa, Amerika, Asia noso Afrika den ben e libi, toku den alamala ben e tapu den ai gi den ogri-ati sani di sma ben e du nanga Afrikansma. Na fu a sani disi ede, Afrikansma ben abi fu nyan tumusi hebi pina hondrohondro yari langa.”
Kerki nanga orloku
7. Fa kerki fesiman ben abi wan prati na orloku?
7 Na tra fasi sosrefi, falsi bribi meki ’froktu di no bun’. Fu eksempre, Bijbel e taki dati wi musu „lobi tra sma”, ma toku kerki fesiman na heri grontapu horibaka fayafaya gi orloku èn den gi sma deki-ati tu fu go feti.—Mateyus 22:39.
Falsi kerki ben teki prati na orloku èn na a srafu-bisnis
8. (a) Fa kerki fesiman gi sma deki-ati fu kiri makandra na ini den feti na ini Afrika? (b) Di wan borgufeti ben de na ini Nigeria, dan san wan domri taki fu den kerki fesiman?
8 Furu sma sabi taki na a pisi ten fu 1994, wan tu non nanga priester ben teki prati na a kiri di sma ben e kiri ipi-ipi sma na wan ogri-ati fasi na ini Rwanda. Kerki ben abi furu fu du tu nanga tra feti na ini Afrika. Fu eksempre, na ini a borgufeti fu Nigeria pe furu sma ben kisi mankeri èn lasi libi, den kerki fu ala tu sei ben e gi sma deki-ati fu go feti. Di a feti ben e go nanga langa, wan domri taki dati den kerki fesiman ben „poti a wroko di Gado gi den, na wan sei”. A ben taki tu: „Wi di e kari wisrefi dinari fu Gado, tron dinari fu Satan.”
9. San Bijbel e taki fu den dinari fu Satan?
9 Bijbel e taki wan srefi sortu sani tu: „Satan srefi e tan kenki ensrefi kon tron wan engel fu leti. Fu dati ede a no de wan fruwondru sani taki den dinari fu en e tan kenki densrefi tu kon tron dinari di e du san regtfardiki” (2 Korentesma 11:14, 15). Neleki fa furu ogriman e du neleki den bun, na so Satan e kori sma tu nanga yepi fu dinari di e du neleki den regtfardiki, ma den e du soso ogri èn den e meki ’froktu di no bun’.
10. Na sortu fasi kerki fesiman sori taki den no wani sabi Gado?
10 Na heri grontapu, kerki fesiman e preiki gi sma taki den musu lobi makandra, taki den musu libi na ini vrede nanga makandra, èn taki den musu du bun. Ma te yu e luku san den e du, dan yu e si taki den abi bita-ati, den e horibaka gi feti, èn den e du sani di Gado no feni bun kwetikweti. Bijbel e taki krin fa den de. A e taki: „Den e taigi sma taki den sabi Gado, ma den sani di den e du e sori taki den no sabi en.”—Titus 1:16.
Komoto na ini „Babilon a Bigiwan”
11. Nanga san Bijbel e agersi falsi bribi?
11 Wi kan si fa Yehovah e denki fu falsi bribi, te wi e leisi a Bijbel buku Openbaring. Drape den e agersi falsi bribi nanga wan uma di nen „Babilon a Bigiwan” (Openbaring 17: 5). Luku san Gado e taki fu en:
„A bigi huru-uma . . . ; den kownu fu grontapu du hurudu nanga en” (Openbaring 17:1, 2). Na presi fu de getrow na Gado, falsi kerki go bumui nanga politiek, èn furu tron na den e taigi den tiriman san fu du.
„Na ini a foto disi den feni a brudu fu den profeiti, a brudu fu den santawan, èn a brudu fu ala den wan di sma kiri na grontapu” (Openbaring 18:24). Falsi kerki frufolgu èn kiri getrow futuboi fu Gado, èn den meki taki milyunmilyun sma dede na ini feti.
„A gi ensrefi glori èn . . . a libi wan gudu libi sondro fu syen” (Openbaring 18:7). Falsi kerki abi bun furu gudu, èn den fesiman e gebroiki dati fu libi wan gudu libi.
„[A] kori ala den pipel nanga na afkodrei fu [en]” (Openbaring 18:23). Fu di falsi kerki panya a falsi leri taki a sili no e dede, meki sma bigin du ala sortu afkodrei nanga bonu. A sani disi meki sosrefi taki sma e frede den dedewan èn taki den e anbegi den afo.
12. Sortu warskow Bijbel e gi fu falsi kerki?
12 Bijbel e warskow sma krinkrin taki den musu gowe libi falsi kerki. A e taki: „Komoto drape, mi pipel, efu unu no wani abi prati nanga en na den sondu fu en èn efu unu no wani taki den rampu fu en kon na un tapu tu.”—Openbaring 18:4, 5.
13. San o pasa nanga falsi bribi èn nanga den sma di e horibaka gi den?
13 A no langa moro fosi Babilon a Bigiwan, a grontapumakti fu falsi bribi, o kisi pori krinkrin. Bijbel e taki: „Den rampu fu en o kon na en tapu na ini wán dei, èn den rampu dati na dede, sari, nanga angriten; a o bron nanga faya èn noti no sa tan abra fu en, fu di Yehovah Gado, a sma di krutu en, tranga” (Openbaring 18:8). Efu wi no wani abi prati na den rampu di o miti falsi bribi, dan wi musu tapu nanga ala sani di abi fu du nanga den; wi musu tapu nanga den gwenti fu den, wi no musu hori den fesa fu den moro, èn wi no musu bribi den sani di Gado no feni bun. Disi na wan sani di wi musu du nownow. Efu wi no du dati, wi kan lasi wi libi!—2 Korentesma 6:14-18.
a Disi na fa sma ben e kari a pisi kontren fu Noord-Amerika nanga Zuid-Amerika fosi.