’Abi dekati èn de tranga’
„Oenoe no moe frede gi den, bika Jehovah Oen Gado, de a Sma di e feti gi oenoe.” — DEUTERONOMIUM 3:22.
1. San ben de a situatie na ini Israël na a kaba foe na waka lontoe pasa na gran sabana? (b) Sortoe dekati Mozes ben gi na a ten dati?
NA TEN foe toemsi prenspari sani di o psa ini na historia foe Israël ben doro. Na santa natie foe Gado ben moe sreka sani now foe hari go ini na Pramisi Kondre! Fotenti jari langa Mozes ben tjari den Israëlsma psa wan bigi sabana di e gi joe frede. Ma now, na ini na kontren foe na Jordaan ini na kondre Moab a e taki foe na lasti tron nanga na pipel foe Gado. Tapoe na libimarki foe wan hondrotwenti jari „en ai no ben kon doengroe èn en krakti no ben gwe libi en”, èn ooktoe en sten no ben kon swaki. Jozua, di ben de klarklari foe ben teki en presi abra, èn heri Israël ben moe prisiri srefsrefi psa marki di den ben jere den krakti verklari, di Mozes ben gi foe a Wet foe Jehovah èn den ben jere a tranga di ben meki indruk foe abi dekati te den ben sa hari go na ini a kondre foe teki en abra leki wan goedoe. — Deuteronomium 1:1-5. 19, 21, 29, 30; 3:22; 31:6, 7, 23; 34:7.
2. Fa wi sabi dati a tori foe den sani disi de leki wan leri gi wi na ini a ten disi?
2 Den sani dati di ben psa solanga psa kaba ben de soso historia? Fara foe dati! Na apostel Paulus e taigi wi: „Ala sani di ben skrifi fosten, ben skrifi foe lerl wi, sodati nanga jepi foe wi horidoro èn nanga jepi foe na trowstoe foe den Boekoe wi ben sa abi howpoe” (Romeini 15:4). Na tori dati abi disiten parallel. A kan tranga wi na ini a ten disi gi wan jeje feti. A e dini ooktoe leki „wan warskow gi wi, di den kaba foe den seti foe sani ben kon na wi”, sodati wi e kisi jepi foe tan farawe foe den trapoe foe Satan. — 1 Korinte 10:11; 1 Petrus 4:7.
Na tranga foe Jozua — Foe sortoe fonten
3, 4. (a) Foe san-ede wi moe kweki dekati? (b) Fa wi kan doe disi?
3 A pipel foe Gado heri esi now sa hari go na ini Jehovah njoen seti foe sani. Te wi hori den sani di e psa na ini grontapoe na ini prakseri, dan wi moe kweki dekati. Fa wi kan doe disi? Aladi Jozua ben sreka sani foe go na ini na Pramisi Kondre, dan Jehovah e gi en na komando: „Soso de nanga dekati èn de tranga sref’srefi foe handri soifri akroederi heri na wet di mi knegti Mozes ben komanderi joe. No drifi komoto foe dati no na letanoesé no na kroektoeanoesé, sodati alape joe e go joe mag handri nanga koni. Na wetboekoe disi no mag drifi komoto foe joe mofo èn joe moe lési nanga wan safri sten, sodati joe mag handri soifri akroederi ala sani san skrifi na ini; bika dan joe sa meki joe pasi waka boen èn dan joe sa handri koni.” — Jozua 1:7, 8.
4 Aha, drape wi abi na kibritori! Lési na bijbel aladé. Na drape na wet foe Gado tanapoe gi wi. Go prakseri dipi foe en. Poti prakseri tapoe ala den fermane di e gi na ini. No meki na grontapoe disi di lobi goedoe nanga hoeroe tjari joe na ondro a krakti foe en go so fara foe drifi komoto foe Gado wet. Ini sortoe situwasi joe mag de ooktoe, handri nanga koni. Tjari na jeje loekoe èn soifri sabi di joe kisi nanga na studie foe joe foe a Wortoe foe Gado kon ini joe libi. Taki nanga tra sma foe en. Te joe e doe disi èn te joe e fertrow tapoe Jehovah, dan foe troe ’joe kan de nanga dekati èn de tranga srefsrefi èn meki joe pasi waka boen’. — Teki gersi Psalm 1:1-3; 93:5; 119:165-168.
5. (a) Fa jongoe bedinari na ini a ten disi kan kisi netleki Jozua krakti? (b) Sortoe toemsi moi marki jongoe Kotoigi kan poti a den fesi ini a ten disi?
5 Jozua ben de „na dinari foe Mozes foe en jongoe jari kaba” (Numeri 11:28). A no de foe taki dati na krosbé demakandra disi ben jepi en foe kisi jeje krakti. A net so toe jongoe bedinari na ini a ten disi kan kisi krakti te den e wroko makandra nanga papa nanga mama, pionier, brada nanga sisa di de boen langa kaba Kotoigi foe Jehovah èn tra loyaal dienst-knegti foe Jehovah di e gi densrefi ini a dini foe Gado. Foe abi wan prati nanga den sortoe faja prékiman disi na ini na gi foe kotoigi oso foe oso kan de wan prisiri èn kan meki dati den jongoewan foe wi gro kon lepi èn e kisi na lostoe foe go na fesi na ini na diniwroko (Tori foe den Apostel 20:21; Jesaja 40:28-31). Jongoe Kotoigi no ben sa kan poti wan moro boen marki na den fesi leki na foeroetendienst foe na boen foe Jehovah kownoekondre! — Psalm 35:18; 145:10-12.
6. A sortoe fasi Jozua ben de wan eksempre gi wi ini a tori foe na feti tege Amalek?
6 Di Mozes ben seni Jozua go foe feti nanga den Amalekietsma, „dan Jozua ben doe joisti soleki Mozes ben taigi en”. A ben gi jesi èn ben wini foe dat’ede. Ooktoe wi sa abi wan prati ini na regtvaardiki foe Jehovah efoe wi poti prakseri soifri tapoe den feti instructie di wi e kisi nanga jepi foe en organisatie. Jehovah ben taigi Mozes foe skrifi na tori foe a wini foe en tapoe den Amaleksma leki wan memre ini wan boekoe èn foe poti en ini den jesi foe Jozua. A no de foe taki dati Jozua ben meki na barinen foe na wini foe Jehovah kon moro bigi ete foe di a ben taki nanga trawan foe en. A net so toe wi ini a ten disi kan meki den bigi wroko foe na Soeverein Masra Jehovah bekenti èn wi kan ferteri foe en „dé foe refensi” di de foe kon tapoe den ogri sma. — Exodus 17:10, 13, 14; Jesaja 61:1, 2; Psalm 145:1-4.
7, 8. (a) Sortoe fertrow Jozua nanga Kaleb ben tjari kon na fesi di den ben drai kon baka foe Kanaän? (b) Sortoe warskow nanga dekati wi e feni ini a fasi tapoe fa Jehovah ben opo doe ini a ten dati nanga na afersi?
7 Di Mozes ben seni twarfoe spion go ini na Pramisi Kondre, dan Jozua ben de wan foe den. Di den ben drai kon baka, dan tin foe den spion ben sori bigi frede gi den Kanaänietsma foe na kondre èn den ben overtoigi na pipel foe meki oproeroe foe drai go baka na Egypte. Ma Jozua nanga Kaleb sondro foe frede ben taki: „Efoe Jehovah ben feni prisiri na ini wi, dan seker a sa tjari wi go na ini a kondre disi èn gi en na oenoe, wan kondre di e lon merki nanga honi. Soso no tranga-ede Jehovah; èn oenoe no frede a pipel foe a kondre, bika den de brede gi wi. Na skotoe foe den wai komoto foe den, èn Jehovah de nanga wi. No frede foe den.” — Numeri 13:1–14:36.
8 Ma na komakandra foe Israël ben tan knoroe, sodati Jehovah ben opo doe wan sani èn ben kroetoe den Israëlsma dati di ben frede foe den waka lontoe fotenti jari ini na sabana. Ala den sroedati boiti Kaleb nanga Jozua ben dede sondro foe ben si na Pramisi Kondre. Fa disi de wan warskow gi wi ini a ten disi! Meki wi no knoroe noiti tege den seti foe Jehovah. Meki wi de nanga dekati èn sori taki wi de tranga srefi efoe wi moe wroko ini kontren pe a de moeilek foe gi kotoigi, te wi e go nanga a kownoekondre boskopoe di e gi libi na den oso foe den sma. Meki wi no de noiti leki den disiten sma di fadon komoto na bribi, di moro esi e ferteri lé foe pori den brada ofoe den nen èn e fadon go baka na ini den pasi foe na grontapoe, na agersi Egypte, leki foe teki prati na a publiki kotoigiwroko. — Numeri 14:1-4, 26-30; Lukas 12:45, 46; teki gersi Tori foe den Apostel 5:27-29, 41, 42.
Poti na nen foe Jehovah na fesi!
9. Fa Jozua ben libi ini akroederi nanga san en njoen nen ben wani taki?
9 Ini na kari foe den nen foe den twarfoe spion ini bijbel dan na nen foe Jozua de leki Hosea, san wani taki „ferloesoe”. Ma na tori e taki tapoe na presi disi: „Mozes tan kari Hosea, na manpikin foe Nun, Jozua [san wani taki ’Jehovah na ferloesoe’].” Foe san-ede Mozes na a fasi disi poti krakti na tapoe Jehovah nen? Foedi Jozua morofoeroe ben doe wroko foe regtvaardiki a nen dati. Jozua ben de wan libi eksempre foe a gi jesi na a gebod di Mozes bakaten ben sa poti krakti a tapoe meki Israël jere: „Oen moesoe lobi Jehovah, oen Gado nanga heri oen ati nanga heri oen sili nanga heri oen libikrakti.” Foedi a ben doe disi, meki a ben abi na grani foe sori dati Jehovah ’na ferloesoe’. — Numeri 13:8, 16; Deuteronomium 6:5.
10. (a) San Jehovah nen wani taki gi joe? (b) Sortoe krakti wi kan feni foe den wortoe foe Jozua moro fara?
10 Wi no ben go loekoe a nen foe Jehovah ooktoe leki wan toemsi diri sani èn wan sani di warti foe kisi ala prijse? En glori nen wani taki „a e meki sani kon de”, èn dati de so ini a kon troe foe den pramisi foe en. Fa den kownoekondre pramisi foe en e waran na ati! Nanga wan srefi sortoe bigi faja leki di foe Jozua wi moe angri foe meki Jehovah nen nanga den prakseri foe en kon bigi na fesi foe ala sma di kande moesoe graboe ete a howpoe tapoe en krin èn regtvaardiki njoen seti foe sani. Ini den moeilijk ten disi wi kan kisi krakti foe den wortoe di Jehovah taki morofara gi Jozua. „Mi no ben komanderi joe? Abi dekati èn de tranga. No krempi ini wan foe frede èn no skreki, bika Jehovah, joe Gado, de nanga joe, alape joe e go.” — Jozua 1:9.a
11. (a) Di Jezus ben rij go na ini Jeruzalem fa krakti ben poti na tapoe san en nen wani taki? (b) Fa Jezus ben si Jehovah nen, èn san e sori dati?
11 Na Griki equivalent foe na nen Jozua ofoe Jehosua, na Jezus, san wani taki ooktoe „Jehovah na ferloesoe”. Nanga jepi foe Jezus Kristus Jehovah ben sorgoe ini ferloesoe gi na libismafamiri. Di Jezus ben rij go na ini 33 G.T. ini Jeruzalem tapoe wan jongoe boeriki, na ipi foe sma ben tan bari: „Ferloesoe tog! Blesi moe de a sma di e kon ini na nen foe Jehovah!” (Markus 11:9; Zacharia 9:9) Jozua ben de wan troetroe agersifasi foe Jezus, di ben libi ’wan model gi wi na baka sodati wi ben sa poti soifri oen foetoe na ini en foetoemarki’ (1 Petrus 2:21). Netleki Jozua na so Jezus ben si Jehovah nen leki wan diri sani èn a ben gi glori na a nen dati. Na ini en laatste begi nanga en discipel a ben poti toe tron na krakti tapoe na nen foe Gado di a ben taki: „Mi ben tjari joe nen kon a krin gi den sma di joe ben gi mi toe na grontapoe . . . Mi ben meki joe nen bekenti na den èn mi sa meki en bekenti, sodati na lobi nanga san joe ben lobi mi, kan de ini den èn mi na ini wanfasi nanga den” (Johannes 17:6, 26). Fa wi abi wan bigi grani dati wi kan meki na nen dati bekenti gi tra sma!
12. Sortoe makti wroko wi e ferwakti ini a ten disi, èn foe san-ede?
12 Efoe wi e lési na bijbeltori foe na loyaal tiriman-wroko foe Jozua, dan wi kan hori na ini prakseri dati na moro bigi Jozua, Jezus Kristus, e tjari a pipel foe Gado ini a ten disi. „Jehovah dé” foe regtvaardiki en nen de now krosbé. Fa wi e angri èn e ferwakti fajafaja na kontroe foe en pramisi dati wan regtvaardiki njoen seti sa waka kon na baka a dé dati! (2 Petrus 3:10-13, 17, 18) Nanga fertrow wi e loekoe foe dat’ede na den makti wroko foe Jehovah morofara, wroko di de moro krakti ete leki den di a ben meki doe kon nanga jepi foe Jozua.
Na wondroe di Jehovah ben doe na a Jordaan
13. (a) Foe sortoe situatie di gersi taki a no kan Israël ben tanapoe a fesi foe en na a oostsé foe na Jordaan? (b) Fa na gi jesi foe Israël ben kisi pai?
13 A ben de a ten foe na koti foe njanjan ini a jari 1473 bifo b.T., èn a liba Jordaan ben hé psa en sjoro. Fa difrenti miljoenmiljoen sili, owroe nanga jongoesma, mansma, oemasma nanga pikin, ben kan tjari psa langalanga na krasi liba dati? Tokoe Jehovah ben gi Jozua na komando: „Now dan, opo tanapoe, hari pasa na Jordaan, joe nanga herl na pipel disi”. Na pipel foe en sé ben taigi Jozua: „Ala san joe e komanderi oenoe wi sa doe.” Israël ben broko tenti. Den priester ben opo waka fosi aladi den ben e tjari na ark foe a ferbontoe di ben tapoe boen nanga krosi èn san ben e agersi na denoja foe Jehovah a mindri den. Ne Jehovah ben bigin ’foe doe wondroe sani na ini den mindri’ bika „so esi leki den tjariman foe na ark ben doro na Jordaan èn den foetoe foe den priester di ben tjari na ark, ben soengoe go na ini na lanki foe na watra . . . dan den watra di ben kon foe tapsé ben [tan] tanapoe”. Den watra di ben lon go na a Dedese „ben koti, èn a pipel ben hari pasa!” (Jozua 1:2, 16; 3:5-16). Foe troe wan bigi wondroe!
14. Sortoe parallel de ini a ten disi, èn san de a bakapisi foe a kotoigi di ben gi?
14 Na krasi liba Jordaan e feni wan parallel ini na liba foe libisma di e lon go now esesi na a pori na Armageddon. (Teki gersi nanga Jesaja 57:20; Openbaring 17:15.) Na ini a ten disi, now di na libisma famiri de so fara foe iti ensrefi go na ini na laatste pori Jehovah e tranga en pipel, di de now foe moro leki 3 miljoen sma, wan nomroe di wi kan teki gersi nanga na bigi foe a pipel foe Gado ben hari go makandra nanga Jozua. — Teki gersi nanga Habakuk 2:3.
15. (a) San e akroederi na ini a ten disi nanga na dekati doe foe den priester ini a ten dati?
15 Aladi na miljoen pipel foe Israël ben hari pasa tapoe a gron foe a liba, „dan den priester di ben tjari na Ark foe na ferbontoe foe Jehovah ben tan tanapoe leti na mindri foe na Jordaan sondro foe seki tapoe drégron”, leki wan krin marki dati Jehovah Gado srefi ben kon a mindri (Jozua 3:17). A ben de ini 1919 dati na pikin groepoe foe salfoe Kotoigi ben waka go nanga dekati na fesi den „watra” foe na libismafamiri. Na ini 1922 den ben piki sondro frede na kari di ben de: „Préki, préki, préki, na kownoe nanga en kownoekondre.” Te joe loekoe en boen dan den ben taki nanga dati: „Dja mi de! Seni mi.” Jehovah e djaranti den: „Efoe joe ben sa hari pasa den watra, dan seker mi sa de nanga joe, nanga den liba, den no sa wasi pasa abra joe.” Na ini 1931 a ben gi den na grani foe gi den na nen Jehovah Kotoigi (Jesaja 6:8; 43:2, 12). A mindri den sma di ben koti abra na Jordaan, dan joe ben sa abi Israëlsma di no ben de Levietsma èn den bakapikin foe na bigi moksi groepoe di no ben de Israëlsma èn di makandra nanga Mozes ben gwe libi Egypte. Na net so ooktoe „a bigi ipi” na ini a ten disi e koti abra go na a njoen seti foe Gado, aladi den wan di ben tan abra foe na jeje priesterklasse „e tanapoe stanfaste èn sondro foe seki”, leki wan eksempre foe na bribi foe den. — Exodus 12:38; Openbaring 7:9; 1 Korinte 15:58.
Foe memre na wondroe
16. (a) Fa den ben memre na wondroe na a Jordaan? (b) Tapoe san disi e sori ini a tori foe den makti wroko foe Jehovah na ini disi ten?
16 Jehovah ben go abra foe opo wan sani foe memre na wondroe disi na a Jordaan, foedi a ben gi twarfoe man, leki sma di e teki presi foe den lo foe Israël foe teki twarfoe ston foe a gron foe a liba èn foe poti den na a westsé sjoro foe na liba. Den ston dati ben sa tanapoe leki wan memre di e tan foe Jehovah nen èn foe den makti wroko foe en. Den ben sa ferteri manpikin foe Israël di ben o kon dati na memre disi ben poti „sodati ala pipel foe grontapoe ben sa sabi Jehovah anoe, dati disi de tranga; sodati foetroe foe alaten foe frede Jehovah joe Gado” (Jozua 4:1-8, 20-24). Ini a ten disi wondroe wroko foe Jehovah ini a tori na tapoe fa a ben kibri en pipel aladi ogri-ati aanval foe na sé foe politiek nanga kerki tiriman ben de tanapoe leki wan monument di de leki wan marki dati Jehovah de nanga en pipel. A no de foe taki dati en gran wroko foe disiten foe regtvaardiki en nen sa tan foe tego ini prakseri ini en njoen seti foe sani. — Openbaring 12:15, 16; Psalm 135:6, 13.
17. (a) Sortoe sani moro foe memre Jozua ben opo? (b) Na sortoe srefi kotoigi ini a ten disi na libismafamiri no kan waka psa en?
17 Wan memre foe sani morofara ben de tapoe en presi: „Ooktoe joe ben abi twarfoe ston di Jozua ben poti, a mindrisé foe na Jordaan tapoe a presi pe den foetoe foe den priester di ben tjari na Ark ben tanapoe, èn di de drape te nanga a dé foe tide.” Di den priester ben waka komoto foe na gron foe na liba go na tapsé, èn Jehovah ben meki den watra di ben hé leki wan dan bigin lon baka èn den ben naki lontoe den twarfoe kotoigiston (Jozua 4:9). Foe sensi a momenti dati na liba dati ben tanapoe sondro foe kan lon komoto gi en leti na fesi a de foe den ston dati drape. Na so ooktoe na ini a ten disi, na libismafamiri e hari go moro esi go na a „Dede Se” foe Armageddon. Ma sondro foe kan lon komoto gi en den e kon tanapoe na fesi na kotoigi, di Jehovah Kotoigi ben poti tapoe makandra na a heri grontapoe ’aladi den tanapoe ini wan geest, wan sili sé na sé e feti gi na bribi foe na boen njoensoe’ (Filippi 1:27, 28). Foe den bericht di ben de e kon a krin, dati den 67 jari te 1986 ini den oso foe den sma alape na grontapoe èn ini moro leki 200 tongo dan moro leki 570.000.000 boekoe èn moro leki 6.400.000.000 eksemplaar foe na tijdschrift Na Wachttoren èn Ontwaakt! ben prati èn miljoenmiljoen abonnement tapoe den tijdschrift ben sroto — troetroe wan kefarlek bigi kotoigi.
18. (a) Na priesterklasse ini a ten disi ben sori sortoe égifasi? (b) Heri a pipel foe Gado ben kisi dekati foe doe san?
18 Wi kan prisiri dati na kotoigiwroko te nanga a jari disi 1986 e gi te now ete. A doe foe na wani foe Jehovah wani taki hebi wroko, soleki a ben wani taki hebi wroko gi den twarfoe man foe ben moe go ibriwan foe den nanga wan memreston tapoe en skowroe te na Gilgal. Ma wan kefarlek bigi pioniergeest ben tjari Gado disiten dienstknegti kon na wan èn ben gi den alaten dekati „foe de nanga dekati èn nanga tranga srefsrefi.” — Psalm 27:14; 31:24; Zefanja 3:9.
19. Sortoe fertrow wi kan abi te wi e go loekoe morofara sani di psa na ini a ten foe Jozua?
19 Tra sani di pasa foe a ten foe Jozua moe gi wi dekati foe go na fesi na ini na fertrow dati Jehovah sa doe moro wondroe ete foe a boen foe en pipel. Na ini na tra artikel foe wi wi sa loekoe wantoe foe den sani disi di pasa.
[Foetoewortoe]
a Asher Goldenberg e skrifi ini Metrum nanga na betekenis foe en ini na bijbel (Hebrewtongo) dati a ben de a gwenti na a ten foe na fosi tempel foe gi éginen di ben de moro langa, pe wan pisi foe na tetragram ben de na ini, leki wan sori foe loyaliteit na Jehovah. A e taki: „Mozes ben kenki ini na Pentateuch na nen foe Hoshe ben-Nun ini a nen ’Jehosua’ te a e seni en go foe go spion; na so fasi a ben e sorgoe dati [Jozua] ben sa tan getrow na [Jehovah]”.
Kow loekoe pikinso wantoe sani di psa na ini Jozua ten
◻ Foe san-ede wi moe si den disi moro leki soso historia?
◻ Fa wi kan kweki dekati nanga jeje krakti?
◻ Sortoe toemsi moi eksempre Jozua ben libi gi wi na baka?
◻ Ini sortoe fasi Jozua ben de wan agersifasi foe Jezus?
◻ Sortoe sani di ben pasa ini a ten disi de wan parallel foe den sani di ben pasa na a Jordaan?