Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w92 1/2 blz. 22-27
  • A moro bigi libisma di oiti ben libi

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • A moro bigi libisma di oiti ben libi
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Jesus ben e libi troetroe?
  • Soema Jesus ben de troetroe?
  • A moro boen fasi foe leri foe Gado
  • A lobi foe Gado di de foe si ini Jesus
  • Joe sa doe wan sani tapoe a lobi foe Jesus?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
  • Suma na Yesus Krestes?
    San Bijbel e leri wi trutru?
  • Suma na Yesus Krestes?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2005
  • Jesus Krestes — Na Gado ben seni en kon?
    Joe kan libi foe têgo na ini wan paradijs na grontapoe
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
w92 1/2 blz. 22-27

A moro bigi libisma di oiti ben libi

„Joe na a Krestes a Manpikin foe a libi Gado.” — MATEUS 16:16.

1, 2. (a) Fa joe e bepaal na bigi di wan sma bigi? (b) Sortoe man ini a historia den ben kari Bigi èn foe san ede?

SOEMA joe prakseri na a moro bigi libisma di oiti ben libi? Fa joe e marki na bigi di wan sma bigi? Tapoe gron foe a spesroetoe koni di a abi tapoe a kontren foe sroedati-afersi? a koni di a koni pasa marki na froestan sei? a krakti foe en na skinfasi?

2 Difrenti tiriman den ben kari „bigi”, so leki Cyrus na Bigiwan, Alexander na Bigiwan èn Karel na Bigiwan di den ben kari „na Bigiwan” srefi di a ben de na libi. Nanga a denoja foe den di ben gi sma frede, den sortoe man disi ben gebroiki bigi krakti tapoe den wan di den ben e tiri.

3. (a) San na a fasi foe ondrosoekoe di den e gebroiki foe marki na bigi di wan sma bigi? (b) Efoe wi e gebroiki na sortoe fasi disi foe ondrosoekoe sani, dan soema na a moro bigi libisma di oiti libi na grontapoe?

3 A de wan moi sani foe si fa na historia skrifiman H. G. Wells ben skrifi foe a fasi foe en foe ondrosoekoe sani, foe kan marki na bigi di wan man bigi. Moro leki 50 jari pasa kaba, a ben skrifi: „Na fasi fa historia skrifiman e ondrosoekoe na bigi di wan sma bigi, na: ’San a ben libi na baka foe gro moro fara? A ben meki sma bigin foe denki na wan njoen fasi, nanga wan krakti di e go doro baka di a no de moro?’ Te wi e ondrosoekoe sani na a fasi disi”, na so Wells e bosroiti, „dan Jesus e kon na a fosi presi”. Srefi Napoleon Bonaparte ben taki: „Sondro taki Jesus de noja na skinfasi, tokoe a ben abi krakti èn makti tapoe den bakaman foe En.”

4. (a) Sortoe fasi foe si sani di de kontrari makandra de ini a tori foe Jesus? (b) Sortoe presi wan no-kresten historiaman ben gi Jesus ini a historia?

4 Tokoe son sma taki, dati Jesus no de wan historia sma, ma wan sma ini wan anansitori. Wan heri tra sani na disi taki foeroe sma e anbegi Jesus leki Gado èn den ben taki, dati Gado ben kon na grontapoe leki Jesus. Ma, ala di Wells ben teki en bosroiti soso tapoe gron foe den historia boeweisi ini a tori foe Jesus libi leki libisma, a ben skrifi: „A de wan toemoesi moi sani èn a wani taki toemoesi foeroe, dati wan historia skrifiman, sondro no wan enkri theoloog fasi foe kroetoe sani a fesi, moesoe feni taki a no kan prenki na go na fesi foe na libisma famiri na wan eerlijk fasi, sondro foe gi wan pôti meester foe Nasaret wan toemoesi prenspari presi . . . Wan historia skrifiman leki mi, di srefi no e kari ensrefi wan kresten, e kon si taki a prenki bow lontoe a libi èn a persoon foe a toemoesi prenspari man disi sondro taki sma kan gens dati.”

Jesus ben e libi troetroe?

5, 6. San den historiaman H. G. Wells nanga Will Durant abi foe taki foe a historia fasi foe Jesus?

5 Ma meki wi taki dati wan sma e froeteri joe taki Jesus noiti ben libi troetroe, taki te joe loekoe en boen a ben de wan sma ini wan anansitori, wan switi tori di wan toe sma foe na fosi jarihondro srefi ben meki? Fa joe ben sa piki na tjalensi disi? Ala di Wells e erken taki „wi no sabi someni foe Jesus leki wi ben sa wani foe sabi”, tokoe a e taki: „Den fo Evangelie . . . e agri nanga makandra te den e gi wi wan toemoesi soifri prenki foe a sma di a man disi de troetroe; den e tjari na ini den na overtoigi taki a de troe. Foe prakseri taki a no ben libi noiti, taki den tori foe en libi na anansitori, de moro moeilek èn e meki moro foeroe problema opo ede kon gi wan historia skrifiman, leki foe teki den prenspari pisi foe den Evangelie tori leki troe.

6 Na respeki historia skrifiman Will Durant ben taki-go-taki-kon na a srefi fasi foe di a e froeklari: „Taki ini wán famiri-lo, wan toe eenvoudig man [di ben kari densrefi kresten] ben sa kan meki so wan makti sma di ben hari sma prakseri, so wan hei fasi foe tjari ensrefi èn so wan prenki foe bradafasi a mindri libisma di e gi deki-ati, ben sa de wan wondroe di de moro moelek foe bribi moro leki awansi sortoe wondroe toe di den ben skrifi na ini den Evangelie.

7, 8. Na sortoe gran fasi Jesus ben abi krakti tapoe libisma historia?

7 So boen, joe ben sa kan taki-go-taki-kon nanga wan sma di e tweifri na a fasi disi: Wan sma foe wan anansitori — wan sma di noiti ben libi troetroe —  ben sa kan abi krakti tapoe a historia foe libisma na so wan aparti fasi? Na ini a verwijswroko foe The Historians’ History of the World den ben taki: „Na historia bakapisi foe [Jesus] aktiviteit ben de moro prenspari, srefi efoe joe ben sa loekoe en soso foe wan fasi foe grontapoe foe si sani, leki den doe foe ibri tra historia. Wan njoen pisi ten di den moro prenspari koeltoeroe foe a grontapoe e erken, e bigin nanga a ten di en mama meki en.” Denki pikinso foe disi. Srefi son kalender ini a ten disi abi den fondamenti tapoe a jari di den ben denki taki, Jesus mama ben meki en. „Datum bifo a jari dati den e kari B.C. (B.K.) noso bifo Krestes”, na so The World Book Encyclopedia e bodoi. „Datum baka a jari dati den e kari A.D. noso Anno Domini (ini a jari foe Masra).”

8 Nanga den leri foe en di e poesoe sma èn nanga a fasi fa a ben libi ini akroederi nanga den, dan pikinmoro toedoesoen jari langa Jesus ben abi bigi krakti tapoe a libi foe kefarlek foeroe sma. So leki fa wán skrifiman ben taki dati leti: „Ala den legre di oiti ben hari foe go feti, ala den feti sipi di den ben meki oiti wan ten, ala den edeman foe lanti di oiti ben hori kroetoe èn ala den kownoe di oiti ben tiri, te joe teki den alamala poti kon makandra, no ben abi so wan bigi krakti tapoe a libi foe libisma na a grontapoe disi. Ma tokoe ete, na so sma di e soekoe fowtoe e taki: „Ala sani san wi sabi troetroe foe Jesus, de foe feni ini bijbel. No wan tra raport foe a srefi ten dati de di skrifi foe Jesus.” Ma, disi de troe?

9, 10. (a) San den fosi grontapoe historiaman nanga skrifiman taki foe Jesus? (b) San respeki encyclopedia, di abi leki gron a kotoigi foe den fosi historiaman, ben taki te foe kaba?

9 Ala di den verwijzing foe den fosi grontapoe historia skrifiman, di e sori go na Jesus Krestes, no foeroe, tokoe den verwijzing disi de foe feni. Cornelius Tacitus, wan respeki fosi jarihondro Romen historia skrifiman, ben skrifi dati a Romen keisri Nero ben ’poti na fowtoe foe na bron di Rome ben bron, tapoe den kresten sma’, èn dan Tacitus ben poeroe kon a krin: „A nen [kresten] ben komoto foe Krestes, di a kroetoeman Pontius Pilatus ben strafoe nanga dedestrafoe di Tiberius ben tiri.” Suetonius nanga Plinius na Jongoewan, tra Romen skrifiman foe na ten dati, ben taki so srefi toe foe Krestes. Boiti dati, dan Flavius Josefus, wan fosi jarihondro historia skrifiman, ben skrifi ini en boekoe Antiquities of the Jews foe na dede foe na kresten disipel Jakobus. Jakobus, na so Josefus ben taki, ben de „a brada foe Jesus, di den ben kari Krestes.”

10 The New Encyclopædia Britannica e bosroiti so boen: „Den tori disi di na tapoe densrefi e sori taki ini owroeten, srefi den gensman foe na kresten bribi noiti ben degedege ini a tori foe a historia troe fasi foe Jesus, di den ben kroetoe foe en foe na fosi tron èn tapoe gron di no ben de boen boeweisi, na a kaba foe a tina-aiti jarihondro, ini na tina-neigi jarihondro èn na a bigin foe na twenti jarihondro.”

Soema Jesus ben de troetroe?

11. (a) Moro foeroe, san na a wan enkri peti foe historia bodoi di abi foe doe nanga Jesus? (b) Sortoe aksi Jesus eigi disipel ben abi ini a tori foe soema na Jesus?

11 Ma, moro foeroe ala sani san de bekènti foe Jesus, na den fosi jarihondro bakaman foe en ben skrifi dati na ini boekoe. Den wortoe foe den ben tan kibri na ini den Evangelie — den bijbel boekoe di toe foe en apostel Mateus nanga Johanes èn toe trawan di ben de en disipel, Markus nanga Lukas ben skrifi. San den tori foe den man disi e tjari kon a krin ini na tori foe na sma di Jesus de? Soema a ben de troetroe? Den fosi jarihondro kompe foe Jesus ben denki dipi foe na aksi dati. Di den ben si taki Jesus ben bedari wan se, di tranga winti ben opo go na tapoe, foe di a ben froemane en, dan nanga froewondroe den ben aksi densrefi: „Soema na dati”? Na wan tra okasi baka dati, Jesus ben aksi en apostel: „Soema oen taki dati mi de”? — Markus 4:41; Mateus 16:15.

12. Fa wi doe sabi taki Jesus a no Gado?

12 Efoe sma ben aksi joe dati, fa joe ben sa piki? Soema Jesus ben de troetroe? A no kan tra fasi taki foeroe sma ini na krestenhèit ben sa taki, dati a de na Almakti Gado ini libisma skin, Gado di ben tron libisma. Tokoe Jesus eigi kompe noiti ben bribi taki en ben de Gado. Na apostel Petrus ben kari en „na Krestes, na Manpikin foe na libi Gado” (Mateus 16:16). Èn joe kan soekoe fa joe wani, noiti joe sa leisi taki Jesus ben taki, dati en na Gado. Kontrari dati, a ben froeteri den djoe taki en ben de „Gado Manpikin”, no Gado. — Johanes 10:36.

13. Fa Jesus ben de difrenti foe ala tra libisma?

13 Di Jesus ben waka abra wan krasi se, dan dati ben kon naki na ati foe den disipel foe en moro foe di a no ben de wan sma di ben de leki ibri tra sma (Johanes 6:18-21). A ben de wan troetroe spesroetoe sma. Disi de so bika fosi a ben libi leki wan jeje sma nanga Gado ini hemel, ija, leki wan engel, di ini bijbel sma e kon sabi en leki a gran-engel (1 Tesalonikasma 4:16; Judas 9). Gado ben meki en bifo A ben meki ala tra sani (Kolosesma 1:15). Dati ede, foe foeroe doesoendoesoen jari di sma no teri, bifo srefi na universum na skinfasi ben meki, Jesus ben njanboen foe wan krosibei matifasi na ini hemel nanga en Tata, Jehovah Gado, na Gran Mekiman. — Odo 8:22, 27-31; Preikiman 12:1.

14. Fa Jesus ben tron wan libisma?

14 Dan, so wan toe doesoen jari pasa kaba, Gado ben tjari a libi foe en Manpikin na ini a moeroe foe wan oema. Nanga dati Jesus ben tron wan libisma manpikin foe Gado, di ben meki na wan ala dei fasi nanga jepi foe wan oema (Galasiasma 4:4). Di Jesus ben e gro ini a moeroe foe en mama, Maria, èn di a ben gro baka dati leki wan boi, a ben de na ondro den wan di Gado ben teki foe de en grontapoe papa nanga mama. Te foe kaba, Jesus ben tron wan man, èn a ben kisi na okasi foe ben kan memre sani krinkrin foe en fosi demakandra nanga Gado ini hemel. Disi ben pasa ’di den hemel ben opo gi en ’di a ben teki dopoe. — Mateus 3:16; Johanes 8:23; 17:5.

15. Fa wi doe sabi taki Jesus ben de dorodoro libisma di a ben libi na grontapoe?

15 Foe troe, Jesus ben de wan sma, di no wan tra sma de leki en. Ma tokoe a ben de wan man, a speri foe Adam, di Gado ben meki na a fosi bigin èn ben poti en ini a djari foe Eden. Na apostel Paulus ben froeklari: „’Na fosi libisma, Adam, ben tron wan libi sili’. Na lasti Adam ben tron wan jeje di e gi libi.” Den e kari Jesus „na lasti Adam” bika neleki na fosi Adam, Jesus ben de wan volmaakti libisma. Ma baka di Jesus ben dede, a ben kisi wan opobaka èn leki wan jeje sma a ben go moksi en srefi baka nanga en Tata na ini hemel. — 1 Korentesma 15:45.

A moro boen fasi foe leri foe Gado

16. (a) San e meki taki demakandra nanga Jesus de so wan grani? (b) Foe san ede sma ben kan taki dati te sma ben si Jesus a ben de a srefi leki den ben si Gado?

16 Denki foe wan momenti foe na bigi grani di son wan ben njanboen foe en leki persoonlijk kompe foe Jesus di a ben de na grontapoe! Prakseri taki joe e arki èn e taki nanga en, e loekoe èn e wroko srefi nanga a Wán di kande ben de miljardmiljard jari kaba leki wan krosibei kompe foe Jehovah Gado na ini hemel! Leki wan getrow manpikin, Jesus ben waka neleki en Hemel Tata ini ala sani san a ben doe. Foe taki en leti, dan Jesus ben doe ala sani san en Tata ben doe so volmaakti taki a ben kan taigi en apostel sjatoe bifo den ben kiri en: „A sma di si mi, si na Tata toe” (Johanes 14:9, 10). Ija, ini ibri situwâsi di Jesus ben miti djaso na grontapoe, a ben doe joisti leki fa en Tata, na Almakti Gado, ben o doe efoe A ben de dja na grontapoe. Foe dati ede, te wi e studeri a libi nanga diniwroko foe Jesus Krestes, dan te joe loekoe fini, wi e leri foetroe sortoe sma Gado de.

17. Sortoe moi prakseri Na Waktitoren ben dini nanga den tori „Jesus libi nanga diniwroko”?

17 Den ipi tori „Jesus libi nanga diniwroko” ini den Waktitoren (Bakratongo) foe april 1985 te go miti juni 1991, no ben gi wi soso wan moi prenki foe a man Jesus, ma ben leri wi so srefi foeroe sani foe en hemel Tata, Jehovah Gado. Baka den fosi toe pisi, dan nanga warderi wan pionier bedinari ben skrifi go na a Watch Tower Society èn ben taki: „Sortoe moro boen fasi de foe kon krosibei na a Tata, leki foe kon sabi a Manpikin moro boen!” Fa disi de troe! A switi lobi sorgoe foe a Tata gi libisma èn en boen-ati fasi e kisi glori ini a libi foe en Manpikin.

18. Soema de na mekiman foe na Kownoekondre boskopoe, èn fa Jesus ben erken disi?

18 Na lobi foe Jesus gi en Tata, so leki fa disi ben kon a krin ini a saka di a e saka ensrefi krinkrin foe doe a wani foe en Tata, de foe troe wan moi sani foe si. „Mi no e doe no wan enkri sani foe mi srefi”, Jesus ben taigi den djoe di ben e soekoe foe kiri en, „ma den sani disi mi e taki so leki a Tata leri mi” (Johanes 8:28). So boen Jesus no ben de a mekiman foe na Kownoekondre boskopoe di a ben preiki. Jehovah Gado ben de dati! Èn ala ten baka Jesus ben gi en Tata na grani. „Mi no taki sani di komoto foe mi srefi”, a ben taki „ma na Tata, di ben seni mi, ensrefi ben gi mi wan komando di abi foe doe nanga san mi moesoe froeteri èn taigi sma . . . Foe dati ede den sani di mi e taki, mi e taki soifri so leki na Tata taigi mi den.” — Johanes 12:49, 50.

19. (a) Fa wi doe sabi taki Jesus ben e gi leri na a fasi fa Jehovah ben e gi leri? (b) San ede Jesus ben de a moro bigi libisma di oiti ben libi?

19 Tokoe Jesus no taki noso leri wawan san a Tata ben taigi en. A ben doe moro foeroe. A ben taki noso ben gi sma leri na a fasi fa a Tata ben sa taki noso ben sa leri sma dati. Moro fara, ini ala den doe foe en èn ini ala en demakandra nanga tra sma, a ben tjari ensrefi èn ben handri joisti leki fa a Tata ben o tjari ensrefi en ben o handri ondro den srefi situwâsi dati. „Na Manpikin no man doe no wan sani di komoto foe ensrefi”, Jesus ben froeklari, „ma soso na sani san a e si a Tata e doe. Bikasi ala sani san a Wan dati e doe, a Manpikin e doe toe na a srefi fasi” (Johanes 5:19). Na ala fasi, Jesus ben de wan volmaakti prenki foe en Tata, Jehovah Gado. Foe dati ede a no de wan froewondroe sani taki Jesus ben de foe a moro bigi libisma di oiti ben libi! Foe dati ede a de foe a moro bigi belang foe wi go poti finifini prakseri na a toemoesi prenspari man disi!

A lobi foe Gado di de foe si ini Jesus

20. Fa na apostel Johanes ben kan sabi taki „Gado na lobi”?

20 San wi e leri spesroetoe te wi e meki wan dorodoro, finifini studie foe na libi nanga diniwroko foe Jesus? We, na apostel Johanes ben erken taki, ’no wan sma ben si Gado’ (Johanes 1:18). Tokoe Johanes ben kan skrifi nanga doro froetrow na ini 1 Johanes 4:8: „Gado na lobi”. Johanes ben kan taki disi, bika a ben sabi Gado lobi nanga jepi foe san a ben si ini Jesus.

21. San, ini a tori foe Jesus, ben meki dati a tron a moro bigi libisma di oiti ben libi?

21 Neleki na Tata, Jesus ben de nanga sari-ati fasi, switifasi, sakafasi, èn sma ben kan go fri na en. Den swakiwan nanga den wan di sma ben hori ondro dwengi ben firi densrefi switi na en, neleki ala tra sortoe foe sma — mansma, oemasma, pikin-nengre, goedoewan, pôtiwan, maktiwan, èn so srefi den sondari. Foe troe, a ben de spesroetoe Jesus eksempel foe lobi di e pasa marki, di a ben sori na a srefi fasi leki en Tata, di ben meki taki a de na moro bigi libisma di oiti ben libi. Leki fa den taki dan srefi Napoleon Bonaparte ben taki: „Alexander, Ceasar, Karel na Bigiwan nanga mi ben bow grontapoe makti, ma na tapoe sortoe fondamenti wi ben poti den grontapoe makti di wi meki nanga a koni foe wi? Na tapoe sroedati makti. Jesus wawan ben bow en kownoekondre tapoe lobi èn ini a ten disi miljoemmiljoen sma ben sa wani dede gi en”.

22. San ini a leri foe Jesus ben tjari kenki kon?

22 Den leri foe Jesus ben tjari kenki kon srefisrefi. „No kakafoetoe gi a gadolowsoewan”, Jesus ben gi tranga, „ma te wan soema e naki joe na joe retisei fesi, drai na tra sei toe gi en.” „Tan lobi joe feanti èn tan begi gi den sma di e froefolgoe joe.” ’Doe gi tra sma san oenoe wani taki den doe gi oenoe’ (Mateus 5:39, 44; 7:12). Fa grontapoe ben sa loekoe tra fasi efoe ibriwan sma ben sa doe den toemoesi moi leri disi!

23. San Jesus ben doe foe kan doro sma ati èn foe boeweigi sma foe doe boen?

23 Den agersitori noso illustratie foe Jesus, ben doro sma ati èn ben boeweigi den foe doe san boen èn foe tan farawe foe san takroe. Kande oenoe sa memre na tori foe en, di foeroe sma sabi boen, foe wan Samariasma, di sma ben e froe-akti, èn di ben jepi wan man, foe wan tra ras, di ben kisi mankeri, ala di vroom sma foe a man en eigi ras no ben wani jepi en. Noso na agersitori foe wan safoe-ati, sari-ati papa nanga en lasi manpikin. Èn fa joe feni a tori foe na kownoe di ben gi wan srafoe pardon foe wan paiman foe 60 miljoen denarii, èn tokoe a srafoe ben drai èn ben meki den iti wan kompe srafoe foe en, di no ben man pai wan paiman foe soso 100 denarii, na ini doengroe-oso? Nanga makriki eksempel, Jesus ben sori taki den doe foe loekoe joe eigi boen nomo èn doe foe takroe gridifasi de wan tegoe sani, ma taki doe foe lobi èn sari-ati fasi e hari sma srefisrefi! — Mateus 18:23-35; Lukas 10:30-37; 15:11-32.

24. San ede wi kan taki seiker dati Jesus de a moro bigi libisma di oiti ben libi?

24 Ma, san spesroetoe ben hari sma go na Jesus èn ben abi krakti na den tapoe foe na boen foe den, ben de taki en eigi libi ben de volmaakti ini akroederi nanga san a ben leri. A ben doe san a ben preiki. Nanga pasensi a ben froedrage den fowtoe foe trawan. Di den disipel foe en ben kwari foe na aksi soema ben de na moro bigiwan, a froemane den na wan switifasi, na presi foe strafoe den na wan grofoe fasi. Nanga sakafasi a ben sorgoe gi den fanowdoe foe den èn ben wasi srefi den foetoe foe den (Markus 9:30-37; 10:35-45; Lukas 22:24-27; Johanes 13:5). Èn te foe kaba, foe di a ben de klariklari foe doe dati, a ben pina wan hati dede, no wawan foe na boen foe den, ma so srefi foe na boen foe na heri libisma famiri! Sondro misi, Jesus ben de a moro bigi libisma di oiti ben libi.

Fa joe ben sa piki?

◻ Sortoe boeweisi de taki Jesus ben de troetroe wan sma na ini historia?

◻ Fa wi doe sabi taki Jesus ben de wan libisma, ma fa a ben de tra fasi leki tra libisma?

◻ San ede a studeri foe a libi foe Jesus de a moro betre fasi foe leri tori di abi foe doe nanga Gado?

◻ San wi kan leri foe a lobi foe Gado te wi e studeri foe Jesus?

[Prenki na tapoe bladzijde 24]

Nanga froewondroe den apostel foe Jesus ben aksi densrefi: „Soema na a sma disi troetroe?”

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma