Wan pipel di fri ma di abi frantiwortoe
„Oenoe sa sabi a waarheid, èn a waarheid sa meki oenoe kon fri.” — JOHANES 8:32.
1, 2. (a) Fa fri ben de wan prenspari sani ini a libisma historia? (b) Soema wawan fri troetroe? Froeklari disi.
FRI. Fa a wortoe disi abi krakti! A libisma famiri ben pasa orlokoe nanga revo di joe no man teri, so srefi heri ipi sekiseki na sociaal sei, foe di libisma e angri foe de fri. Ija, The Encyclopedia Americana e taki: ’Ini a fasi fa sani ben e kenki ini a libisma libimakandra, no wan enkri prakseri ben plèi so wan bigi ròl leki fri.’
2 Ma tokoe, omeni sma fri troetroe? Omeni sabi srefi san na fri? The World Book Encyclopedia e taki: „Foe sma kan abi dorodoro fri, dan no wan skotoe moesoe de tapoe a fasi fa den e denki, e taki, noso e handri. Den moesoe froestan san na den sani di den kan froekisi, èn den moesoe abi a makti foe poeroe san den wani na mindri den sani dati.” Nanga disi ini prakseri, joe sabi wán sma di de troetroe fri? Soema kan taki, dati den no abi „no wan skotoe tapoe a fasi fa den e denki, e taki noso e handri”? Foe taki en leti, dan san den e taki dja e fiti soso wán sma ini a heri universum — Jehovah Gado. En wawan abi ala fri. En wawan kan froekisi iniwan sani di a wani èn dan doe disi awansi ala gens di de. En de „na Almaktiwan.” — Openbaring 1:8; Jesaja 55:11.
3. Na tapoe sortoe kondisi libisma moro foeroe e njanboen foe fri?
3 Gi libisma di de moro lagi, fri kan de soso wan sani di skotoe. Moro foeroe wan toe tirimakti e gi noso e djaranti disi èn a abi foe doe nanga a saka di wi e saka wisrefi na ondro a tirimakti dati. Ija, ini pikin moro ala kefal, wan sma kan de fri soso efoe a e erken a makti foe a sma di e djaranti a fri foe en. Foe eksempel, sma di e libi ini a „fri grontapoe”, e njanboen foe foeroe boen, so leki a fri foe boeweigi joesrefi, a fri foe taki san wan sma e denki, èn a fri foe relisi. San e djaranti den fri disi? A wet foe a kondre. Wan sma kan njanboen foe den nomo so langa a e gi jesi na a wet. Efoe a e meki wan fowtoe gebroiki foe a fri foe en èn e pasa a wet, dan a hei tirimakti e aksi en frantiwortoe foe dati, èn wantewante na wan kraktifasi a fri foe en sa kan meki moro pikin foe di den e poti en na strafoe na doengroe-oso. — Romesma 13:1-4.
A fri di Gado gi — de nanga frantiwortoe
4, 5. Foe sortoe fri anbegiman foe Jehovah e njanboen, èn foe san a sa aksi den frantiwortoe?
4 Ini a fosi jarihondro, Jesus ben taki foe fri. A ben taigi den djoe: „Efoe oenoe e tan ini mi wortoe, dan oenoe de troetroe disipel foe mi, èn oenoe sa sabi a waarheid, èn a waarheid sa meki oenoe kon fri” (Johanes 8:31, 32). A no ben taki foe a fri foe wan sma taki san a e denki noso a fri foe relisi. A ben de seiker taki a no ben taki foe a kon fri foe a kwinsi di Rome ben kwinsi sma, di foeroe djoe ben angri foe kisi. Nôno, disi ben de wan sani di ben abi moro foeroe waarde, wan fri di ben o gi, no nanga jepi foe libisma wet noso a wani foe a wan noso tra libisma tiriman, ma nanga jepi foe a moro hei Soeverein foe na universum, Jehovah. A ben de a fri foe kroektoe bribi, a fri foe a de di wan sma de ini don na relisi sei, èn foeroe, foeroe moro. A fri di Jehovah e gi na troetroe fri, èn a sa tan foe ala ten.
5 Na apostel Paulus ben taki: „Jehovah na a Jeje; èn pe a jeje foe Jehovah de, drape fri de” (2 Korentesma 3:17). Ini ala den jarihondro di pasa Jehovah ben handri nanga libisma, so taki getrow sma te foe kaba sa njanboen foe a moro boen èn a moro moi fasi foe libisma fri, „a glori fri foe den pikin foe Gado (Romesma 8:21). Disiten, Jehovah e gi wi wan marki foe fri nanga jepi foe bijbel waarheid, èn a e aksi wi frantiwortoe efoe wi e meki wan fowtoe gebroiki foe a fri dati. Na apostel Paulus ben skrifi: „No wan mekisani de di no ben kon a krin na en fesi, ma ala sani de krin foe si èn tjari kon a doro na fesi den ai foe en di wi moesoe gi frantiwortoe.” — Hebrewsma 4:13.
6-8. (a) Foe sortoe fri Adam nanga Eva ben njanboen èn na tapoe sortoe kondisi den ben kan hori den fri dati? (b) San Adam nanga Eva ben lasi gi densrefi èn gi den bakapikin foe den?
6 A gi di sma moesoe gi frantiwortoe na Jehovah ben kon a krin na fesi di wi fosi papa nanga mama, Adam nanga Eva, ben de a libi. Jehovah ben meki den nanga a diri presenti foe wan fri wani. So langa den ben gebroiki a fri wani dati na wan frantiwortoe fasi, den ben njanboen foe tra blesi, so leki a fri foe frede, a fri foe siki, a fri foe dede, èn a fri foe kon krosibei na a hemel Tata foe den nanga wan krin konsensi. Ma di den ben meki wan fowtoe gebroiki foe a fri wani foe den, dan ala den sani dati ben kon kenki.
7 Jehovah ben poti Adam nanga Eva ini a djari foe Eden, èn foe meki den njanboen foe sani a ben gi den den froktoe foe ala den bon foe a djari — boiti wán. A wan dati a ben hori gi ensrefi; a ben de „a bon foe sabi boen nanga ogri” (Genesis 2:16, 17). Nanga a hori di Adam nanga Eva ben hori densrefi foe no njan foe a froktoe foe a bon dati, den ben sa erken taki soso Jehovah ben fri foe poti a markitiki foe san boen nanga san ogri. Efoe den ben handri na wan frantiwortoe fasi èn ben hori densrefi foe no njan foe a froktoe di den no ben mag njan foe en, dan Jehovah ben sa go doro foe djaranti den tra fri foe den.
8 A de wan sari sani taki Eva ben arki a rai di a Sneki ben taigi en èn di ben gi nanga triki, taki a ben moesoe ’sabi boen nanga ogri’ gi ensrefi (Genesis 3:1-5). Fosi en, èn baka dati Adam, ben njan foe a froktoe di den no ben mag njan foe en. Leki wan bakapisi foe dati, di Jehovah Gado ben kon taki nanga den ini a djari foe Eden, dan den ben e sjen èn ben go kibri densrefi (Genesis 3:8, 9). Now den ben de sondoeman di ben lasi a firi foe de fri foe kon krosibei na Gado èn di ben kon foe wan krin konsensi. Foe disi ede, den ben lasi a fri toe foe no e siki èn no e dede, gi densrefi èn so srefi gi den bakapikin foe den. Paulus ben taki: „Nanga jepi foe wan libisma [Adam] sondoe ben kon ini grontapoe èn nanga jepi foe a sondoe dede, èn na so fasi dede ben panja go na ala libisma foe di den alamala ben sondoe.” — Romesma 5:12; Genesis 3:16, 19.
9. Soema sma sabi leki sma di ben gebroiki a marki foe a fri di den ben njanboen foe en, na wan boen fasi?
9 Ma tokoe, libisma ben abi wan fri wani ete, èn ini den ten di ben e pasa, wan toe onvolmaakti libisma ben gebroiki disi na wan frantiwortoe fasi foe dini Jehovah. Den ben kibri den nen foe wan toe foe den sma foe owroeten gi wi. Man so leki Abel, Heinòk, Noa, Abraham, Isak, èn Jakob (di den ben kari Israèl toe) na eksempel foe sma di ben gebroiki a marki foe a fri di den ben abi ete, foe doe a wani foe Gado. Èn leki bakapisi a ben go boen nanga den. — Hebrewsma 11:4-21.
A fri foe a pipel di Gado teki
10. San ben de den kondisi foe a froebontoe di Jehovah ben meki nanga en spesroetoe pipel?
10 Ini den dei foe Moses, Jehovah ben froeloesoe den manpikin foe Israèl — na a ten dati den ben teri miljoenmiljoen sma — foe katibo na Egipti èn ben meki wan froebontoe nanga den di ben meki den tron a spesroetoe pipel foe en. Ondro a froebontoe disi, den Israèlsma ben abi wan priesterwroko èn wan sistema foe òfer meti di ben tapoe den sondoe foe den na wan simbôlis fasi. Na so fasi, den ben abi a fri foe go krosibei na Gado foe anbegi en. Den ben abi wan sistema toe foe wet èn reglementi foe hori den fri foe kroektoe doe nanga falsi anbegi. Baka ten den ben sa kisi a Pramisi Kondre leki wan famiri goedoe, nanga a djaranti taki Gado ben o jepi den nanga den feanti foe den. A ròl di den Israèlsma ben abi ini a froebontoe ben froeplekti den foe hori a Wet foe Jehovah. Den Israèlsma ben de klariklari foe teki a kondisi disi èn den ben taki: „Ala sani di Jehovah ben taki, wi de klari klari foe doe.” — Exodus 19:3-8; Deuteronomium 11:22-25.
11. San ben de a bakapisi di Israèl ben misi foe hori en sei foe a froebontoe nanga Jehovah?
11 Moro leki 1500 jari den Israèlsma ben de ini a spesroetoe matifasi dati nanga Jehovah. Ma ibri leisi baka den ben misi foe hori a froebontoe. Someni tron den ben meki falsi relisi kori den èn ben kon ini katibo foe falsi gado èn kroektoe bribi, foe dati ede Gado ben gi pasi meki den feanti foe den teki den ini katibo na skin fasi (Kroetoebakra 2:11-19). Na presi foe njanboen foe den blesi di ben gi froeloesoe èn di ben kon foe di den ben hori a froebontoe, den ben kisi strafoe foe di den pasa a wet (Deuteronomium 28:1, 2, 15). Te foe kaba, ini 607 bifo G. T., Jehovah ben gi pasi foe a nâsi ben go ini katibo na Babilon. — 2 Kroniki 36:15-21.
12. San te foe kaba ben kon a krin ini a tori foe a Wetfroebontoe foe Moses?
12 Disi ben de wan tranga leri. Den ben moesoe leri foe disi, o prenspari a de foe hori a Wet. Ma tokoe, di baka 70 jari den Israèlsma ben drai go baka na den eigi kondre, den ben misi ete foe hori a Wetfroebontoe na wan joisti fasi. Pikin moro wan hondro jari baka di den ben drai go baka, Jehovah ben taigi den priester foe Israèl: „Oen man — oenoe ben komoto na a pasi. Oenoe ben meki foeroe sma fadon so leki a wet e sori. Oenoe ben pori a froebontoe foe Leifi” (Maleaki 2:8). Ija, srefi a moro opregtiwan na mindri den Israèlsma no ben doro a markitiki foe a volmaakti Wet. Na presi foe a Wet ben de wan blesi, a ben tron, foe taki en nanga den wortoe foe Paulus, „wan floekoe” (Galasiasma 3:13). A de krin, taki wan sani di ben de moro leki a Wetfroebontoe foe Moses ben de fanowdoe foe tjari onvolmaakti, getrow libisma foe kisi a glori fri foe den pikin foe Gado.
A fasi fa kresten fri tan
13. Sortoe moro boen fondamenti gi fri den ben gi te foe kaba?
13 A sani dati di ben de moro leki a Wetfroebontoe ben de a froeloesoe-ofrandi foe Jesus Krestes. Na wan sani foe a jari 50 G. T. Paulus ben skrifi a gemeente foe den salfoe kresten na Galasia. A ben skrifi fa Jehovah ben fri den foe katibo foe a Wetfroebontoe èn ben taki baka dati: „Gi so wan fri Krestes ben fri wi. Tanapoe foe dati ede kánkan èn no meki den poti wan srafoe tjatjari baka na oen tapoe” (Galasiasma 5:1). Na sortoe fasi Jesus ben fri libisma?
14, 15. Na sortoe toemoesi moi fasi Jesus ben fri djoe nanga sma di no ben de djoe, di ben bribi?
14 Baka a dede foe Jesus, den djoe di ben teki en leki a Mesias èn ben tron den disipel foe en, ben kon ondro wan njoen froebontoe, di ben kon ini a presi foe na owroe Wetfroebontoe (Jeremia 31:31-34; Hebrewsma 8:7-13). Ondro a njoen froebontoe disi, den — èn den bribiman di no ben de djoe èn di baka ten ben kon moksi densrefi nanga den — ben tron wan pisi foe a njoen nâsi na jeje fasi di ben kon na a presi foe Israèl na skin fasi leki a spesroetoe pipel foe Gado (Romesma 9:25, 26; Galasiasma 6:16). Leki a pipel foe en, den ben njanboen foe a fri di Jesus ben pramisi di a ben taki: „A waarheid sa meki oenoe kon fri.” Boiti foe meki den kon fri foe a floekoe foe a Wet foe Moses, a waarheid ben froeloesoe djoe kresten foe ala den hebi gwenti di relisi tiriman ben poti a den tapoe. Èn a ben fri kresten di no ben de djoe foe na anbegi foe falsi gado èn kroektoebribi foe na anbegi di den ben abi fosi (Mateus 15:3, 6; 23:4; Tori foe den Apostel 14:11-13; 17:16). Èn moro ben de ete.
15 Di Jesus ben taki foe a waarheid di e fri sma, a ben taki: „Foe troe, foe troe, mi e taigi oenoe: Ala sma di e doe sondoe na wan srafoe foe sondoe” (Johanes 8:34). Foe di Adam nanga Eva ben sondoe, ibri sma di ben libi wan ten ben de wan sondoeman èn na so fasi wan srafoe foe sondoe. A wan enkri sma di ben de tra fasi ben de Jesus srefi, èn a ofrandi foe Jesus ben fri bribiman foe a katibo dati. A de troe, taki den ben de onvolmaakti ete èn ben abi sondoe foe di den ben meki so. Ma now, den ben man abi berow foe den sondoe foe den èn begi Gado foe kisi pardon tapoe a fondamenti foe na ofrandi foe Jesus, ala di den ben abi a djaranti taki Gado ben sa arki a begi foe den (1 Johanes 2:1, 2). Tapoe a fondamenti foe Jesus froeloesoe-ofrandi, Gado ben froeklari den regtfardiki, èn den ben kan kon krosibei na en nanga wan krin konsensi (Romesma 8:33). Boiti dati, foe di a froeloesoe paiman opo a howpoe gi wan opobaka foe kisi libi sondro kaba, a waarheid ben fri den srefi foe a frede gi dede. — Mateus 10:28; Hebrewsma 2:15.
16. Fa kresten fri ben abi moro na ini leki iniwan fri di grontapoe e pristeri?
16 Na wan toemoesi moi fasi, kresten fri ben opo gi man nanga oema, awasi san na a situwâsi foe den, foe taki so leki libisma e taki en. Pôti sma, strafoeman, srefi srafoe, ben kan de fri. Na a tra sei, den heiwan foe den nâsi di ben trowe a boskopoe foe a Krestes, ben de ete na katibo foe kroektoebribi, sondoe, èn a frede foe dede. Noiti wi moesoe tapoe foe taigi Jehovah tangi foe a fri disi di wi e njanboen foe en. No wan sani di grontapoe e pristeri e kon krosibei foe de a srefi leki dati.
Fri ma abi frantiwortoe
17. (a) Fa sonwan ini a fosi jarihondro ben lasi a kresten fri foe den? (b) Foe san ede wi no moesoe meki san gersi fri ini a grontapoe foe Satan, kori wi?
17 Ini a fosi jarihondro, leki fa a sori a moro bigi pisi foe den salfoe kresten ben libi ini a fri foe den èn den ben tan hori a soifri retifasi foe den awasi san disi ben wani taki. Ma a de wan sari sani, taki sonwan ben tesi a kresten fri nanga ala den blesi foe en èn ben wisiwasi en, foe di den ben drai go baka na katibo ini grontapoe. Foe san ede disi ben de so? A bribi foe foeroe sma ben kon swaki sondro degedege èn den ben ’drifi gowe’ nomo (Hebrewsma 2:1). Trawan ’ben troesoe bribi èn wan boen konsensi komoto na den èn den ben ondrofeni taki a bribi foe den lasi so leki wan boto e kon naki broko èn e soengoe’ (1 Timoteus 1:19). Kande den ben fadon go ini a feti baka goedoe na skin fasi noso wan hoeroe fasi foe libi. Fa a de prenspari taki wi e kibri a bribi foe wi èn e bow en, foe di wi e tan doe wi persoonlijk studie, abi demakandra nanga trawan, e begi èn e doe den kresten activiteit foe wi! (2 Petrus 1:5-8) Meki wi no tapoe noiti foe warderi kresten fri! A de troe, taki son sma kan meki a mi-no-kefasi di den e si dorosei foe a gemeente, kori den èn denki taki den sma ini grontapoe abi moro fri leki wi. Ma foe troe, san gersi fri ini grontapoe de moro foeroe soso a frantiwortoe di den no wani tjari. Efoe wi no de srafoe foe Gado, wi de srafoe foe sondoe, èn a katibo dati abi bita paiman. — Romesma 6:23; Galasiasma 6:7, 8.
18-20. (a) Fa sonwan ben tron „feanti foe na pina oedoe”? (b) Fa sonwan ben ’e hori a fri foe den leki wan djakti foe tapoe den ogridoe’?
18 Moro fara, Paulus ben skrifi ini en brifi gi den Filipisma: „Foeroe sma de, mi ben gwenti foe taki foe den foeroetron, ma now nanga krei mi e taki foe den toe, di e waka leki feanti foe a pina-oedoe foe Krestes” (Filipisma 3:18). Ija, sma di fosi ben de kresten ben tron feanti foe a bribi, kande den ben fadon komoto na bribi. O prenspari a de, taki wi no e waka a pasi foe den! Moro fara Petrus ben skrifi: „De leki fri pipel, èn tokoe no gebroiki a fri foe joe leki wan djakti foe tapoe oen ogridoe, ma leki srafoe foe Gado” (1 Petrus 2:16). Fa wan sma kan hori a fri foe en leki wan djakti foe tapoe en ogridoe? Foe di a e doe serjoesoe sondoe — kande na wan kibri fasi — ala di a abi demakandra ete nanga a gemeente.
19 Memre Diotrefes. Johanes ben taki foe en: „Diotrefes, di lobi foe teki a fosi presi [ini a gemeente], no e teki no wan sani foe wi nanga lespeki. . . . A no e teki . . . den brada nanga lespeki èn den sma di wani teki den, a e proeberi foe hendri den èn foe trowe den komoto na a gemeente” (3 Johanes 9, 10). Diotrefes ben gebroiki a fri foe en leki wan djakti foe tapoe en eigi gridifasi foe kisi grani.
20 A disipel Judas ben skrifi: „Seiker sma, di den boekoe langa ten kaba ben poti den foe kisi a kroetoe disi, ben boro kon na ini, sma di de sondro Gado, di e kenki a no-froedini boen-ati foe wi Gado ini wan pardon gi hoeroe libi èn e sori foe no de getrow na a wanenkri Eiginari èn Masra foe wi, Jesus Krestes” (Judas 4). Ala di den ben abi demakandra nanga a gemeente den sma disi ben abi wan pori krakti a sma tapoe (Judas 8-10, 16). Ini Openbaring wi e leisi taki na den gemeente foe Pergamum èn Tiatira, sèktebribi ben de, anbegi foe kroektoe gado, nanga hoeroedoe (Openbaring 2:14, 15, 20-23). Fa disi ben de wan fowtoe gebroiki foe kresten fri!
21. San e wakti den wan di e meki wan fowtoe gebroiki foe a kresten fri foe den?
21 San e wakti den sma disi di na a fasi disi e meki wan fowtoe gebroiki foe a kresten fri foe den? Memre san ben pasa nanga Israèl. Israèl ben de a nâsi di Gado ben teki poeroe na mindri foe trawan, ma te foe kaba Jehovah ben trowe en. Foe san ede? Foe di den Israèlsma ben gebroiki a matifasi foe den nanga Gado leki wan djakti foe tapoe den ogridoe. Den ben skepi taki den ben de manpikin foe Abraham, ma den ben trowe Jesus, a Siri foe Abraham èn a Mesias di Jehovah ben teki (Mateus 23:37-39; Johanes 8:39-47; Tori foe den Apostel 2:36; Galasiasma 3:16). A no a heri „Israèl foe Gado” sa sori na a srefi fasi taki den no de getrow (Galasiasma 6:16). Ma iniwan kresten aparti di e meki doti na jeje fasi noso na moreel fasi kon, te foe kaba, sa abi foe tanapoe na fesi strafoe, srefi wan takroe kroetoe. Wi alamala e tjari a frantiwortoe foe a fasi fa wi e gebroiki a kresten fri foe wi.
22. Sortoe prisiri e kon gi den wan di e gebroiki a kresten fri foe den foe dini Gado leki wan srafoe?
22 O moro betre a de foe de srafoe foe Gado èn na so fasi foe de troetroe fri. Soso Jehovah e gi a fri di abi troetroe waarde. Na odo e taki: „Sori taki joe koni, mi manpikin, èn prisiri mi ati, so taki mi kan gi wan piki na en di e kosi mi” (Odo 27:11). Meki wi gebroiki wi kresten fri foe regtfardiki Jehovah. Efoe wi e doe disi, dan a libi foe wi sa wani taki wan sani, wi sa gi wi hemel Tata prisiri, èn te foe kaba wi sa de na mindri den wan di e njanboen foe a glori fri foe den manpikin foe Gado.
Joe kan froeklari?
◻ Soema wawan fri troetroe?
◻ Foe sortoe fri Adam nanga Eva ben njanboen èn foe san ede den ben lasi den fri dati?
◻ Foe sortoe fri den Israèlsma ben njanboen te den ben hori a froebontoe foe den nanga Jehovah?
◻ Sortoe fri ben kon gi den wan di ben erken Jesus?
◻ Fa sonwan ini a fosi jarihondro ben lasi a kresten fri foe den noso ben meki wan fowtoe gebroiki foe en?
[Prenki na tapoe bladzijde 11]
A fri di Jesus ben gi ben e moro betre leki iniwan fri di libisma kan gi