„A tempel” nanga „na edeman” na ini a ten disi
„Na ini a tori foe na edeman na den mindri, te den e kon na inisei, dan a moesoe kon na inisei; èn te den e go na dorosei, dan a moesoe go na dorosei.” — ESEKIÈL 46:10.
1, 2. Sortoe prenspari waarheid e jepi wi foe froestan foeroe foe san a fisjoen foe Esekièl wani taki?
SON owroeten rabi no ben de tevrede srefisrefi nanga a boekoe Esekièl. Soleki fa a Talmud e taki, wan toe foe den ben prakseri srefi foe poeroe a boekoe na mindri den boekoe foe den Santa Boekoe foe bijbel. A ben moeilek gi den foe taki san a tempel fisjoen wani taki èn den ben taki dati a pasa libisma froestan. Tra bijbel sabiman froewondroe foe a fisjoen foe Esekièl di abi foe doe nanga a tempel foe Jehovah. Fa a de nanga wi?
2 Sensi a ten di a soifri anbegi kon boen baka, Jehovah blesi en pipel nanga foeroe koni na jejefasi, so srefi a koni foe froestan krin san na a jeje tempel foe Gado — a tempel seti foe Jehovah gi a soifri anbegi.a A prenspari waarheid disi e jepi wi foe froestan foeroe foe san a tempel fisjoen foe Esekièl wani taki. Meki wi go loekoe den fo pisi foe a fisjoen disi moro fini — a tempel, a priesterwroko, na edeman, èn a kondre. San den sani disi wani taki na ini a ten disi?
A tempel nanga joe
3. San wi e leri foe a hei plafon èn den sani di kerfoe na a skotoe na den dromofo foe a tempel?
3 Kon meki wi prakseri taki wi e teki wan koiri na ini a tempel disi na ini a fisjoen. Wi e doro èn e kren seibi stoepoe go na wan foe den kefalek bigi portoe. Te wi e tanapoe na a dromofo disi, dan wi e loekoe go na loktoe nanga opo mofo. A plafon hei moro leki 30 meter na wi tapoe! Na so fasi disi e memre wi taki den markitiki hei foe go na ini a seti foe Jehovah foe anbegi. Leti di e pasa na den fensre e skèin na tapoe den palmbon di kerfoe na a skotoe foe a tempel, èn di den Boekoe foe bijbel e gebroiki foe prenki retifasi (Psalm 92:12; Esekièl 40:14, 16, 22). A santa presi disi na gi den wan di de opregti na moreel sei èn na jejefasi. Akroederi a sani disi, wi wani tan opregti so taki Jehovah kan feni na anbegi foe wi boen. — Psalm 11:7.
4. Soema no mag go na ini a tempel, èn san disi e leri wi?
4 Na ala toe sei foe a pasi pe wi e waka, dri waktiman kamra de. Den waktiman sa gi wi primisi foe go na ini a tempel? Jehovah e taigi Esekièl taki no wan trakondre sma di „no besnij na ati” mag go na ini (Esekièl 40:10; 44:9). San dati wani taki? Gado e teki leki en anbegiman soso den sma di lobi den wet foe en èn di e libi akroederi en wet (Jeremia 4:4; Romesma 2:29). A e gi den sma disi wan switikon na ini en jeje tenti, en oso foe anbegi (Psalm 15:1-5). Sensi a soifri anbegi ben kon boen baka na ini 1919, na organisâsi foe Jehovah na grontapoe hori den moreel wet foe en hei èn tjari den wet foe en moro nanga moro kon na krin. Den sma di foe espresi e weigri foe gi jesi, no e kisi primisi moro foe abi demakandra nanga en pipel. Na ini a ten disi, a bijbel gwenti di de foe sluit sma uit di e doe ogri e di no abi berow, ben jepi foe hori wi anbegi krin èn soifri. — 1 Korentesma 5:13.
5. (a) Sortoe srefi sortoe sani de na ini a fisjoen foe Esekièl èn a fisjoen foe Johanes di skrifi na ini Openbaring 7:9-15? (b) Soema na den twarfoe lo di e anbegi na ini a dorosei fesisei-djari, na ini a fisjoen foe Esekièl?
5 A pasi pe wi e waka e tjari wi go na a dorosei fesisei-djari, pe a pipel e anbegi èn e prèise Jehovah. Disi e memre wi na a fisjoen foe na apostel Johanes foe a „bigi ipi” di e anbegi Jehovah „na ini a tempel foe en dei nanga neti”. Palmbon de foe si na ini ala toe fisjoen. Na ini a fisjoen foe Esekièl den e moi den skotoe di de na a presi pe joe e go na inisei. Na ini a fisjoen foe Johanes den anbegiman abi palmtaki na ini den anoe, èn dati e prenki a prisiri di den abi te den e prèise Jehovah èn te den e bari Jesus leki a Kownoe foe den, wan switi kon (Openbaring 7:9-15). Na ini a kontekst foe a fisjoen foe Esekièl, den 12 lo foe Israèl e prenki den „tra skapoe” (Johanes 10:16; teki gersi Lukas 22:28-30). Joe na wan foe den sma toe di e prisiri foe prèise Jehovah foe di joe e meki en Kownoekondre bekènti?
6. San ben de a marki foe den njanjan kamra na ini a dorosei fesisei-djari, èn na sortoe grani a sani disi e memre den tra skapoe?
6 Ala di wi e koiri na ini a dorosei fesisei-djari, wi e si den 30 njanjan kamra pe a pipel e njan den friwani ofrandi foe den (Esekièl 40:17). Na ini a ten disi, den sma di de foe den tra skapoe no e òfer meti leki srakti-ofrandi, ma den no e kon nanga leigi anoe na a jeje tempel. (Teki gersi Exodus 23:15.) Na apostel Paulus ben skrifi: „Nanga [Jesus], meki wi tjari wan srakti-ofrandi foe prèise gi Gado ala ten, dati wani taki, a froktoe foe den mofoboeba di e meki en nen bekènti na poebliki. Boiti dati, no frigiti foe doe boen èn foe prati sani nanga trawan, bika den sortoe ofrandi dati e plisi Gado srefisrefi” (Hebrewsma 13:15, 16; Hosea 14:2). A de wan bigi grani foe òfer den srakti-ofrandi disi gi Jehovah. — Odo 3:9, 27.
7. Sortoe djaranti a marki di den e marki a tempel e gi wi?
7 Esekièl e loekoe te wan engel e marki a tempel disi na ini a fisjoen (Esekièl 40:3). Na a srefi fasi, na apostel Johanes ben kisi foe jere: „Opo, go marki a tempel santa presi foe Gado nanga na altari nanga den sma di e anbegi na ini en” (Openbaring 11:1). San a wani taki dati a e marki en? Soleki fa a sori, na ini ala toe kefal, disi ben de leki wan djaranti, wan marki taki noti kan tapoe Jehovah foe meki den prakseri foe en di abi foe doe nanga a soifri anbegi kon troe. Na so a de toe na ini a ten disi, taki wi kan de seiker taki noti — no wan fajafaja gens foe den makti tirimakti srefi — kan tapoe a kon di a soifri anbegi e kon boen baka.
8. Soema e pasa na ini den portoe go na a inisei fesisei-djari, èn na san den portoe disi e memre wi?
8 Te wi e koti a dorosei fesisei-djari abra, dan wi e si taki dri portoe de di e tjari wi go na a inisei fesisei-djari; den inisei portoe e tanapoe na ini wán lin nanga den dorosei portoe èn den bigi a srefi (Esekièl 40:6, 20, 23, 24, 27). Soso den priester kan go na ini na inisei fesisei-djari. Den inisei portoe e memre wi taki den salfoewan moesoe doro den markitiki nanga den wet foe Gado, na den srefi markitiki nanga den wet e tiri ala den troe kresten. Ma san na a wroko foe den priester, èn san a wani taki na ini a ten disi?
Wan getrow priesterwroko
9, 10. Fa a „kownoe priesterwroko”, di a priester groepoe na ini a fisjoen foe Esekièl e prenki, ben gi jeje leri?
9 Na ini a ten bifo den kresten, den priester ben doe tranga wroko na a tempel. A ben de wan tranga wroko foe srakti den meti di òfer, foe òfer den na tapoe na altari, èn foe dini den kompe priester nanga a pipel. Ma den ben abi tra prenspari wroko. Jehovah ben komanderi den priester: „Den moesoe leri mi pipel a difrenti na mindri wan santa sani èn wan sani di no santa; èn den moesoe meki den kon sabi a difrenti na mindri sani di no krin èn sani di krin.” — Esekièl 44:23; Maleaki 2:7.
10 Joe e warderi a tranga wroko di den salfoewan doe leki wán skin, leki „wan kownoe priesterwroko” èn a diniwroko di den doe nanga sakafasi gi a boen foe a soifri anbegi? (1 Petrus 2:9) Leki a priesterwroko foe den Leifisma foe owroeten, den teki fesi foe gi leri na jejefasi, foe jepi sma foe froestan san de krin èn san de boen na ini Gado ai èn san no boen na ini en ai (Mateus 24:45). Den leri disi di e kon nanga jepi foe poeblikâsi di gron tapoe bijbel èn nanga jepi foe kresten konmakandra nanga kongres, jepi miljoenmiljoen sma foe kon boen baka nanga Gado. — 2 Korentesma 5:20.
11. (a) Fa a fisjoen foe Esekièl ben poti krakti taki a de prenspari taki den priester moesoe de krin? (b) Fa den salfoewan kon krin na wan jeje fasi na ini den lasti dei?
11 Ma den priester moesoe doe moro leki nomo foe leri tra sma taki den moesoe de krin; densrefi moesoe de krin toe. Foe dati ede, Esekièl ben si na fesi taki wan wroko ben sa doe foe krin a priesterwroko foe Israèl (Esekièl 44:10-16). Na a srefi fasi, a historia e sori taki na ini 1918 Jehovah ben sidon „leki wan sma di e soifri [sani]” na ini en jeje tempel, di a ben e ondrosoekoe a salfoe priester groepoe (Maleaki 3:1-5). Den wan di a ben si leki sma di krin na jejefasi noso di ben abi berow foe fositen anbegi foe kroektoe gado, ben kisi primisi foe tan go doro na ini a grani di den abi foe dini na ini en jeje tempel. Ma tokoe leki iniwan tra sma, ibri salfoewan kan kon doti — na jejefasi èn na moreel sei (Esekièl 44:22, 25-27). Den ben abi foe wroko tranga foe „no meki grontapoe flaka [den]”. — Jakobus 1:27; teki gersi Markus 7:20-23.
12. Foe san ede wi moesoe warderi a wroko foe den salfoewan?
12 Ibriwan foe wi ben sa kan aksi wisrefi: ’Mi e warderi na eksempre di den salfoewan ben poti na ini den foeroe jari di den ben doe getrow diniwroko? Mi e waka na baka a bribi foe den?’ A boen te den wan foe a bigi ipi e hori na prakseri taki den no sa abi den salfoewan ala ten djaso na grontapoe nanga den. Jehovah ben taki foe den priester na ini a fisjoen foe Esekièl: „Oenoe no moesoe gi den no wan goedoe [foe kondre] na ini Israèl: Mi na a goedoe foe den” (Esekièl 44:28). Na srefi fasi den salfoewan no abi wan têgo presi na grontapoe. Den abi wan hemel erfenis; èn den wan foe a bigi ipi e si en leki wan grani foe horibaka gi den èn foe gi den deki-ati ala di den de djaso na grontapoe ete. — Mateus 25:34-40; 1 Petrus 1:3, 4.
Na edeman — Soema na en?
13, 14. (a) Foe san ede na edeman moesoe de foe den tra skapoe? (b) Soema na edeman e prenki?
13 Now wan span aksi e kon. Soema na edeman e prenki dan? Foe di den e taki foe en leki wán sma èn leki wan groepoe, wi kan taki dati a e prenki wan groepoe foe mansma (Esekièl 44:3; 45:8, 9). Ma soema? A no den salfoewan kwetikweti. Na ini a fisjoen na edeman e wroko krosibei nanga den priester, ma a no de wán foe den. Tra fasi leki a priester groepoe, na edeman e kisi wan erfenis na ini a kondre èn na so fasi a abi wan tamara djaso na grontapoe, no na hemel (Esekièl 48:21). Boiti dati, Esekièl 46:10 e taki: „Na ini a tori foe na edeman na den mindri, te den [den lo di no de priester] e kon na inisei [na ini a dorosei fesisei-djari foe a tempel], dan a moesoe kon na inisei; èn te den e go na dorosei, dan a moesoe go na dorosei.” A no e go na ini na inisei fesisei-djari, ma a e anbegi na ini a dorosei fesisei-djari, èn a e go na inisei èn na dorosei foe a tempel makandra nanga a pipel. Den penti disi seiker e sori taki na edeman de na mindri a bigi ipi foe tra skapoe.
14 A de krin taki na edeman abi frantiwortoe na mindri a pipel foe Gado. Na ini a dorosei fesisei-djari a e sidon na a gadri foe na Owstoe Portoe (Esekièl 44:2, 3). Disi ben sa sori taki den abi wan posisi foe hori ai na tapoe sani, a srefi leki di foe den owroeman na ini Israèl, di ben sidon na a portoe foe a foto èn ben kroetoe sani (Ruth 4:1-12; Odo 22:22). Soema na mindri den tra skapoe abi posisi na ini a ten disi foe hori ai na tapoe sani? Owroeman di abi wan howpoe foe libi na grontapoe èn di santa jeje poti na wroko (Tori foe den Apostel 20:28). So boen, na edeman groepoe e sreka now nanga a froewakti foe dini baka ten leki sma di sa abi a frantiwortoe foe tiri na ini a njoen grontapoe.
15. (a) Fa a fisjoen foe Esekièl e skèin leti na tapoe a matifasi di de na mindri den owroeman di de wan pisi foe a bigi ipi, èn a salfoe priester groepoe? (b) Na ini sortoe sani den salfoe owroeman teki fesi na ini Gado organisâsi na grontapoe?
15 Ma san na a banti na ini a ten disi na mindri a salfoe priester groepoe nanga den owroeman disi di, leki wan pisi foe a bigi ipi, e dini now na ini posisi foe hori ai na tapoe sani? A fisjoen foe Esekièl e sori taki den owroeman di de memre foe a bigi ipi abi a ròl foe horibaka gi den salfoewan èn foe saka densrefi na den ondro, ala di den salfoewan e teki fesi na jejefasi. Fa so? Prakseri taki den priester na ini a fisjoen ben kisi a frantiwortoe foe leri a pipel jeje afersi. Den ben jere so srefi taki den moesoe handri leki kroetoeman na ini wet tori. Na tapoe foe dati, den Leifisma ben kisi a „posisi foe hori ai na tapoe [sani]” na ini den portoe foe a tempel (Esekièl 44:11, 23, 24). A de krin taki na edeman ben moesoe saka ensrefi na ondro den jeje diniwroko nanga a fesimanwroko foe den priester. Foe dati ede a e fiti dan, taki na ini a ten disi den salfoewan teki fesi na ini a soifri anbegi. Foe eksempre, den memre foe a Tiri Skin foe Jehovah Kotoigi teki na mindri den salfoewan. Den getrow salfoe owroeman e leri na edeman groepoe someni tenti jari kaba, èn e sreka den sma di kan tron memre foe a groepoe disi gi a dei te den sa kisi ala makti foe kan tiri na ini a en njoen grontapoe foe Gado di e kon.
16. Fa ala owroeman moesoe handri, soleki fa Jesaja 32:1, 2, e sori?
16 Sortoe opziener den sma disi de di kan tron memre foe na edeman groepoe èn di sa kisi moro bigi frantiwortoe leki na edeman groepoe? A profeititori di wi e feni na ini Jesaja 32:1, 2 e taki: „Loekoe! Wan kownoe sa tiri gi regtfardikifasi nomo; èn foe den sei foe den granman, den sa tiri leki granman gi retidoe nomo. Èn ibriwan moesoe boeweisi foe de leki wan kibripresi gi a winti èn wan kibripresi gi a sibiboesi, leki watra di e lon ini wan kondre sondro watra, leki a kowroepe foe wan bigi stonbergi di tanapoe leti-opo ini wan kondre di drei.” A profeititori disi e kon troe na ini a ten disi te kresten owroeman — den salfoewan nanga den wan foe den tra skapoe — e wroko foe kibri na ipi gi den „sibiboesi” disi, leki froefolgoe nanga lasi-ati.
17. Fa den kresten skapoeman moesoe prakseri foe densrefi, èn fa na ipi moesoe prakseri foe den?
17 Den wortoe „granman” nanga „edeman” di wani taki a srefi na ini a Hebrewtongo, no e gebroiki leki titel foe hei libisma. Na presi foe dati, den e taki foe a frantiwortoe di den man disi moesoe tjari te den e sorgoe gi den skapoe foe Gado. Jehovah e warskow serjoesoe: „A nofo now, o edeman foe Israèl! Poeroe na ogri di doe nanga tranga èn na ogri pori foe sani èn doe retidoe nanga regtfardikifasi” (Esekièl 45:9). A boen te ala owroeman na ini a ten disi e teki a rai disi na ati (1 Petrus 5:2, 3). Na ipi foe en sei, e erken taki na Jesus gi den skapoeman leki „presenti ini libisma” (Efeisesma 4:8). Den markitiki foe den skrifi poti na ini a Wortoe foe Gado di skrifi nanga jepi foe santa jeje (1 Timoteus 3:1-7; Titus 1:5-9). Foe dati ede kresten e waka na baka a tiri foe den owroeman. — Hebrewsma 13:7.
18. San na wan toe frantiwortoe na ini a ten disi foe a groepoe di kan tron na edeman groepoe, èn san na den frantiwortoe foe den na ini a ten di e kon?
18 Na ini bijbel ten wan toe edeman ben abi foeroe makti, trawan ben abi moro mendri. Na ini a ten disi den owroeman foe a bigi ipi abi foeroe difrenti frantiwortoe. Wan toe e dini na ini wán gemeente; trawan e dini foeroe gemeente leki opziener di e rèis; trawan e dini heri kondre leki memre foe den Bijkantoro Komte; trawan e jepi den difrenti komte foe a Tiri Skin langalanga. Na ini a njoen grontapoe, Jesus sa poti „granman na heri grontapoe” foe teki fesi na mindri den anbegiman foe Jehovah na grontapoe (Psalm 45:16). Seiker a sa teki foeroe foe den man disi na mindri den getrow owroeman foe a ten disi. Bika den man disi e boeweisi na ini a ten disi fa den de, meki a sa bosroiti foe gi den man disi moro bigi frantiwortoe na ini a ten di e kon, te a sa tjari kon na krin san na a ròl foe na edeman groepoe na ini a njoen grontapoe.
A kondre foe Gado pipel na ini a ten disi
19. San a kondre foe a fisjoen foe Esekièl e prenki?
19 A fisjoen foe Esekièl e sori so srefi a kondre foe Israèl di kon boen baka. San a pisi disi foe a fisjoen e prenki? Tra profeititori di e taki dati sani sa kon boen baka, ben taki na fesi taki a kondre, Israèl, ben sa de wan paradijs leki di foe Eden (Esekièl 36:34, 35). Na ini a ten disi wi abi wan „kondre” di kon boen baka, èn a de toe leki Eden. Na a srefi fasi, nofotron wi e taki foe a jeje paradijs foe wi. A Waktitoren taki foe a „kondre” foe wi leki „a kontren foe aktiviteit” foe a pipel di Gado froekisi.b Awansi pe wan foetoeboi foe Jehovah de, a de na ini a kondre dati di kon boen baka, so langa a e doe moeiti foe hori a troe anbegi hei, foe di a e waka na baka den foetoestap foe Krestes Jesus. — 1 Petrus 2:21.
20. Sortoe gronprakseri wi ben sa kan leri foe „a santa bijdrage” na ini a fisjoen foe Esekièl, èn fa wi ben sa kan gebroiki a gronprakseri disi?
20 Fa a de nanga a pisi foe a kondre di den e kari „a santa bijdrage”? Disi ben de a bijdrage foe a pipel foe horibaka gi a priester èn gi a foto. Na a srefi fasi, „a heri pipel foe a kondre” ben moesoe gi wan pisi foe a kondre na a edeman leki bijdrage. San disi wani taki na ini a ten disi? A no wani taki kwetikweti taki a pipel foe Gado moesoe tjari a hebi lai foe wan groepoe kerki-fesiman di e kisi pai foe a wroko di den e doe (2 Tesalonikasma 3:8). Na presi foe dati, a jepi di den owroeman e kisi na ini a ten disi de moro foeroe na jejefasi. A wani taki dati a pipel foe Gado moesoe jepi nanga a wroko di e doe nownow èn moesoe sori taki den wani wroko makandra nanga den èn wani saka densrefi na den ondro. Ma leki na ini den dei foe Esekièl, a bijdrage disi ben doe „gi Jehovah”, no gi iniwan libisma. — Esekièl 45:1, 7, 16.
21. San wi kan leri foe a prati di a kondre ben prati na ini a fisjoen foe Esekièl?
21 A no de soso den edeman nanga den priester di kisi presi na ini a kondre disi di meki kon boen baka. A fasi fa a kondre prati e sori taki ibriwan foe den 12 lo abi wan seiker erfenis (Esekièl 47:13, 22, 23). So boen, den wan foe a bigi ipi no abi wawan wan presi na ini a jeje paradijs na ini a ten disi, ma den sa kisi so srefi wan pisi kondre te den sa kisi wan presi leki erfenis na ini a grontapoe kontren foe Gado Kownoekondre.
22. (a) San a foto na ini a fisjoen foe Esekièl e prenki? (b) San wi e leri foe di a foto abi portoe na ala sei?
22 Te foe kaba, san a foto na ini a fisjoen e prenki? A no de wan hemel foto, bika a e didon na mindri „tegoe” kondre (di no santa) (Esekièl 48:15-17). So boen, a moesoe de wan sani djaso na grontapoe. We, san na wan foto? A no e meki joe e prakseri sma di e kon makandra leki wan groepoe èn e seti wan sani di abi stroektoeroe èn di orga? Ija. Foe dati ede, a sori taki a foto e prenki a tiri na grontapoe di sa tjari wini kon gi ala sma di sa de na ini a regtfardiki libimakandra na grontapoe. Na ini a „njoen grontapoe” di e kon a sa doe en wroko dorodoro (2 Petrus 3:13). Den portoe foe a foto di de na ala den sei foe en, wán gi ibri lo, e sori heri boen taki a foto opo. Na ini a ten disi, a pipel foe Gado no de na ondro wan sikrit tiri di e wroko na wan kibri fasi. A moesoe de makriki foe go na den brada di abi frantiwortoe; ala sma sabi den gronprakseri heri boen di e tiri den. Taki sma foe ala lo e wroko a gron foe a foto, e memre wi taki den tra skapoe e horibaka, srefi na materia sei, gi den sani di seti foe tiri a pipel foe Gado na heri grontapoe. — Esekièl 48:19, 30-34.
23. San wi sa ondrosoekoe na ini a tra artikel di e kon?
23 Ma fa a de nanga a liba di e lon kon foe a tempel santapresi? A sani di dati e prenki na ini a ten disi èn te na ini a ten di e kon, sa de a tori foe a di foe dri èn lasti artikel na ini a groepoe disi.
[Foetoewortoe]
a Loekoe a boekoe De Openbaring — Haar grootse climax is nabij! (Na Openbaring — En moro bigi heimarki de krosibei!), bladzijde 64, paragraaf 22, di a Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., tjari kon na doro.
Penti foe loekoe baka
◻ San a tempel na ini a fisjoen foe Esekièl e prenki?
◻ Soema den priester di e wroko na a tempel e prenki?
◻ San na a edeman groepoe, èn san na wan toe foe den frantiwortoe foe en?
◻ San na a kondre na ini a fisjoen foe Esekièl, èn na sortoe fasi a prati gi den twarfoe lo?
◻ San a foto e prenki?
[Karta na tapoe bladzijde 15]
(Efoe joe wani si pe den sani disi skrifi, loekoe a tijdschrift)
A fasi fa a kondre ben prati soleki fa a fisjoen foe Esekièl e sori dati
DEN TWARFOE LO
A Bigi Se
Se foe Galilea
Jordan Liba
Sowtoe Se
DAN
ASER
NAFTALI
MANASE
EFRA-IM
RUBEN
JUDA
NA EDEMAN
BENJAMIN
SIMEON
ISASKAR
SEIBULON
GAD
[Schema di e tyari sani kon na krin]
A SANTA BIJDRAGE DI MEKI MORO BIGI
A. „Jehovah srefi de drape” (Jehovah- Shammah); B. a fatoe gron foe a foto
A pisi foe den Leifisma
A santa presi foe Jehovah
A pisi foe den priester
B A B