Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w07 15/6 blz. 8-12
  • Wan yari na ini „a bun kondre”

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Wan yari na ini „a bun kondre”
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2007
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Tu mun fu du kotiwroko
  • Tu mun fu sai siri
  • Tu mun fu sai siri na a kaba fu a yari
  • Wán mun fu koti vlas
  • Wán mun fu koti gerst
  • Wán mun fu du kotiwroko èn fu wegi sani
  • Tu mun fu piki wiwiri
  • Wan mun fu zomerfroktu
  • San yu kan leri fu a Geser Kalender?
  • Yu ben sabi a sani disi?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Studie-Waktitoren)—2022
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2007
w07 15/6 blz. 8-12

Wan yari na ini „a bun kondre”

NA INI 1908, sabiman feni wan tumusi moi sani na a presi pe a foto Geser ben de fosi na ini Bijbel ten. A foto dati ben de krosibei fu a se, na a west-sei fu Yerusalem. Den sabiman ben feni wan plata ston di ben meki fu karki, èn den e denki taki a ston disi na fu a di fu tin yarihondro b.G.T. Na tapu a ston disi wan tu sani skrifi na ini Hebrewtongo fu owruten, èn sabiman e bribi taki den sani disi abi fu du nanga den mun fu a yari te sma ben e prani noso ben e koti nyanyan. Sma e kari a ston disi a Geser Kalender.

Wan nen skrifi na tapu a ston disi, namku Abia. Furu sabiman e taki dati den sani na tapu a ston na a skorowroko fu wan boi, èn a skorowroko dati skrifi leki wan puwema.a Meki wi go luku fa wan boi fu a ten dati ben feni en fu libi na ini a Pramisi Kondre. A sani disi kan yepi yu fu memre wan tu sani di ben pasa na ini Bijbel ten.

Tu mun fu du kotiwroko

A sma di skrifi a Geser Kalender bigin taki fu a ten di sma ben e du kotiwroko. Aladi a kalender bigin taki fu a pisi ten disi fosi, toku yu kan frustan fu san ede den Israelsma ben si a ten dati leki a moro prenspari pisi ten fu a yari, fu di a ben de a kaba fu a praniwroko fu den. A mun Ethanim (bakaten sma bigin kari en Tisjri) na a srefi leki september/oktober na tapu a kalender fu a ten disi. Na a ten disi, sma ben klari a moro bigi pisi fu a kotiwroko, èn fu dati ede disi ben de wan ten fu meki prisiri. A no de fu taki dati a yongu boi Abia ben e meki prisiri tu. A ben musu de so taki a ben e prisiri di a ben e yepi en papa fu meki a kampu pe den ben o tan wán wiki, fu taki Yehovah tangi gi a nyanyan di a gron fu den ben gi!—Deuteronomium 16:13-15.

Na a ten disi, a no ben o teki langa moro fosi a osofamiri fu Abia ben bigin nanga a kotiwroko fu den olèif. Den ben o naki den taki fu den olèifbon. Kande Abia no ben bigi nofo fu du a wroko disi, ma a ben musu fu prisiri fu si fa sma ben e du a wroko (Deuteronomium 24:20). Den ben e piki den olèif di ben fadon, èn den ben e tyari den go na wan miriston na ini a birti drape, fu meki oli. Son famiri ben e meki oli na wan moro makriki fasi. Den ben e poti den masimasi olèif na ini watra èn den ben e puru na oli di ben kon na tapusei fu a watra. Awansi fa a no fa, den no ben e gebroiki a tumusi bun oli disi soso fu sreka nyanyan. Sma ben e gebroiki na oli disi tu fu leti lampu. Den ben e gebroiki en tu fu dresi sma di ben kisi mankeri noso di ben abi soro, soleki fa dati ben kan pasa nanga wan pikin boi leki Abia te a ben e prei.

Tu mun fu sai siri

Te alen ben e bigin fadon na a bigin fu a yari, dan a kan taki Abia ben lobi fu prei na ini a switi alen. Kande en papa ben taigi en o prenspari alen ben de gi a gron (Deuteronomium 11:14). A gron di ben kon tranga na ini dreiten, ben e kon safu now so taki sma ben kan bigin plugu en. Wan gronman di ben e plugu a gron na ini owruten, ben sabi fa fu wroko nanga wan udu plugu di wan kaw ben e hari, èn a kan taki a pisi fu a plugu di ben e diki a gron ben de fu isri. A gronman ben e meki smara gotro na ini a gron, èn a no ben wani taki den ben musu waka kronkron. Den gronman fu Israel ben wani gebroiki a gron bun, èn fu dati ede den ben e meki bedi fu prani sani, èn den ben e prani sani na tapu bergi srefi. Ma a kan taki den ben e gebroiki wrokosani soleki tyapu nanga skopu fu prani drape.

Te den gronman ben kaba plugu a gron di alen ben safu, dan den ben e sai tarwe nanga gerst. A moi fu sabi taki a Geser Kalender e taki moro fara fu den tu mun di sma ben e prani den sortu nyanyan disi. A sma di ben e sai ben e hori den siri na ini en krosi èn a ben e sai den siri disi.

Tu mun fu sai siri na a kaba fu a yari

„A bun kondre” ben e gi nyanyan doronomo (Deuteronomium 3:25). Na ini december, bun hebi alen ben e fadon èn den sani di sma ben e prani ben e bigin sproiti. Na a ten disi sma ben e sai sani soleki pesi, nanga bontyi, èn den ben e sai tra sortu gruntu tu (Amos 7:1, 2). Na tapu a Geser Kalender, Abia e kari a pisi ten disi „den weigron te mofoyari”, noso wan tra vertaling e kari a pisi ten disi „a praniwroko na a kaba fu a yari”. Na a ten dati sma ben e bori switi nyanyan nanga den someni difrenti gruntu di den ben prani.

Te a weer ben e kon waran, dan na amandrabon ben e gi weti nanga wan sortu rediredi bromki. A sani disi ben e sori taki mofoyari ben doro. A bon ben e bigin gi bromki frukufruku kaba na ini yanuari.—Yeremia 1:11, 12.

Wán mun fu koti vlas

Now Abia e taki fu vlas. Kande a sani disi e meki yu prakseri wan sani di ben pasa na a owstusei fu den bergi fu Yudea, hondrohondro yari bifo Abia ben de na libi. Na ini a foto Yerikow, Rakab ben kibri tu spion „na mindri den vlas-tiki di ben poti sei na sei” na tapu a daki fu en oso (Yosua 2:6). Vlas ben prenspari srefisrefi gi den Israelsma. Fu man puru wan sortu finifini titei na ini den vlas-tiki, dan den vlas-tiki ben musu pori fosi. Te sma ben e libi den vlas-tiki na dorosei, dan a dow ben e pori den safrisafri. Ma efu sma ben wani den tiki fu pori moro esi, dan den ben musu poti den na ini watra. Sma ben e gebroiki a vlas fu meki linnen, èn nanga a linnen disi den ben e meki seiri gi boto, èn den ben e meki tenti, nanga krosi. Den ben e gebroiki vlas tu fu meki lampu titei.

Son sma no e agri taki sma ben e prani vlas na ini a kontren fu Geser, fu di a kontren dati ben drei. Tra sabiman feni taki a vlas ben e gro na a kaba fu a yari wawan. Na fu dati ede son sabiman e taki dati a wortu „vlas” di skrifi na ini Hebrewtongo na tapu a Geser Kalender, trutru wani taki „grasi di sma ben e gi meti fu nyan”.

Wán mun fu koti gerst

Abia e taki now fu gerst na ini a kalender fu en. Ibri yari, baka a mun di sma ben e koti vlas, Abia ben e si fa a gerst ben e bigin kisi siri. Disi ben e pasa na ini a Hebrew mun Abib, èn wortu disi wani taki „Yongu Siri”. A kan taki den wortu disi abi fu du nanga siri di safu ete, aladi den lepi kaba. Yehovah ben gi en pipel a komando disi: „Un musu memre a mun Abib, èn un musu hori a Paskafesa gi Yehovah” (Deuteronomium 16:1). Abib (bakaten sma ben kari en Nisan) na a srefi leki a pisi ten fu maart/april. A kan taki te den ben e si taki a gerst ben e lepi, dan den ben sabi taki a mun Abib ben bigin. Srefi na ini a ten disi, a de so taki te den Karaitsma e si taki a gerst e bigin lepi, dan den sabi taki a nyun yari fu den bigin. Awansi fa a no fa, den Dyu ben musu teki den fosi bosu gerst di den ben koti, èn den ben musu buweigi den go-kon na fesi Yehovah tapu 16 Abib.—Lefitikus 23:10, 11.

A gerst ben prenspari srefisrefi na ini na aladei libi fu den Israelsma. Fu di a gerst ben bunkopu moro tarwe, meki spesrutu den pôtisma ben lobi fu meki brede nanga en.—Esekièl 4:12.

Wán mun fu du kotiwroko èn fu wegi sani

A kan taki di Abia opo wan fruku mamanten, a si fa dungru wolku ben hari gowe. Dati ben wani taki dati alen no ben o fadon wan pisi ten. Den bon na ini a bun kondre ben e kisi watra now fu a dow di ben e fadon (Genesis 27:28; Sakaria 8:12). Den gronman fu Israel ben sabi taki a yoisti winti ben musu wai teleki a ten fu a Pinksterfesa, so taki furu fu den sani di den ben e prani na a moro drei pisi ten fu a yari, ben kan gro bun. A kowru winti di ben e wai komoto fu a noordsei, ben e tyari alen kon. A kan taki a winti disi ben bun gi den bon soleki gerst nanga tarwe di ben e bigin gro, ma a no ben bun gi den froktubon di ben abi bromki kaba. A waran drei winti di ben e wai komoto fu a zuidsei ben e sorgu taki den bromki ben e opo, èn a winti disi ben e wai a puiri fu den go na tra bromki, so taki den bon ben kan meki froktu bakaten.—Odo 25:23; Singi fu Salomo 4:16.

Yehovah, a Sma di e meki taki alen e fadon èn taki son e skèin, sorgu taki den bon e kisi soifri san den abi fanowdu fu man gro bun. Na ini a ten fu Abia, Israel ben de trutru „wan kondre fu tarwe, gerst, droifibon, figa, nanga granaki-apra, wan kondre fu olèif di lai nanga oli, èn wan kondre fu oni” (Deuteronomium 8:8). Kande a granpapa fu Abia ben fruteri en fu a pisi ten di Salomo ben e tiri leki kownu. Na a pisi ten dati nyanyan ben de bogobogo fu di Yehovah ben e blesi a pipel fu en.—1 Kownu 4:20.

Baka te a kalender taki fu a kotiwroko, dan a e taki fu wan tra wortu. Son sma e denki taki a wortu disi wani taki „wegi”. Kande a wortu disi abi fu du nanga a wegi di sma ben e wegi den nyanyan di den ben koti. Den sma di ben abi a gron e kisi san den ben abi reti na tapu, èn den wrokoman ben e kisi di fu den tu. A kan taki den ben e pai a kownu tu nanga pikinso fu a nyanyan di den ben koti. Ma tra sabiman feni taki a Hebrew wortu di skrifi na tapu a kalender, trutru wani taki „hori fesa” èn den e bribi taki den wortu disi abi fu du nanga a Wiki-fesa di ben e hori na ini a mun Sivan (mei/yuni).—Exodus 34:22.

Tu mun fu piki wiwiri

Now Abia e taki fu tu mun di sma ben e sorgu gi den droifibon. Kande a ben yepi fu koti den taki di ben furu tumusi na a bon, so taki a son ben kan skèin na tapu den droifi (Yesaya 18:5). Baka dati den ben e piki den droifi, èn wan yongu boi di ben e libi na a ten dati, ben musu prisiri fu du a wroko disi. Den fosi lepi droifi ben switi so te! A kan taki Abia ben yere fu den 12 spion di Moses ben seni go na ini a Pramisi Kondre. Den man disi ben go drape na a ten di den fosi droifi ben e bigin lepi, èn den si fa a kondre ben bun. Na a ten dati wan bosu droifi ben bigi so te, taki tu man ben musu tyari en!—Numeri 13:20, 23.

Wan mun fu zomerfroktu

A lasti sani di ben skrifi na tapu a kalender fu Abia, ben abi fu du nanga zomerfroktu. Na ini owruten, a pisi ten fu a zomer ben de wan ten fu piki froktu, na ini den kondre na a Mindri-owstusei. Baka a ten fu Abia, Yehovah gebroiki den wortu „wan baskita fu zomerfroktu” fu tyari kon na krin taki ’a kaba ben kon gi en pipel Israel’. A ben taki fu zomerfroktu fu di sma ben e piki den froktu disi na a kaba fu a yari (Amos 8:2). A sani disi ben musu memre a trangayesi pipel fu Israel taki a kaba fu den ben doro èn taki Yehovah ben o strafu den. A no de fu taki dati den zomerfroktu di Abia ben taki fu den, ben kan de figa sosrefi. Den sma ben e masi den figa di den ben piki na ini a pisi ten fu a zomer, èn den ben e meki kuku fu den, noso den ben e gebroiki den fu dresi sweri.—2 Kownu 20:7.

San yu kan leri fu a Geser Kalender?

A kan taki a yongu boi Abia ben e yepi tu fu prani sani na ini a kondre fu en. Furu Israelsma fu a ten dati ben de gronman. Awansi yu no sabi furu fu gronwroko, toku den sani di skrifi na ini a plata ston di sma feni na Geser kan yepi fu leisi Bijbel nanga moro prisiri. Iya, yu o man frustan sani moro bun, èn yu o kisi wini fu dati.

[Futuwortu]

a A no ala sabiman e agri taki den sani di skrifi na tapu a Geser Kalender e kruderi nanga den mun di kari na ini Bijbel. Boiti dati, na ini den difrenti kontren fu a Pramisi Kondre, sma ben e prani noso koti nyanyan, na tra pisi ten fu a yari.

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 11]

WAN VERTALING FU A GESER KALENDER:

„Mun fu koti droifi nanga olèif;

mun fu sai;

mun fu a praniwroko na a kaba fu a yari;

mun fu koti vlas;

mun fu koti gerst;

mun fu koti èn fu wegi tarwe;

mun fu koti den taki fu den bon;

mun fu koti zomerfroktu.”

[nen fu a sma di skrifi en:] Abiab

[Futuwortu]

b A nen disi teki puru fu a buku Textbook of Syrian Semitic Inscriptions, 1971, Pisi 1, di John C. L. Gibson skrifi.

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Archaeological Museum of Istanbul

[Karta/​Prenki na tapu bladzijde 9]

(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)

NISAN (ABIB)

maart—april

IJJAR (ZIV)

april—mei

SIVAN

mei—yuni

TAMMUZ

yuni—yuli

AB

yuli—augustus

ELUL

augustus—september

TISJRI (ETHANIM)

september—oktober

CHESVAN (BUL)

oktober—november

KISLEV

november—december

TEBETH

december—yanuari

SJEBAT

yanuari—februari

ADAR

februari—maart

VE-ADAR

maart

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Farmer: Garo Nalbandian

[Prenki na tapu bladzijde 8]

Sma e diki sani puru na ini a gron fu a foto Geser

[Sma di abi a reti fu a prenki]

© 2003 BiblePlaces.com

[Prenki na tapu bladzijde 10]

Amandrabon

[Prenki na tapu bladzijde 10]

Vlas

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Dr. David Darom

[Prenki na tapu bladzijde 10]

Gerst

[Sma di abi a reti fu a prenki]

U.S. Department of Agriculture

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma