Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w09 1/7 blz. 16-19
  • A leri fu abi sari-ati

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • A leri fu abi sari-ati
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2009
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Wan krutuboskopu di ben naki na ati fu sma
  • Gado e sori sari-ati tra fasi leki libisma
  • A fasi fa Yehovah leri Yona fu abi sari-ati
  • A leri fu abi sari-ati
    Teki na eksempre fu sma di ben abi bribi
  • Yehovah ben abi pasensi nanga Yona
    Moi les di yu kan leri fu Bijbel
  • A leri fu den fowtu di a meki
    Teki na eksempre fu sma di ben abi bribi
  • A leri fu den fowtu di a meki
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2009
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2009
w09 1/7 blz. 16-19

Abi bribi neleki den

A leri fu abi sari-ati

YONA ben o abi nofo ten fu denki. A ben musu teki waka go sowan 800 kilometer, èn dati ben o teki pikinmoro wán mun noso moro langa. A fosi sani di a ben musu du, na taki a ben musu luku sortu pasi a ben o teki, a syatu pasi noso a langa pasi pe ogri no ben o miti en so makriki. Baka dati, a ben musu waka pasa furu lagipresi nanga bergi. A ben musu waka na a lanki fu a bun bigi Sabana fu Siria, èn a ben musu abra liba soleki a bigi Eufraat-liba. Boiti dati, a ben musu suku tanpresi na trakondre sma na ini den foto fu Siria, Mesopotamia, nanga Asiria. Aladi a ben de na pasi, a ben prakseri a presi pe a ben musu go, iya, a ben musu go na a foto di a ben frede srefisrefi. Ibri dei, a ben e kon moro krosibei fu Ninefei.

Wan sani di Yona ben sabi seiker, na taki a no ben man drai go baka èn lowe gi a wroko disi di a kisi fu du. A ben pruberi fu du dati kaba. Di Yehovah ben taigi en fu a fosi leisi fu go na a makti Asiria foto fu tyari wan krutuboskopu, dan Yona teki wan sipi wantewante go na a tra sei. Ne Yehovah tyari wan bigi sekiwatra kon, èn Yona kon si heri esi taki ala sma na tapu a sipi ben o lasi den libi fu di a trangayesi Gado. Fu man kibri a libi fu den sipiman, Yona taigi den fu trowe en go na ini a watra. Aladi den no ben wani du dati na a bigin, toku te fu kaba den trowe Yona go na ini a watra èn a ben denki taki a ben o dede. Ma Yehovah seni wan bun bigi fisi fu swari Yona èn dri dei baka dati a fisi spiti en puru na sesyoro sondro taki wan sani pasa nanga en. A sani disi ben abi furu krakti tapu Yona, fu di a ben kon abi moro sakafasi.a​—Yona, kapitel 1, 2.

Di Yehovah seni Yona fu a di fu tu leisi go na Ninefei, dan a profeiti gi yesi èn a teki a langa pasi go na a owstusei (Yona 3:1-3). Ma a trangaleri di Yehovah ben gi Yona, ben meki a tyari ala kenki kon di ben de fanowdu? Fu eksempre, Yehovah ben sori sari-ati, fu di a no meki Yona dede na ini a watra, a no strafu en di a trangayesi En, èn a gi en wan tra okasi fu du a wroko di a kisi fu du. Baka di ala den sani disi pasa, Yona leri fu sori sari-ati gi trawan? Nofo tron a muilek gi sondu libisma fu leri fu abi sari-ati. Meki wi go luku san wi kan leri fu a muiti di Yona ben meki fu kon abi a fasi disi.

Wan krutuboskopu di ben naki na ati fu sma

Yona no ben si a foto Ninefei soleki fa Yehovah ben si en. Bijbel e taki: „Gado ben e si a foto Ninefei leki wan bigi foto” (Yona 3:3). Na ini a buku Yona, dri leisi Yehovah kari a foto disi „a bigi foto Ninefei” (Yona 1:2; 3:2; 4:11). Fu san ede Yehovah ben si en leki wan bigi foto, noso wan prenspari foto?

Ninefei ben de wan owru foto, fu di a ben de wan fu den fosi foto di Nimrod ben seti baka a Frudu. A ben de wan bun bigi kontren pe tra foto ben de na ini. A ben o teki wan sma dri dei fu waka fu a wan sei fu a foto go na a tra sei (Genesis 10:11; Yona 3:3). Soleki fa a sori, Ninefei ben abi bun bigi tempel, skotu, nanga tra gebow. Ma nowan fu den sani disi ben meki taki a foto prenspari gi Yehovah Gado. Na den sma na ini a foto ben de prenspari gi En. Gi a ten dati, a foto Ninefei ben abi bun furu sma. Aladi den sma ben e du ogri, toku Yehovah ben e broko en ede nanga den. A lobi ibriwan sma èn a e si taki ibri sma man sori berow èn man leri fu du san bun.

Di Yona doro na ini Ninefei te fu kaba, dan kande a ben frede fu di moro leki 120.000 sma ben e libi drape.b A ben waka wan heri dei na mindri den furu sma na ini a foto, kande fu suku wan bun presi pe a ben kan bigin panya a boskopu fu en. Fa a ben o taki nanga den sma disi? A ben leri fu taki Asiriatongo? Noso Yehovah ben meki a taki a tongo dati na wan wondru fasi? Wi no sabi dati. A kan de so taki Yona ben meki a boskopu fu en bekènti na ini a Hebrewtongo di a ben taki, èn a meki wan sma poti dati abra na ini a tongo di den sma fu Ninefei ben e taki. Awansi fa a no fa, a boskopu fu en ben makriki èn kande sma no ben o lobi en. Yona ben taki: „Baka fotenti dei Ninefei o drai tapu” (Yona 3:4). Sondro fu frede, a ben tan panya a boskopu disi. Disi e sori taki a ben abi furu deki-ati nanga bribi. Na ini a ten disi a de prenspari trutru taki Kresten abi den fasi disi tu.

Den Ninefeisma ben gi yesi na Yona. A no de fu taki dati Yona ben denki taki den sma ben o du en ogri èn taki den ben o abi bita-ati gi en. Na presi fu dati, wan moi sani pasa. Den sma ben arki! A boskopu fu en ben panya go na ala sei. Fosi yu denki, a heri foto ben taki fu a pori di ben o kon, soleki fa Yona ben taki. A tori fu Yona e taki: „Den sma fu Ninefei bigin bribi na ini Gado. Dati meki den taki dati den no o nyan èn den ben o weri krosi di sma gwenti weri te den e sari. Iya, ala den prenspari sma èn ala den sma di no de so prenspari du disi” (Yona 3:5). Gudusma nanga pôtisma, trangawan nanga swakiwan, yonguwan nanga owruwan, iya, den alamala ben sori berow. Heri esi a kownu kon yere taki den sma ben e du sani fu sori taki den abi berow.

A kownu sosrefi ben kon abi berow. A kownu opo fu en kownusturu, a puru en kownukrosi, èn a weri krosi di sma gwenti weri te den e sari. Ne a „saka sidon na ini asisi” srefi. Makandra nanga „den heihei man” a kownu gi a komando taki a heri kondre no musu nyan. A gi a komando taki ala sma ben musu weri krosi di sma gwenti weri te den e sari, èn srefi den osometi ben musu abi den krosi dati.c Na wan sakafasi a ben sori taki a pipel fu en ben du ogri-ati sani. A ben taki tu dati a howpu taki a tru Gado ben o sori sari-ati te a ben o si taki den abi berow. A ben howpu taki ’Gado ati no o bron moro èn taki a no o kiri den’.​—Yona 3:6-9.

Sma di e krutu sani e tweifri efu den Ninefeisma ben kan kenki den fasi fu den, so gaw. Ma Bijbel sabiman e taki dati a fasi fa den sma handri ben kruderi nanga a kruktubribi di den ben abi. Boiti dati, den sma fu den kulturu na ini a ten dati ben kenki den fasi fu den gaw. Awansi fa a no fa, Yesus Krestes srefi ben taki bakaten fu a fasi fa den Ninefeisma ben sori berow (Mateyus 12:41). A ben sabi fu san a ben e taki, fu di a ben libi na hemel fu si fa den sani dati ben e pasa (Yohanes 8:57, 58). Ma san Yehovah du di den Ninefeisma sori berow?

Gado e sori sari-ati tra fasi leki libisma

Yona ben skrifi bakaten: „A tru Gado si san den du. A si taki den tapu nanga den ogri di den ben e du. Dati meki a tru Gado sari den, bika a ben taki dati a ben o tyari rampu kon na den tapu. Sobun, Gado no tyari rampu kon na den tapu moro.”​—Yona 3:10.

A sani disi wani taki dati Yehovah ben kon si taki a meki wan fowtu di a bosroiti fu tyari krutu kon tapu Ninefei? Nôno. Bijbel e taki disi fu Yehovah: „A e du sani di bun dorodoro. A e krutu ala sani na wan reti fasi. A de wan getrow Gado di no e du kruktudu” (Deuteronomium 32:4). Yehovah ben abi reti fu atibron tapu Ninefei, ma na atibron dati ben saka. A ben si taki den sma ben kenki èn a ben si taki a strafu di a ben abi na prakseri fu tyari kon na den tapu, no ben de fanowdu moro. Disi ben de wan okasi gi Gado fu sori sari-ati.

Yehovah no de wan ogri-ati Gado di no man fiti ensrefi èn di no man firi nanga sma, soleki fa kerki fesiman e taki nofo tron. Tra fasi leki dati, a e hori sma na prakseri, a e fiti ensrefi èn a abi sari-ati. Te a bosroiti fu tyari strafu kon na tapu ogrisma, dan a e meki den futuboi fu en na grontapu, warskow den sma fosi. A e du dati fu di a wani trutru taki den ogrisma du a srefi leki den Ninefeisma, iya, a wani taki den sori berow èn drai den libi (Esekièl 33:11). Yehovah ben taigi en profeiti Yeremia: „Iniwan momenti te mi sa taki teige wan pipel èn teige wan kownukondre fu rutu en puru èn fu hari en trowe èn fu pori en, èn trutru a pipel dati e drai baka fu en takrudu teige san mi ben taki, mi sa firi sari tu gi a rampu di mi ben prakseri fu tyari kon na den tapu.”​—Yeremia 18:7, 8.

Sobun a profeititori fu Yona ben de wan falsi profeititori? Nôno, fu di a profeititori dati ben musu warskow sma soleki fa Yehovah ben abi na prakseri. Fu di den Ninefeisma ben e du ogri-ati sani, meki den ben kisi a warskow dati èn te fu kaba den drai den libi. Efu den Ninefeisma ben o du ogri baka, dan Gado ben o tyari krutu kon na den tapu. Na dati pasa bakaten.—Sefanya 2:13-15.

San Yona du di a pori no kon na a ten di a ben fruwakti dati? Bijbel e taki: „Ma Yona no ben lobi a sani disi kwetikweti. En ati bron srefisrefi” (Yona 4:1). Yona ben begi srefi na wan fasi di gersi leki a e piri-ai gi na Almaktiwan! Yona e taki dati a ben o de moro bun efu a ben tan na oso, na ini en eigi kondre. A ben taki dati a ben sabi kaba taki Yehovah no ben o tyari pori kon na tapu Ninefei, èn a ben taki dati na fu dati ede a ben lowe go na Tarsis. Baka dati, a aksi Gado fu dede, fu di a ben feni taki a ben o de moro bun fu dede leki fu tan na libi.​—Yona 4:2, 3.

San ben de a problema fu Yona? Wi no sabi ala san a ben prakseri, ma wi sabi taki na fesi ala den sma dati, Yona ben meki bekènti taki Ninefei ben o kisi pori. Den ben bribi en. Èn now, nowan pori ben o kon. A ben de so taki a ben frede taki sma ben o spotu en, noso taki den ben o si en leki wan falsi profeiti? Awansi fa a no fa, a no ben breiti taki den sma ben abi berow noso taki Yehovah ben sori den sari-ati. Na presi fu dati, a gersi leki a ben kon kisi moro nanga moro bita-ati, a ben firi sari gi ensrefi, èn a ben feni taki a kisi porinen. Ma soleki fa a sori, Yehovah sori sari-ati, fu di a ben si den bun fasi ete fu a man disi di ben brokosaka. Na presi fu strafu Yona fu di a no ben abi lespeki, Yehovah poti wan aksi gi en na wan switifasi fu si fa a ben denki. Yehovah ben aksi: „Yu denki taki yu abi leti fu atibron so?” (Yona 4:4) Yona ben piki Gado? Bijbel no e taki efu a ben du dati.

A fasi fa Yehovah leri Yona fu abi sari-ati

A profeiti no ben breiti, èn a gowe libi Ninefei. Ma na presi fu go na oso, a go na a owstusei pe wan tu bergi ben de èn fu drape a ben kan si a foto. Yona meki wan pikin kampu èn a sidon wakti drape fu si san ben o pasa nanga Ninefei. Kande a ben howpu ete fu si fa a foto ben o kisi pori. Fa Yehovah ben o leri a tranga-ede man disi fu abi sari-ati?

Na ini wán neti, Yehovah meki wan krabasibon gro. Di Yona wiki, a si a moi bon disi di ben lai bradi wiwiri, èn a ben kisi moro kowru fu a bon leki fu a pikin kampu di a ben meki. A ben breiti srefisrefi. „Yona ben prisiri srefisrefi” nanga a krabasibon, èn kande a wondru fasi fa a bon ben gro ben de leki wan marki gi en taki Gado ben blesi en èn taki a ben feni en bun. Ma Yehovah ben wani du moro gi Yona leki fu puru en na ini a faya son nomo èn fu meki en atibron saka. A ben wani doro na ati fu Yona. Fu dati ede, Gado meki wan woron nyan a bon teleki a dede. Baka dati a meki „wan faya winti wai fu owstusei”, èn a ben faya so te taki ’pikinmoro Yona flaw’. Ne Yona bigin firi brokosaka baka, èn a aksi Gado fu dede.​—Yona 4:6-8.

Yehovah aksi Yona baka efu a ben abi leti fu atibron, èn a leisi disi a ben atibron fu di a krabasibon dede. Na presi fu sori berow, Yona taki bun fu ensrefi. A ben taki: „Iya, mi abi leti fu atibron. Mi ati e bron te fu dede srefi.” Now a ten ben doro gi Yehovah fu sori Yona krin san a wani taki fu abi sari-ati.​—Yona 4:9.

Gado ben taki-go-taki-kon nanga Yona, fu di a ben taigi a profeiti taki a ben sari taki wan bon dede di ben gro na ini wan neti, aladi a no en prani a bon noso meki a bon gro. Dan Gado taki te fu kaba: „We dan, mi no musu sari den sma fu a bigi foto Ninefei? Moro leki wán hondro tutenti dusun sma e tan drape nanga den furu osometi fu den. Den no sabi srefi san na den reti-anu èn san na den kruktu-anu.”​—Yona 4:10, 11.d

Yu e si a prenspari sani di Yehovah ben wani leri Yona? Yona no du notinoti fu sorgu gi a bon. Ma na a tra sei, Yehovah na a Sma di gi libi na den Ninefeisma èn a hori den na libi neleki fa a e du nanga ala libisani na grontapu. Fa Yona ben kan feni wan bon moro prenspari leki a libi fu den 120.000 sma nanga ala den meti fu den? A no fu di Yona ben gi pasi taki a ben e denki ensrefi nomo? Fu taki en leti, a ben e sari taki a bon dede, soso fu di a bon ben gi en kowru. A no fu di a ben denki ensrefi nomo meki a ben atibron nanga den Ninefeisma? Iya, a no ben wani en fesi fadon, èn a ben wani sori taki a abi leti.

Disi na heri moi sani di wi kan leri! Na aksi now na: Yona ben leri wan sani fu a tori disi? A buku di abi a nen fu Yona, e kon na wan kaba sondro taki na aksi fu Yehovah kisi piki. Son sma di e krutu sani feni taki Yona noiti no piki na aksi. Ma fu taki en leti, a piki fu Yona de drape. Iya, a buku srefi e gi piki tapu na aksi. Soleki fa buweisi e sori, dan na Yona skrifi a buku disi di abi a nen fu en. Prakseri fa a ben de di a profeiti doro baka na ini en kondre, èn a skrifi a tori disi. Wi kan si kaba fa a man disi di ben kon moro owru, moro koni, èn di kon abi moro sakafasi, e seki en ede fu di a e sari, aladi a e skrifi fu en eigi fowtu, fu a fasi fa a ben trangayesi, èn fu a fasi fa a ben weigri fu sori sari-ati. A de krin fu si taki Yona ben leri wan sani fu den koni rai fu Yehovah. A leri fu abi sari-ati. Wi o du a srefi tu?

[Futuwortu]

a Luku na artikel „Abi bribi neleki den—A leri fu den fowtu di a meki”, na ini A Waktitoren fu yanuari-maart 2009.

b Sma e bribi taki Samaria, a mamafoto fu Israel, ben kan abi sowan 20.000 te go miti 30.000 sma na ini a ten fu Yona. Ninefei ben abi fo tron so furu sma. Na ini a ten di Ninefei ben drai bun, dan a kan de so taki a ben de a moro bigi foto na grontapu.

c Kande a gersi leki a sani disi no kan, ma a sani disi ben pasa kaba na ini owruten. A Griki historia skrifiman Herodotus, ben taki dati di den owruten Persiasma ben de na row gi wan barinen legre-edeman di dede, dan den ben poti den meti na row tu.

d Di Gado ben taki dati den sma no sabi san na den reti-anu èn san na den kruktu-anu, dan a e sori taki neleki pikin-nengre den no ben sabi den wet fu Gado.

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 18]

Gado trutru wani taki den ogrisma sori berow èn drai den libi, neleki fa den Ninefeisma ben du

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 19]

Gado gebroiki a krabasibon fu leri Yona fu abi sari-ati

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma