Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w20 mei blz. 20-25
  • Yu de nanga tangi gi den bun sani di Gado gi yu?

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Yu de nanga tangi gi den bun sani di Gado gi yu?
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Studie-Waktitoren)—2020
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • A MOI GRONTAPU FU WI
  • NA EDETONTON FU WI
  • BIJBEL​—WAN KADO DI GADO GI WI
  • Den sani di a libilibi Gado meki e sori wi suma na en
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2013
  • Fa wi kan sabi taki wan Gado de
    Gado e broko en ede troetroe nanga wi?
  • De nanga tangi gi na alen
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2009
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Studie-Waktitoren)—2020
w20 mei blz. 20-25

STUDIE-ARTIKEL 21

Yu de nanga tangi gi den bun sani di Gado gi yu?

„Yehovah mi Gado, yu du furu sani. Iya, yu du kefalek moi sani gi wi èn ala ten baka yu e prakseri wi.”​—PS. 40:5.

SINGI 5 Den wondru fu Gado

SAN WI O LERIa

1-2. Soleki fa Psalm 40:5 e taki, dan sortu kado Yehovah gi wi èn fu san ede wi o taki fu den na ini na artikel disi?

YEHOVAH na wan Gado di lobi gi sani. Prakseri wan tu fu den kado di a gi wi: A gi wi wan moi grontapu, wi edetonton nanga en Wortu, Bijbel. Fu di Yehovah gi wi den dri kado disi, meki wi abi wan presi fu tan, wi man denki, wi man taki èn wi kan feni piki tapu den moro prenspari aksi fu a libi.​—Leisi Psalm 40:5.

2 Na ini na artikel disi wi o taki syatu fu den dri kado dati. O moro wi e denki dipi fu den, o moro wi o warderi den. Boiti dati, wi o wani prisiri na ati fu wi lobi Mekiman, Yehovah (Openb. 4:11). Na artikel disi o yepi wi tu fu taki moro bun nanga sma di e bribi a lei taki ala sani kon fu den srefi.

A MOI GRONTAPU FU WI

3. Fu san ede grontapu de heri tra fasi leki ala tra planeiti?

3 Wi kan si o furu koni Gado abi te wi e luku fa a meki grontapu (Rom. 1:20; Hebr. 3:4). A grontapu a no a wan-enkri planeiti di e drai lontu a son, ma na tapu a planeiti disi wawan sma man libi.

4. Te wi e luku fa Gado meki grontapu, dan fa dati e sori taki a koni? Gi wan eksempre.

4 Wi kan agersi a grontapu nanga wan boto di de tapu se. Ma bigi difrenti de na mindri grontapu nanga wan boto di furu nanga sma. Fu eksempre, o langa den sma na ini a boto ben o man tan na libi efu den srefi ben musu meki zuurstof, nyanyan nanga watra èn efu den no ben man trowe a doti fu den na ini a se? Te fu kaba den sma na ini a boto ben o dede. Ma milyardmilyard libisma nanga meti man libi na grontapu fu di a abi ala zuurstof, nyanyan nanga watra di wi abi fanowdu èn noiti den sani disi e kaba. Wi no man trowe a doti fu grontapu na wan tra planeiti, ma toku grontapu e tan moi èn wi man libi ete na en tapu. Fa dati kan? Yehovah meki grontapu na son wan fasi taki sani soleki zuurstof nanga watra no e kaba. Wi o luku syatu fu san ede disi de so.

5. Fu san ede a zuurstof na grontapu no e kaba èn san disi e sori?

5 Zuurstof na wan gas di libisma nanga meti abi fanowdu fu kan tan na libi. Ondrosuku sori taki libisma nanga meti e gebroiki bun furu zuurstof ibri yari. Te libisma nanga meti e hari zuurstof, dan den e bro koolzuurgas puru. Toku noiti a zuurstof e kaba èn noiti tumusi furu koolzuurgas de na ini a loktu. Fu san ede? Yehovah meki difrenti sortu bon di e gebroiki a koolzuurgas, dan den e meki zuurstof. Dati meki Bijbel abi leti te a e taki dati ’Gado e gi ala sma libi èn a e meki den bro’.​—Tori 17:24, 25.

6. Fu san ede a watra na grontapu no e kaba èn san disi e sori? (Luku sosrefi a faki „Watra na wan kado fu Yehovah”.)

6 Watra de na grontapu fu di grontapu de na a yoisti presi. A no fara tumusi fu a son èn a no krosibei tumusi. Efu a ben de pikinso moro krosibei, dan ala a watra ben o faya so te, taki a ben o tron dampu. Grontapu ben o drei srefisrefi èn nowan sma ben o man libi na en tapu. Efu grontapu ben de pikinso moro fara, dan ala a watra ben o tron ijs. Grontapu ben o tapu nanga snew nanga ijs. Ma fu di Yehovah poti grontapu na a yoisti presi, meki wi abi watra di e hori wi na libi. Te a son e skèin tapu den se èn tapu tra presi fu grontapu pe watra de, dan furu fu a watra dati e tron dampu di e opo go na loktu. A dampu dati e tron wolku. Ibri yari milyunmilyun liter watra e tron dampu. A dampu disi e tan na loktu sowan tin dei langa èn baka dati a e fadon kon baka na grontapu leki alen noso snew. Te fu kaba a watra e drai go baka na den se, liba nanga kriki. Dan a srefi sani e pasa baka. Yehovah seti sani na so wan fasi taki ala ten watra de na grontapu. Disi e sori taki Yehovah abi furu koni nanga makti.​—Yob 36:27, 28; Preik. 1:7.

Watra na wan kado fu Yehovah

Fowtow: 1. A son e meki taki a watra fu den se e tron dampu. A dampu disi e opo go na loktu, dan a e tron wolku. 2. A watra di de na ini den wolku e fadon leki alen kon na grontapu. 3. A watra e drai go baka na a se.
  • Wan gronman e luku go na loktu aladi alen e fadon.

    FROKTU, GRUNTU NANGA BROMKI

    Alen e meki sani gro so taki wi kan abi nyanyan. Furu fu den sani di e gro na grontapu e meki moi bromki di e gi wi prisiri

  • Wan man e meki fowtow fu den sula nanga den bergi.

    MOI PRESI

    Liba, kriki nanga sula e moi grontapu èn den e gi wi prisiri

  • Wan man e pusu a se watra gowe fu kan puru a sowtu.

    TRA WINI DI WI E KISI

    Watra e tyari tra wini kon gi wi. Fu eksempre, te a se watra e tron dampu, dan wi kan feni sowtu

  • Wan uma e dringi wan grasi watra.

    WI E GEBROIKI WATRA ALA DEI

    Wi e dringi watra èn wi e gebroiki en fu meki tra sani soleki kofi nanga te. Wi e gebroiki watra tu fu bori, fu krin sani èn fu wasi

7. San na wan tu fasi fa wi kan sori warderi gi a kado di kari na Psalm 115:16?

7 Fa wi kan kon abi moro warderi gi a moi grontapu fu wi èn gi ala den bun sani di de na en tapu? (Leisi Psalm 115:16.) Wi musu denki dipi fu den sani di Yehovah meki. Te wi e du dati, dan wi o taki Yehovah tangi ibri dei fu den bun sani di a e gi wi. Èn wi kan sori taki wi de nanga tangi gi grontapu te wi e hori a presi pe wi e tan krin.

NA EDETONTON FU WI

8. Fu san ede wi kan taki dati na edetonton meki na wan kefalek koni fasi?

8 Yehovah meki na edetonton fu libisma na wan kefalek koni fasi. Di yu ben de na ini yu mamabere, na edetonton fu yu ben e gro precies leki fa Gado ben wani. Ibri miniti nyun cel ben meki! Ondrosukuman taki dati na edetonton fu wan bigisma abi sowan 100 milyard senwe-cel. Toku na edetonton e wegi sowan 1.5 kilo nomo. Meki wi luku wan tu sani di na edetonton e meki wi du.

9. Fu san ede wi kan taki dati a taki di wi man taki na wan kado fu Gado?

9 Wi man taki. Disi na trutru wan wondru. Prakseri ala den sani di e pasa na ini wi edetonton te wi e taki. Fu man taki wan wortu, wi edetonton musu seni boskopu go na sowan 100 titei fu wi tongo, wi gorogoro, wi mofobuba, wi kakumbe nanga wi borsu. Ala den titei disi musu wroko na a yoisti ten fu sorgu taki wi kan taki wortu di sma kan frustan. Wan ondrosuku di du na ini 2019 e sori taki wan beibi di gebore pas kan frustan san son wortu wani taki. Disi e horibaka gi san furu ondrosukuman e bribi. Den e bribi taki ala libisma man leri taki difrenti tongo. Disi na trutru wan kado fu Gado.​—Eks. 4:11.

10. Fa wi kan sori taki wi de nanga tangi taki wi man taki?

10 Wan fasi fa wi kan sori taki wi de nanga tangi taki wi man taki, na fu sori sma di e bribi na evolutie-leri fu san ede wi e bribi taki na Gado meki ala sani (Ps. 9:1; 1 Petr. 3:15). Den sma di e panya a leri disi wani taki wi bribi taki grontapu nanga ala sani di de na en tapu kon fu densrefi. Wi kan gebroiki Bijbel nanga wan tu sani di wi taki fu den na ini na artikel disi, fu opo taki gi wi hemel Papa èn fu sori reti-ati sma fu san ede wi de seiker taki na Yehovah meki hemel nanga grontapu.​—Ps. 102:25; Yes. 40:25, 26.

11. San na edetonton man du?

11 Wi man memre sani. Fosi, wan skrifiman ben taki dati efu wan libisma ben o leisi 20 milyun buku, a ben o man memre ala sani di skrifi na ini den buku dati. Ma now sabiman e bribi taki libisma man memre moro leki dati. San libisma man du fu di den man memre sani?

12. Fa libisma e difrenti fu meti?

12 Fu ala den libisani na grontapu, na libisma wawan kan leri fu den sani di pasa nanga den. Dati meki wi kan kenki a fasi fa wi e denki èn a fasi fa wi e libi, so taki wi e tron moro bun sma (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10). Boiti dati, a konsensi fu wi kan yepi wi fu sabi san bun èn san no bun (Hebr. 5:14). Wi kan leri fu sori lobi nanga sari-ati èn wi kan firi gi sma. Wi kan leri tu fu sori retidu neleki Yehovah.

13. Te wi e luku san Psalm 77:11, 12 e taki, dan san wi musu tan prakseri?

13 Wan fasi fa wi kan sori taki wi de nanga tangi taki wi man memre sani, na te wi no e frigiti noiti fa Yehovah yepi wi èn fa a trowstu wi na ini a ten di pasa. Disi o tranga wi bribi taki a o yepi wi tu na ini a ten di e kon (leisi Psalm 77:11, 12; 78:4, 7). Wan tra sani di wi kan du na fu memre den bun sani di tra sma du gi wi èn fu sori warderi gi dati. Ondrosukuman kon si taki sma di de nanga tangi gi san trawan du gi den de moro koloku. A bun tu fu teki na eksempre fu Yehovah di no e tan prakseri son sani. Fu eksempre, Yehovah man memre ala sani, ma efu wi abi berow fu den sondu fu wi, dan a e gi wi pardon èn a e bosroiti fu frigiti den fowtu di wi meki (Ps. 25:7; 130:3, 4). A wani taki wi du a srefi gi trawan te den du sani di e hati wi.​—Mat. 6:14; Luk. 17:3, 4.

Fowtow: 1. Wan sisa e leri fu taki Hinditongo. 2. A sisa e preiki gi wan Hindustani frow na wan wowoyo. A e gebroiki a Bun nyunsu-brochure.

Wi e sori taki wi de nanga tangi taki Yehovah gi wi wan edetonton, te wi e gebroiki en fu gi en grani (Luku paragraaf 14b)

14. Fa wi kan sori taki wi de nanga tangi taki Yehovah gi wi wan edetonton?

14 Wi kan sori taki wi de nanga tangi taki Yehovah gi wi wan edetonton te wi e gebroiki en fu gi en grani. Son sma e bosroiti gi densrefi san bun èn san no bun. Ma fu di Yehovah na wi Mekiman, meki en na a moro bun sma di kan sori wi fa wi musu libi (Rom. 12:1, 2). Te wi e libi soleki fa en wani, dan wi o abi freide (Yes. 48:17, 18). Boiti dati, wi o du wan bun sani nanga wi libi. Dati na fu gi grani na wi Mekiman nanga wi Papa èn fu meki en ati prisiri.​—Odo 27:11.

BIJBEL​—WAN KADO DI GADO GI WI

15. Sortu kado Yehovah gi wi èn fa dati e sori taki a lobi wi?

15 Bijbel na wan kado fu Gado. Wi hemel Papa gi wi Bijbel fu di a lobi wi. Na ini Bijbel Yehovah e piki den moro prenspari aksi fu wi. Aksi soleki: Pe wi komoto? Fu san ede wi de na libi? San o pasa na ini a ten di e kon? Yehovah wani taki ala den pikin fu en kon sabi den piki fu den aksi disi. Fu dati ede a meki sma vertaal Bijbel na ini furu tongo na ini den hondrohondro yari di pasa. Na ini a ten disi Bijbel noso pisi fu en de fu feni na ini moro leki 3000 tongo! Bijbel na a wan-enkri buku di vertaal na ini so furu tongo èn di prati na heri grontapu. Awinsi pe sma e libi noso awinsi sortu tongo den e taki, furu fu den kan leisi Bijbel na ini den eigi tongo.​—Luku a faki „Den vertaal Bijbel na ini den Afrikan tongo”.

Den vertaal Bijbel na ini den Afrikan tongo

Na ini a yari 1800 a heri Bijbel noso pisi fu en ben de fu feni na ini sowan 70 tongo, ma furu fu den tongo dati sma no ben e taki na ini Afrika. Na a ten dati noti no ben skrifi na ini son tongo fu Afrika. Sani bigin kenki di sma leki na Ingrisiman William Boyce di ben de wan zendeling fu a Methodist kerki, go na Afrika èn a go libi na mindri sma di e taki den tongo dati. Boyce yepi sma fu skrifi na Eksosatongo èn en nanga tra sma vertaal na Evangelietori fu Lukas na ini a tongo dati. A buku disi di kon na doro na ini 1833, ben abi Gado nen na ala den presi pe a de na ini a Nyun-Grontapuvertaling. Boyce no leri nomo fa fu skrifi na Eksosatongo, ma a leri skrifi tra tongo di gersi a tongo dati. Disi meki en makelek gi tra sma fu vertaal Bijbel na ini furu tra tongo fu Afrika. Na ini a ten disi Bijbel noso pisi fu en de fu feni na ini moro leki 1000 Afrikan tongo. A de krin taki Yehovah wani taki sma fu ala kondre kisi a kado disi!​—Tori 10:35.

Wan tu sisa nanga wan brada e hori a Nyun-Grontapuvertaling na ini Eksosatongo.

Na ini 2019 a Nyun-Grontapuvertaling kon na doro na ini Eksosatongo. A Nyun-Grontapuvertaling noso pisi fu en de fu feni now na ini moro leki 180 tongo

16. Soleki fa Mateyus 28:19, 20 e sori, dan fa wi kan sori taki wi de nanga tangi taki wi abi Bijbel?

16 Wi kan sori taki wi de nanga tangi taki wi abi Bijbel te wi e leisi en ala dei, te wi e denki dipi fu den sani di wi e leisi èn te wi e meki muiti fu du san wi leri. Wan tra fasi fa wi kan sori taki wi de nanga tangi, na fu fruteri so furu sma leki wi man san Bijbel e leri.​—Ps. 1:1-3; Mat. 24:14; leisi Mateyus 28:19, 20.

17. Fu sortu kado wi taki na ini na artikel disi èn san wi o luku na ini a tra artikel?

17 Na ini na artikel disi wi taki fu wan tu moi kado di Yehovah gi wi. Dati na a grontapu, wi edetonton nanga en Wortu Bijbel. Ma Yehovah gi wi tra kado di wi no man si. Na ini a tra artikel wi o taki fu den kado dati.

FA WI KAN SORI TAKI WI DE NANGA TANGI TAKI YEHOVAH GI WI . . .

  • a grontapu?

  • wan edetonton?

  • Bijbel?

SINGI 12 Wi bigi Gado, Yehovah

a Na artikel disi o yepi wi fu kon abi moro warderi gi Yehovah èn gi dri fu den kado di a gi wi. A o yepi wi tu fu taki nanga sma di no e bribi taki wan Gado de.

b SAN WI E SI TAPU A PRENKI: Wan sisa e leri wan tra tongo fu kan leri sma di froisi kon na ini a kondre fu en san Bijbel e leri.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma