Yu de „klariklari fu gi yesi”?

1. Fu san ede a kan muilek gi wi fu gi yesi?

YU FENI en muilek son leisi fu gi yesi? Kownu David ben feni en muilek son leisi fu gi yesi. Dati meki a begi Gado: „Yepi mi, so taki mi kan de klariklari fu gi yesi na yu” (Ps. 51:12). David ben lobi Yehovah. Ma toku David ben feni en muilek son leisi fu gi yesi, èn son leisi a muilek gi wi tu fu gi yesi. Fu san ede? A fosi reide, na fu di wi kisi sondu meki a e pasa makelek taki wi no wani gi yesi. A di fu tu reide, na taki Satan e pruberi fu meki wi opo wisrefi teige Gado, leki fa en ben du (2 Kor. 11:3). A di fu dri reide, na taki a yeye fu a grontapu disi „de na ini den sma di e trangayesi Gado” èn dati meki furu sma lobi opo densrefi teige Gado (Ef. 2:2). Fu dati ede wi musu du tranga muiti fu feti nanga wi sondu skin, nanga Didibri, èn nanga a grontapu disi fu man tan gi yesi na Yehovah nanga den sma di a poti fu teki fesi.

2. San a wani taki fu „de klariklari fu gi yesi”? (Yakobus 3:17)

² Leisi Yakobus 3:17. Yakobus ben skrifi taki koni sma „de klariklari fu gi yesi”. Prakseri san dati wani taki. Wi musu de klariklari fu gi yesi na den sma di Yehovah poti fu teki fesi. A no de fu taki dati Yehovah no e fruwakti fu wi taki wi gi yesi na wan sma di e taigi wi fu trangayesi den komando fu en.​—Tori 4:18-20.

3. Fu san ede a prenspari gi Yehovah taki wi gi yesi na den sma di a poti fu teki fesi?

³ Kande wi feni en moro makelek fu gi yesi na Yehovah leki fu gi yesi na wan libisma. Dati de so fu di ala ten den wet fu Yehovah bun dorodoro (Ps. 19:7). Ma dati no de so nanga libisma di abi a frantwortu fu poti wet gi wi. Awinsi fa a no fa, wi hemel Papa gi papa nanga mama, tiriman nanga owruman a frantwortu fu poti wet gi wi (Odo 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Petr. 2:13, 14). Te wi e gi yesi na den, dan eigenlijk wi e gi yesi na Yehovah. Kow go luku fa wi kan yesi na libisma di Yehovah gi a frantwortu fu poti wet gi wi, aladi son leisi wi no e agri nanga den wet dati noso wi no wani du san den taki.

GI YESI NA YU PAPA NANGA MAMA

4. Fu san ede furu pikin e trangayesi den papa nanga mama?

⁴ Furu yonguwan na ini a ten disi e „trangayesi [den] papa nanga mama” (2 Tim. 3:1, 2). Fu san ede so furu fu den e du dati? Sonwan fu den feni taki den papa nanga mama e hoigri fu di den e fruwakti fu den pikin taki den du sani di den srefi no e du. Den pikin no feni dati eerlijk. Trawan feni taki a rai di den papa nanga mama e gi no de fu a ten disi, a no kan yepi den, èn a strak tumsi. Efu yu na wan yonguwan, yu e denki dati tu son leisi? Furu yonguwan feni en muilek fu hori densrefi na a wet disi fu Yehovah: „Gi yesi na un papa nanga mama soleki fa Gado wani, bika na dati Gado e feni bun” (Ef. 6:1). San kan yepi yu fu du disi?

5. Fu san ede a moi fu si taki Yesus gi yesi na en papa nanga mama, soleki fa a skrifi na Lukas 2:46-52?

⁵ Yu kan leri fu yesi te yu e luku a moro bun eksempre di de. Dati na a eksempre fu Yesus (1 Petr. 2:21-24). Yesus no ben abi sondu, ma en papa nanga mama ben de sondu sma. Ma Yesus ben e lespeki en papa nanga mama srefi te den ben e meki fowtu èn te den no ben e frustan en son leisi (Eks. 20:12). Luku san psa di Yesus ben abi 12 yari. (Leisi Lukas 2:46-52.) Yesus ben go nanga en papa nanga mama na Yerusalem, ma di den drai kon baka den no si taki Yesus no ben de nanga den. Na Yosef nanga Maria ben abi a frantwortu fu sorgu taki ala den pikin fu den ben de na ini a grupu sma nanga suma den ben e waka go na oso baka. Di Yosef nanga Maria feni Yesus te fu kaba, Maria gi Yesus a fowtu gi a problema di a poti den na ini. Yesus ben kan taigi den taki a sani dati no eerlijk. Ma na presi fu dati, a piki den syatu èn na wan lespeki fasi. Ma Yosef nanga Maria „no ben frustan san a ben taigi den”. Ma toku Yesus „tan saka ensrefi na den ondro”.

6-7. San kan yepi yonguwan fu gi yesi na den papa nanga mama?

⁶ Yonguwan, unu feni e muilek fu gi yesi na un papa nanga mama te den meki fowtu noso te den no frustan yu? San kan yepi yu? A fosi sani, na te yu e prakseri fa Yehovah e denki fu a tori. Bijbel e taki dati te yu e gi yesi na yu papa nanga mama, dan „disi e plisi Masra” (Kol. 3:20). Yehovah sabi taki son leisi yu papa nanga mama no e frustan yu noso taki den e poti wet di strak tumsi. Ma efu yu e bosroiti fu gi yesi na den awinsi a no makelek, dan Yehovah o breiti nanga yu.

⁷ A di fu tu sani, na te yu e prakseri fa yu papa nanga mama o firi te yu e gi yesi. Yu papa nanga mama o breiti èn den o frutrow yu moro te yu e gi yesi na den (Odo 23:22-25). Disi o meki taki yu tron moro bun mati fu den. Wan brada fu Belgia, di nen Alexandre, e taki: „Di mi bigin gi yesi moro na mi papa nanga mama te den ben taigi mi fu du wan sani, dan wi tron moro bun mati èn wi ben de moro koloku.”b A di fu dri sani, na te yu e prakseri fa a o yepi yu bakaten te yu e gi yesi now. Paulo di e libi na ini Brasyonkondre, e taki: „Fu di mi leri fu gi yesi na mi papa nanga mama, meki a sani dati yepi mi fu gi yesi na Yehovah èn na trawan di abi a frantwortu fu poti wet.” Gado Wortu e gi bun reide fu gi yesi na yu papa nanga mama. Bijbel e taki: „Dan sani sa go bun nanga yu èn yu sa libi langa na grontapu.”​—Ef. 6:2, 3.

8. Fu san ede furu yonguwan e bosroiti fu gi yesi na den papa nanga mama?

⁸ Furu yonguwan si fa sani e waka bun gi den te den e gi yesi. Luiza, di e libi na ini Brasyonkondre tu, ben feni en muilek fu frustan fu san ede a no ben mag abi wan telefoon fu wan pisi ten. Luiza ben feni taki a ben kan abi wan telefoon fu di bijna ala pikin fu en leeftijd ben abi wan tu. Ma dan a kon frustan taki eigenlijk en papa nanga mama ben e kibri en gi ogri. Now Luiza e taki: „Te mi e gi yesi na mi papa nanga mama, dan mi no e si dati leki wan keti di tai mi anu, ma leki wan seatbelt di kan kibri mi libi.” Te now ete Elizabeth, wan yongu sisa fu Amerkankondre, feni en muilek son leisi fu gi yesi na en papa nanga mama. A e taki: „Te mi no e frustan fu san ede mi papa nanga mama poti wan wet gi mi, dan mi e prakseri ala den leisi di den wet fu den ben kibri mi.” Monica, di e libi na ini Armeinia, e taki dati ala ten sani e waka bun gi en te a e gi yesi na en papa nanga mama leki te a ben o trangayesi den.

GI YESI NA „DEN TIRIMAN”

9. Fa furu sma feni en fu gi yesi na lanti?

⁹ Furu sma e taki dati wi abi den tiriman fanowdu èn taki wi musu gi yesi na den wet di lanti poti (Rom. 13:1). Ma den srefi sma dati kande no e gi yesi na ala den wet fu lanti te den feni taki wan wet no bun gi den noso te den feni taki a e aksi tumsi furu fu den. Luku fu eksempre a tori taki wi musu pai belasting. Na ini wan kondre na ini Europa, furu sma feni taki „yu no abi fu pai belasting efu yu feni taki a furu tumsi”. Dati meki den borgu na ini a kondre dati no e pai ala belasting di lanti e poti gi den fu pai.

10. Fu san ede wi e gi yesi srefi na den wet di wi no lobi?

¹⁰ Bijbel e taki krin dati libisma tirimakti e meki sma pina, den de ondro a tiri fu Satan èn heri esi den o kisi pori (Ps. 110:5, 6; Preik. 8:9; Luk. 4:5, 6). Ma Bijbel e taki krin tu taki „efu wan sma e gens den tiriman, dan a de teige a seti fu Gado”. Now Yehovah e gi pasi ete taki den tiriman e tiri so taki sani waka na wan orga fasi, èn a e fruwakti taki wi gi yesi na den. Dati meki wi musu „gi ala sma san den abi reti na tapu”. Dati wani taki dati wi musu sori lespeki gi den tiriman, wi musu gi yesi na den, èn wi musu pai belasting (Rom. 13:1-7). Kande wi e si wan wet leki wan hebi, leki wan sani di no eerlijk, noso leki wan sani di e nyan furu fu wi moni. Ma wi e gi yesi na den tiriman disi fu di Yehovah e taigi wi fu du dati solanga den no e aksi wi fu pasa den wet fu Yehovah.​—Tori 5:29.

11-12. Soleki fa Lukas 2:1-6 e sori, dan san Yosef nanga Maria du fu gi yesi na wan wet èn san ben de a bakapisi? (Luku den prenki.)

¹¹ Wi kan leri furu fu na eksempre fu Yosef nanga Maria di ben de klariklari fu gi yesi na lanti srefi di a ben muilek gi den. (Leisi Lukas 2:1-6.) Di Maria ben de nanga bere neigi mun kaba, dan lanti ben fruwakti taki den du wan sani di ben muilek gi den. Grankownu Augustus ben meki wan wet taki ala sma na ini a Gran Kownukondre Rome ben musu go na a foto pe den gebore fu skrifi den nen na lantibuku. Yosef nanga Maria ben musu go te na Betlehem di ben de sowan 150 kilometer moro fara èn den ben musu waka na ini wan kontren di ben lai bergi. A sani dati no ben o makelek gi den, spesrutu fa Maria ben de nanga bere. Kande den ben e broko den ede nanga Maria nanga a beibi fu en di no ben gebore ete. Ala sani ben o waka bun nanga den? Fa den ben o du efu Maria ben musu meki a pikin te den ben de na pasi? A beibi di ben de na ini Maria bere ben o tron a Mesias. A situwâsi disi ben o meki taki den no gi yesi na lanti?

¹² Yosef nanga Maria no meki den broko-ede disi tapu den fu gi yesi na a wet. Yehovah ben breiti taki den gi yesi èn a sorgu gi den. Maria doro bun na Betlehem, a meki wan gosontu beibi, èn a yepi srefi fu meki Bijbel profeititori kon tru.​—Mika 5:2.

13. Fa wi brada nanga sisa kan kisi wini te wi e gi yesi?

¹³ Te wi e gi yesi na den tiriman, dan dati e tyari wini kon gi wi èn gi trawan. Fa so? Wan sani na taki wi no o kisi a strafu di sma e kisi fu di den trangayesi a wet (Rom. 13:4). Te wi e gi yesi na den tiriman, dan den o si taki Yehovah Kotoigi na bun borgu. Fu eksempre, furu yari pasa, srudati na ini Nigeria ben kon na wan Kownukondre zaal di wan gemeente konmakandra ben e hori. Den ben e suku sma di ben protesteer fu di den no ben wani pai belasting. Ma a skowtu di ben tyari den taigi den srudati fu gwe. A man disi taki: „Yehovah Kotoigi altijd e pai belasting.” A sani disi e sori taki ibri leisi te yu e gi yesi na lanti wet, yu e yepi fu hori a bun nen fu Yehovah Kotoigi hei. Wan dei a sani disi kan yepi fu kibri den brada nanga sisa fu yu.​—Mat. 5:16.

14. San yepi wan sisa fu „de klariklari fu gi yesi” na lanti?

¹⁴ Ma kande wi no wani gi yesi ala ten na den tiriman. Joanna, wan sisa na ini Amerkankondre e taki: „A ben muilek srefisrefi gi mi fu gi yesi na lanti, fu di lanti du ogri nanga wan tu famiriman fu mi.” Ma Joanna meki tranga muiti fu kenki a fasi fa a ben e denki. A fosi sani di a du, na taki a no ben e leisi den sani moro na social media di ben e taki ogri fu lanti (Odo 20:3). A tra sani di a du na taki a begi Yehovah fu yepi en fu poti en frutrow moro tapu en leki na tapu libisma tirimakti (Ps. 9:9, 10). Boiti dati, Joanna leisi artikel na ini den buku fu wi di e sori fu san ede wi no e teki sei na ini grontapu afersi (Yoh. 17:16). Joanna e taki now dati fu di a e lespeki èn e gi yesi na lanti, meki a de koloku èn a no e broko en ede so furu moro.

GI YESI NA A ORGANISÂSI FU YEHOVAH

15. Fu san ede a kan muilek son leisi fu gi yesi na a organisâsi fu Yehovah?

¹⁵ Yehovah e aksi wi fu ’gi yesi na den wan di e teki fesi na wi mindri’ (Hebr. 13:17). Yesus, wi Fesiman, no abi nowan sondu, ma den brada di a poti fu teki fesi na sondu sma. A kan muilek gi wi fu gi yesi na den, spesrutu efu den e aksi wi fu du wan sani di wi no wani du. Wan leisi na apostel Petrus ben musu du wan sani di a no ben wani du. Di wan engel taigi en fu nyan meti di no ben krin soleki fa a Wet fu Moses ben taki, dan Petrus weigri fu du dati. Ma Petrus no weigri wán leisi, a weigri dri leisi (Tori 10:9-16). Fu san ede Petrus weigri fu nyan den meti? A no ben frustan a nyun wet disi. A no ben gwenti fu du sani na a fasi disi. Efu a ben muilek gi Petrus fu gi yesi na wan engel di no abi sondu, dan a no de fu taki dati a o moro muilek gi wi fu gi yesi na brada di abi sondu.

16. San na apostel Paulus du aladi a ben kan feni taki a no ben abi fu du san den brada ben taigi en? (Tori fu den apostel 21:23, 24, 26)

¹⁶ Na apostel Paulus ben de „klariklari fu gi yesi” srefi di a ben musu du wan sani di a ben kan si leki wan sani di a no ben abi fu du. Den Dyu Kresten ben yere ala sortu ogri fu Paulus. Sma ben lei gi Paulus taki a ben e preiki taki sma ben „musu drai baka gi a Wèt di Gado gi Moses” èn taki a no ben e lespeki a Wet fu Moses (Tori 21:21). Den Kresten owru man na ini Yerusalem ben taigi Paulus fu meki fo man go nanga en na a tempel èn a ben musu krin ensrefi soleki fa a Wet fu Moses e taki. Na so sma ben kan sabi taki a ben e hori ensrefi na a Wet. Ma Paulus ben sabi taki Kresten no ben e hori a Wet moro. Èn a ben sabi taki a no ben du wan sani di no bun. Toku, a no draidrai fu gi yesi. „A dei baka dati, Paulus go nanga den man èn a krin ensrefi makandra nanga den soleki fa a Wèt e taki.” (Leisi Tori fu den apostel 21:23, 24, 26.) Fu di Paulus gi yesi, meki a yepi fu sorgu taki wánfasi de na mindri den brada nanga sisa.​—Rom. 14:19, 21.

17. San yu leri fu na ondrofenitori fu Stephanie?

¹⁷ Wan sisa di nen Stephanie ben feni en muilek fu gi yesi na wan bosroiti di den brada na ini a kondre fu en ben teki. En nanga en masra ben lobi fu dini na ini wan grupu di e taki wan tra tongo. Ne a bijkantoro tapu a grupu dati èn a trowpaar disi ben musu go baka na wan gemeente pe den e taki a tongo fu den. Stephanie e taki eerlijk: „Mi no ben breiti nanga dati srefisrefi. Mi no ben feni taki sma ben de fanowdu fu yepi na ini den gemeente di e taki a mamatongo fu wi.” Aladi a ben e denki so, toku a horibaka gi a bosroiti disi di den brada ben teki. A e taki: „Baka wan pisi ten mi kon frustan fu san ede a bosroiti fu den brada ben de wan koni bosroiti. Wi kon de leki papa nanga mama fu wan tu sma na ini wi gemeente di no abi famiri na ini waarheid. Mi e studeri nanga wan sisa di teki baka na ini a gemeente. Èn now mi abi moro ten fu studeri.” A e taki tu: „Mi abi wan krin konsensi fu di mi sabi taki mi du ala san mi man fu gi yesi.”

18. Sortu wini wi e kisi te wi e gi yesi?

¹⁸ Wi kan leri fu gi yesi. Yesus ben ’leri fa fu gi yesi’ fu di ’pina miti en’, a no fu di altijd sani ben e waka bun gi en (Hebr. 5:8). Neleki Yesus, wi srefi e leri fu gi yesi te wi de na ini muilek situwâsi. Fu eksempre, na a bigin di a COVID-19 siki panya na heri grontapu, dan den brada ben aksi wi fu no kon makandra moro na den Kownukondre zaal èn fu stop nanga na oso-fu-oso preikiwroko. A ben muilek gi yu fu gi yesi? Ma toku yu gi yesi èn dati kibri yu libi, a yepi a gemeente fu de na ini wánfasi, èn Yehovah ben breiti nanga dati. Now wi alamala de srekasreka fu gi yesi na iniwan sani di den brada o taigi wi fu du na ini a bigi banawtu. Te wi o gi yesi, dan dati o kibri wi libi.​—Yob 36:11.

19. Fu san ede yu wani gi yesi?

¹⁹ Wi leri taki wi o kisi furu blesi te wi e gi yesi. Ma wi e gi yesi na Yehovah spesrutu fu di wi lobi en èn fu di wi wani du san a feni bun (1 Yoh. 5:3). Noiti wi kan pai Yehovah baka gi ala den sani di a du gi wi (Ps. 116:12). Ma wi man gi yesi na en èn na ala den sma di a poti fu teki fesi. Te wi e gi yesi, wi e sori taki wi koni. Èn den koniwan e meki Yehovah ati prisiri.​—Odo 27:11.