Di Yesus ben de na a tempel a ben taigi den edeman fu den priester nanga den owru man fu a pipel wan sani di meki taki den no ben man piki en moro. Den man disi ben feni taki Yesus no abi a reti fu du den sani di a e du. Now a e fruteri den wan agersitori di e tyari kon na krin fa den ati de trutru.

Yesus e taki: „Wan man ben abi tu pikin. Di a go na a fosi pikin, a taigi en: ’Mi pikin, tide yu musu go wroko na ini a droifidyari.’ A pikin disi piki en: ’Mi no o go.’ Ma bakaten en ati naki en, dan a go. A papa go na a tra pikin èn a taigi en a srefi sani. A pikin disi piki en: ’Mi o go, mi papa.’ Ma a no go. Suma fu den tu pikin du a wani fu en papa?” (Mateyus 21:28-31, Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013) A piki de krin: Na a fosi manpikin du a wani fu a papa te fu kaba.

Dati meki Yesus e taigi den man di e gens en: „Fu tru mi e taigi unu taki den sma di e teki belasting-moni gi lanti èn den huru-uma o go na ini Gado Kownukondre fosi unu.” Na a bigin den belasting-man nanga den huru-uma no ben e dini Gado. Ma neleki a fosi manpikin den sori berow bakaten èn now den e dini Gado. Den kerki fesiman de heri tra fasi. Den de leki a di fu tu manpikin fu di den e taki dati den e dini Gado, ma den no e du dati. Yesus e taki: „Yohanes [a Dopuman] kon fu sori unu san na retidu, ma unu no bribi en. Ma den sma di e teki belasting-moni gi lanti èn den huru-uma bribi en. Aladi unu si disi, toku un ati no naki unu bakaten, so taki unu ben o bribi en.”​—Mateyus 21:31, 32.

Baka na agersitori disi, Yesus e fruteri wan trawan. Disi leisi Yesus no e sori nomo taki den kerki fesiman no e dini Gado soleki fa Gado wani, ma a e sori den krin taki den na ogri sma trutru. Yesus e fruteri: „Wan man ben prani droifi na wan gron, a ben meki wan skotu na en lontu, a diki wan olo fu meki wan baki fu masi droifi na ini, èn a bow wan toren. Dan a yuru a gron gi gronman, èn a go na wan tra kondre. Now di a ten doro fu koti droifi, a seni wan srafu go na den gronman fu den gi en wan tu froktu fu a droifidyari. Ma den gronman teki a srafu, den fon en, dan den seni en gowe nanga soso-anu. Ne a man seni wan tra srafu go na den gronman. Den naki a wan dati na tapu en ede èn den du sani nanga en fu gi en syen. Dan a man seni ete wan srafu go, ma den kiri a wan dati. A man seni furu trawan, ma den fon sonwan fu den èn den kiri trawan.”​—Markus 12:1-5.

Yu denki taki den sma di e arki Yesus e frustan na agersitori? We, kande den e memre fa Yesaya ben krutu a pipel. A ben taki: „Mi na Yehovah di e tiri den legre, Israel na mi droifidyari, èn den sma fu Yuda na a droifibon di mi ben lobi. Mi ben howpu taki sma ben o koti krutu na wan reti fasi, ma na presi fu dati den no ben e gi yesi na a wèt” (Yesaya 5:7). Na agersitori fu Yesus wani taki a srefi sani. A man di abi a droifidyari na Yehovah èn a droifidyari na a pipel fu Israel. A skotu di e kibri a droifidyari na a Wet fu Gado. Yehovah ben seni profeiti fu gi a pipel leri èn fu yepi den fu meki bun froktu.

Ma „den gronman” fon den „srafu” èn den kiri sonwan fu den. Yesus e taki: „A man [di abi a droifidyari] ben abi ete wan sma, èn dati ben de en lobi manpikin. A seni en go na den leki lastiwan fu di a prakseri: ’Den o lespeki mi manpikin.’ Ma den gronman taigi makandra: ’Disi na a wan di o kisi a droifidyari fu en papa. Kon meki wi kiri en, dan a droifidyari di a ben o kisi o de fu wi.’ Dati meki den grabu en èn den kiri en.”​—Markus 12:6-8.

Now Yesus e aksi: „San a sma di abi a droifidyari o du?” (Markus 12:9) Den kerki fesiman e piki: „Fu di den takru, a o meki den dede wan takru dede. Dan a o yuru a droifidyari gi tra gronman di o gi en den froktu te a ten doro.”​—Mateyus 21:41.

Sondro fu den sabi, den e taki sortu strafu den o kisi, fu di den na „den gronman” na ini Yehovah en „droifidyari”, sobun a pipel fu Israel. Wan fu den froktu di Yehovah wani taki den gronman musu gi en, na taki den musu bribi na ini en Manpikin, a Mesias. Yesus e luku den kerki fesiman langalanga, dan a e taki: „Noiti unu no leisi san Gado Buku taki? Drape skrifi: ’A ston di den bowman no ben wani, na dati tron a moro prenspari ukuston. Na Yehovah meki taki disi pasa, èn gi wi a de wan tumusi moi sani fu si’” (Markus 12:10, 11). Now Yesus e taki krin san a wani sori den: „Dati meki mi e taigi unu: Gado o puru en Kownukondre na un anu èn a o gi en na wan pipel di e du san a wani.”​—Mateyus 21:43.

Den leriman fu Wet nanga den edeman fu den priester e frustan taki „na fu den Yesus ben taki di a fruteri na agersitori” (Lukas 20:19). Now di a taki a sani disi, den de nomonomo fu kiri Yesus, a sma di abi a reti fu „kisi a droifidyari”. Ma den e frede gi a pipel di e si Yesus leki wan profeiti. Dati meki den no e pruberi fu kiri en wantewante.

Heri esi a diniwroko fu Yesus o kon na wan kaba. A e tan gebroiki agersitori fu sori taki den leriman fu Wet nanga den edeman fu den priester ogri srefisrefi. Dati meki den wani kiri en (Lukas 20:19). Ma Yesus no kaba nanga den. A e fruteri wan tra agersitori.

A e taki: „A Kownukondre fu hemel de leki wan trow-oso di wan kownu ben sreka gi en manpikin. A seni den srafu fu en go kari den sma di ben kisi wan kari fu kon na a trow-oso, ma den no ben wani kon” (Mateyus 22:2, 3). Na a bigin fu na agersitori Yesus e taki fu „a Kownukondre fu hemel”. Sobun, wi kan frustan taki a „kownu” na Yehovah Gado. Suma na a manpikin fu a kownu èn suma na den sma di kisi wan kari fu kon na a trow-oso? A de krin taki a manpikin fu a kownu na Yehovah en Manpikin di e tanapu drape e fruteri den na agersitori. Wi kan frustan tu taki den sma di kisi wan kari, na den sma di o de makandra nanga a Manpikin na ini a hemel Kownukondre.

Suma na den fosi sma di ben o kisi wan kari? We, gi suma Yesus nanga den apostel ben e tyari a boskopu fu a Kownukondre? Gi den Dyu (Mateyus 10:6, 7; 15:24). A pipel disi ben agri fu hori densrefi na a Wetfrubontu na ini a yari 1513 Fosi Krestes. Na so den tron den fosiwan di ben o kisi a grani fu tron „wan kownukondre fu priester” (Eksodes 19:5-8). Ma o ten den ben o kisi a kari fu kon na a „trow-oso”? A de krin taki den kisi a kari na ini a yari 29, di Yesus bigin preiki fu a Kownukondre fu hemel.

San furu fu den Israelsma du di den kisi a kari? Soleki fa Yesus ben taki, „den no ben wani kon”. Furu fu den kerki fesiman, sosrefi furu Dyu no ben wani bribi taki Yesus na a Mesias èn a sma di Gado o poti leki Kownu.

Ma Yesus e sori taki den Dyu ben o kisi ete wan okasi. A e taki: „Agen [a kownu] seni tra srafu go èn a taki: ’Taigi den sma di kisi wan kari: „Luku, mi sreka mi brekten nyanyan. Den mankaw nanga den fatu meti fu mi srakti kaba èn ala sani sreka. Un kon na a trow-oso.”’ Ma den no ben abi bisi nanga dati. A wan go na en gron, a trawan go du en bisnis. Den trawan grabu den srafu fu a kownu, den du ogri nanga den èn den kiri den” (Mateyus 22:4-6). Na a sani disi ben o pasa te a Kresten gemeente ben o seti. Na a ten dati, den Dyu ben abi na okasi ete fu kon na ini a Kownukondre, ma furu fu den no teki a kari disi. Den fon „den srafu fu a kownu” srefi.​—Tori 4:13-18; 7:54, 58.

Fa sani ben o waka nanga a pipel? Yesus e taki: „A kownu ati bron srefisrefi èn a seni den legre fu en fu go kiri den kiriman èn fu bron a foto fu den” (Mateyus 22:7). A sani disi miti den Dyu na ini a yari 70, di den Romesma pori Yerusalem, „a foto fu den”.

A de so taki nowan tra sma ben o kisi wan kari fu di den Dyu no ben teki a kari fu a kownu? Nôno. Na agersitori fu Yesus e taki wan tra sani. Yesus e taki moro fara: „Baka dati [a kownu] taigi den srafu fu en: ’A trow-oso sreka kaba, ma den sma di kisi wan kari no warti fu kon. Fu dati ede, go na den pasi di sma e teki te den e gowe fu a foto. Dan un kari ala sma di unu e feni drape, meki den kon na a trow-oso.’ Dati meki den srafu go na den pasi èn den tyari ala sma kon di den feni, ogri sma nanga bun sma. Den sma di ben sidon na tafra ben furu a presi pe a trow-oso ben hori.”​—Mateyus 22:8-10.

A moi fu si taki bakaten na apostel Petrus ben o bigin yepi trakondre sma di no teki a Dyu bribi, fu tron tru Kresten. Na ini a yari 36, Kornelius, wan legre-ofsiri fu Rome, nanga en osofamiri kisi a yeye fu Gado. Den sma disi ben o kisi a grani fu kon na ini a hemel Kownukondre di Yesus ben taki fu en.​—Tori 10:1, 34-48.

Yesus e sori taki te fu kaba „a kownu” no o feni ala sma bun di e kon na a fesa. A e taki: „Di a kownu kon na inisei fu luku den sma di a kari kon, a si wan man di no ben weri trowkrosi. Dati meki a taigi a man: ’Mati, fa yu kon na inisei sondro fu weri trowkrosi?’ A man no ben sabi san a ben musu taki. Ne a kownu taigi den futuboi fu en: ’Tai en anu nanga en futu èn trowe en go na dorosei na ini a dungru. Drape a o krei èn a o kaw tifi.’ Iya, furu sma kisi wan kari, ma soso wan tu fu den mi teki.”​—Mateyus 22:11-14.

Kande den kerki fesiman di e arki Yesus no e frustan ala san a taki. Toku den no lobi san den yere. Now den de nomonomo fu kiri a sma di e gi den so furu syen.

Den kerki fesiman ati e bron nanga Yesus. Didyonsro a fruteri den agersitori fu sori taki den ogri trutru. Now den Fariseiman e suku fu feni wan sani na en tapu. Den wani en fu taki wan sani di kan meki den grabu en fu tyari en go na a granman fu Rome. Den e pai sonwan fu den bakaman fu den fu kisi en nanga triki.​—Lukas 6:7.

Den e taki: „Leriman, wi sabi taki yu e taki èn e leri sma bun sani. Yu no lobi a wan sma moro a trawan èn yu e leri sma a pasi fu Gado soleki fa a de trutru. We, a fiti fu pai Grankownu belasting-moni, noso a no fiti fu du dati?” (Lukas 20:21, 22) Yesus no e meki den kori en nanga den moi wortu fu den. A sabi taki den e hoigri èn taki den lai triki. Efu a taki ’Nôno, a no bun fu pai belasting’, dan den kan taki dati a e opo ensrefi teige Rome. Ma efu a taki ’Iya, un musu pai belasting’, dan kande a pipel ati o bron na en tapu. Kande den o denki taki Yesus e teki a sei fu a tirimakti fu Rome di den no lobi kwetikweti. Sobun, fa Yesus o piki den?

Yesus e piki: „Fu san ede unu e tesi mi, un hoigriman? Sori mi a moni di un musu pai lanti.” Den e tyari wan solfru moni kon gi en, dan a e aksi den: „Suma prenki èn suma nen de na en tapu?” Den e piki: „A di fu Grankownu.” Dan na wan koni fasi Yesus e gi den a rai disi: „Pai Grankownu san na fu Grankownu, ma pai Gado san na fu Gado.”​—Mateyus 22:18-21.

Den man e fruwondru fu den sani di Yesus e taki. A koni piki fu Yesus meki taki den no sabi san den musu taki. Dati meki den e gowe. Ma a dei no pasa ete èn den man no kaba nanga Yesus ete. Baka te den Fariseiman pruberi fu kisi Yesus nanga triki, den fesiman fu wan tra kerkigrupu e go na Yesus.

Den Saduseiman di no e bribi na ini na opobaka, e aksi Yesus wan sani di abi fu du nanga na opobaka èn nanga a gwenti di den Dyu abi taki wan man musu trow nanga a wefi fu en dede brada. Den e aksi en: „Leriman, Moses taki: ’Efu wan man dede sondro taki a ben abi pikin, dan en brada musu trow nanga a wefi fu a man disi èn a musu kisi pikin gi en dede brada.’ We, seibi brada ben de nanga wi. A fosiwan trow, a dede, èn fu di a no ben abi pikin, a libi en wefi gi en brada. Na so a pasa tu nanga a di fu tu brada, nanga a di fu dri brada èn nanga ala den seibi brada. Te fu kaba, na uma dede tu. Fu dati ede, suma fu den seibi brada o kisi na uma leki wefi na a ten fu na opobaka? Bika den alamala ben abi en leki wefi.”​—Mateyus 22:24-28.

Den Saduseiman e bribi na ini den buku fu Moses. Dati meki Yesus e sori den san skrifi na ini den buku dati. A e taki: „A no de soleki fa unu e taki, bika unu no sabi Gado Buku èn a krakti fu Gado. Man noso uma no o trow na a ten fu na opobaka, ma den o de leki den engel na hemel. Ma unu no leisi na ini a buku fu Moses pe a tori fu a makabusi skrifi, taki den dede sma o kisi wan opobaka? Drape Gado ben taigi en: ’Mi na a Gado fu Abraham, a Gado fu Isak, èn a Gado fu Yakob.’ A no de wan Gado fu den dede sma, ma wan Gado fu den wan di de na libi. Unu no abi leti kwetikweti” (Markus 12:24-27; Eksodes 3:1-6). Den ipi-ipi sma e fruwondru fu a piki di Yesus gi den.

Den Fariseiman nanga den Saduseiman no man taki noti moro baka di Yesus piki den. Dati meki den tu kerkigrupu disi e span anu makandra fu tesi en moro fara. Wan fu den leriman fu Wet e aksi en: „Leriman, san na a moro bigi komando na ini a Wèt?”​—Mateyus 22:36.

Yesus e piki en: „A fosiwan na: ’Yere, un Israelsma, Yehovah wi Gado na wán Yehovah. Un musu lobi Yehovah un Gado nanga un heri ati, nanga un heri libi, nanga un heri frustan, èn nanga ala un krakti.’ A di fu tu komando na: ’Un musu lobi tra sma leki fa un lobi unsrefi.’ Wan moro bigi komando leki den wan disi no de.”​—Markus 12:29-31.

Di a leriman fu Wet yere san Yesus piki en, a taki: „Leriman, yu taki en soleki fa a de trutru: ’Gado na wán, èn nowan trawan no de boiti En’. Wi musu lobi en nanga wi heri ati èn nanga wi heri frustan èn nanga ala wi krakti, èn wi musu lobi tra sma leki fa wi lobi wisrefi. Den sani disi warti moro ala bron-ofrandi nanga srakti-ofrandi.” Te Yesus e si taki a leriman fu Wet gi wan bun piki, a e taigi en: „Yu no de fara fu a Kownukondre fu Gado.”​—Markus 12:32-34.

Dri dei langa (9, 10 nanga 11 Nisan) Yesus e gi leri na ini a tempel. Son sma soleki a leriman fu wet disi lobi den sani di a leri den. Ma den kerki fesiman no lobi den sani di Yesus taki. Toku „nowan sma ben abi a deki-ati moro fu aksi en wan sani”.

Den kerki fesiman di e gens Yesus no man buweisi taki en a no a Mesias èn den no man feni wan sani na en tapu fu meki den srudati fu Rome grabu en (Lukas 20:20). Yesus de ete na ini a tempel na tapu 11 Nisan. Now en e poti aksi gi den èn a e sori suma a de trutru. A e aksi den: „San unu e denki fu Krestes? Suma manpikin na en?” (Mateyus 22:42) Ala sma sabi taki a Krestes noso a Mesias ben o de wan bakapikin fu David. Sobun, na dati den e piki Yesus.​—Mateyus 9:27; 12:23; Yohanes 7:42.

Yesus e aksi: „Dan fa a kan taki santa yeye ben meki David kari en ’Masra’, di a ben taki: ’Yehovah taigi mi Masra: „Sidon na mi reti-anusei teleki mi poti yu feanti na ondro yu futu”’? Fu dati ede, efu David e taki dati a sma disi na ’Masra’, dan fa a kan de en manpikin?”​—Mateyus 22:43-45.

Den Fariseiman no e piki en, fu di den e howpu taki a bakapikin fu David di ben o tron a Mesias, ben o de wan libisma. Den wani taki a musu frulusu den fu den Romesma di e tiri den. Ma Yesus gebroiki den wortu di David taki na Psalm 110:1, 2 fu sori taki a Mesias no o de wan libisma tiriman. A bigi moro David. Dati meki David kari en „Masra”. A o kisi makti te a sidon na Gado reti-anusei fu wan pisi ten. Te Yesus sori den gensman a sani disi, den no man taki noti.

Den disipel nanga furu tra sma e arki. Now Yesus e taki nanga den. A e warskow den gi den Fariseiman nanga den leriman fu Wet. Den man dati „poti densrefi na a presi fu Moses” fu di den e leri sma san Gado Wet e taki. Yesus e taigi den arkiman: „Du ala san den e taigi unu. Ma no du soleki fa den e du, bika den e taki, ma den no e du.”​—Mateyus 23:2, 3.

Dan Yesus e kari wan tu eksempre fu tyari a hoigrifasi fu den kon na krin. A e taki: „Den e meki den pikin dosu di abi pisi fu Gado Buku na ini kon moro bradi èn den e weri den leki wan tapu.” Son Dyu ben meki pikin dosu fu poti son pisi fu a Wet na ini, dan den ben e tai den na tapu den fesi-ede noso na tapu den anu. Ma den Fariseiman e meki den dosu disi moro bigi fu sori taki den e hori densrefi finifini na a Wet. Boiti dati „den e meki den franya fu den krosi kon moro langa”. Den Israelsma ben musu poti franya na ondrosei fu den krosi fu den, ma den Fariseiman e sorgu taki den krosi fu den ben abi bun langa franya (Numeri 15:38-40). Den e du ala den sani disi „fu meki sma si den”.​—Mateyus 23:5.

A kan taki srefi den disipel fu Yesus ben o wani suku biginen. Dati meki Yesus e gi den a rai disi: „Un no musu meki sma kari unu Leriman, bika wán sma nomo na un Leriman èn un alamala na brada. Sosrefi, no kari nowan sma na grontapu un Tata, bika wán sma nomo na un Tata, dati na a wan di de na hemel. Un no musu meki sma kari unu fesiman tu, bika wán sma nomo na un Fesiman, dati na Krestes.” Fa den disipel musu si densrefi èn fa den musu tyari densrefi? Yesus e taigi den: „A moro bigiwan na un mindri musu de un dinari. Gado o saka a sma di e hei ensrefi èn a o hei a sma di e saka ensrefi.”​—Mateyus 23:8-12.

Baka dati Yesus e krutu den Fariseiman nanga den leriman fu Wet fu son sani di den e du. A e taki: „Helu fu unu, un leriman fu Wèt nanga Fariseiman, un hoigriman! Bika unu e tapu a Kownukondre fu hemel gi sma, fu di unu srefi no e go na ini, èn den sma di de fu go na inisei, unu no e gi pasi fu go.”​—Mateyus 23:13.

Yesus e krutu den Fariseiman fu di den e si den sani di prenspari gi Yehovah leki lawlaw sani. Den wet di den e poti gi sma e sori dati krin. Fu eksempre, den e taki: „Efu wan sma e sweri na a tempel, dan dati na noti. Ma efu wan sma e sweri na a gowtu fu a tempel, dan a musu fu du san a sweri.” Den no man si taki a fasi fa den e tyari densrefi no bun. Gi den, a gowtu fu a tempel prenspari moro a matifasi di den musu abi nanga Yehovah, a sma di den e anbegi na a tempel. Den ’frigiti den moro prenspari sani fu a Wèt di e taki dati den musu krutu sani na wan reti fasi, taki den musu abi sari-ati èn taki den musu tai hori na Gado’.​—Mateyus 23:16, 23; Lukas 11:42.

Yesus e taigi den Fariseiman disi: „Un breniman di wani sori trawan a pasi, unu e seif a maskita puru, ma unu e swari a kameili!” (Mateyus 23:24) Den Fariseiman e seif maskita puru na ini win, fu di a Wet e taki dati maskita na sani di no krin. Ma na a tra sei den no e hori densrefi na den moro prenspari sani fu a Wet. Dati meki Yesus taki dati a de leki den e swari wan kameili. Wan kameili na wan meti di no krin tu, ma a bigi omeni tron moro wan maskita.​—Lefitikus 11:4, 21-24.