Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w08 1/2 blz. 28-31
  • Fa wan mama kan de koloku trutru?

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Fa wan mama kan de koloku trutru?
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2008
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Fu san ede mama e wroko?
  • A fasi fa sma e denki no e kruderi nanga a fasi fa sani de trutru
  • A fasi fa den masra kan yepi
  • A tumusi prenspari frantwortu fu wan Kresten mama
  • Mama di ben de wan bun eksempre
  • A moro bun bosroiti di wan mama kan teki
  • San mama kan leri fu na eksempre fu Enise?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Studie-Waktitoren)—2022
  • Getrow Kresten uma na warti anbegiman fu Gado
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2003
  • Tan hori a vrede na ini joe osofamiri
    A sroto gi wan kolokoe osofamiri
  • Jehovah en lobi osofamiri seti
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2008
w08 1/2 blz. 28-31

Fa wan mama kan de koloku trutru?

NA INI a ten disi, na heri grontapu a de so taki furu umasma abi wan wroko. Na ini gudu kondre, pikinmoro a srefi nomru fu umasma leki mansma abi wan wroko. Na ini pôti kondre, nofo tron umasma e wroko tranga furu yuru langa na den gron noso den e kweki meti fu man sorgu gi den osofamiri.

Furu umasma musu abi wan wroko fu man abi moni, ma na a tra sei den musu sorgu tu gi den osofamiri èn den musu du osowroko. Boiti taki den umasma disi e sorgu taki den abi moni fu bai nyanyan nanga krosi èn taki den man pai gi wan presi fu tan, den e bori a nyanyan, den e wasi den krosi, èn den e krin na oso tu.

Boiti dati, Kresten mama e du muiti fu leri den pikin fa fu abi wan bun matifasi nanga Gado. Cristina, wan mama di abi tu yongu meisje, e taki: „Fu taki en leti, a hebi fu abi wan wroko, èn fu hori yusrefi na den frantwortu di yu abi na ini na osofamiri, spesrutu te yu abi yongu pikin. A no makriki ala ten fu poti prakseri na den pikin te den abi dati fanowdu.”

Fu san ede mama e go wroko? Fu san ede a no makriki gi den te den e wroko? Wan mama musu abi wan wroko fu kan de koloku trutru?

Fu san ede mama e wroko?

Furu mama abi wan wroko, fu di dati de fanowdu trutru. Sonwan fu den no abi masra di kan yepi den, so taki nofo moni de fu sorgu gi na osofamiri. Tra trowpaar e kon si taki a moni di wán fu den e wroko no nofo fu bai den moro prenspari sani di na osofamiri abi fanowdu.

A tru taki a no ala mama abi wan wroko fu di den abi a moni fanowdu. Furu umasma abi wan wroko fu di den wani taki sma abi moro lespeki gi den. Sonwan fu den abi wan wroko fu di den wani abi den eigi moni, noso fu di den wani bai diri sani. Furu fu den e du den wroko bun èn den lobi a wroko di den e du.

Wan tra reide fu san ede son mama feni taki den musu abi wan wroko, na fu di den speri abi krakti tapu den. Aladi furu sma sabi taki mama di abi wan wroko e kisi furu broko-ede èn den e weri srefisrefi fu di den abi furu fu du, toku sma abi wan fowtu denki fu den mama di no abi wan wroko. Fu taki en leti, den e spotu den mama disi srefi. Wan uma taki: „A no makriki fu fruteri trawan taki yu na wan mama di e du osowroko nomo.” A e taki tu: „Son sma e taki sani èn yu kan si na den fesi taki den e feni taki yu e pori yu libi.” Rebeca, wan mama di abi wan meisje fu tu yari, e taki: „Na ini a libimakandra pe wi e libi, sma abi lespeki gi umasma di e sorgu gi den pikin. Toku, mi e feni taki sma e si wan mama di no abi wan wroko, leki wan lagi sma.”

A fasi fa sma e denki no e kruderi nanga a fasi fa sani de trutru

Na ini son kondre, telefisi, buku noso tijdschrift e sori taki wan koloku uma, na wan uma di abi a wroko di a wani du èn a e du a wroko dati bun. So wan uma e kisi bun pai, a e weri kefalek moi krosi, èn a no e tweifri na nowan sani di a e du na ini a libi. Te a doro oso, dan a no weri tumusi fu lusu den problema fu den pikin fu en, a man poti sani kon reti te en masra meki fowtu, èn awansi sortu problema de na ini na oso, a sabi fa fu lusu den. A no de fu taki, dati furu umasma no man du ala den sani dati soleki fa telefisi, buku noso tijdschrift e sori.

Na ini na aladei libi, furu fu den wroko di umasma e du, na wroko di soi èn di no e pai furu moni. Mama di e wroko e lasi-ati, fu di den no e kisi na okasi na wrokope fu du den sani di den man du bun. Wan buku e taki: „Aladi sma e du muiti fu meki taki umasma abi den srefi reti leki mansma, toku a de so te now ete taki mansma e kisi wroko di e pai moro moni èn den e kisi den moro hei posisi na a wroko fu den. A de krin fu si taki umasma di e denki taki den o kisi moro lespeki gi densrefi te den abi wan wroko, trutru no e kisi wini gi densrefi” (Social Psychology). Wan koranti na Spanyorokondre taki: „Ondrosuku e sori taki dri tron moro umasma leki mansma di abi wan wroko kan kisi problema, fu di den abi furu fu du. Te yu e luku en bun, dan furu fu den umasma dati abi tu wroko, namku a wroko di den abi, nanga a wroko di den e du na oso” (El País).

A fasi fa den masra kan yepi

A no de fu taki, dati a de na wan Kresten mama fu bosroiti efu a musu go wroko. Ma efu a trow, dan en nanga en masra musu taki fosi fu a sani disi èn den o luku finifini sortu bakapisi a o abi efu a wefi bosroiti fu go wroko.—Odo 14:15.

Ma fa a de efu wan trowpaar teki a bosroiti taki den ala tu musu wroko fu kan abi nofo moni fu sorgu gi na osofamiri? We, efu den teki a bosroiti dati, dan wan masra di koni sa poti spesrutu prakseri na a rai disi fu Bijbel: „Mansma, unu fu un sei mus libi nanga ferstan nanga un frow, bika den no tranga soleki unu. Sori den lespeki, bika neleki unu den kisi a libi di Gado gi wi fu sori wi En bun-ati” (1 Petrus 3:7; Nyun Testamenti). Wan masra e sori lespeki gi en wefi te a e hori den firi fu en wefi na prakseri èn te a e hori na prakseri taki en wefi no tranga leki en. Fu dati ede, te a masra man yepi en wefi fu du osowroko, dan a sa du dati tu. Neleki Yesus, wan masra sa de klariklari fu du wroko di gersi lagi wroko, èn a sa du dati na wan saka fasi. A no sa weigri fu du den wroko dati, fu di a feni taki a o lagi ensrefi na so wan fasi (Yohanes 13:12-15). Na presi fu dati, a sa si den wroko disi leki wan okasi fu sori lobi gi a wefi fu en di e wroko tranga. A wefi sa warderi en te a masra e yepi en na so wan fasi.—Efeisesma 5:25, 28, 29.

A no de fu taki, dati efu a masra nanga a wefi musu abi wan wroko, dan a de tumusi prenspari taki den e yepi makandra na oso. Wan koranti na ini Spanyorokondre e sori o prenspari a sani disi de. A koranti disi ben skrifi wan artikel fu wan ondrosuku di wan organisâsi ben hori di e luku fa sani e waka na ini osofamiri. Na artikel ben tyari kon na krin taki a reide fu san ede so furu sma na ini Spanyorokondre e brokotrow, na fu di „furu sma no e hori densrefi moro na den markitiki fu a kerki fu den èn den no e tyari densrefi moro na wan fasi di fiti”. Boiti dati, tu tra reide di e meki taki so furu sma e brokotrow, na fu di „furu uma abi wan wroko now èn fu di den masra no e yepi den nanga osowroko” (ABC).

A tumusi prenspari frantwortu fu wan Kresten mama

Aladi Yehovah gi papa a moro prenspari frantwortu fu gi den pikin leri, toku Kresten mama sabi taki den sosrefi kisi wan tumusi prenspari frantwortu di den musu du, spesrutu te den pikin yongu ete (Odo 1:8; Efeisesma 6:4). Yehovah ben taki nanga mama èn nanga papa, di A taigi den Israelsma fu poti a Wet fu En dipi na ini na ati fu den pikin. A ben sabi taki papa nanga mama musu abi pasensi èn taki a ben o teki ten fu leri den pikin den sani disi, spesrutu te den pikin yongu ete. Fu dati ede, Gado ben taigi papa nanga mama fu gi den pikin leri te den de na oso, te den de na pasi, te den opo, èn te den e go didon.—Deuteronomium 6:4-7.

Gado Wortu e sori taki mama abi wan trutru prenspari frantwortu, te a e gi pikin a komando disi: „No poti a wet fu yu mama na wan sei” (Odo 6:20). A no de fu taki dati wan uma di trow sa musu taki nanga en masra, fosi a poti wet gi den pikin. Ma soleki fa a vers dati e sori, dan mama abi a reti fu poti wet gi den pikin. Pikin sa kisi furu wini te den e gi yesi na den mama, fu di wan mama di e dini Gado e leri en pikin fu abi wan bun matifasi nanga Gado, èn fu tyari ensrefi na wan fasi di fiti (Odo 6:21, 22). Teresa, wan mama di abi tu pikin boi, e fruteri fu san ede a no wani abi wan wroko. A taki: „A moro prenspari wroko di mi abi na fu kweki mi pikin na so wan fasi taki den dini Gado. Mi wani du a wroko disi na a moro bun fasi di mi man.”

Mama di ben de wan bun eksempre

Kownu Lemuel fu Israel kisi wini trutru fu a tranga muiti di en mama ben du fu gi en leri. „A tumusi prenspari boskopu” di en mama gi en ’fu poti en na tapu a reti pasi’, de na ini Gado Wortu di skrifi nanga yepi fu santa yeye (Odo 31:1; 2 Timoteyus 3:16). A mama disi e sori fa wan koni wefi de, èn te now ete den rai disi e yepi manpikin fu teki wan koni bosroiti te den e suku wan trowpatna. A ben warskow en manpikin tu fu luku bun nanga hurudu èn fu no dringi pasa marki. Srefi na ini a ten disi den rai disi fiti.—Odo 31:3-5, 10-31.

Na ini a fosi yarihondro, na apostel Paulus ben prèise wan mama di nen Enise, fu di a ben du muiti fu gi en manpikin Timoteyus bun leri. Fu di en masra ben anbegi Griki gado kande, meki Enise ben musu overtoigi Timoteyus fu poti bribi na ini „den santa buku”. O ten Enise bigin gi Timoteyus leri fu den buku fu Bijbel? Gado Wortu, Bijbel, e taki dati Enise bigin gi Timoteyus leri ’sensi di a ben de wan beibi’ (2 Timoteyus 1:5; 3:14, 15). A de krin fu si taki a bribi di Enise ben abi, nanga na eksempre fu en, èn sosrefi a leri di a gi, ben meki taki Timoteyus ben de srekasreka fu go du a zendelingwroko.—Filipisma 2:19-22.

Bijbel e taki sosrefi fu mama di ben abi a gwenti fu kari getrow futuboi fu Gado kon na den oso, èn disi ben meki taki den pikin ben e miti sma di ben de bun eksempre gi den. Fu eksempre, wan Sunem-uma ben gwenti fu kari a profeiti Elisa kon na en oso. Bakaten, Elisa gi a boi fu na uma disi wan opobaka (2 Kownu 4:8-10, 32-37). Luku sosrefi na eksempre fu Maria, a mama fu a Bijbel skrifiman Markus. Soleki fa a sori, dan a ben gi pasi taki den disipel fu a fosi yarihondro hori konmakandra na ini en oso na ini Yerusalem (Tori fu den Apostel 12:12). A no de fu taki dati Markus ben leri furu fu den apostel nanga tra Kresten di ben gwenti kon na en oso.

A de krin fu si, taki Yehovah abi furu warderi gi a tranga muiti di getrow uma e du fu leri den pikin den gronprakseri fu en. Yehovah lobi den uma disi, fu di den de getrow èn den e du muiti so taki na osofamiri e kisi deki-ati fu abi wan moro bun matifasi nanga En.—2 Samuel 22:26; Odo 14:1.

A moro bun bosroiti di wan mama kan teki

Soleki fa den Bijbel eksempre di wi ben luku na fesi e sori, dan wan osofamiri sa kisi moi blesi te a mama e du en frantwortu bun. Iya, den o kisi blesi te a mama e sorgu taki na osofamiri e kisi den sani di den abi fanowdu na skin fasi, te den e kisi wan moro bun matifasi nanga Gado, èn te den e hori den firi fu makandra na prakseri. Ma a no makriki fu du disi. Nofo tron a gersi leki a wroko di wan mama musu du na oso de moro hebi leki te a ben o abi wan hei posisi na wan wroko di e pai bun.

A tru taki efu wan mama taki nanga en masra kaba, èn den e bosroiti taki a no o wroko moro noso a o du afudei wroko, dan na osofamiri sa musu de tevrede fu di den no o man bai so furu sani moro. Boiti dati, a kan taki tra sma e spotu so wan mama, fu di den no e frustan fu san ede a teki so wan bosroiti. Ma den blesi di a o kisi o moro moi leki den fruferi sani di a kan ondrofeni. Paqui na wan mama di abi dri pikin, èn di abi wan afudei wroko. A e taki: „Mi lobi fu de na oso te den pikin e komoto na skoro so taki den abi wan sma fu taki nanga den.” Sortu wini den pikin fu en kisi? „Mi e yepi den nanga den skorowroko, èn efu wan problema e opo kon, dan mi kan yepi den wantewante”, na so a e taki. „Fu di wi de furu nanga makandra, meki wi kan taki bun nanga makandra. Mi lobi en so te fu de makandra nanga mi pikin, taki di mi kisi na okasi fu wroko heri dei, mi no teki a wroko dati.”

Furu Kresten mama kon si taki efu den no e wroko moro noso den e du afudei wroko, dan ala sma na ini na osofamiri kan kisi wini fu dati. „Di mi no ben wroko moro, dan a ben gersi leki sani bigin waka moro bun na ini mi osofamiri”, na so Cristina, di wi ben taki fu en na fesi, e taki. „Mi ben abi ten fu taki nanga mi pikin èn fu yepi mi masra na difrenti fasi. Mi bigin lobi en srefisrefi taki mi ben e gi den meisje fu mi leri, fu di mi ben e si taki den ben leri bun èn taki den ben go na fesi.” Wán spesrutu sani Cristina e memre heri bun ete. A e taki: „A fosi pikin fu mi leri waka na a presi pe sma e luku pikin, ma nanga a di fu tu pikin fu mi a ben de tra fasi, fu di na oso mi leri en fu waka. Di a bigin waka fu a fosi leisi, dan a waka kon langalanga na mi. Mi ben prisiri srefisrefi na a momenti dati!”

Wan tra sani de di na osofamiri musu hori na prakseri. Te wan mama bosroiti fu no wroko moro noso fu wroko afudei, dan na osofamiri kan fruwakti taki den no sa abi nofo moni, ma dati no abi fu de so. Cristina e taki: „Nanga furu fu a moni di mi ben e wroko, mi ben musu pai den sma di ben luku mi pikin èn mi ben musu pai den kostu fu a wagi. Di wi luku a situwâsi fu wi bun, dan wi kon si taki a wroko fu mi no ben meki taki wi abi moro moni.”

Son trowpaar go luku a situwâsi fu den èn den bosroiti taki a abi moro wini te a wefi de na oso fu sorgu gi na osofamiri. Den kon si taki disi abi moro wini leki fu du wan wroko di kan meki a famiri abi moro moni. „Mi breiti taki mi wefi man tan na oso fu sorgu gi den tu yongu pikin fu wi”, na so Paul, a masra fu Cristina, e taki. „Wi ben abi moro broko-ede di mi wefi ben abi wan wroko.” Fa a bosroiti disi ben abi krakti tapu den tu meisje fu den? Paul e taki: „Den meisje e firi moro bun fu di sani e waka moro bun gi den. Ma boiti dati, den kan kisi kibri fu a takru krakti di sma kan abi na den tapu na ini den yongu yari.” Fu san ede a trowpaar disi e feni en so prenspari fu du so furu leki den kan makandra nanga den meisje fu den? Paul e piki: „Mi abi na overtoigi taki efu wi leki papa nanga mama no abi krakti tapu na ati nanga a frustan fu wi pikin, dan wan tra sma sa du dati.”

A de krin fu si taki ibri trowpaar sa musu go luku fa a situwâsi fu den de, èn nowan sma musu krutu den bosroiti di trawan e teki (Romesma 14:4; 1 Tesalonikasma 4:11). Ma toku a bun fu hori na prakseri taki na osofamiri sa kisi furu wini te a mama e du afudei wroko, noso te a no e wroko moro. Teresa, di wi ben taki fu en na fesi, e fruteri fa a e denki fu a tori disi: „Nowan tra sani e meki yu de moro koloku leki te yu e du ala san yu man fu sorgu gi yu pikin èn fu gi den leri.”—Psalm 127:3.

[Prenki na tapu bladzijde 31]

Kresten mama e yepi nanga a tumusi prenspari frantwortu fu gi den pikin fu den leri

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma