Abraham — Wan eksenpre gi ala sma di e suku na matifasi fu Gado
„A no ben kon swaki na ini bribi, a ben abi na overtoygi dorodoro taki san [Gado] ben pramisi a ben man fu du tu.” — ROMEN 4:19-21.
1. Fu san-ede Satan pruberi fu dray na tori fu Abraham?
NA WORTU fu Gado di e tyari kon a krin na ini den Buku, de „a libi èn abi krakti” (Hebrew sma 4:12). Na so a e psa taki a tori fa Yehovah handri nanga Abraham, aladi a ben skrifi moro leki 3500 yari psa kba, de wan fonten fu deki-ati gi ala sma di e suku a matifasi fu Gado (Romen 15:4). Na moro prenspari feyanti, Satan, sabi disi èn ben kobroyki kerki leriman na ini wan muyti fu sma kon bribi na tori dati leki wan anansitori. — 2 Korente sma 11:14, 15.
2. Fa Yeyses disipri ben si Abraham?
2 Leki wan pisi fu ala den Buku di Gado meki den skrifi nanga yepi fu santa yeye dan na historiya fu Abraham de tru èn „bun fu gi [kresten] leri” (2 Timoteyus 3:16; Yohanes 17:17). Den fositen disipri fu Yeyses seyker ben sabi fu warderi disi, bika Abraham nen e kari 74 tron na ini den Kresten Griki Buku fu beybri. Na ini na di fu erfu kapitri fu Hebrew sma, di e bow sma bribi, moro furu prakserilin e go fu en leki fu iniwan tra futuboy fu Gado bifo Krestes.
3. Sortu bigi grani Abraham ben kisi?
3 Abraham no ben de wan gewoon „profeyti” bika Yehovah ben kobroyki en fu prey wan kofarlek bigi „agersi drama” pe na famiri-edeman ben abi na bigi grani fu de wan profeyti prenki fu Gado srefi (Genesis 20:7; Galasiya sma 4:21-26). Na so Yeyses ben taki fu na „borsu posi-si fu Abraham” di a ben prenki wan posisi fu bun-ati fu Gado. — Lukas 16:22.
En fosi du fu bribi
4. Leki fa a beybri taki dan fa Gado bigin bumuy nanga Abraham?
4 Abram, so leki a ben nen biginbigin, ben kisi kweki na ini „Ur fu den Kaldewsma”. Aladi a ben e libi drape, Yehovah ben sori en srefi na en èn a ben taki: „Hari komoto fu yu kondre èn fu yu famiri èn fu na oso fu yu ppa, go na a kondre di mi sa sori yu; èn mi sa meki yu tron wan bigi nâsi èn blesi yu èn mi wani meki yu nen kon bigi; èn buweysi taki a de wan blesi. Èn seyker mi sa blesi a sma di e blesi yu, èn a sma di begi ogri tapu yu, mi sa fruku, èn ala famiri fu grontapu seyker sa blesi den srefi nanga yepi fu yu.” — Genesis 12:1-3; 15:7; Tori fu den apostel 7:2, 3.
5. (a) Fa na pramisi fu Gado ben musu seki Abraham ati? (b) Fa Abraham ben teki na pramisi?
5 Fa na kari disi ben de wan tyalansi! Efu Abram ben gi yesi na disi dan a ben wani taki gi en fu gwe libi wan tumusi switi kontren nanga famiri fu psa na heri tra pisi fu en libi ini wan farawe kondre di a no ben sabi. Ma a lobi pramisi fu Gado ben seki Abram ati dipi. A ben de wan owru man sondro pikin nange wan uma di no ben e kisi pikin èn en nen ben gersi taki sma ben sa frigiti dati heri esi. A pramisi fu Gado ben dyaranti en a tra sey fu na tori: „Wan bigi nâsi” ben sa komoto kon fu en. Boyti fu dati, na pramisi fu Gado ben abi na ini en wan wondru fruklari fu bun nyunsu gi na heri libisma famiri, e sori go na fesi na wan ten di ala nâsi ben sa kisi blesi (Galasiya sma 3:8). Abram ben poti bribi na ini Yehovah pramisi èn ben gwe libi wan centrum fu wan kulturu di ben e go a fesi srefi srefi. „A ben hari gwe”, a beybri e fruteri wi, „sondro fu sabi pe a ben go.” — Hebrew sma 11:8.
6. (a) Fu san-ede Genesis 11:31 e poti na froysi gwe tapu a nen fu Tera? (Tori fu den apostel 7:2-4) (b) Na sortu fasi Sara ben de wan eksenpre gi kresten uma na ini na ten disi?
6 Na bribi fu Abram ben abi krakti tapu tra sma. En osofamiri, so srefi Tera, en ppa nanga Lot, en brada pikin, ben hari gwe nanga en. Fu di Tera ben de na famiri-edeman, meki na hari gwe ben poti tapu en nen (Genesis 11:31). Seyker wi no mag luku psa na yepi di Abram ben kisi fu en uma Saray, di kisi baka ten na nen Sara. Gi na tra pisi fu en libi a ben de tefreyde nanga wan moro lagi libistandaard (Genesis 13:18; 24:67). A de wan sani di de bun fu frustan taki ’Abraham ben go na ini sey fu bari krey èn fu krey fu [Sara] ede’ di Sara ben dede (Genesis 23:1, 2.) Fu na tranga bribi fu en èn na saka di a ben saka en srefi leki wan uma meki den ben poti en leki wan eksenpre fu tru yeye moyfasi gi kresten uma. — Hebrew sma 11:11, 13-15; 1 Petrus 3:1-6.
7. Na sortu fasi kresten sma na ini na ten disi ben sori wan bribi leki di fu Abraham nanga Sara?
7 Ini na ten disi furu kresten sori wan srefi sortu bribi fu di den e pristeri den srefi fu panya na boskopu fu Gado na ini kontren pe wan bigi fanowdu de fu kownukondre preykiman èn pe bowman nanga wrokoman de fanowdu fu na bun fu nyun oso fu stanpu beybri lektuur èn fu seni den gwe (Mateyus 24:14.) Den kresten disi abi wan prati na a waka na baka na komando: „Go . . . èn meki disipri fu sma fu ala nâsi.” Te den ben froysi go na wan kondre di den no ben sabi dan nofotron den ben musu fiti den srefi na wan tra libistandaard. Trawan ben tyari bigi ofrandi na skinfasi fu meki disipri na ini den eygi gebied. — Mateyus 28:19, 20.
Tra du fu bribi
8. San ben meki taki Yehovah ben sori en srefi na di fu tu tron na Abraham?
8 Abram ben stòp na a foto Haran te na a dede fu en ppa Tera (Genesis 11:31, 32). Ne en osofamiri ben koti na liba Eufrat abra èn ben hari go na zuidsey. Te fu kba den ben doro „na presi Sikem” na ini a mindri fu na kondre Kanan. Fa na kontren disi ben musu gi wan kofarlek moy prenki fu si! Sikem ddon na ini wan lagi presi a mindri tu bergi nanga na Ebal èn na Gerisim leki ede. Den ben skrifi fu na kontren leki „na paradeysi fu na Santa Kondre”. A ben fiti taki Yehovah dyaso agen ben sori en srefi na Abram èn ben taki: „Na yu siri mi sa gi na kondre disi.” — Genesis 12:5-7.
9. (a) Na sortu tra tumusi moy fasi Abram ben sori bribi? (b) Sortu leri wi e kisi fu disi?
9 Na fasi fa Abram ben du ben de ete wan du fu bribi. A tori e taki: ’A ben bow drape wan altari gi Yehovah’ (Genesis 12:7). Yu ben abi, kande seyker na ini disi a tyari fu wan srakti-ofrandi fu wan meti, bika na Hebrew wortu gi „altari” wani taki „ofrandipresi”. Baka ten Abram ben du den du disi fu bribi na ini tra pisi fu a kondre. Boyti fu dati, ’a ben kari na nen fu Yehovah’ (Genesis 12:8; 13:18; 21:33). Den Hebrew wortu „na bari kari fu na nen” wani taki so srefi tu „kari a nen (meki en bekenti)”. Abram osofamiri èn so srefi tu den Kanan sma ben musu yere fa a e meki fri èn sondro frede na nen fu en Gado Yehovah bekenti (Genesis 14:22-24). Na a srefi fasi ala sma di ini na ten dist e suku na matifasi fu Gado, musu kari ini bribi en nen. Disi wani taki so srefi taki den musu abi wan prati na a publiki preykiwroko, e „tyari gi Gado alaten wan srakti-ofrandi fu preyse, namku na froktu fu den mofobuba di e meki en nen bekenti na publiki”. — Hebrew sma 13:15; Romen 10:10.
10. (a) Na sortu tra fasi Abram ben sori bribi? (b) Sortu eksenpre a ben gi kresten famiri-edeman? (1 Timoteyus 3:12)
10 Abram bribi na ini Yehovah tapu furu tra fasi ete ben tyari kon ini praktijk. A ben offer en srefi fu a bun fu na vrede ma nanga deki-ati a ben opo du wan sani ini muylek ten (Genesis 13:7-11 ; 14:1-16). Aladi a ben gudu, toku a no ben de wan sma di ben lobi gudu (Genesis 14:21-24). Yoisti a ben lobi teki sma na oso èn ben hori baka gi na anbegi fu Yehovah nanga sani di a ben abi (Genesis 14:18-20; 18:1-8). San ben de a moro prenspari sani, a ben de wan bun eksenpre leki osofamiri-edeman èn ben gi yesi na den libilin di Yehovah ben poti fu di a ben komanderi en manpikin nanga en osofamiri baka en, so taki den ’ben hori Yehovah pasi fu du regtfardikifasi’ (Genesis 18:19). Na ini disi na osofamiri fu Abram ben de heri tra fasi leki den takru hurudu Kanan sma na ini den krosibey foto Sodon nanga Gomora. Abram seyker no ben sa frudrage den sortu bigi sondu disi na ini en osofamiri. Taki a ben teki fesi na wan tumusi moy fasi tapu en osofamiri, e kon a krin ini na fasi fa memre fu a osofamiri ben waka na en baka èn so srefi tu ben kari ini bribi na nen fu Yehovah. — Genesis 16:5, 13; 24:26, 27; 25:21.
’A no ben kon swaki na ini bribi’
11. Fa Abram ben kan hori doro wan hondro yari leki wan „freymde sma . . . na ini wan freymde kondre”?
11 Abram tranga bribi ben yepi en fu hori doro ondro pina aladi a ben libi so wan wan hondro yari a mindri den sma di ben taki taki a kondre ben de fu den (Genesis 12:4; 23:4; 25:7). A beybri e taki: „A ben de wan freymde sma na ini na kondre èn a ben libi na ini tenti nanga Isak nanga Yakob, di ben de erfgenaam nanga en fu precies na srefi pramisi. Bika a ben fruwakti na foto [Gado Kownukondre] di ben abi tru fru fondamenti, na a foto di Gado de na bow-man nanga mekiman. Èn toku a ben sa abi okasi fu dray go baka, efu trutru a ben tan denki na a presi dati pe a ben komoto.” — Hebrew sma 11:9, 10, 15; teki gersi nanga Hebrew sma 12:22, 28.
12. Sortu okasi ben sori en srefi fruku kba na Abram fu dray go baka na Ur, èn fa a ben du nanga na myulek situwâsi?
12 Abram no ben de langa na ini Kanan di wan seryusu angriten ben gi en wan ’okasi fu dray gwe baka’. Ur, di ben kisi watra fu den furu watra fu na Eufrat, no ben abi wantewante fanowdu taki alen fadon. Ma na presi fu dray go baka drape, Abram ben poti bribi na ini Yehovah èn a ben hari go na a tra sey — na Egypte. Dati ben de wan risiko. Leki wan dorosey sma nanga wan heri moy uma dan Abram ben de na ini na kondre dati na ini kofar fu en libi. Ma toku ete a ben du bepaalde sani a fesi fu di a ben aksi Saray fu hori kibri na tori taki den ben trow. Yehovah ben blesi Abram fu na bribi fu en èn heri esi a ben man fu dray go baka na a pramisi kondre nanga moro bigi gudu leki oyti wan ten. — Genesis 12:10—13:2; 20:12.
13. San na kisi di Saray no ben man kisi pikin e prenki èn taki Abram ben hori kibri taki a ben trow nanga en?
13 Disi tu ben de wan pisi fu na profeyti drama di Abram sondro fu sabi ben prey leki wan leri gi wi. Saray di te now ete no man kisi pikin, ben de wan prenki fu Yehovah heymel organisâsi di yu kan teki gersi nanga wan uma fu loyaal engel. Na moy uma disi na agersi fasi ben musu wakti moro leki fo dusun yari bifo a ben kan meki na tru siri kon fu na moro bigi Abraham, Yehovah Gado. Na heri frufolgu fu kotrow futuboy fu Gado ini ala den yari dati fu wakti ben meki a gersi son tron taki Yehovah ben hori en matifasi kibri leki trowmasra fu en. — Genesis 3:15; Yesaya 54:1-8; Galasiya sma 3:16, 27, 29; 4:26.
14. (a) Fa Saray te fu kba ben du tapu a meki di a no ben man meki pikin? (b) San ben psa di Abram ben de neygitenti na neygi yari èn fu san-ede?
14 Baka di Abraham ben hori doro tin yari kba leki tra kondresma dan te now ete a no ben abi wan manpikin leki erfgenaam. Leki wan sma dl de sondro howpu Saray ben begi en tranga fu meki wan bakapikin na en umasrafu Hagay, Abram ben agri èn Ismaèl ben kon koboru (Genesis 12:4; 16:1-4, 16). Ma na pramisi siri fu blesi sma ben sa kon nanga yepi fu wan tra sma. Di Abram ben de 99 yari en nen ben kenki kon tron Abraham, bika leki fa Gado ben taki, „mi wani meki yu tron wan ppa fu wan lo nâsi”. Saray nen ben kenki kon tron Sara, nanga na pramisi taki a ben sa meki wan manpikin. — Genesis 17:1, 5, 15-19.
15. (a) Fu san-ede Abram ben lafu na a prakseri taki Sara ben sa meki wan manpikin gi en? (b) Sortu tra buweysi Abram ben gi fu en krakti bribi?
15 Abraham (èn baka ten so srefi tu Sara) ben lafu na a prakseri disi bika na en èn na Sara na krakti fu meki pikin ben stòp fu de (Genesis 17:17; 18:9-15). Ma disi no ben de wan lafu fu di a no ben bribi. Na beybri e fruklari: „A no ben kon swaki na ini bribi. Ma fu na pramisi fu Gado a ben kon krakti na ini en bribi, aladi a ben gi Gado grani èn a ben abi na overtoygi dorodoro taki a ben man fu du san a ben pramisi” (Romen 4:18-21). Na a srefi dey dati Abraham ben gi wan buweysi fu krakti bribi, Yehovah taygi Abraham taki leki wan marki fu Gado frubontu nanga en, a ben musu besnij, makandra nanga ala mansma fu en bigi osofamiri (Genesis 15:18-21; 17:7-12, 26). Fa a ben du tapu na komandu disi di ben abi wan hati bakapisi? ’A ben koti na a srefi dey dati ete na skin fu a fesibuba fu den (fu den manpresi) yoysti so leki Gado ben taki nanga en.’ — Genesis 17:22-27.
16. (a) San ben psa tapu na dey di den ben puru Isak na bobi? (b) San na yagi gwe fu Hagar nanga Ismaèl e prenki?
16 Isak, di en nen wani taki „lafu”, ben kon koboru a yari a baka gi Sara (Genesis 21:5, 6). Heri esi a ten ben kon taki den ben puru en na bobi. Na a ten fu na fesa na dyarusu Ismaèl ben frufolgu Isak. Tapu disi Sara ben taki krakti nanga Abraham fu seni na umasrafu Hagar nanga en manpikin gwe fu na osofamiri. Yehovah Gado ben hori baka gi san Sara ben aksi. Aladi disi ben hati Abraham, toku a ben gi yesi wante wante (Genesis 21:8-14). Leki fa Galasiya sma 4:21-30 e taki dan disi e prenki fa na Moro bigi Abraham ben sa tyari en matifasi kon na wan kba nanga na nâsi Israèl na skinfasi. Neleki na tra pisi fu na libismafamiri na so den ben koboru leki srafu fu sondu (Romen 5:12). Ma den ben trowe so srefi tu Yeyses Krestes na tru Siri fu Abraham, di ben kon fu frulusu den (Yohanes 8:34-36; Galasiya sma 3:16). Èn so leki Ismaèl ben frufolgu Isak, na so den ben frufolgu na kresten gemeente fu na yeye Israèl di ben opo nyun nyun, èn di ben de na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham. — Mateyus 21:43; Lukas 3:7-9; Romen 2:28, 29; 8:14-17; 9:6-9; Galasiya sma 3:29.
En moro bigi tesi fu bribi
17. Fa Abraham bribi moro fara ben kon seryusu tapu tesi?
17 A no sori leki wan libisma ppa ben abi moro lobi gi en wan manplkin leki na grani Abraham gi Isak. Fa a ben musu de wan sani di ben seki en srefi srefi di a ben kisi na komando disi: „Teki tangitangi yu manpikin, yu wan enkri manpikin, di yu lobi sote, Isak, èn waka go na a kondre Moriya èn offer en drape leki bron-ofrandi tapu wan fu den bergi di mi sa sori yu.” — Genesis 22:1, 2.
18. Fa Abraham ben du tapu na komando fu Yehovah fu offer Isak?
18 A ben musu de wan muylek sani gi Abraham fu frustan na reyde fu na hati komando. Toku leki fa a ben gwenti a ben gi yesi wantewante (Genesis 23:3). A ben teki dri dey fu strey fu doro na bergi di a ben musu go. Drape a ben bow wan altari èn ben poti na bron-udu na tapu. Na a pisiten disi a ben musu fruklari na komando fu Gado na Isak, di makriki ben kan lon gowe. Na presi fu dati Isak ben gi en grani ppa pasi fu tay en anu nanga futu èn fu poti en na tapu na altari (Genesis 22:4-9). San wi kan taki meki fu san-ede den ben gi yesi na a fasi disi?
19. (a) San meki Isak nanga deki-ati saka en srefi? (b) Fa na matifasi a mindri Abraham nanga Isak de wan leri gi kresten osofamiri na ini na ten disi?
19 Abraham ben du en frantiwortu kotrow ini na tori fu Isak so leki dati skrifi na ini Genesis 18:19. A no de fu taki taki a ben poti na prakseri fu Yehovah fu wiki dede sma go bun na ini na frustan fu Isak (Genesis 12:3; Hebrew sma 11:17-19). Fu en sey Isak ben de a sani fu na dipi fu Abraham èn na ini ala sani a ben sa wani du san en ppa e taki, seyker efu a ben go fu na du fu Gado wani. Fa disi de wan tumusi moy leri gi kresten osofamiri na ini na ten disi! — Efesiya sma 6:1, 4.
20. Fa Abraham ben gi yesi, èn san ben de a payman fu en?
20 Now na heymarki fu na tesi ben kon. Abraham grabu na srakti nefi. Ma na a yuruten di a ben de so fare fu kiri en manpikin, Yehovah ben tapu en èn ben taygi en taki: „Now mi sabi tru tru taki yu e frede Gado, fu di yu no ben hori fu gi yu manpikin, yu wan enkri wan” (Genesis 22:1, 12). Fa Abraham ben kisi pay fu di en srefi ben yere Gado e fruklari taki a ben de regtfardiki! A ben kan de now seyker taki a ben doro a marki san Gado e aksi fu wan onvolmaakti libisma. Moro prenspari ete, fa Yehovah ben krutu en bribi na fesi ben kon de reti (Genesis 15:5, 5). Baka dati Abraham ben offer na manskapu di tapu wan wondru fasi Gado ben sorgu fu en fu teki na presi fu Isak. Ne a ben yere fa Yehovah nanga wan sweri ben taki taki na pramisi fu na frubontu de tru tru so. Baka ten sma ben kon sabi en leki Yehovah mati. --Genesis 22:13-18; Yakobus 2:21-23.
21. Sortu profeyti eksenpre ben gi nanga disi èn fu suku sortu sani a musu gi wi tranga?
21 Na offer fu Abraham ben de leki „wan eksenpre” (Hebrew sma 11:19). A ben de wan prenki a fesi fu na hati èn diri ofrandi di Yehovah Gado ben tyari, di a ben seni en lobi manpikin kon na grontapu fu dede leki „na lam fu Gado di e teki na sondu fu na grontapu tyari gwe” (Yohanes 1:29). Èn na klari di Isak ben de klari fu dede e agersi fa na moro bigi Isak, Yeyses Krestes na wan lobi fasi ben saka en srefi na a du fu a wani fu en heymel Tta (Lukas 22:41, 42; Yohanes 8:28, 29). Te fu kba, yoysti so leki Abraham ben kisi en pikin libi libi baka fu na altari, na so Yehovah ben kisi en lobi manpikin baka fu dede leki wan glori yeye mekisani (Yohanes 3:16; 1 Petrus 3:18). Fa ala disi de wan deki-ati gi den sma di ini na ten disi e suku na matifasi fu Gado!
22. Fa wan aparti grupu fu sma ben nyanbun fu na lobi fu Gado psa marki?
22 Fu di wan spesrutu grupu sma e sori bribi na ini na du disi di psa ala sani fu na sey fu na Moro bigi Abraham, Yehovah Gado, meki Gado ben fruklari den regtfardiki leki manpikin fu Gado (Romen 5:1; 8:15-17). Den wan disi di ini na fosi presi teki puru fu den dyu èn baka dati fu den heyden sma tru tru kisi blesi nanga yepi fu na Siri fu Abraham, Yeyses Krestes (Tori fu den apostel 3:25, 26. Galasiya sma 3:8, 16). Fu den sey den de na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham (Galasiya sma 3:29). Na nomru fu den sortu sma disi de te fu kba 144.000 èn neleki Yeyses den e wiki opo fu kisi heymel libi baka te den sori taki den de kotrow te na dede. — Romen 6:5; Openbaring 2:10; 14:1-3.
23. (a) Fa milyun milyun sma e kisi blesi now kba nanga yepi fu na fikapisi fu Abraham siri? (b) Sortu tra blesi de ini na ten di e kon gi den „bigi ipi sma”?
23 Ini ala a pisiten disi yu abi milyun milyun sma kba fu ala nâsi di ’e blesi den srefi’ nanga na fasi fa den e teki na lobi diniwroko fu na pikin fikapisi fu Abraham siri (Genesis 22:18). Nanga prisiri den ben kon sabi fa sondu libisma kan kon de regtfardiki leki mati fu Gado. A bakapisi de taki „wan bigi ipi . . . fu ala nâsi” e prisiri na ini na bun-ati fu Gado fu di ’den ben wasi den langa krosi fu den èn ben meki a kon weti na ini na brudu fu na Lam’. Aladi na fikapisi e teki fesi, dan den so srefi tu e du „santa diniwroko dey nanga neti gi Gado”. Na bigi ipi disi abi na tumusi moy howpu na den fesi fu libi fu têgo na ini wan paradeysi leki grontapu „pikin fu Gado” (Openbaring 7:9-17; 21:3-5; Romen 8:21; Psalm 37:29). Ma bifo den sortu blesi disi kon de tru, dan moro prenspari sani de fu psa fosi so leki wi sa kon si na ini na tra artikel.
Aksi fu luku san wi ben leri
◻ Fa a bribi fu Abraham nanga en famiri ben kisi tesi?
◻ Na sortu tra fasi Abraham ben sori bribi?
◻ Fa Abraham, Sara nanga Isak de eksenpre gi kresten osofamiri?
◻ San na moro bigi du fu bribi fu Abraham e agersi?