Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • bt kap. 3 blz. 22-30
  • „Santa yeye kon na tapu den alamala”

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • „Santa yeye kon na tapu den alamala”
  • „Preiki finfini” fu Gado Kownukondre
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • „Den alamala ben de makandra na a srefi presi” (Tori fu den apostel 2:1-4)
  • ’Den ben e taki a tongo fu ibriwan fu den’ (Tori fu den apostel 2:5-13)
  • „Petrus opo tnapu” (Tori fu den apostel 2:14-37)
  • „Ibriwan fu unu musu dopu” (Tori fu den apostel 2:38-47)
  • A Kresten bribi e panya na mindri den Dyu fu a fosi yarihondro
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2005
  • Aksi fu leisiman
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2003
  • Sma „fu ala den tongo” e yere a bun nyunsu
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2005
  • Teki dopu na ini a nen fu a Tata, a Manpikin, nanga a santa yeye
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2010
Moro sani
„Preiki finfini” fu Gado Kownukondre
bt kap. 3 blz. 22-30

KAPITEL 3

„Santa yeye kon na tapu den alamala”

Den sani di psa baka di santa yeye kon na tapu den disipel na a ten fu a Pinksterfesa

A pisi disi abi fu du nanga Tori fu den apostel 2:1-47

1. Ferteri fa a situwâsi ben de na ini Yerusalem na a ten fu a Pinksterfesa.

SMA lai na den strati fu Yerusalem èn yu kan yere taki den e prisiri.a Na ini a tempel den Leifisma e singi den Hallel-psalm (Psalm 113 te go miti 118). A kan taki wán grupu e singi wan pisi èn wan tra grupu e piki. Na a srefi ten, smoko e opo kmoto na a altari. Furu sma di kmoto na tra kondre e waka na strati. Den kon fu farawe presi soleki Elam, Mesopotamia, Kapadosia, Pontus, Egepte, nanga Rome.b Fu san ede den kon? Den kon gi a Pinksterfesa, di sma ben e kari sosrefi ’a dei fu den fosi lepi nyanyan’ (Num. 28:26). Na alayari fesa disi e sori taki a kotiten fu a karu kon na wan kba èn taki a kotiten fu na aleisi bigin. A dei dati na wan prisiri dei.

Wan karta di e sori pe den sma di yere a bun nyunsu tapu a Pinksterfesa fu a yari 33, ben kmoto. 1. Kontren: Libia, Egepte, Etiopia, Bitinia, Pontus, Kapadosia, Yudea, Mesopotamia, Babilonia, Elam, Media, nanga Partia. 2. Foto: Rome, Aleksandria, Memfis, Antiokia (na ini Siria), Yerusalem, nanga Babilon. 3. Se na ini a kontren: Mindrikondre Se, Blaka Se, Redi Se, Kaspis Se, nanga Se na Persia.

YERUSALEM, A MORO PRENSPARI PRESI PE DEN DYU BEN ANBEGI GADO

Furu fu den sani di skrifi na ini den fosi kapitel fu Tori fu den apostel, psa na ini Yerusalem. A foto disi de na den bergi mindrisei fu Yudea, sowan 55 kilometer na owstusei fu a Mindrikondre Se. Na ini a yari 1070 Fosi Krestes, Kownu David teki a fortresi abra di ben de na tapsei fu Sion-bergi. Bakaten a foto di kon seti lontu a fortresi dati, tron a mamafoto fu na owruten pipel Israel.

Moria-bergi de krosbei fu Sion-bergi. Soleki fa den fosten tori fu den Dyu e taki, dan na drape Abraham ben wani gi Isak leki ofrandi, sowan 1900 yari bifo den sani psa di skrifi na ini Tori fu den apostel. Na a ten di Salomo bow a fosi tempel fu Yehovah na tapu a bergi disi, Moria-bergi tron wan pisi fu a foto. A bigi tempel disi ben tron a moro prenspari presi di ben abi fu du nanga na aladei libi fu den Dyu èn nanga na anbegi fu den.

Ala den Dyu di ben e anbegi Gado fayafaya ben gwenti fu go na a tempel fu Yehovah. Den ben e kmoto na ala presi fu grontapu fu tyari ofrandi, fu anbegi èn fu hori den alayari fesa. Den ben e du disi fu di ben wani gi yesi na a komando di Gado gi den: „Dri leisi wan yari ibri mansma na un mindri musu go na fesi Yehovah un Gado, na a presi di a o sori unu” (Deut. 16:16). A Grankrutu fu den Dyu ben de tu na ini Yerusalem. A Grankrutu ben taki fa sma ben musu hori densrefi na den Dyu wet èn a ben e tiri a kondre nanga primisi fu lanti.

2. Sortu tumsi moi sani e psa na a Pinksterfesa fu a yari 33?

2 Na ini a yari 33, wan sani e psa di o ferwondru sma hondrohondro yari baka dati ete. A e psa na tapu wan moi dei na ini mei, na wan ten fu neigi yuru m’manten. Wantronso „wan b’bari kmoto na hemel. A ben de leki te wan tranga winti e wai” (Tori 2:2). A b’bari disi de fu yere na ini a heri oso pe sowan 120 disipel fu Yesus kon makandra. Baka dati wan tumsi moi sani e psa. Sani di gersi pkin faya e kon de fu si èn den e go sdon na tapu na ede fu ibriwan fu den disipel.c „Santa yeye [e] kon na tapu” den disipel èn den e bigin taki den tongo fu trakondre sma. Te den disipel kmoto na ini na oso, den trakondre sma di den e miti na den strati fu Yerusalem no man bribi san den e yere, fu di den disipel man taki nanga den! Iya, ibriwan fu den sma dati e yere fa den disipel „e taki a tongo fu ibriwan fu den”.​—Tori 2:1-6.

3. (a) Fu san ede wi kan taki dati a Pinksterfesa fu a yari 33 ben de wan tumsi prenspari sani na ini a historia fu a tru anbegi? (b) Di Petrus taki nanga a bigi grupu sma, dan san dati ben abi fu du nanga a fasi fa „den sroto fu a Kownukondre” ben o gebroiki?

3 A moi tori disi e taki fu wan tumsi prenspari sani di psa na ini a tru anbegi. Iya, na Israel fu Gado, noso a gemeente fu salfu Kresten ben seti (Gal. 6:16). Ma dati a no ala. Di Petrus taki nanga a bigi grupu sma a dei dati, a gebroiki a foswan fu den dri „sroto fu a Kownukondre”. Ibriwan fu den sroto disi ben o gi wan tra grupu sma na okasi fu kisi spesrutu grani (Mat. 16:18, 19). A fosi sroto disi ben gi Dyu nanga sma di ben teki a Dyu bribi na okasi fu gi yesi na a bun nyunsu èn fu meki Gado salfu den nanga en santa yeye.d Na so den ben o tron memre fu na Israel fu Gado èn den ben o abi a howpu fu tiri leki kownu nanga priester na ini a Kownukondre fu a Mesias (Openb. 5:9, 10). Bakaten den Samariasma nanga den sma di no ben de Dyu ben o kisi a grani dati tu. San Kresten na ini a ten disi kan leri fu a tumsi prenspari sani di psa na a Pinksterfesa fu a yari 33?

„Den alamala ben de makandra na a srefi presi” (Tori fu den apostel 2:1-4)

4. San a Kresten gemeente na ini a ten disi abi fu du nanga a gemeente di ben seti na ini a yari 33?

4 A Kresten gemeente bigin nanga sowan 120 disipel di „alamala ben de makandra na a srefi presi”. Den ben de na ini wan sodrokamra èn Gado ben salfu den nanga santa yeye (Tori 2:1). Na a kba fu a dei, dusundusun sma teki dopu èn den tron memre fu a gemeente dati. Dati ben de a bigin fu wan organisâsi di e tan gro te na a dei fu tide! Iya, wan grupu mansma nanga umasma di abi bigi lespeki gi Gado, sobun a Kresten gemeente na ini a ten disi, na den wan di e ’preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre gi sma na heri grontapu, so taki sma fu ala kondre kan yere dati’. Den e preiki a bun nyunsu disi bifo a kba fu a grontapu disi kon.​—Mat. 24:14.

5. Sortu blesi sma na ini a fosi yarihondro èn na ini a ten disi ben o kisi te den ben o kon makandra nanga a Kresten gemeente?

5 A Kresten gemeente ben o sorgu tu taki den brada nanga den s’sa kisi dek’ati, fosi den salfuwan èn bakaten den „tra skapu” (Yoh. 10:16). Di Paulus skrifi wan brifi gi den Kresten na ini Rome, dan a sori fa a ben e warderi a dek’ati di den memre fu a gemeente ben e gi makandra. A taki: „Mi e angri fu si unu fu kan fruteri unu sani di abi fu du nanga Gado, so taki unu kan tnapu kánkan. Fu taki en leti, mi wani si unu so taki wi kan gi makandra deki-ati, fu di ibriwan e kisi deki-ati fu a bribi fu a trawan, iya, a bribi fu unu nanga a di fu mi.”​—Rom. 1:11, 12.

ROME, A MAMAFOTO FU WAN GRAN KOWNUKONDRE

Na a ten di den sani psa di skrifi na ini Tori fu den apostel, Rome ben de a moro bigi foto fu a ten dati èn a moro prenspariwan te a ben abi fu du nanga politiek. A ben de a mamafoto fu wan gran kownukondre. Na a ten di a ben abi bigi makti, a ben e tiri wan bigi kontren fu Ingrisikondre te go miti Noord-Afrika èn fu na Atlantis Se te go miti a Se na Persia.

Rome ben de wan foto pe sma fu ala sortu kulturu nanga ras ben e tan. Den sma drape ben e taki difrenti tongo tu èn den ben abi difrenti sortu kruktubribi. Fu di den pasi fu Rome ben bun, meki sma fu ala sei fu a kownukondre ben e kon drape èn bisnisman ben de drape tu fu bai noso seri sani. Na a lanpe fu Ostia di ben de krosbei, sipi ben e go-kon fu tyari n’nyan-sani nanga diri sani kon gi sma na ini a foto.

Na a ten fu a fosi yarihondro, moro leki wán milyun sma ben e libi na ini Rome. Kande afu fu den ben de srafu. Den srafu disi ben de ogriman di ben musu koti strafu, noso pkin-nengre di sma ben seri noso di den p’pa nanga m’ma ben libi na baka. Noso den ben de sma di den legre fu Rome ben teki leki katiboman. Wan tu fu den sma di den ben tyari leki srafu go na Rome, ben de Dyu fu Yerusalem. Dati ben psa baka di Pompeyus, a legre-edeman fu Rome, ben teki a foto abra na ini a yari 63 Fosi Krestes.

Furu fu den sma di no ben de srafu, ben de pôti sma di ben e libi na ini bigi grupu na ini oso di ben hei omeni sodro. Den ben e kisi moni fu lanti fu yepi den. Ma na a tra sei den grankownu ben e moi a mamafoto fu den nanga den moro moi gebow di sma meki oiti. Wan tu fu den gebow disi ben de komedi-oso nanga bigi stadion pe sma ben e hori komediprei, pe ogr’ati fetiman ben e feti nanga makandra èn pe sma ben e hori streilon nanga asiwagi. Den sma fu Rome ben kan go luku ala den sani disi sondro taki den ben abi fu pai.

6, 7. Fa a Kresten gemeente fu a ten disi e du a wroko di Yesus gi den fu preiki gi sma fu ala kondre?

6 Na ini a ten disi, a Kresten gemeente wani du den srefi sani di a Kresten gemeente fu a fosi yarihondro ben abi na prakseri. Yesus ben gi den disipel fu en wan wroko di no ben o makriki. Ma tòg a wroko dati ben o span èn a ben o gi den prisiri. A ben taigi den: „Go na sma fu ala kondre èn meki den tron disipel. Dopu den na ini a nen fu a Tata, fu a Manpikin, èn fu a santa yeye. Leri den fu du ala san mi taigi unu fu du.”​—Mat. 28:19, 20.

7 Yehovah e gebroiki a Kresten gemeente fu Yehovah Kotoigi fu du a wroko dati na ini a ten disi. A no de fu taki dati a no makriki fu preiki gi den someni sma di e taki wan tra tongo. Tòg Yehovah Kotoigi meki buku nanga tijdschrift di e taki fu Bijbel, na ini moro leki 1000 tongo. Efu yu abi a gwenti fu go na den konmakandra fu a Kresten gemeente, yu e preiki a Kownukondre boskopu èn yu e meki disipel, dan yu kan prisiri trutru. Yu na wan fu den sma di abi a bigi grani fu preiki finfini fu a nen fu Yehovah. Te yu e teki den sma dati gersi nanga den someni sma di de na grontapu na ini a ten disi, dan den no furu srefsrefi.

8. Fa ibriwan fu den memre fu a gemeente e kisi blesi?

8 Fu yepi yu fu hordoro nanga prisiri na ini a muilek ten disi, dan Yehovah Gado seti wan organisâsi fu brada nanga s’sa na heri grontapu. Paulus ben skrifi den Hebrew Kresten: „Meki wi poti prakseri na makandra tu, so taki wi kan gi makandra deki-ati fu abi lobi èn fu du bun wroko. Meki wi no misi konmakandra, soleki fa son sma gwenti du, ma gi makandra deki-ati o moro unu e si a dei e kon krosibei” (Hebr. 10:24, 25). Yehovah seti a Kresten gemeente so taki yu kan gi trawan dek’ati èn so taki trawan kan gi yu dek’ati. Tan krosbei fu yu Kresten brada nanga s’sa. Noiti no tapu fu go na den Kresten konmakandra!

’Den ben e taki a tongo fu ibriwan fu den’ (Tori fu den apostel 2:5-13)

Den disipel fu Yesus e preiki gi Dyu nanga tra kondre sma na wan strati pe furu sma e waka psa.

„Wi e yere fa den e taki na ini wi eigi tongo fu den bigi sani di Gado du.”​—Tori fu den apostel 2:11

9, 10. Fa son Kresten gi densrefi fu preiki gi sma di e taki wan tra tongo?

9 Prakseri fa den Dyu di ben de makandra nanga den sma di ben teki a Dyu bribi ben e prisiri na a Pinksterfesa fu a yari 33. A kan taki den sma dati ben man taki wan tongo di furu sma ben man ferstan, kande Grikitongo noso Hebrewtongo. Ma now „den disipel ben e taki a tongo fu ibriwan fu den” (Tori 2:6). A musu fu de taki di den sma dati yere a bun nyunsu na ini den eigi tongo, dan a naki den ati. A tru taki Kresten na ini a ten disi no man taki tra tongo na wan wondru fasi. Ma furu Kresten gi densrefi fu preiki a Kownukondre boskopu gi sma fu ala kondre. Fa den du dati? Sonwan fu den leri wan tra tongo so taki den kan dini na ini wan gemeente krosbei fu den pe sma e taki a tongo dati, noso den froisi go srefi na wan tra kondre. Te den e meki muiti fu leri a tongo fu sma fu wan tra kondre èn den e preiki gi den, dan nofo tron den e si taki a e naki na ati fu den sma dati.

10 Luku na eksempre fu Christine. A sisa disi ben leri taki Guyaratitongo makandra nanga seibi tra Kotoigi. Na en wrokope a miti wan yongu uma di e taki Guyaratitongo èn a gi na uma odi na ini a tongo fu en. A sani dati naki na ati fu na uma disi èn a ben wani sabi fu san ede Christine ben meki muiti fu leri taki Guyaratitongo. Christine ben man preiki gi en na wan moi fasi. A yongu uma taigi Christine: „Nowan tra kerki ben o gi den memre fu en dek’ati fu leri so wan muilek tongo. Un musu fu abi wan prenspari sani fu ferteri sma.”

11. Fa wi kan sorgu taki wi de srekasreka fu preiki a Kownukondre boskopu gi sma di e taki tra tongo?

11 A no de fu taki dati a no wi alamala kan leri wan tra tongo. Ma tòg wi kan de klarklari fu preiki a Kownukondre boskopu gi sma di e taki tra tongo. Fa wi kan du dati? Wán fasi fa wi kan du dati na te wi e gebroiki a JW Language® app fu leri fa wi kan gi sma odi na ini wan tongo di den gwenti taki na ini a kontren fu wi. Yu kan leri wan tu zin na ini a tongo dati tu, so taki yu kan hari a prakseri fu den sma di e taki a tongo dati. Yepi den fu si fa den kan go na jw.org. Kande yu kan sori den tu taki difrenti felem nanga buku de fu feni na ini a tongo fu den. Te wi e gebroiki den sortu sani disi na ini wi preikiwroko, dan wi kan prisiri tu leki den fosi Kresten di sma fu tra kondre ben e ferwondru fu di ’den ben e taki a tongo fu ibriwan fu den’.

DEN DYU NA INI MESOPOTAMIA NANGA EGEPTE

Wan buku e taki: „Den bakapkin fu den sma fu a tin lo kownukondre [Israel] èn fu a kownukondre Yuda, ben e tan na ini Mesopotamia, Media, nanga Babilonia. Dati ben kon fu di wan heri pisi ten na fesi, den Asiriasma nanga den Babilonsma ben tyari den lo disi go drape leki katiboman” (The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ [a yari 175 Fosi Krestes te go miti a yari 135 fu a ten fu wi]). Soleki fa Esra 2:64 e sori, dan soso 42.360 Israelsma drai go baka na Yerusalem, baka di den kmoto na ini katibo na Babilon. A sani disi psa na ini a yari 537 Fosi Krestes. Flavius Josephus e taki dati na ini a fosi yarihondro, dusundusun Dyu ben e „tan na ini a kontren fu Babilonia”. Na ini a di fu dri yarihondro te go miti a di fu feifi yarihondro, skrifiman na mindri den Dyu dati skrifi a kerkibuku di sma sabi leki a Talmud fu Babilon.

Buku de di e sori taki Dyu ben e libi na ini Egepte sensi a di fu siksi yarihondro fosi Krestes. Na a ten dati, Yeremia seni wan boskopu gi den Dyu di ben e libi na difrenti presi na ini Egepte, sosrefi na ini Memfis (Yer. 44:1). A kan taki bigi grupu Dyu go libi na ini Egepte na a ten di a Griki kulturu ben abi furu krakti na tapu tra kulturu. Josephus e taki dati den Dyu ben de na mindri den fosi sma di go libi na ini Aleksandria. Bakaten den kisi wan heri pisi fu a foto disi. Na ini a fosi yarihondro a Dyu skrifiman Filo taki dati wán milyun kondreman fu en ben e libi na ala sei fu Egepte, fu „Libia te go miti Etiopia”.

„Petrus opo tnapu” (Tori fu den apostel 2:14-37)

12. (a) Fa a profeiti Yoèl ben sori go na a wondru sani di ben psa na a Pinksterfesa fu a yari 33? (b) Fu san ede sma ben ferwakti taki a profeititori fu Yoèl ben o kon tru na ini a fosi yarihondro?

12 „Petrus opo tnapu” fu taki nanga den ip’ipi sma di ben kmoto na difrenti kondre (Tori 2:14). A ferteri ala den sma di ben wani arki, taki den ben man taki difrenti tongo fu di na Gado ben du wan wondru. Na so a profeititori fu Yoèl kon tru. A ben taki: „Mi o meki mi yeye kon na tapu ala sortu sma” (Yoèl 2:28). Syatu bifo Yesus opo go na hemel, dan a taigi den disipel fu en: „Mi o aksi a Tata èn a o gi unu wan tra yepiman.” Yesus ben sori taki a „yepiman” disi na „a yeye”.​—Yoh. 14:16, 17.

13, 14. Fa Petrus pruberi fu doro na ati fu den sma di ben arki en èn fa wi kan teki na eksempre fu en?

13 Leki lasti, Petrus ben taigi den sma den krakti wortu disi: „Meki ala den Israelsma sabi krin taki Gado meki a Yesus disi, di unu spikri na wan postu, tron wi Masra nanga Krestes” (Tori 2:36). A no de fu taki dati aladi furu fu den arkiman fu Petrus no ben de drape di sma kiri Yesus na a pinapostu, tòg leki wan pipel den alamala ben tyari a frantwortu fu a dede fu Yesus. Ma luku taki Petrus ben e taki na wan lespeki fasi nanga den tra Dyu èn a suku fu doro na ati fu den. Petrus no ben wani krutu den arkiman fu en, ma a ben wani gi den dek’ati fu sori berow. Den sma ati ben bron nanga den sani di Petrus taki? Kwetkweti. Na presi fu dati „den konsensi bigin fon den”. Den aksi Petrus: „San wi musu du?” A kan taki a lespeki fasi fa Petrus taki nanga den sma, naki na ati fu furu fu den, so taki den sori berow.​—Tori 2:37.

14 Neleki Petrus, wi kan suku tu fu doro na ati fu sma. Te wi e preiki èn na ososma e taki wan sani di no e kruderi nanga Bijbel, dan wi no abi fu sori en ibri tron taki a no abi leti. Na presi fu dati a ben o moro bun fu taki fu sani di wi e agri nanga en. Te wi e taki fu sani di wi nanga na ososma e bribi, dan wi kan gebroiki Gado Wortu fu taki-go-taki-kon nanga en na wan lespeki fasi. Nofo tron te wi e ferteri sma den tru tori fu Bijbel na wan fasi di e naki den ati, dan ret’ati sma o de klarklari fu arki.

A KRESTEN BRIBI NA INI PONTUS

Di Petrus taki nanga den sma na a Pinksterfesa fu a yari 33, dan Dyu fu Pontus, wan distrikt na noordsei fu Pkin Asia, ben de drape tu (Tori 2:9). Soleki fa a sori, dan di wan tu fu den Dyu dati go baka na den mamakondre, den tyari a bun nyunsu go drape. Fa wi du sabi dati? We, di Petrus skrifi a fosi brifi fu en gi den bribiman, a skrifi en tu gi den wan di ben ’libi na ala sei’g èn Pontus ben de wan fu den presi dati tu (1 Petr. 1:1). Den brifi fu Petrus e sori taki den Kresten disi ’ben de nanga sari fu di den kisi difrenti tesi’ fu a bribi fu den ede (1 Petr. 1:6). A kan taki den ben e kisi gens èn taki sma ben e ferfolgu den.

Moro tesi ben e miti den Kresten na ini Pontus. Den brifi di Plinius skrifi gi Grankownu Trayanus fu Rome e sori taki disi tru. Na a ten dati Plinius ben de tiriman fu Bitinia nanga Pontus, tu kontren na ini a Gran Kownukondre Rome. Na a ten fu a yari 112 di Plinius ben de na ini Pontus, a skrifi taki a fasi fa a Kresten bribi ben e „panya leki wan siki”, ben kan kon abi krakti na tapu ala sma, awinsi den ben de mansma noso umasma, yonguwan noso owruwan èn gudu sma noso pôti sma. Te trawan ben feni taki sma ben de Kresten, dan Plinius ben e gi den sma dati okasi fu sori taki dati no tru. Ma te wan sma ben e taki dati en na wan Kresten, dan Plinius ben e meki sma kiri en. A ben e lusu iniwan sma di ben e fluku Krestes noso di ben e taki wan begi fu gi grani na den tra gado, noso na a popki fu Trayanus. Plinius ben agri taki „nowan sma ben kan dwengi trutru Kresten fu du den sortu sani dati”.

g A Griki wortu di vertaal nanga ’libi na ala sei’ abi fu du nanga den Dyu di ben libi dorosei fu Palestina. A e sori taki furu fu den fosi sma di tron Kresten ben de Dyu.

„Ibriwan fu unu musu dopu” (Tori fu den apostel 2:38-47)

15. (a) San Petrus taigi den Dyu nanga den sma di ben teki a Dyu bribi èn san ben de a bakapisi fu dati? (b) Fu san ede dusundusun sma di ben yere a bun nyunsu na a Pinksterfesa, ben kan teki dopu na a srefi dei?

15 Na a span Pinksterfesa dei fu a yari 33, Petrus taigi den Dyu nanga den sma di ben teki a Dyu bribi èn di ben e arki: „Un musu abi berow èn ibriwan fu unu musu dopu” (Tori 2:38). A bakapisi ben de taki sowan 3000 sma teki dopu èn a kan taki den dopu na ini watra-olo di ben de na ini Yerusalem noso krosbei fu drape.e A de so taki den du disi sondro fu prakseri bun fu en fosi? A tori disi e leri sma di e studeri Bijbel èn sosrefi pkin fu Kresten p’pa nanga m’ma fu hasti densrefi fu teki dopu, aladi den no sreka bun gi dati? Nôno, kwetkweti. Hori na prakseri taki den Dyu nanga den sma di ben teki a Dyu bribi èn di ben dopu na a Pinksterfesa dei fu a yari 33, ben e studeri Gado Wortu fayafaya. Den ben de memre tu fu wan pipel di ben gi ensrefi abra na Yehovah. Boiti dati, den ben sori kba taki den ben de fayafaya gi a tru anbegi, fu di sonwan fu den ben kmoto na farawe kondre fu man de na a fesa disi di ben e hori ibri yari. Baka di den poti bribi na ini den tumsi prenspari tru tori di ben e sori fa Yesus Krestes o meki a wani fu Gado kon tru, dan den ben de klarklari fu tan dini Gado. Ma now den ben o du dati leki dopu bakaman fu Krestes.

SUMA BEN DE DEN SMA DI BEN TEKI A DYU BRIBI?

Den sma di ben arki den sani di Petrus preiki na a Pinksterfesa fu a yari 33, ben de „Dyu nanga sma di teki a Dyu bribi”.​—Tori 2:10.

Wan fu den man di ben man tyari frantwortu èn di kisi a „prenspari wroko” fu prati n’nyan gi sma ibri dei ben de Nikolas, di Bijbel e kari „wan man fu Antiokia, di ben teki a Dyu bribi” (Tori 6:3-5). Den sma di ben teki a Dyu bribi, no ben de Dyu. Sma ben e si den leki trutru Dyu, fu di den teki a Gado fu Israel leki den eigi Gado èn fu di den gi yesi tu na a Wet fu Israel. Boiti dati, den ben drai baka gi ala tra gado, den ben e meki sma besnèi den (efu den ben de mansma) èn den ben e tron memre fu a pipel Israel.

Baka di den Dyu kmoto na ini katibo na Babilon na ini 537 fosi Krestes, dan furu fu den go tan farawe fu Israel, ma den tan hori a Dyu bribi. Na so den sma di ben e libi na ala sei fu Mindri Owstusei fu owruten èn na ini den kontren di ben de moro fara, kon sabi a Dyu bribi. Skrifiman fu owruten, soleki Horatius nanga Seneca, ben taki dati bigi ipi sma na ini difrenti kondre di ben lobi den Dyu nanga a bribi fu den, go libi na den mindri èn den teki a Dyu bribi.

16. Fa den fosi Kresten sori taki den ben de klarklari fu yepi trawan?

16 A no de fu taki dati Yehovah blesi a grupu dati. Bijbel e ferteri: „Ala den sma di tron bribiman ben de makandra èn den ben e prati ala san den ben abi nanga makandra. Den ben e seri den gron fu den nanga den sani di den ben abi, dan den ben e prati a moni nanga makandra, so taki ibriwan fu den ben kan kisi san a ben abi fanowdu” (Tori 2:44, 45).f A no de fu taki dati ala tru Kresten wani teki na eksempre fu den sma dati di ben de klarklari fu yepi trawan na wan lob’ati fasi.

17. Sortu sani wan sma musu du fu man teki dopu?

17 Te sma wani gi densrefi abra na Gado èn teki dopu leki Kresten, dan den musu du wan tu prenspari sani, soleki fa Bijbel e taki. Wan sma musu leri sabi a Wortu fu Gado (Yoh. 17:3). A musu sori bribi èn a musu abi berow fu a fasi fa a ben libi fosi, iya, a musu sari trutru fu dati (Tori 3:19). Baka dati a musu drai en libi èn a musu bigin du bun sani di e kruderi nanga a wani fu Gado (Rom. 12:2; Ef. 4:23, 24). Baka te wan sma du den sani disi, dan a musu gi ensrefi abra na Gado na ini begi èn a musu teki dopu.​—Mat. 16:24; 1 Petr. 3:21.

18. Sortu grani dopu disipel fu Krestes kan kisi?

18 Yu na wan disipel fu Yesus Krestes di gi ensrefi abra na Gado èn di dopu? Efu dati de so, dan de nanga tangi gi a grani di yu kisi. Neleki den disipel fu a fosi yarihondro di ben kisi santa yeye, na so Yehovah kan gebroiki yu na wan krakti fasi tu fu preiki finfini èn fu du a wani fu en!

a Luku a faki di nen „Yerusalem, a moro prenspari presi pe den Dyu ben anbegi Gado”.

b Luku den faki di nen „Rome, a mamafoto fu wan Gran Kownukondre”, „Den Dyu na ini Mesopotamia nanga Egepte”, nanga „A Kresten bribi na ini Pontus”.

c Den „pkin faya” no ben de trutru faya, ma den ben de „leki pkin faya”. Soleki fa a sori, dan den sani disi di ben de fu si na tapu na ede fu ibriwan fu den disipel ben gersi faya èn den ben e skèin leti leki faya.

d Luku a faki di nen „Suma ben de den sma di ben teki a Dyu bribi?”.

e Tapu 7 augustus 1993, Yehovah Kotoigi hori wan internationaal kongres na Kiev di de na Ukraini èn na a kongres dati 7402 sma teki dopu na ini siksi watrabaki. A teki tu yuru nanga tinafeifi miniti fu dopu ala den sma dati.

f A seti disi di ben de fu wan pisi ten nomo, ben tapu a nowtu di ben kon de, fu di sma fu tra kondre ben tan na ini Yerusalem fu kisi moro leri fu Gado. Den Kresten ben de klarklari fu prati sani nanga trawan. A fasi disi fu prati sani no abi noti fu du nanga a fasi fa den komunist-sma e du sani.​—Tori 5:1-4.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma