Tfutfukisa Likhono Lakho Njengobe Ungumfundzisi
UYINI umgomo wakho njengobe ungumfundzisi? Nawusandza kuba ngummemeteli weMbuso, akungabateki kutsi unesifiso sekufundza indlela yekuchuba sifundvo seliBhayibheli sasekhaya, ngobe Jesu waniketa bafundzi bakhe umsebenti wekwenta bafundzi. (Mat. 28:19, 20) Nangabe sewunalokuhlangenwe nako kulomsebenti, kungenteka kutsi umgomo wakho kutfutfukisa indlela yekufinyelela tinhlitiyo talabo lobafundzisako. Nangabe ungumtali, kuliciniso kutsi ufisa kukhutsata bantfwana bakho kutsi banikele kuphila kwabo kuNkulunkulu. (3 Joh. 4) Nangabe ungulomdzala nobe unesifiso sekuba nguye, kungenteka ufuna kuba sikhulumi lesingasita labo labalalele kutsi bamtsandze kakhulu Jehova kanye netindlela takhe. Ungayifinyelela njani lemigomo?
Lingisa Jesu Khristu, uMfundzisi Lonelikhono. (Luk. 6:40) Ngisho nobe akhuluma nesicumbi sebantfu entsabeni nobe akhuluma nebantfu labambalwa nakahamba nabo endleleni, tintfo labetisho nendlela labetisho ngayo bebahlale batikhumbula. Jesu wafinyelela tinhlitiyo netingcondvo talabebamlalele, futsi wabenta bayicondza indlela lebebangakwenta ngayo loko labebafundzisa kona. Ungamlingisa njani Jesu kuloku?
Tsembela KuJehova
Likhono laJesu lekufundzisa latfutfukiswa buhlobo labekanabo neYise wasezulwini kanye nesibusiso semoya longcwele waNkulunkulu. Uthantaza ngebucotfo yini kuJehova kute ukhone kuchuba sifundvo seliBhayibheli sasekhaya ngendlela lephumelelako? Nangabe ungumtali, uthantaza ngaso sonkhe sikhatsi yini kute ucele sicondziso saNkulunkulu ekufundziseni bantfwana bakho? Uthantaza ngalokusuka enhlitiyweni yini nawulungiselela inkhulumo nobe nawuchuba imihlangano? Imithantazo lenjalo lekhombisa kwetsembela kuJehova itakusita ube ngumfundzisi lophumelelako.
Kwetsembela kuJehova kuphindze kubonakale nangekuletsemba liVi lakhe, liBhayibheli. Ngebusuku bekugcina bekuphila kwakhe emhlabeni, Jesu wathantaza kuBabe wakhe watsi: “Ngibanike livi lakho.” (Joh. 17:14) Nanobe Jesu abenalokuhlangenwe nako lokunyenti, akazange akhulume lokusuka kuye. Abehlale akhuluma lakufundziswe nguYise, ngekwenta njalo asibekela sibonelo lokufanele sisilandzele. (Joh. 12:49, 50) Livi laNkulunkulu lelitfolakala eBhayibhelini, linemandla ekushintja kuphila kwebantfu—tento tabo, imicabango yabo lejulile kanye nendlela labativa ngayo. (Heb. 4:12) Njengobe lwati lwakho ngeliVi laNkulunkulu lukhula, futsi ufundza kulisebentisa kahle ensimini, utawuba nelikhono lekufundzisa lelidvonsela bantfu kuNkulunkulu.—2 Thim. 3:16, 17.
Dvumisa Jehova
Kuba ngumfundzisi lolingisa Khristu akusiyo indzaba yekumane nje wetfule tinkhulumo letimnandzi. Kuliciniso kutsi bantfu bamangala “ngemavi lamnandzi” labekhulunywa nguJesu. (Luk. 4:22) Bewuyini umgomo waJesu wekukhuluma kahle? Bewukudvumisa Jehova, hhayi kutigcamisa yena. (Joh. 7:16-18) Wancenga balandzeli bakhe, watsi: “Yentani kukhanya kwenu kukhanye kubantfu, khona batewubona lokuhle lenikwentako bese badvumisa Babe wenu losezulwini.” (Mat. 5:16) Leso seluleko kufanele siyitsintse indlela lesifundzisa ngayo. Kufanele sente imetamo yekubalekela nome yini lengaphazamisa lowo mgomo. Nasihlela kutsi yini lesitayisho nobe indlela lesitayisho ngayo, kuhle kutibuta: ‘Loko lengitakusho kutalujulisa yini lutsandvo ngaJehova, nobe kutawenta kutsi kunakwe mine?’
Nasi sibonelo: Imifanekiso kanye netibonelo talokuhlangenwe nako ekuphileni tingasetjentiswa ngemphumelelo ekufundziseni. Nanobe kunjalo, nangabe umfanekiso umudze kakhulu nobe kulandziswa imininingwane leminyenti yalokuhlangenwe nako, liphuzu laloko lokufundziswako lingalahleka. Ngendlela lefananako, kucoca tindzaba letimane nje tijabulise kwenta kutsi ingabonakali injongo yemsebenti wetfu wekushumayela. Ecinisweni umfundzisi usuke sekatigcamisa yena kunekutsi afeze umgomo wemfundziso levela kuNkulunkulu.
‘Yenta Umehluko’
Kute umuntfu abe ngumfundzi sibili, kufanele akucondze kahle loko lokufundziswako. Kufanele alive liciniso futsi abone kutsi lehluke njani kuletinye tinkholelo. Kucatsanisa kungakusita kutsi ukufeze loko.
Jehova wabakhutsata kanyenti bantfu bakhe kutsi ‘bente umehluko’ emkhatsini walokuhlantekile nalokungcolile. (Lev. 10:9-11) Watsi labo labasebenta ethempelini lakhe lelikhulu bebatawufundzisa bantfu “umehluko emkhatsini walokungcwele nalokungengcwele.” (Hez. 44:23) Incwadzi yeTaga inekucatsanisa lokunyenti lokuveta umehluko emkhatsini wekulunga nebubi kanye newekuhlakanipha nebulima. Umehluko ungentiwa ngisho nasemkhatsini wetintfo letifananako. Umphostoli Pawula wenta umehluko emkhatsini wemuntfu lomsulwa nalolungile, njengobe kuchazwe kubaseRoma 5:7. Encwadzini yemaHebheru, wakhombisa kutsi sikhundla saKhristu sekuba ngumphristi lophakeme, besisetulu kwendlula sikhundla sa-Aroni. John Amos Comenius, longumfundzisi wangelikhulu lesi-17 wabhala kutsi: “Kufundzisa kusho kukhombisa indlela tintfo letehluke ngayo kuletinye kuye ngenjongo, ngekuma kanye nemsuka wato. . . . Ngako-ke, umuntfu lowuchaza kahle umehluko emkhatsini wetintfo usuke angumfundzisi lokahle.”
Ase uticabange ufundzisa umuntfu ngeMbuso waNkulunkulu. Nangabe angacondzi kutsi uyini loMbuso, ungase umkhombise indlela lokwehluke ngayo loko lokushiwo liBhayibheli kulombono wekutsi uMbuso umane usimo lesisenhlitiyweni yemuntfu. Ungase umkhombise nekutsi loMbuso wehluke njani kubohulumende bebantfu. Kodvwa-ke kubantfu labawatiko lamaciniso lasisekelo, ungase uchaze imininingwane lebanti ngawo. Ungase uchaze indlela uMbuso waNkulunkulu lobuswa nguMesiya lowehluke ngayo ebukhosini baJehova bendzawo yonkhe lobuchazwe kuTihlabelelo 103:19, nobe “eMbusweni weNdvodzana yakhe layitsandzako,” lokukhulunywa ngawo kuKholose 1:13, nobe ‘ekucondziseni’ lokukhulunywa ngako ku-Efesu 1:10. Kwenta umehluko kungakusita kutsi ucacise lemfundziso yeliBhayibheli lebalulekile kute labakulalele bayicondze.
Jesu wayisebentisa kanyenti lendlela yekufundzisa. Wenta umehluko emkhatsini wendlela levamile lebewucondvwa ngayo uMtsetfo waMosi kanye nenjongo yawo. (Mat. 5:21-48) Wenta umehluko emkhatsini wekutinikela kuNkulunkulu ngeliciniso nekutentisa kwebaFarisi. (Mat. 6:1-18) Waphindze wenta umehluko emkhatsini ‘wekutiphakamisa’ kwebabusi kanye nemoya wekutidzela lowawutawuvetwa bafundzi bakhe. (Mat. 20:25-28) Kulokunye lokwenteka lokubhalwe kuMatewu 21:28-32, Jesu wakhutsata labo lebebamlalele kutsi batibonele umehluko emkhatsini wekutenta umuntfu lolungile nekuphendvuka mbamba. Loku kusiholela kulenye incenye lebalulekile yekufundzisa kahle.
Khutsata Labakulalele Kutsi Bacabange
KuMatewu 21:28, sifundza kutsi Jesu wetfula kucatsanisa kwakhe ngekubuta umbuto lotsi: “Nicabangani?” Umfundzisi lonelikhono akamane nje asho emaciniso nobe avete timphendvulo. Esikhundleni saloko, ukhutsata labamlalele kutsi basebentise likhono labo lekucabanga. (Taga 3:21; Rom. 12:1) Loko kwentiwa ngekubuta imibuto. Njengobe kuvetiwe kuMatewu 17:25, Jesu wabuta watsi: “Ucabangani Simoni? Emakhosi atselisa bobani? Atselisa emadvodzana awo yini nobe atselisa luntfu?” Imibuto yaJesu letsintsa ingcondvo yasita Phetro kutsi afinyelele esiphetfweni lesifanele mayelana nekubhadalwa kwemtselo welithempeli. Ngendlela lefananako, ngesikhatsi Jesu aphendvula indvodza leyayimbute kutsi, “Ngubani vele longumakhelwane wami?” wacatsanisa tento temphristi nemLevi kanye naleto temSamariya. Ngemuva kwaloko, wayibuta, watsi: “Ucabanga kutsi ngubani kulaba labatsatfu lowaba ngumakhelwane walendvodza leyayihlaselwe tigebengu?” (Luk. 10:29-36) Nalapha futsi, esikhundleni sekutsi Jesu avele ayiphendvule lendvodza, wayibuta umbuto kute ititfolele yona imphendvulo.—Luk. 7:41-43.
Finyelela Inhlitiyo
Bafundzisi labalicondzako liVi laNkulunkulu bayati kutsi kukhonta kweliciniso akusho kumane uwabambe ngenhloko emaciniso latsite kanye nekugcina imitsetfo letsite. Kusho kwakha buhlobo lobuhle naJehova kanye nekwati tindlela takhe. Kukhonta kweliciniso kusuka enhlitiyweni. (Dut. 10:12, 13; Luk. 10:25-27) EmiBhalweni, ligama lelitsi “inhlitiyo” livame kusho umuntfu wangekhatsi, lokufaka ekhatsi tifiso, lutsandvo, imiva kanye netinhloso takho.
Jesu bekati kutsi njengobe bantfu babuka lingephandle lemuntfu, Nkulunkulu yena ubona lokusenhlitiyweni. (1 Sam. 16:7) Kutsandza Nkulunkulu ngiko lokufanele kusente simkhonte, hhayi nje kuba nesifiso sekujabulisa bantfu. (Mat. 6:5-8) Kulolunye luhlangotsi, baFarisi bebenta tintfo letinyenti kute babukise. Bebagcizelela kakhulu kugcina imininingwane leminyenti yeMtsetfo kanye nemitsetfo lebebatentele yona. Behluleka kuphila ngendlela lebeyitawuveta buntfu lobuhambisana naNkulunkulu labebatsi bayamkhonta. (Mat. 9:13; Luk. 11:42) Jesu wafundzisa kutsi nanobe kubalulekile kulalela imitsetfo yaNkulunkulu, kodvwa tinzuzo tekulalela tiya ngekutsi kunani enhlitiyweni. (Mat. 15:7-9; Mak. 7:20-23; Joh. 3:36) Kufundzisa kwetfu kungaphumelela kakhulu nangabe silingisa sibonelo saJesu. Kubalulekile kutsi sisite bantfu bafundze ngaloko Nkulunkulu lakufunako kubo. Kubalulekile nekutsi bamati Jehova futsi bamtsandze kute kutiphatsa kwabo kukhombise kutsi bakutsatsa njengalokubalulekile kuba nebuhlobo lobuhle naNkulunkulu.
Kuliciniso kutsi kute bazuze ekufundzisweni lokunjalo, kufanele balungise loko lokusetinhlitiyweni tabo. Jesu wakhutsata bantfu kutsi bahlatiye tinhloso tabo baphindze bahlole indlela labativa ngayo. Kute alungise umbono loliphutsa, abebuta labo labamlalele kutsi bebabangelwa yini kucabanga ngaleyo ndlela, kusho loko labakusho nome kwenta tintfo letitsite. Jesu abengagcini ngekwenta loko, kodvwa imibuto yakhe beyihambisana nemavi latsite, nemfanekiso, nobe nesento lesitsite lebesibakhutsata kutsi babe nembono lofanele. (Mak. 2:8; 4:40; 8:17; Luk. 6:41, 46) Natsi singabasita bantfu labasilalele ngekubakhutsata kutsi batibute imibuto lenjengalena: ‘Kungani ngikujabulela kwenta ngalendlela? Kungani ngenta ngalendlela kulesimo lengibhekene naso?’ Ngemuva kwaloko, basite kutsi babe nembono lofanana newaJehova.
Khombisa Kutsi Kusebenta Njani
Umfundzisi lokahle uyati kutsi “kuhlakanipha kubaluleke kakhulu.” (Taga 4:7, NW.) Kuhlakanipha kulikhono lekusebentisa lwati ngendlela lephumelelako kute ucatulule tinkinga, ubalekele tingoti, ufinyelele imigomo, uphindze usite nalabanye. Kungumtfwalo wemfundzisi kusita bafundzi kutsi bafundze kukwenta loko, kodvwa hhayi kutsi abentele tincumo. Nanicoca ngetimiso teliBhayibheli letehlukahlukene, sita umfundzi kutsi acabangisise ngato. Ungase ubekise ngesimo lesivamile ekuphileni kwamalanga onkhe, bese ubuta umfundzi kutsi lesimiso seliBhayibheli lenisandza kusifundza singamsita njani nakangabhekana nesimo lesifananako.—Heb. 5:14.
Enkhulumeni yakhe layetfula ngeliPhentekhoste langa-33 C.E., umphostoli Phetro wabeka sibonelo sekukhombisa kutsi indzaba isebenta njani, futsi loko kwakutsintsa kuphila kwebantfu lebebakhona. (Imis. 2:14-36) Ngemuva kwekucoca ngemiBhalo lemitsatfu bantfu lebebatsi bayayikholelwa, Phetro wakhombisa kutsi isebenta njani ngekutsi asho tintfo labebatibonele tona. Umphumela waba kutsi lesicumbi sebantfu sasibona sidzingo sekwenta loko lebesisandza kukuva. Indlela lofundzisa ngayo, ibatsintsa ngaleyo ndlela yini bantfu? Uyabasita yini bantfu bawacondze emaciniso, ungagcini nje ngekuwasho? Uyabakhutsata yini kutsi bacabange ngendlela lokufanele kubatsintse ngayo loko labakufundzako? Bangase bangasho kutsi, “Kufanele senteni?” njengobe kwasho sicumbi lesasikhona ngeliPhentekhoste, kodvwa nawusebentise kahle imiBhalo, loko kutawubenta batsatse sinyatselo lesifanele.—Imis. 2:37.
Batali, nanifundza liBhayibheli nebantfwana benu, ninelitfuba lekubacecesha kutsi bacabange ngendlela labangatisebentisa ngayo timiso teliBhayibheli. (Ef. 6:4) Nasi sibonelo: Ningase nikhetse emavesi lambalwa eluhlelweni lwekufundvwa kweliBhayibheli kwangalelo viki, nicoce ngekutsi asho kutsini bese nibabuta imibuto lenjengekutsi: ‘LomBhalo usiniketa siphi sicondziso? Singawasebentisa njani lamavesi ensimini? Asitjelani ngaJehova kanye nangendlela yakhe yekwenta tintfo, futsi loko kulukhulisa njani lutsandvo lwetfu ngaye?’ Khutsata umndeni wakho kutsi usebentise lamaphuzu nawuphendvula enkhulumeni yemaphuzu lagcamile eliBhayibheli eSikolweni Semsebenti WemaKhristu. Emavesi labatawakhulumela ngulawo labatawube basawakhumbula.
Bani Sibonelo Lesihle
Awugcini ngekufundzisa ngaloko lokushoko kuphela, kodvwa uyafundzisa nangaloko lokwentako. Tento takho tingaba sibonelo lesikahle sekutsi loko lokushoko kungentiwa njani. Lena yindlela bantfwana labafundza ngayo. Nabalingisa batali babo, basuke bakhombisa kutsi bafuna kufanana nabo. Bafuna kwati kutsi kunjani kwenta loko lokwentiwa batali babo. Ngendlela lefananako, nangabe labo lobafundzisako ‘balingisa wena, njengobe nawe ulingisa Khristu,’ batfola tibusiso tekuhamba ngetindlela taJehova. (1 Khor. 11:1) Bayayibona indlela Nkulunkulu lasebentelana ngayo nabo ekuphileni kwabo.
Lesi sikhumbuto lesimcoka lesikhombisa kubaluleka kwekuba sibonelo lesihle. ‘Luhlobo lwebantfu lesingilo ngekutiphatsa lokungcwele nangetento tekutinikela kuNkulunkulu’ lutawuba nendzima lenkhulu ekubekeleni labo lesibafundzisako sibonelo lesihle sekusebentisa timiso teliBhayibheli. (2 Phet. 3:11) Nangabe ukhutsata umfundzi weliBhayibheli kutsi afundze liVi laNkulunkulu malanga onkhe, nawe kufanele ulifundze njalo. Nangabe ufuna kutsi bantfwana bakho bafundze kuphila ngetimiso teliBhayibheli, ciniseka kutsi bayabona kutsi tento takho tiyavumelana nentsandvo yaNkulunkulu. Nangabe weluleka libandla kutsi libe nenshisekelo emsebentini wekushumayela, ciniseka kutsi nawe unenshisekelo. Nawukwenta loko lokufundzisako, utawukhona kukhutsata nalabanye.—Rom. 2:21-23.
Njengobe ufuna kutfutfukisa likhono lakho lekufundzisa, tibute: ‘Indlela lengifundzisa ngayo iyasitsintsa yini simo sengcondvo salabo labangilalele, indlela labakhuluma ngayo nobe tento tabo? Kute ngicacise indzaba, ngiyawuveta yini umehluko emkhatsini wemaphuzu nobe wendlela yekwenta tintfo? Yini lengiyentako kute ngisite labo lengibafundzisako nobe bantfwana bami nobe labangilalele emihlanganweni kutsi bakukhumbule lengikushoko? Ngiyabakhombisa yini labangilalele indlela yekukwenta loko labakufundzako? Bayayibona yini indlela yekukwenta loko esibonelweni sami? Bayacaphela yini kutsi indlela labakwenta ngayo loko labakufundzako ingatsintsa buhlobo babo naJehova?’ (Taga 9:10) Chubeka uwanakisisa lamaphuzu njengobe wetama kutfutfukisa likhono lakho lekuba ngumfundzisi. “Hlale utinaka wena nekufundzisa kwakho. Phikelela kuletintfo, ngobe nawenta njalo utawutisindzisa wena nalabo labakulalelako.”—1 Thim. 4:16.