-
Livi LelifaneleZuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
-
-
SIFUNDVO 8
Livi Lelifanele
NANGABE sikhulumi singevakali kahle, labalalele bangetela. Nangabe ummemeteli akhulumela phansi nakasensimini, umuntfu lacoca naye angagcine angasamnaki. Nangabe uphendvula ngelivi lelingevakali emihlanganweni, bantfu labakhona ngeke basitfole sikhutsato labasidzingako. (Heb. 10:24, 25) Ngakulokunye, nangabe sikhulumi sikhuluma ngelivi lelisetulu ngesikhatsi lesingakafaneli, bantfu labalalele ngeke bakhululeke futsi bangenyanya.—Taga 27:14.
Cabanga Ngebantfu Labakulalele. Bobani lokhuluma nabo? Ukhuluma nemuntfu munye, umndeni, licembu lelincane lelisemhlanganweni lochutjwa ngaphambi kwekuya ensimini, libandla nobe nebantfu labanyenti emhlanganweni lomkhulu? Kuyacaca kutsi livi lelifanele lesinye simo ngeke lilunge kulesinye.
Etikhatsini letitsite, tinceku taNkulunkulu take takhuluma nebantfu labanyenti. Nakunikelwa lithempeli eJerusalema ngesikhatsi saSolomoni, bekute imishini yekukhulisa livi. Ngako, Solomoni wema endzaweni lephakeme wabusisa bantfu “ngelivi lelikhulu.” (1 Khos. 8:55; 2 Khr. 6:13) Emakhulwini eminyaka leyalandzela, ngemuva kwekutfululwa kwemoya longcwele ngeliPhentekhoste langa-33 C.E., bekunesicumbi sebantfu sihlangene nelicembu lelincane lemaKhristu eJerusalema, labanye kuso bebatsandza kulalela kantsi labanye bebahleka bulima. Ngekuhlakanipha, Phetro “wasukuma . . . waphakamisa livi.” (Imis. 2:14) Loku kwaholela ekutseni kwetfulwa bufakazi lobunemandla.
Ungabona njani kutsi livi lokhuluma ngalo lisifanele simo? Lenye yetindlela letihamba embili longabona ngato, kubuka labo labakulalele. Nangabe ubona kutsi labanye babo abakuva kahle, kufanele wetame kukhulisa livi.
Ngisho nome ukhuluma nemuntfu munye nobe nelicembu, kukuhlakanipha kucabanga ngalabo lokhuluma nabo. Nangabe lotsite kulabo labakulalele anenkinga yekuva, kungase kudzingeke uphakamise livi, kodvwa kumemeta kungakwenta ungatsandzeki kubantfu labatsatsa kancane ngenca yekukhula ngeminyaka. Nawumemeta bangakutsatsa ngekutsi uluhlata. Kuletinye tindzawo, umuntfu lomemetako nakakhuluma utsatfwa ngekutsi utfukutsele nobe ute sineke.
Cabanga Ngemisindvo Lephazamisako. Nawusensimini, timo lohlangabetana nato ngito letitawusho kutsi kufanele ukhulume ngelivi lelingakanani. Kungenteka kunemsindvo wetimoto, umsindvo webantfwana, kukhonkhotsa kwetinja, umculo lodlalela etulu nobe umsindvo we-TV. Ngakulokunye, etindzaweni lapho emakhaya asondzelene khona, kungase kumphatsise emahloni umuntfu lococa naye nangabe ukhulumela etulu kangangekutsi bomakhelwane banive kutsi nitsini.
Bazalwane labetfula tinkhulumo ebandleni nobe emihlanganweni lemikhulu, nabo kufanele bakhulume ngelivi lelivakala kahle ngisho nome kuvela timo letehlukehlukene. Kukhuluma nebantfu labangephandle kwehluke kakhulu ekwetfuleni inkhulumo usehholweni lelinemishini yekukhulisa livi. ELatin America, titfunywa telivangeli letimbili betishintjana tetfula inkhulumo yelinyenti kuvulandi wendlu yemuntfu lotsite labenenshisekelo. Edvute nalelo khaya bekuchuma emakhrikhethi futsi kunelichudze lebelikhala lingayekeli.
Nakuchubeka inkhulumo, kungenteka lokutsite lokungadzinga kutsi ukhulumele etulu nobe uhlabe likhefu kuze kube ngulapho kwendlula leso simo. Sibonelo saloko kutsi nangabe umhlangano usesakhiweni lesifulelwe ngemathayela, bese kuna imvula, loko kungase kwente kutsi labalalele bangasiva sikhulumi. Umntfwana lokhalako nobe bantfu labafika sekwephutile bangaphazamisa. Yetama kutsi livi lakho livakale ngisho noma kunetiphazamiso kuze labakulalele bazuze nawetfula inkhulumo yakho.
Imishini yekukhulisa livi ingaba lusito nangabe ikhona, kodvwa ayisinciphisi sidzingo sekutsi sikhulumi sikhulise livi nangabe timo tidzinga loko. Kuletinye tindzawo lapho gesi uvamise kuhamba khona, tikhulumi tiyaphoceleleka kutsi tichubeke netinkhulumo tato ngisho nome imibhobho ingasebenti.
Cabangela Indzaba Lokukhulunywa Ngayo. Loko lokukhulunywa ngako enkhulumeni yakho nako kuyancuma kutsi livi kufanele libe ngakanani. Nangabe inkhulumo yakho idzinga ukhulume ngemdlandla, ungalehlisi lizinga layo ngekutsi ukhulumele phansi kakhulu. Sibonelo saloko kutsi, nawufundza imiBhalo lelahla tento letitsite, livi lakho kufanele liphakame kunanawufundza ngesiyalo lesimayelana nekukhombisa lutsandvo. Vumelanisa livi lakho nenkhulumo yakho, kodvwa ucaphele kutsi indlela lokwenta ngayo ayibangeli bantfu banake wena kakhulu.
Cabangela Umgomo Wakho. Nangabe ufuna kutsi labakulalele batsatse sinyatselo lesitsite, kungase kudzingeke uphakamise livi. Nangabe ufuna kutsi bashintje indlela labacabanga ngayo, ungabacasuli ngekutsi umemete nawukhuluma. Nangabe wetama kubadvudvuta, kuncono kukhuluma ngelivi leliphansi.
Kusebentisa Kahle Livi Leliphakeme. Nawufuna kutsi umuntfu lomatasatasa akunake, kuvame kusita kukhulumela etulu. Batali bayakwati loko, ngaleso sizatfu bayamemeta nababita bantfwana babo nasekufanele bayekele kudlala babuye endlini. Kukhulisa livi kungadzingeka futsi nangabe sihlalo wemhlangano acela labakhona kutsi balungele kucala kwemhlangano. Nangabe bamemeteli basensimini, bangase baphakamise livi babingelele bantfu lababakhandza basebenta ngaphandle.
Ngisho nome umuntfu sekakulalela, kubalulekile kutsi uchubeke ukhulume ngelivi lelivakalako. Livi lelingavakali lingenta umuntfu acabange kutsi awukalungiseleli nobe awuciniseki ngaloko lokushoko.
Nangabe loko lokushoko kucuketse umtsetfo lotsite, kukhuluma uphakamise livi kungenta bantfu batsatse sinyatselo. (Imis. 14:9, 10) Ngendlela lefanako, kumemeta nawukhipha secwayiso kungavimba ingoti. EFiliphi, gadzi wasejele bekafuna kutibulala ngobe abecabanga kutsi tiboshwa tibalekile. “Pawula wamemeta watsi: ‘Ungatilimati, sikhona sonkhe!’” Kwenta njalo kwavimba logadzi kutsi angatibulali. Ngemuva kwaloko, Pawula naSilasi bashumayela logadzi nabo bonkhe bendlu yakhe, bonkhe balemukela liciniso.—Imis. 16:27-33.
Indlela Longalitfutfukisa Ngayo Livi Lakho. Labanye kudzingeka bente imetamo yekufundza indlela yekukhuluma ngelivi lelifanele. Umuntfu angase akhulume ngelivi leliphansi ngenca yekutsi unelivi lelincane. Nome kunjalo, nangabe enta imetamo usengatfutfuka ngisho nobe anelivi lelincane. Caphela indlela lophefumula ngayo naloma ngayo. Phrakthiza kuhlala nekuma ucondze. Yehlisa emahlombe bese udvonsa umoya kakhulu. Ciniseka kutsi umoya uwugcwalisa encenyeni lengentasi yemaphaphu akho. Nangabe uwukhokha kahle, lomoya lowudvonsile ngiwo lowenta ukhone kulawula livi lakho nawukhuluma.
Inkinga yalabanye kutsi bayamemeta nabakhuluma. Mhlawumbe betayele kukhuluma kanjalo ngesizatfu sekutsi basebentela ngaphandle nobe endzaweni lenemsindvo. Ngakulokunye, kungenteka kutsi endzaweni labakhulele kuyo, wonkhe umuntfu uyamemeta nakakhuluma futsi tiphazamiso tetayelekile. Ngaleso sizatfu, banemuva wekutsi kuze nawe uviwe kufanele ukhulume kakhulu kubendlula bonkhe. Njengobe kancane kancane basebentisa seluleko seliBhayibheli sekutsi bagcoke “luvelo, umusa, kutfobeka, umoya lophansi nekubeketela,” batawukhona kulungisa livi nabakhuluma nalabanye.—Khol. 3:12.
Kulungiselela kahle, lokuhlangenwe nako lokutfola ngekuya njalo ensimini nekuthantaza kuJehova kutakusita kutsi ukhulume ngelivi lelifanele. Ngisho nome ukhuluma usendzaweni yesikhulumi nobe ukhuluma nemuntfu munye ensimini, yetama kunaka kutsi lokushoko kutamsita njani lomunye umuntfu.—Taga 18:21.
-
-
Kushintjashintja Kuphakama Nekwehla KweliviZuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
-
-
SIFUNDVO 9
Kushintjashintja Kuphakama Nekwehla Kwelivi
KUGCIZELELA imicondvo ngendlela lefanele kwenta labakulalele bakucondze loko lokushoko, kodvwa-ke nawushintjashintja kuphakama kwelivi, litubane lalo kanye nendlela lelivakala ngayo, kungaba mnandzi kakhulu kulalela inkhulumo yakho. Ngetulu kwaloko, kutawukhombisa labakulalele kutsi utiva njani ngaloko lokushoko. Indlela lotiva ngayo ngaloko lokhuluma ngako ingase iyitsintse indlela nalabo labakulalele labativa ngayo ngako. Loku kungenteka ngisho usendzaweni yesikhulumi nobe ukhuluma nemuntfu munye ensimini.
Livi lemuntfu lilithuluzi lelimangalisako lelikhona kwenta tintfo letinyenti. Nalisetjentiswe kahle lingenta inkhulumo iphile, lingatsintsa inhlitiyo, litsintse imiva futsi lente umuntfu atsatse sinyatselo. Nome kunjalo, loku ngeke ukhone kukwenta ngekumane nje ubekise eluhlakeni lwakho kutsi ngukuphi lapho utawushintjashintja khona kuphakama kwelivi, litubane lalo kanye nendlela lelivakala ngayo. Nawushintjashintja kuphakama nekwehla kwelivi etindzaweni letinjalo kutawuvakala kutsi akusiyo indlela yakho yekukhuluma. Kunekutsi kwente inkhulumo yakho iphile futsi ibe mnandzi kungenta bantfu labakulalele bangakhululeki. Kushintjashintja kuphakama nekwehla kwelivi kufanele kutentakalele.
Nakusetjentiswe kahle, loku ngeke kwente bantfu banake kakhulu sikhulumi. Esikhundleni saloko kutawusita labalalele bakucondze lokukhulunywa ngako enkhulumeni.
Shintjashintja Kuphakama Kwelivi. Lokunye longakwenta kute ushintjashintje indlela lokhuluma ngayo, kushintja kuphakama kwelivi lakho, kodvwa loku akusho kutsi sekufanele uphakamise nobe wehlise livi ngendlela lefanako. Kulishintjashintja ngaleyondlela kutawuphatamisa umcondvo waloko lokushoko. Umphumela ngeke ube muhle nangabe livi uliphakamisa kanyenti.
Kuphakama kwelivi lakho kufanele kufanelane nendzaba lokhuluma ngayo. Ngisho nobe ufundza umyalo lobalulekile njengalotfolakala kuSembulo 14:6, 7 nobe kuSembulo 18:4, nobe ufundza emavi laveta kuciniseka njengalabhalwe ku-Eksodusi 14:13, 14, kuhle kutsi ukhuphule livi. Ngendlela lefanako, nangabe ufundza emavi eBhayibhelini lamemetela sehlulelo lesicinile njengalawo latfolakala kuJeremiya 25:27-38, kushintjashintja kuphakama kwelivi kutawenta imisho letsite igcame kunaleminye.
Cabangela nemgomo wakho. Ufuna kukhutsata labakulalele kutsi batsatse sinyatselo lesitsite yini, nobe ufuna emaphuzu layinhloko enkhulumo yakho agcame? Nakusetjentiswe ngekuhlakanipha, kuphakamisa livi kutakusita ufeze lemigomo. Nome kunjalo, kumane nje uphakamise livi kungenta kutsi ungakhoni kuyifeza lemigomo yakho. Kungani? Lokushoko kungase kudzinge kutsi ukhombise bungani futsi uvete nemiva kunekutsi uphakamise livi. Loku sitawucoca ngako eSifundvweni 11.
Nangabe kwentiwe ngekuhlakanipha, kwehlisa livi kungenta labo labalalele balangatelele kuva lofuna kukusho, kodvwa loko kudzinga kutsi ngekushesha ngemuva kwaloko livi litsi kuba nemandla. Livi leliphansi futsi lelinemandla lingasetjentiswa kute kuvetwe kukhatsateka nobe kwesaba. Lingaphindze lisetjentiselwe kukhombisa kutsi liphuzu lolishoko alikabaluleki njengalamanye emaphuzu lokhuluma ngawo. Nobe kunjalo, nangabe livi lakho lihlale liphansi, loko kungendlulisela umcondvo wekutsi uyangabata, awuciniseki nobe awunendzaba naloko lokushoko. Kuyacaca-ke kutsi kudzingeka usebentise kuhlakanipha nawutawukhuluma ngelivi leliphansi.
Shintja Litubane. Onkhe malanga emagama ayatiphumela nasikhuluma. Nasijabulile, sivame kukhuluma siphangise. Nangabe sifuna kutsi labanye bakukhumbule kahle lesikushoko, asiphangisi nasikhuluma.
Tikhulumi letinyenti leticalako kukhuluma embikwebantfu atikhoni kushintjashitja litubane natikhuluma. Kwentiwa yini loko? Natilungiselela tikhatsateka kakhulu ngemagama letitawasebentisa. Tingase tibhale yonkhe intfo phansi. Ngisho nome inkhulumo kungesiyo lefundvwako, letikhulumi tingase tiwabambe ngenhloko emagama letitawasho. Loku kubanga kutsi inkhulumo yetfulwe ngelitubane lelifanako. Lokungasita ekulungiseni lenkinga, kufundza kusebentisa kahle luhlaka.
-