SIFUNDVO 29
Simo Selivi
BANTFU abatsintfwa kuphela nguloko lokushoko, kodvwa batsintfwa nayindlela lokusho ngayo. Nangabe umuntfu lokhuluma nawe anelivi lelihle lelikhombisa kuba nelutsandvo, injabulo kanye nemusa, loyo muntfu uyamlalelisisa kunemuntfu lonelivi lelingakhombisi kuba nebungani nemusa.
Kuba nelivi lelihle akutsintsi kuphela indlela livi lelakheka ngayo. Kungatsintsa nesimilo semuntfu. Njengobe umuntfu atfutfuka aba nelwati futsi asebentisa emaciniso eliBhayibheli, kuba nelushintjo endleleni lakhuluma ngayo. Buntfu lobunjengebaNkulunkulu, lobufaka ekhatsi lutsandvo, injabulo, kanye nemusa buyabonakala evini lakhe. (Gal. 5:22, 23) Nangabe abakhatsalela ngalokusuka enhlitiyweni labanye, livi lakhe litakuveta loko. Nangabe asanekubonga, sekawulahlile umoya wekukhonona, loko kuyabonakala kuloko lakukhulumako kanye nasevini lakhe. (Sil. 3:39-42; 1 Thim. 1:12; Juda 16) Ngisho nobe ungalucondzi lulwimi lolukhulunywako, kuba melula kubona umehluko emkhatsini wemuntfu lovakala anenkhani, alukhuni, agceka futsi atsetsa, naloyo lovakala atfobekile, abeketela, anemusa kanye nelutsandvo.
Kuletinye timo, livi lelingasikahle lingabangwa kugula lokulimate umphimbo, nobe inkinga umuntfu latelwe nayo. Timo letinjengaleti tingaba bucayi kangangekutsi tingeke tilungiseke nyalo kulesikhatsi lesiphila kuso. Kodvwa-ke, kufundza kutisebentisa kahle titfo temtimba lesitisebentisa nasikhuluma kungawenta umehluko.
Kwekucala kubalulekile kwati kutsi emavi ebantfu akafani. Umgomo wakho akukafaneli ube kwenta livi lakho lifane nelalomunye umuntfu. Kodvwa kufanele utfutfukise livi lakho, kuye ngendlela lelingayo. Yini lengakusita kutsi wente loku? Kunetintfo letimbili letibalulekile.
Phefumula Ngendlela Lefanele. Kuze livi lakho liphume kahle, kufanele udvonse umoya lowenele futsi uphefumule ngendlela lefanele. Nawungakwenti loku, livi lakho ngeke libe nemandla futsi utawubambeka nawukhuluma.
Incenye lenkhulu yemaphaphu ayikho ngenhla kwesifuba; lencenye ibonakala iyinkhulu ngenca yemahlombe. Kodvwa incenye lenkhulu yemaphaphu ingenhla kweludvwadvwasi lolwehlukanisa emaphaphu nesisu (diaphragm). Loludvwadvwasi luhlangene nencenye lengentansi yetimbambo.
Nangabe ugcwalisa umoya encenyeni lengetulu kuphela yemaphaphu nawuphefumula, utawusheshe uphelelwe ngumoya. Livi lakho ngeke libe nemandla, futsi nawe utawusheshe udzinwe. Kuze uphefumule kahle, kufanele uhlale nobe ume ucondze futsi wehlise emahlombe. Nawudvonsa umoya kuze ukhulume, yetama kutsi ungawugcwalisi nje kuphela encenyeni lengenhla yesifuba. Cala ngekuwugcwalisa encenyeni lengentansi yemaphaphu. Nangabe lomoya sewugcwele lapho, incenye lengentansi yetimbambo itawuvuleka iye emaceleni. Nakwenteka loko, loludvwadvwasi lolwehlukanisa emaphaphu nesisu lutawushona phansi lukhweshise sisu nematfumbu, uze uve libhande nobe kwekwembatsa lokugcokile kukubamba esiswini. Kodvwa emaphaphu akekho lapho, asekhatsi etimbanjeni. Kuze ukubone loku, beka tandla takho encenyeni lengaphansi yetimbambo, bese udvonsa umoya kakhulu. Nangabe umoya uwudvonsa ngendlela lefanele, sisu sakho ngeke singene ekhatsi futsi nemahlombe akho ngeke aphakame. Kunaloko, utawuva timbambo tiphakama kancane futsi tivuleka.
Nyalo, sale ufundza indlela yekukhipha umoya. Ungawukhiphi ngekushesha, kodvwa wukhiphe kancane kancane. Ungetami kuwubamba ngekutsi ucinise umphimbo. Loko kutawubanga kutsi livi lakho livakale libambekile nobe linswininita. Umfutfo lovela emisipheni yesisu kanye nasemisipheni lesemkhatsini wetimbambo ngiwo lokhipha umoya, kodvwa ludvwadvwasi loluhlukanisa timbambo nesisu lutsintsa kutsi lomoya utawuphuma masinyane kangakanani.
Njengobe nje nengijimi nayiya kuyawugijima kudzingeka kutsi iticeceshe kucala, nesikhulumi kudzingeka kutsi siphrakthize kukhipha umoya ngendlela lefanele. Mani ucondze, wehlise emahlombe. Dvonsa umoya ugcwalise incenye lengentansi yemaphaphu, bese uwukhipha kancane kancane ube ubala ungajaki njengobe uwukhipha. Ngemuva kwaloko, phrakthiza kufundza ngelivi lelivakalako njengobe uphefumula ngaleyo ndlela.
Khulula Imisipha Lecinile. Lenye intfo lebalulekile kute livi libe kahle, kutsi ukhululeke. Uyamangalisa umehluko loba khona nangabe ukhululekile nawukhuluma. Ingcondvo kanye nemtimba kufanele kukhululeke, ngobe nangabe ingcondvo ingakakhululeki, nemisipha yemtimba iyacina.
Ingcondvo ungayikhulula ngekutsi ube nembono lokahle ngalabo lokhuluma nabo. Nangabe ukhuluma nebantfu ensimini, khumbula kutsi ngisho nobe kwendlule tinyanga letimbalwa nje utadisha liBhayibheli, wati tintfo letiligugu letimayelana nenjongo yaJehova longaticocela labanye. Sizatfu lesikwente kutsi uye kubo kutsi badzinga lusito, ngisho nobe bona bakubona loko nobe cha. Kodvwa-ke nawuseHholweni LeMbuso, linyenti lalabo labakulalele lisuke litinceku taJehova. Babangani bakho futsi bafuna kutsi uphumelele. Kute bantfu emhlabeni labavame kukhuluma nebantfu lebanebungani kanye nelutsandvo njengalabo tsine lesivame kukhuluma nabo.
Khulula imisipha yemphimbo ngekutsi uyinake futsi ngekucophelela uyente ingacini. Khumbula kutsi imisipha yemphimbo iyanyakata nangabe umoya wendlula kuyo. Livi liyashintja nangabe lemisipha icinile nobe ikhululekile, njengobe nje nemsindvo welugitali ushintja nangabe kunelusinga lolucinisiwe nobe lolucekisiwe. Nangabe ukhulula imisipha yemphimbo, livi lakho liyehla. Kukhulula lemisipha kuphindze kusite ekutseni kugcine emakhala avulekile, futsi loku kutawulitsintsa kakhulu livi lakho.
Khulula umtimba wakho wonkhe—emadvolo, tandla, emahlombe, kanye nentsamo. Loku kutawusita kutsi livi lakho licace, lokuyintfo ledzingekako kuze livakale kahle. Livi liyacaca nangabe umtimba usebenta njengeludvonga lolwenta livi livakale kahle, kodvwa loku ngeke kwenteke nangabe ungakakhululeki. Livi lelikhishwa ngumphimbo alendluli emakhaleni nje kuphela, kodvwa lendlula nasesifubeni, ematinyweni, elwangeni, nasemafonkholweni. Tonkhe letintfo tiyasita ekwenteni livi licace kahle. Nangabe ubeka intfo lesindzako etikwelugitali, lukhalela phansi; kuze umsindvo walo ucace, lugitali kufanele lungaphazanyiswa lutfo. Kunjalo nangetitfo temitimba yetfu letisamatsambo letibanjwe yimisipha. Nangabe livi lakho licacile, utawukhona kulishintjashintja ngendlela lefanele futsi uvete nemiva leyehlukehlukene. Livi lakho litawuvakala ngisho nakubantfu labanyenti, kungadzingeki kutsi uze umemete.