Nako e sa le Teng ea ho ba Motsoalle oa Molimo
Joalokaha ho boletse Olavi J. Mattila
“Na u kile ua nahana hore u ka fumana tsebo e nepahetseng ka ’Mōpi?” Paki e ’ngoe ea Jehova e ile ea mpotsa potso eo, ’me seo sa etsa hore ke nahanisise. Ka nako eo, ke ne ke e-na le lilemo tse ka holimo ho 80 ’me ke tseba batho ba bangata ba hlaheletseng, ho akarelletsa baeta-pele ba lipolotiki. Leha ho le joalo, ka nako ee bophelong ba ka, na ka sebele ke ne nka khona ho tseba Molimo le ho ba motsoalle oa hae?
KE HLAHETSE Hyvinkää, Finland, ka October 1918. Ke qalile ho etsa mesebetsi e fapa-fapaneng ea polasi ke sa le monyenyane. Lapeng ho ne ho ruiloe likhomo, lipere, likhōhō le likhantši. Ke ile ka ithuta ho sebetsa ka thata esita le ho ba motlotlo ka mosebetsi oa ka.
Ha ke ntse ke hōla, batsoali ba ka ba ile ba nkhothaletsa ho hahamalla thuto. Kahoo, ha ke se ke hōlile ka ho lekaneng, ke ile ka tloha lapeng ’me ke ea k’holejeng. Ke ile ka boela ka nka karolo liatleletiking ’me ka tloaelana le molula-setulo oa Mokhatlo oa Liatleletiki Finland, e leng Urho Kekkonen. Ka nako eo, ke ne ke sa tsebe hore Monghali Kekkonen, e tla ba tona-khōlō ea Finland ’me hamorao e be mopresidente oa naha, e leng litulo tseo a ileng a li lula ka lilemo tse ka bang 30. Ho feta moo, ke ne ke sa nahane hore o tla ba le tšusumetso bophelong ba ka.
Ho Hlahella ka Mahetla le ho Fuoa Matla
Ka 1939, ho ile ha tsoha bora pakeng tsa Finland le Soviet Union. Ka November selemong sona seo, ke ile ka laeloa hore ke kene lebothong la ntoa. Qalong, ke ne ke sebetsa joaloka mokoetlisi kampong ea sesole ’me hamorao ka ba molaoli oa lebotho le sebelisang merathatha. Ntoa e ne e le Karelia, e leng sebaka se moeling o pakeng tsa Finland le Soviet Union. Lehlabuleng la 1941, ha re ntse re loana haufi le toropo ea Vyborg, ke ile ka lematsoa hampe ke makumane a tšepe a tsoang seqhomaneng hoo ke ileng ka isoa sepetleleng sa sesole. Ke ile ka hlōleha ho khutlela ntoeng ka lebaka la maqeba ao ke neng ke e-na le ’ona.
Ka September 1944, ke ile ka lokolloa sesoleng ’me ka khutlela k’holejeng. Ke moo ke ileng ka boela ka tsoela pele ka liatleletiki. Ke ile ka ba ’mampoli oa naha ka makhetlo a mararo, ka makhetlo a mabeli ke matha le sehlopha le ka lekhetlo le leng ke le lebelong la ho tlōla lihekana. Ke ile ka boela ka fumana lengolo la univesithi la degree, lithutong tsa theknoloji le moruo.
Ho sa le joalo, Urho Kekkonen e ne e se e le ra-lipolotiki ea hlaheletseng. Ka 1952, ha e ntse e le tona-khōlō, o ile a nkōpa hore ke il’o sebetsa joaloka moemeli oa ’muso, Chaena. Ha ke ntse ke le moo, ke ile ka kopana le batho ba boholong pusong, ho akarelletsa Mao Tse-tung, eo e neng e le moeta-pele oa Chaena ka nako eo. Empa motho oa bohlokoa ka ho fetisisa eo ke ileng ka kopana le eena Chaena, ke moroetsana ea ratehang ea bitsoang Annikki, ea neng a sebetsa Lefapheng la Litaba Tsa Kantle ho Naha la Finland. Ke ile ka mo nyala ka November 1956.
Selemong se latelang, ke ile ka isoa Argentina ho ea ba moemeli oa naha ea Finland. Ha re ntse re lula naheng eo, re ile ra ba le bara ba babeli. Ka January 1960, re ile ra khutlela Finland. Nakoana ka mor’a moo, re ile ra ba le ngoana oa boraro oa ngoanana.
Ho ba Maemong a Phahameng ’Musong
Le hoja ho se mohla nkileng ka ba setho sa mokha oa lipolotiki, ka November 1963, Mopresidente Kekkonen o ile a nkōpa hore ke be letona la hae la likhoebo tsa ka ntle. Lilemong tse 12 tse latelang, ke ile ka sebeletsa ke le letona kabineteng ka makhetlo a tšeletseng, makhetlo a mabeli ke le letona la litaba tsa ka ntle ho naha. Nakong eo ke ne ke lumela hore mathata a lefatše a ka rarolloa ka bohlale ba motho. Empa kapele ke ile ka hlokomela hore batho ba na le takatso e matla ea ho busa ba bang. Ke ile ka bona liphello tse mpe tse tlisoang ke ho se tšepane le mohono.—Moeklesia 8:9.
Ke ’nete hore ke ile ka boela ka bona hore ho na le batho ba bangata ba lekang ka tieo ho ntlafatsa maemo. Empa qetellong, esita le baeta-pele ba nang le boikemisetso bo botle, ba hlōleha ho finyella seo ba ikemiselitseng ho se etsa.
Lehlabuleng la 1975, baeta-pele ba tsoang linaheng tse 35 ba ile ba tla Sebokeng se neng se tšoaretsoe Helsinki, se mabapi le Tšireletso le Tšebelisano Europe. Ka nako eo, ke ne ke le letona la litaba tsa ka ntle ho naha, ’me hape ke le moeletsi ea haufi oa Mopresidente Kekkonen. Ke ne ke filoe boikarabelo ba ho hlophisa seboka seo, kahoo, ke ile ka kopana le baeta-pele bohle ba linaha ba neng ba tlile sebokeng.
Nakong ea matsatsi ao a seng makae, bokhoni ba ka ba ho sebetsana le batho bo ile ba lekoa haholo. Ho ne ho le thata hore feela batho ba tlileng sebokeng ba lumele ho lula moo ba abetsoeng teng! Leha ho le joalo, ke ne ke nahana hore seboka seo, hammoho le tse ling tse ileng tsa latela, se bile le seabo ho etseng hore ho hlomphuoe litokelo tsa batho le hore ho be le ho mamellana pakeng tsa baeta-pele.
Ho Hlokomela Tlhoko ea ka ea Moea
Ka 1983, ke ile ka tlohela mosebetsi ’me ka fallela Fora, moo morali oa ka a neng a lula teng. Joale ho ile ha hlaha tlokotsi. Ka November 1994, lingaka li ile tsa fumana hore Annikki o na le kankere ea letsoele. Selemong sona seo, ke ile ka etsa letsete leo hamorao ho ileng ha fumanoa hore ke la mokunyata. Ke ’nile ka sebetsa ka thata bophelo bohle ba ka hore ke be le lebitso le letle. Empa phoso e le ’ngoe eo ke ileng ka e qosetsoa, e ile ea le senya.
Ke ’nile ka kopana le Lipaki Tsa Jehova ka makhetlo a mangata. Le hoja ke ne ke thaba ha li nketela ke bile ke amohela limakasine tsa tsona, ke ne ke phathahane haholo hoo ke neng ke se na nako ea lintho tsa moea. Empa ka 2000, ke ne ke hlokomela Annikki, ea neng a ntse a loantša boloetse ba kankere. Ka letsatsing le leng ka September 2002, ke ile ka eteloa ke Paki e ’ngoe ea Jehova. E ile ea mpotsa potso e bontšitsoeng qalong ea sehlooho sena. Ke ile ka ipotsa: ‘Na ka sebele ho ka khoneha ho ithuta ’nete ka Molimo? Na ho ka khoneha ho ba motsoalle oa hae?’ Ke ile ka lata Bibele ea ka, eo e neng e se e le khale ke qetetse ho e bala, ’me ka qala ho buisana le Lipaki kamehla ka Mangolo.
Ka June 2004, mosali oa ka ea ratehang o ile a hlokahala, ’me ka sala ke le mong. Ka sebele, bana ba ka e ne e le mohloli oa khothatso. Empa ke ne ke e-na le lipotso mabapi le hore na ho etsahala’ng ka rōna ha re e-shoa. Ke ile ka li botsa baprista ba babeli ba Malutere. Ba ile ba re, “Ache, lipotso tsena li thata.” Karabo ea bona ha ea ka ea nkhotsofatsa. Ke ile ka hlokomela haholoanyane hore ke lokela ho khotsofatsa tlhoko ea ka ea moea.
Ha ke ntse ke ithuta Bibele le Lipaki, ke ile ka hōla tsebong e nepahetseng eo ke neng ke e labalabela. Ka mohlala, Bibele e hlalosa hore lefung, motho ha a utloe letho, le tšoana le boroko, le hore bafu ba na le tšepo ea ho phela hape e le batho holim’a lefatše. (Johanne 11:25) Sena se ile sa mpha tšepo ’me sa ntšelisa haholo.
Ka mor’a nakoana ke ile ka ipalla Bibele eohle. Lengolo le leng le ileng la nkhahla ke la Mikea 6:8, le reng: “Jehova o batla eng ho uena haese hore u sebelise toka u rate mosa ’me u inyenyefatse ha u tsamaea le Molimo oa hao?” Mantsoe ao a bohlale le a bonolo a ile a nkhapa maikutlo. A boetse a bontša hore Jehova ke Molimo ea lerato le ea nang le toka.
Ho ba le Tšepo ka Bokamoso
Ha ke ntse ke ithuta ’nete ka Molimo, tumelo le tšepo ea ka ho eena li ile tsa hōla. Setsoalle sa sebele le ’Mōpi oa ka se ne se hōla! Ke ile ka khahloa ke mantsoe a hae a tlalehiloeng ho Esaia 55:11, a reng: “Lentsoe la ka le tsoang molomong oa ka le tla ba joalo. Le ke ke la khutlela ho ’na le se na litholoana, empa ka sebele le tla etsa seo ke se thabelang, ’me ka sebele le tla atleha ho seo ke le rometseng sona.” Ruri Molimo o phethahalitse litšepiso tsa hae ho tla fihlela joale, ’me o tla li phethahatsa le nakong e tlang. O tla phethahatsa merero eo mebuso ea batho esita le liboka tsa lipolotiki li hlōlehileng ho e phethahatsa. Ka mohlala, Pesaleme ea 46:9 e re: “O felisa lintoa ho isa pheletsong ea lefatše.”
Ke ruile molemo o moholo ka ho ea libokeng tsa Lipaki Tsa Jehova. Moo, ke ile ka iponela ka mahlo lerato la sebele la Bokreste leo e leng letšoao le khethollang balateli ba ’nete ba Jesu. (Johanne 13:35) Lerato lena ha le na bochaba, ’me ha le eo lipolotiking le khoebong.
Tlotla ea Bohlokoa ka ho Fetisisa
Hona joale ke na le lilemo tse ka holimo ho 90, ’me ke nahana hore ke tlotla e khōlō ka ho fetisisa ho ’na ho ba e mong oa Lipaki Tsa Jehova. Tlala ea ka ea moea e khotsofalitsoe. Ke bile le tlotla ea ho ithuta ka morero oa bophelo le ho tseba ’nete ka Molimo.
Ke boetse ke thabisoa ke hore ebe le lilemong tseo ke leng ho tsona, ke ntse ke khona ho sebetsa ka mafolofolo mesebetsing ea Bokreste. Le hoja ke ’nile ka kopana le banna ba bangata ba matla ’me ka phetha mesebetsi e boima bophelong, ha ho letho le ka bapisoang le tlotla ea ho tseba ’Mōpi, Jehova Molimo le ho ba motsoalle oa hae. Ke mo leboha haholo ’me ke batla ho mo rorisa ka lebaka la monyetla oo a mphileng oona oa hore ke be e mong oa “basebetsi-’moho” le eena. (1 Bakorinthe 3:9) Nako e sa le teng ea ho ba motsoalle oa ’Mōpi, Jehova Molimo!
[Setšoantšo se leqepheng la 25]
Ke na le Mopresidente Kekkonen le Mopresidente Ford oa United States, ka 1975 sebokeng sa Helsinki
[Setšoantšo se leqepheng la 25]
Ke na le Mopresidente Kekkonen le moeta-pele oa Soviet Union, e leng Brezhnev
[Setšoantšo se leqepheng la 26]
Ke etsa mosebetsi oa Bokreste ka mafolofolo
[Litlhaloso Tsa Moo Litšoantšo li Nkiloeng Teng tse leqepheng la 25]
Lower left: Ensio Ilmonen/Lehtikuva; lower right: Esa Pyysalo/Lehtikuva