Ho Khantša Leseli Ho Beng Teng ha Kreste

“Mohla Mor’a motho a tlang a teetsoe hare ke khanya ea hae, . . . o tla khetha ba bang ho ba bang.”—MATTHEU 25:31, 32.

1. Baruti ba Bokreste-’mōtoana ba hlalositse mantsoe a ho Mattheu 24:3 a bolela eng?

MATSATSI a mararo pele ho lefu la Jesu, barutuoa ba hae ba bane ba ile ba mo atamela ’me ka tieo ba ’motsa: “Re bolelle, lintho tsee li tla etsahala neng? ’me pontšo ea ho tla [pa·rou·siʹa, ka Segerike] ha hao, le ea bofelo ba lefatše e tla ba efe?” Ka lilemo tse makholo-kholo baruti le bangoli ba Bokreste-’mōtoana ba ’nile ba hlalosa mantsoe ana a barutuoa ba Jesu a ho Mattheu 24:3 (King James Version) e le a bolelang hore o ne a tla bonahala hape nameng e le hore a bonoe ke batho bohle. Ka hona, ba ’nile ba ruta hore ho khutla ha Kreste ho tla tla ka pontšo e khōlō le ka mokoloko o moholo o bonahalang. Ba bua ka hona e le ho tla ha Kreste ka lekhetlo la bobeli. Empa na likhopolo tsa bona li nepahetse?

2, 3. (a) Ke khethollo efe eo Moqolo 2 oa Studies in the Scriptures o ileng oa e etsa pakeng tsa mantsoe “ho tla” le “ho ba teng”? (b) Batho ba Jehova ba ile ba fihlela kutloisiso efe mabapi le se boleloang ke pa·rou·siʹa ea Kreste?

² Ka 1889, batlotsuoa ba Jehova, e le bajari ba leseli ba lekholo la bo19 la lilemo, ba ne ba se ba fumane tokiso tabeng ea ho khutla ha Kreste. Ho Moqolo 2 oa Studies in the Scriptures, maqephe 158 ho ea ho 161, Charles T. Russell, mopresidente oa pele oa Watch Tower Bible and Tract Society, o ile a ngola: “Parousia . . . e bolela ho ba teng, ’me ha ea lokela ho fetoleloa e le ho tla, joaloka Bibeleng ea Senyesemane se tloaelehileng . . . ‘Emphatic Diaglott,’ phetolelo ea bohlokoa bo boholo ea Testamente e Ncha, e fetolela parousia ka ho nepahetseng, e le ho ba teng . . . , eseng ho tla, joalokaha eka o tseleng, empa ho ba teng, joalokaha [Jesu] a re ka mor’a ho fihla, ‘Joale ka ha ho bile mehleng ea Noe, ho tla ba joalo le ho parousia [ho beng teng] ha Mor’a motho.’ Hlokomela, hore papiso ha e pakeng tsa ho tla ha Noe le ho tla ha Morena oa rōna . . . Kahoo, phapang e pakeng tsa nako ea ho ba teng ha Noe har’a batho ‘pele ho moroallo,’ le nako ea ho ba teng ha Kreste lefatšeng, ho fihleng ha hae ha bobeli, ‘pele ho mollo’—bothata bo boholohali ba Letsatsi la Morena [Jehova] boo nako ena e fellang ka bona.”—Mattheu 24:37.

³ Kahoo ka nepo batho ba Jehova ba lekholong la bo19 la lilemo ba ne ba utloisisa hore pa·rou·siʹa ea Kreste e ne e tla ba e sa bonahaleng. Hape ba ne ba utloisisa hore ho fela ha Linako tsa Lichaba ho tla etsahala ka hoetla ka 1914. Ha leseli la tsebo ea lintho tsa moea le ntse le eketseha, hamorao ba ile ba utloisisa hore Jesu Kreste o ile a behoa teroneng leholimong e le Morena oa ’Muso selemong seo, sa 1914.—Liproverbia 4:18; Daniele 7:13, 14; Luka 21:24; Tšenolo 11:15.

“Ho ba Teng ha Morena oa Rōna”

4. “Ho ba teng ha Morena oa rōna Jesu Kreste” ho supa eng?

⁴ Ka hona, polelo ea Bibele e reng “ho ba teng ha Morena oa rōna Jesu Kreste” e bolela eng mehleng ea rōna? (1 Ba-Thessalonika 5:23, NW) Setsebi se seng se hlalosa hore lentsoe “ho ba teng,” pa·rou·siʹa, “e bile lentsoe la molao le sebelisoang bakeng sa leeto la motho ea boemong bo phahameng, haholo-holo la marena le baemphera ba etelang profensi e itseng.” Kahoo polelo eo e bolela ho ba teng ha borena ha Morena Jesu Kreste e le Morena, ho tloha ka 1914 le ka mor’a moo, ka mor’a ho behoa ha hae teroneng leholimong. O teng a sa bonahale hore a ‘hlome ’muso har’a lira tsa hae,’ a busa ka mafolo-folo e le Morena phethahatsong ea taelo ena ea boprofeta. (Pesaleme ea 110:2) Ka lilemo tse ka bang 79, batho lefatšeng ba ’nile ba bona liphello tsa ho ba teng ho sa bonahaleng ha borena ha Kreste.

5. Ke liketsahalo life nakong ea pa·rou·siʹa tse tla tšohloa lihloohong tse ithutoang tse tharo tsa makasine oo?

⁵ Letotong lena la lihlooho tse tharo, re tla hlahloba bopaki bo hlollang ba lintho tseo ’Muso oa Kreste o li finyeletseng nakong ena. Tabeng ea pele, re tla fana ka boprofeta ba Bibele bo bolelang esale pele liketsahalo tse seng li etsahetse kapa tse seng li ntse li etsahala. Tabeng ea bobeli, re tla hlalosa mosebetsi o moholo o ntseng o phethoa ke sehlopha sa mohlanka ea khabane le ea bohlale seo Jesu a se sebelisang nakong ena eohle ea ho ba teng ha hae ha borena. (Mattheu 24:45-47) Sehlooho sa boraro se tla re hlalosetsa bofelo bo hlollang, nako ea ‘mahlomola a maholo.’ Ke nako eo ka eona Jesu a tlang e le Mophethahatsi oa Kahlolo oa Jehova ho timetsa batho ba sa lokang le ho lopolla ba lokileng. (Mattheu 24:21, 29-31) Moapostola Pauluse o hlalositse nako eo ea timetso e le e tlisetsang ‘ba tšoenngoang phomolo mohla Morena Jesu a senoloang a e-tsoa leholimong le mangeloi a matla a hae ka mollo o tukang, ho iphetetsa ho ba sa tsebeng Molimo le ho ba sa utloeng litaba tse molemo tsa Morena oa rōna Jesu.’—2 Ba-Thessalonika 1:7, 8, NW.

Pontšo

6. Ke pontšo efe e likarolo li ngata e hlalositsoeng likhaolong 24 le 25 tsa Mattheu?

⁶ Lilemo tse makholo a leshome le metso e robong tse fetileng, barutuoa ba Jesu ba jarang leseli ba ile ba mo kōpa pontšo, kapa bopaki, ba ho ba teng ha hae nakong e tlang a le matleng a ’Muso. Karabo ea hae, e tlalehiloeng likhaolong 24 le 25 tsa Mattheu,e ile ea fana ka pontšo e likarolo li ngata, eo likarolo tsohle tsa eona li ntseng li phethahala machabeng. Ho phethahala ha pontšo eo ho tšoaea nako ea mahlomola le teko e khōlō. Jesu o ile a lemosa: “Iponeleng, le tle le se ke la thetsoa ke motho. Hobane ba bangata ba tla tla ka lebitso la ka, ba re: Ke ’na Kreste. ’Me ba tla thetsa ba bangata. Le tla utloa lintoa le melumo ea lintoa; le mpe le bone hore le se ke la tšoha; tseo tsohle e ka khona li etsahale, empa le moo ha e e-so ho be bona bofelo.”—Mattheu 24:4-6.

7. Ke likarolo life tsa pontšo tseo re boneng li phethahala ho tloha ka 1914?

⁷ Jesu o ile a boela a profeta hore ho tla ba le lintoa ka tekanyo e khōlō haholo. Phethahatsong ea bona, tse peli ho tsona li khetholotsoe e le lintoa tsa lefatše, e ’ngoe e etsahetse ho tloha ka 1914 ho ea ho 1918 ’me ea bobeli ea etsahala ho tloha ka 1939 ho ea ho 1945. Ho phaella moo, o ile a re ho ne ho tla ba le likhaello tsa lijo le litšisinyeho tsa lefatše libakeng ka ho latellana. Bakreste ba ’nete ba ne ba tla hlorisoa ka sehlōhō. Phethahatsong ea boprofeta, Lipaki tsa Jehova, bajari ba leseli ba kajeno, li ’nile tsa hlorisoa lilemong tse mashome a robeli tse fetileng ha li ntse li bolela litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo “lefatšeng lohle, e tle e be bopaki ho lichaba tsohle.” (Mattheu 24:7-14) Yearbook of Jehovah’s Witnesses e ’ngoe le e ’ngoe e ekeletsa bopaking ba hore likarolo tsena tsa pontšo li ntse li phethahatsoa.

8, 9. (a) Ho ba teng ha Jesu ha borena ho akareletsa eng? (b) Boprofeta ba Jesu bo amang bo-Kreste ba bohata bo supa eng mabapi le sebaka le mokhoa oa ho ba teng ha hae?

⁸ Kaha borena ba Jesu bo akareletsa lefatše lohle, borapeli ba ’nete bo ntse bo atolohela lik’hontinenteng tsohle. Ho ba teng (pa·rou·siʹa) ha hae ha borena ke nako ea ho lekola lefatše lohle. (1 Petrose 2:12) Empa na ho na le motse-moholo, kapa setsi se seholo, moo Jesu a ka bonoang teng? Jesu o ile a araba sena ka ho bolela esale pele hore ka ho lebella ho ba teng ha hae, ho tla hlaha bo-Kreste ba bohata. O lemositse: “Haeba batho ba re ho lōna: ‘Bonang! [Kreste] o nahathothe,’ le se ke la tsoela teng; ‘Bonang! o phaposing ea ntlo,’ le se ke la lumela. Hobane joale ka ha lehalima le halima le e-tsoa likarolong tsa bochabela, ’me le benyetsa likarolong tsa bophirimela, ho ba teng [pa·rou·siʹa] ha Mor’a motho ho tla ba joalo.”—Mattheu 24:24, 26, 27, NW.

⁹ Ho feta motho leha e le ofe lefatšeng, Jesu, “Mor’a motho,” o ne a tseba hore na o tla ba hokae ha nako ea ho ba teng ha hae e qala. O ne a ke ke a ba sebakeng sena kapa sane kapa sebakeng leha e le sefe lefatšeng. O ne a ke ke a iponahatsa sebakeng se thōko “nahathothe,” e le hore ba ka batlang Messia ba ka ’mona moo ba ke keng ba bonoa ke ba boholong ’musong oa naha, sebaka seo balateli ba hae ba neng ba ka ikoetlisa tlas’a boeta-pele ba hae, ho lokisetsa tlhaselo ea bopolotiki le ho mo hlomamisa e le ’Musi oa Bomessia oa lefatše. Ho phaella moo, o ne a ke ke a ipata “phaposing ea ntlo,” moo ho neng ho tla tseba ba seng bakae feela ba khethehileng moo a ka fumanoang teng, e le hore moo, a sa bonoe ’me hape a ke ke a hlokomeloa, a etse merero ea bolotsana ea lekunutu le ba mo thusang ea ho phethola mebuso ea lefatše ’me moo a tlotsoe e le Messia ea tšepisitsoeng. Che!

10. Ke joang mahalima a ’nete ea Bibele a ’nileng a benya lefatšeng lohle?

¹⁰ Ho fapana le hoo, ho ne ho ke ke ha patoa letho mabapi le ho tla ha Jesu e le Morena, qalong ea ho ba teng ha hae ha borena. Joalokaha Jesu a boletse esale pele, ho akareletsa lefatše lohle, mahalima a ’nete ea Bibele a ntse a tsoela pele ho benya libakeng tse khōlō ho tloha likarolong tse ka bochabela ho ea fihla likarolong tse ka bophirimela. Kannete, joaloka bajari ba leseli ba kajeno, Lipaki tsa Jehova ke ‘leseli la lichaba, e le hore poloko [ea Jehova] e ka ba teng ho isa pheletsong ea lefatše.’—Esaia 49:6.

Mosebetsi oa Mangeloi

11. (a) Makhotla a mangeloi a ’nile a khantša leseli la ’Muso ka tsela efe? (b) Litho tsa sehlopha sa koro li ’nile tsa bokelloa neng ’me li bokelloa sehlopheng sefe?

¹¹ Litemana tse ling tse amanang le ho ba teng ha Jesu li mo hlalosa a tsamaisana le makhotla a mangeloi, kapa a a ‘roma.’ (Mattheu 16:27; 24:31) Setšoantšong sa koro le mofoka, Jesu o itse “tšimo ke lefatše” eaba o re “kotulo ke bofelo ba lefatše; bakotuli bona ke mangeloi.” Leha ho le joalo, sena hase bolele hore nakong ea ho ba teng ha hae ka matla a ’Muso le ka khanya, o sebelisa feela baromuoa ba mangeloi bakeng sa merero ea lefatšeng. Ho qala ka 1919, mangeloi a le tlas’a taolo ea Jesu a ile a arola sehlopha sa koro sa batlotsuoa ba tsoetsoeng ka moea ba lefatšeng, ba neng ba hasantsoe ke liketsahalo tsa Ntoa ea I ea Lefatše, ’me ba ne ba loketse mosebetsi o eketsehileng lebitsong la Morena. (Mattheu 13:38-43) Ka bo-1920 batho ba bang ba likete ba ile ba nka khato ea ho emela ’Muso oa Molimo o hlomiloeng eaba ba tlotsoa ka moea oa Molimo. Ka ho loketseng batlotsuoa bana ba ile ba kenngoa lenaneng la masala a pele. E le sehlopha, ba bōpa sehlopha sa mohlanka ea khabane le ea bohlale sa mehla ea rōna.

12. Mangeloi a ’nile a nka karolo mosebetsing ofe oa tlhoekiso, e le ka phello efe lefatšeng?

¹² Mohlala o mong oa ho nka karolo ha mangeloi nakong ea ho ba teng ha Jesu ka mor’a ho behoa ha hae teroneng ka 1914 o tlalehiloe ho Tšenolo 12:7-9: “Mikaele [Jesu Kreste] le mangeloi a hae a loantša drakone. Drakone ea loana, e e-na le mangeloi a eona; empa ha ba ka ba hlōla, ’me ha ba ka ba hlola ba e-na le litulo leholimong. ’Me drakone e kholo, e leng noha ea khale, e bitsoang Diabolose le Satane, e thetsang lefatše kaofela, ea liheloa; ea lahleloa ntle, ea liheloa lefatšeng, le mangeloi a eona.” Ka hona, maholimo a holimo a se a hloekisitsoe, ’me hona ho siea sebaka se lefatšeng sa ’Muso e le sona feela se sa ntseng se lokela ho hloekisoa ka ho feletseng bakeng sa khalaletso ea lebitso la Jehova. Selemong sena sa 1993, temoso ea bomolimo e ntse e tsoela pele ho sebetsa: “Ho malimabe lōna ba ahileng lefatšeng . . . hobane Diabolose o theohetse ho lōna a halefile hampe, ka ho tseba hobane nako ea hae ha e sa le ekae.”—Tšenolo 12:12.

Tsoho ea Leholimo

13, 14. (a) Ke eng eo Mangolo a supang hore e ’nile ea tsoela pele ho tloha ka 1918 ho ea pele? (b) Pauluse le Johanne ba senola eng mabapi le masala a ba tlotsitsoeng kajeno?

¹³ Ketsahalo e ’ngoe e hlollang e etsahetseng nakong ea ho ba teng ha Kreste ke ho qaleha ha tsoho ea leholimo. Moapostola Pauluse o bontšitse hore batlotsuoa ba Bakreste bao e leng khale ba robetse mabitleng a bona e tla ba bona ba pele ba tlang ho tsosoa hore ba phele hammoho le Kreste Jesu sebakeng sa moea. Ho theosa le lilemo ho ’nile ha fanoa ka bopaki bo bontšang hore ho bonahala sena se etsahetse ho tloha ka 1918 ho ea pele. Pauluse oa ngola: “Ho Kreste bohle ba tla boela ba phele. Empa e mong le e mong sebakeng sa hae: Kreste thakangoaha, hamorao ke bao e leng ba Kreste nakong ea ho ba teng [pa·rou·siʹa] ha hae.” (1 Ba-Korinthe 15:22, 23, NW) Ho tsosoa ha batlotsuoa nakong ea ho ba teng ha Kreste ho tiisoa ho 1 Ba-Thessalonika 4:15-17 (NW): “Sena ke seo re le bolellang sona ka lentsoe la Jehova, hore rōna ba phelang ba pholohelang ho beng teng [pa·rou·siʹa] ha Morena re ke ke ra raka ba robetseng lefung . . . Ba shoeleng kamanong le Kreste ba tla tsoha pele. Hamorao rōna ba phelang, hammoho le bona, re tla nkeloa marung ho ea khahlanyetsa Morena moeeng.” Ho na le ba 144 000 bao e leng ba Kreste bao e leng batlotsuoa bao qetellong ba amohelang moputso ona o babatsehang.—Tšenolo 14:1.

¹⁴ Joalokaha Pauluse a bontša, masala a ba tlotsitsoeng ba ntseng ba phela kajeno ha ba rake bashoela-tumelo ba batlotsuoa ba Bakreste le barutuoa ba mehleng ea pele ba tšepahalang ka ho kena ’Musong. Moapostola Johanne o tsoela pele ho hlalosa ba tlotsitsoeng ba shoang kajeno ka tsela e latelang: “Ho lehlohonolo [“thabile,” NW] bafu ba shoelang Moreneng ho tloha joale! Moea o re: E, hoba ba ea phomola mesebetsing ea bona; hobane mesebetsi ea bona ea ba latela,” ke hore, boemong ba bona ba ho ba teng ka mor’a hore ba tsosoe. (Tšenolo 14:13) ’Me Pauluse o re: “Bonang, ke le bolella sephiri [“se halalelang,” NW]”: ha re ka ke ra robala bohle, empa re tla fetoha bohle, hang, ka ho panya ha leihlo, ka terompeta ea morao; hobane terompeta e tla lla, ’me bafu ba tla tsoha, ba se ke ba boela ba bola, ’me le rōna re tla fetoha.” (1 Ba-Korinthe 15:51, 52) Ke mohlolo o hlollang hakaakang!

15, 16. (a) Jesu o ile a fana ka setšoantšo sefe ho Luka 19:11-15, hona ka lebaka lefe? (b) Boprofeta boo bo ’nile ba tsoela pele ho phethahala joang?

¹⁵ Ka nako e ’ngoe ha Jesu a ntse a pakela sehlopha sa balateli ba hae ka ’Muso oa Molimo, o ile a sebelisa setšoantšo ho ba thusa ho lokisa menahano ea bona e fosahetseng. Tlaleho e baleha tjena: “Ba ne ba lekanya hobane ’muso oa Molimo o tla hlaha kapele. A re: Motho e moholo o na a etela fatšeng le hole ho inkela borena, a ntoo boea. A bitsa bahlanka ba hae ba leshome, a ba nea pondo tse leshome, a re ho bona: Le ’ne le bapatse ka tsona, ke be ke fihle. . . . Eitse mohla a khutlang a se a nkile borena, a laela hore bahlanka ba hae, bao a ba neileng lichelete, ba bitsoe, a tle a tsebe hoba e mong le e mong o ruile ho le hokae ka papatso ea hae.”—Luka 19:11-15.

¹⁶ Jesu ke eena “motho” ea ileng a ea leholimong, “fatšeng le hōle” moo a neng a tla amohela ’muso. ’Muso oo o ile a o amohela ka 1914. Kapele ka mor’a moo, Kreste e le Morena o hlahloba litaba le ba ipolelang hore ke balateli ba hae ho bona seo ba se entseng ha ba hlokometse lithahasello tsa ’Muso tse behiloeng tlhokomelong ea bona. Ho ile ha khethoa ba seng bakae ba tšepahalang hore ba amohele pabatso ea mong’a bona: “Ho lokile [“U entse hantle,” NW], mohlanka ea molemo; ereka ha u bile khabane ka ntho e nyenyane, busa metse e leshome.” (Luka 19:17) Nako ena ea ho ba teng ha Kreste e ne e amana le mosebetsi o moholo o tsoelang pele oa ho bolela ka ’Muso, ho akareletsa le ho phatlalatsoa ha likahlolo tsa Molimo khahlanong le batho ba khopo, ’me ho okamela mosebetsi ona ho ne ho akarelitsoe matleng a neng a fuoe “mohlanka ea molemo.”

Ho Bolela Lefatšeng Lohle

17. Ke thabo efe e tšoaeang pa·rou·siʹa?

¹⁷ Ho ne ho tla etsahala eng hape nakong ee ea pa·rou·siʹa? E ne e tla ba nako ea thabo e khōlō mosebetsing oa ho bolela le ho thuseng batho ba bacha ’neteng ho itokisetsa ho pholoha mahlomola a maholo a tlang. Bana ba “bongata bo boholo,” ba thusang masala, ba fetoha “mangolo a puello.” (Tšenolo 7:9; 2 Ba-Korinthe 3:1-3, NW) Pauluse o bua ka thabo ea mosebetsi ona oa ho kotula ha a re: “Tšepo ea rōna kapa thabo kapa moqhaka oa nyakallo ke’ng—na ha e le hantle hase lōna?—pel’a Morena oa rōna Jesu, ho beng teng [pa·rou·siʹa] ha hae?”—1 Ba-Thessalonika 2:19, NW.

Ipolokeng le Hloekile le Hloka Molato

18. (a) Ke thapelo efe ea Pauluse e buang ka pa·rou·siʹa? (b) Kaofela ha rōna re lokela ho bonahatsa moea ofe nakong ee, ’me ka litsela life?

¹⁸ Pauluse o ile a boela a rapella ho halaletsoa ha ba phelang nakong ena ea ho ba teng ha Kreste: “E se eka Molimo oa khotso ka sebele a ka le halaletsa ka ho phethehileng. ’Me moea le sephefumolohi le ’mele oa lōna banab’eso li phele ka hohle li bolokoe ka mokhoa o se nang molato ho beng teng [pa·rou·siʹa] ha Morena oa rōna Jesu Kreste.” (1 Ba-Thessalonika 5:23, NW) E, kajeno, ebang re ba masala a tlotsitsoeng kapa linku tse ling tse ngata, moea oa tšebelisano-’moho o re tlamahanya hammoho ka botšepehi e le hore re ka tsoela pele re hloekile ’me re hloka molato nakong ena e ikhethang. Ka ho tšoanang, ho hlokahala hore re bontše mamello. Jakobo o ngotse: “Ka hona, banab’eso, bontšang mamello ho fihlela ho beng teng [pa·rou·siʹa] ha Morena. . . . Tiisang lipelo tsa lōna, hobane ho ba teng [pa·rou·siʹa] ha Morena ho se ho atametse.”—Jakobo 5:7, 8, NW.

19. Petrose o ile a fana ka temoso efe mabapi le pa·rou·siʹa, ’me re lokela ho arabela joang?

¹⁹ Moapostola Petrose le eena o ile a bua ho hong bakeng sa rōna ba phelang nakong ena ea hona joale. O re lemositse khahlanong le basomi, ba bangata likarolong tsohle tsa lefatše. Petrose o re: “Le tseba sena pele, hore matsatsing a ho qetela ho tla tla basomi ka ho soma ha bona, ba tsoela pele ho ea ka litakatso tsa bona ’me ba re: ‘Bo kae boteng [pa·rou·siʹa] boo bo tšepisitsoeng ba hae? Ka sebele, ho tloha letsatsing la ha baholo-holo ba rōna ba robala lefung, lintho tsohle li tsoela pele hantle joaloka ho tloha tšimolohong ea pōpo.’” (2 Petrose 3:3, 4, NW) Ho sa tsotellehe ho ba teng ha basomi ba bangata nakong ea ho ba teng ha Kreste, batho ba Jehova ba tsoela pele ho khanya joaloka leseli la lefatše, bakeng sa poloko ea ba bangata.

Lipotso tsa Tlhahlobo

◻ Ke joang batho ba Jehova ba ’nileng ba behoa leseling mohato ka mohato mabapi le pa·rou·siʹa?

◻ Mattheu 24:4-8 e ’nile ea phethahala joang?

◻ Mangeloi a ’nile a sebelisana joang le Kreste ea behiloeng teroneng?

◻ Ke mohlolo ofe o makatsang oo ho bonahalang o tsamaisana le pa·rou·siʹa?

◻ Ke thabo efe e teng nakong ee, ’me ke bo-mang ba e utloang?