Thuto 8

Molumo o Loketseng

Ke eng seo u lokelang ho se etsa?

Bua ka lentsoe le nang le molumo kapa matla a lekaneng. Ha u lekanyetsa hore na ke hofe ho loketseng, nahana ka (1) hore na bamameli ba hao ba bangata hakae le hore na ke batho ba mofuta ofe, (2) melumo e sitisang, (3) boitsebiso bo tšohloang le (4) pakane ea hao.

Ke Hobane’ng ha e le oa Bohlokoa?

Ha batho ba sa u utloe hantle, likelello tsa bona li ka ’na tsa lelera ’me ba ka ’na ba se hlakeloe ke boitsebiso boo u fanang ka bona. Ha u bua ka lentsoe le phahameng haholo, batho ba ka ’na ba se ke ba rata hoo—’me ba ba ba ho nka e le ho se hlomphe.

HA SEBUI sa phatlalatsa se sa bue ka molumo o lekaneng, ba bang har’a bamameli ba ka ’na ba qala ho otsela. Ha mohoeletsi a buela tlaase tšebeletsong ea tšimo, ho ka etsahala hore a se ke a hapa tlhokomelo ea mong’a ntlo. ’Me ha litlhaloso tse fanoang ke bamameli libokeng li sa fanoe ka molumo o lekaneng, ba leng teng ba ke ke ba fumana khothatso e hlokahalang. (Baheb. 10:24, 25) Ka lehlakoreng le leng, ha sebui se phahamisa lentsoe ka nako e fosahetseng, bamameli ba ka ’na ba ikutloa ba sa lokoloha—esita le ho teneha.—Liprov. 27:14.

Nahana ka Bamameli ba Hao. U bua le bo-mang? na u bua le motho a le mong? na u bua le sehlopha sa lelapa? na u bua le sehlopha se senyenyane se kopaneng bakeng sa tšebeletso ea tšimo? na u bua le phutheho kaofela? kapa na u bua kopanong e khōlō? Ho hlakile hore molumo o loketseng boemo bo itseng ho ka etsahala hore o se ke oa lokela boemo bo bong.

Bahlanka ba Molimo ba ile ba bua le bamameli ba bangata ka linako tse sa tšoaneng. Ha ho ne ho khakoloa tempele Jerusalema mehleng ea Solomone, ho ne ho se na lisebelisoa tse hōlisang molumo. Kahoo Solomone o ile a ema sethaleng se phahameng ’me a hlohonolofatsa sechaba “ka lentsoe le phahameng.” (1 Mar. 8:55; 2 Likron. 6:13) Lilemo tse makholo hamorao, ka mor’a ho tšolloa ha moea o halalelang ka Pentekonta ea 33 C.E., letšoele—ba bang har’a lona e le ba thahasellang, ba bang e le ba somang—le ile la bokanela sehlopha se senyenyane sa Bakreste Jerusalema. Ka bohlale, Petrose “a ema . . . eaba o phahamisa lentsoe.” (Lik. 2:14) Ho ile ha fanoa ka bopaki bo matla.

U ka tseba joang hore na molumo oo u o sebelisang o loketse boemo bo itseng? E ’ngoe ea litsela tse molemohali tsa ho tseba sena ke tsela eo bamameli ba itšoarang ka eona. Ha u hlokomela hore ba bang har’a bamameli ba sokola ho utloa, u lokela ho leka ho eketsa molumo oa hao.

Ho sa tsotellehe hore na re bua le motho a le mong kapa le sehlopha, ho bohlale ho nahana hore na ho na le batho ba mofuta ofe har’a bamameli. Haeba ho e-na le ea utloang ka thata, ho ka ’na ha hlokahala hore u phahamise lentsoe. Empa ho hoeletsa ho ke ke ha etsa hore u ratoe ke batho ba ka ’nang ba arabela butle feela ka lebaka la botsofali. Ho hoeletsa ho ka ba ha nkoa e le pontšo ea ho hloka tlhompho. Litsong tse ling, ho phahamisa lentsoe haholo ho talingoa e le pontšo ea hore motho o halefile kapa o fela pelo.

Nahana ka Melumo e Sitisang. Ha u kopanela tšebeletsong ea tšimo, ka sebele maemo ao u kopanang le ’ona a bontša hore na ho hlokahala molumo o mokae bakeng sa ho fana ka bopaki. Ho ka ’na ha hlokahala hore u loantšane le molumo o bakoang ke sephethephethe, bana ba etsang lerata, lintja tse boholang, ’mino o lerata, kapa thelevishene e buletsoeng haholo. Ka lehlakoreng le leng, libakeng tseo ho tsona matlo a atamelaneng haholo, mong’a ntlo a ka ’na a khathatseha haeba u phahamisa lentsoe haholo hoo u mo bitsetsang mahlo a baahelani.

Barab’abo rōna ba fanang ka lipuo phuthehong kapa likopanong le bona ba tlameha ho sebetsana le maemo a sa tšoaneng. Ho bua le bamameli ba lutseng ka ntle ho fapane haholo le ho fana ka puo ka har’a holo e nang le thepa e loketseng ea ho tšoara molumo. Latin America baromuoa ba ile ba fana ka puo ea phatlalatsa foranteng ea ntlo ea motho ea thahasellang moo litlelabore li neng li qhoma lepatlelong la motse le haufi ’me mokōkō o ntse o lla o sa khaotse haufi le moo!

Ha puo e ntse e tsoela pele, ho ka ’na ha etsahala ntho e itseng e hlokang hore u etse khefu ho fihlela tšitiso eo e feta kapa u phahamise lentsoe. Ka mohlala, haeba seboka se tšoaretsoe mohahong o ruletsoeng ka masenke, pula e nang ka tšohanyetso e ka ’na ea etsa hore bamameli ba se ke ba utloa sebui. Ngoana ea llang kapa tšitiso e bakoang ke batho ba fihlang morao ka sebele e ka ba phephetso. Ithute ho sebetsana le litšitiso tseo e le hore bamameli ba hao ba ka rua molemo ka botlalo boitsebisong boo u fanang ka bona.

Thepa e hōlisang molumo e ka thusa haholo haeba e le teng, empa seo ha se bolele hore ha ho sa hlokahala hore sebui se eketse molumo oa lentsoe ha boemo bo hloka hore se etse joalo. Libakeng tse ling moo motlakase o atisang ho khaoha, libui li tlameha ho tsoela pele ka lipuo tsa tsona li sa sebelise sebuela-hōle.

Nahana ka Boitsebiso bo Ntseng bo Tšohloa. Mofuta oa boitsebiso ba puo ea hao o boetse o ama mofuta oa molumo o hlokahalang. Haeba taba e hloka hore u bue ka matla, u se ke ua fokolisa nehelano eo ka ho buela tlaase. Ka mohlala, ha u bala likahlolo tse tsoang ka Mangolong, molumo oa hao o lokela ho ba matlanyana ho feta ha u bala keletso e buang ka ho bontša lerato. Etsa hore molumo oa hao o lumellane le boitsebiso boo, empa u hlokomele hore u se ke ua etsa joalo ka mokhoa o tla etsa hore u ipitsetse mahlo a bamameli.

Nahana ka Pakane ea Hao. Haeba u batla ho susumetsa bamameli ba hao hore ba chesehe, ho ka ’na ha hlokahala hore u sebelise molumo o matlanyana. Haeba u batla ho fetola monahano oa bona, u se ke ua ba tena ka ho phahamisa lentsoe haholo. Ha u leka ho tšelisa, hangata ho buela tlaase ho molemo.

Ho Sebelisa Molumo o Phahameng ka Katleho. Ha u leka ho hapa tlhokomelo ea motho ea phathahaneng, hangata molumo o phahameng oa thusa. Batsoali ba tseba sena, kahoo ba phahamisa mantsoe ha ba bitsa bana ba bona ha e se e le nako ea hore ba tlohele ho bapala. Molumo o phahameng o ka boela oa hlokahala ha molula-setulo a laela ba tlileng sebokeng sa phutheho kapa kopanong hore ba thōle. Ha bahoeletsi ba le tšebeletsong ea tšimo, ba ka ’na ba lumelisa ka lentsoe le phahameng ha ba atamela batho ba sebetsang ka ntle.

Esita le ka mor’a ho hapa tlhokomelo ea motho, ke habohlokoa hore u tsoele pele ho sebelisa molumo o lekaneng. Lentsoe le tlaase haholo le ka fana ka maikutlo a hore sebui ha sea lokisetsa hantle kapa ha sea kholiseha ka seo se se buang.

Ha ho tsamaisana le ho fana ka taelo, ho phahamisa lentsoe ho ka susumelletsa batho ho nka khato. (Lik. 14:9, 10) Ka ho tšoanang, taelo e fanoang ka lentsoe le phahameng e ka etsa hore motho a qobe tlokotsi. Molebeli e mong oa teronko oa Filipi o ne a le lekhatheng la ho ipolaea hobane a ne a nahana hore batšoaruoa ba hae ba balehile. “Pauluse a hoeletsa ka lentsoe le phahameng, a re: ‘U se ke ua intša kotsi, etsoe kaofela re teng mona!’” Ka tsela eo motho eo o ile a qoba ho ipolaea. Eaba Pauluse le Silase ba pakela molebeli eo oa teronko le ba ntlo ea hae, bao kaofela ha bona ba ileng ba amohela ’nete.—Liketso 16:27-33.

Kamoo U ka Ntlafatsang Molumo oa Hao Kateng. Ho ba bang, ho hlokahala boiteko bo eketsehileng hore ba ithute ho sebelisa molumo o loketseng. Motho a ka buela tlaase kahobane a e-na le lentsoe le fokolang. Leha ho le joalo, ha a etsa boiteko, a ka khona ho ntlafatsa, le hoja a ntse a buela tlaase. Lebisa tlhokomelo tabeng ea ho phefumoloha le boemo ba ’mele. Itloaetse ho lula le ho ema u otlolohile. Ntša sefuba ’me u hule moea ka matla. Tiisa hore u tlatsa karolo e ka tlaase ea matšoafo ka moea. Moea ona, ha o laoloa hantle, ke oona o etsang hore u khone ho laola molumo oa hao ha u bua.

Ba bang ba na le bothata ba ho bua ka lentsoe le phahameng haholo. Mohlomong ba hlaoletse mokhoa oo ka lebaka la ho sebetsa ka ntle kapa tikolohong e lerata. Ka lehlakoreng le leng, ho ka etsahala hore ba hōletse sebakeng seo ho sona batho ba tloaetseng ho hoeletsana le ho kenana hanong. Ka lebaka leo, ba nahana hore tsela feela ea hore ba kopanele moqoqong ke ka hore ba buele holimo ho feta batho ba bang kaofela. Ha ba ntse ba tsoela pele ho ela hloko keletso ea Bibele ea ho ikapesa “lerato le mofuthu la qenehelo, mosa, ho ikokobetsa kelellong, bonolo, le tiisetso,” ba tla fetola molumo oa bona ha ba buisana le batho ba bang.—Bakol. 3:12.

Ho lokisetsa hantle, phihlelo e tlisoang ke ho kopanela kamehla tšebeletsong ea tšimo le ho rapela Jehova li tla u thusa ho bua ka molumo o loketseng. Ho sa tsotellehe hore na u bua u le sethaleng kapa u bua le motho tšebeletsong ea tšimo, leka ho tsepamisa mohopolo oa hao tabeng ea hore na motho e mong a ka thusoa joang ke ho utloa seo u se bolelang.—Liprov. 18:21.

Thuto 9

Ho Feto-fetoha ha Molumo oa Lentsoe

Ke eng seo u lokelang ho se etsa?

Feto-fetola molumo oa lentsoe la hao. Thutong ena re tšohla ho fetoha ha molumo, lebelo le ho phahama le ho teba ha lentsoe.

Ke Hobane’ng ha e le Habohlokoa?

Ho feto-fetoha ho loketseng ha molumo oa lentsoe ho phelisa puo, ho susumetsa maikutlo ’me ho susumelletsa motho ho nka khato.

Ho se feto-fetohe ha molumo oa lentsoe ho ka fana ka maikutlo a hore ha u thahaselle taba ea hao.

HO SEBELISA ha hao mokhoa o bonolo oa ho hatisa mohopolo ho thusa bamameli ho utloisisa seo u se bolelang. Empa ha u sebelisa hamolemo molumo o sa tšoaneng, lebelo le ho phahama le ho teba ha lentsoe, e tla ba ho thahasellisang haholo ho mamela puo ea hao. Ho feta moo, ho ka bontša bamameli ba hao hore na u ikutloa joang ka seo u se buang. Boikutlo ba hao ka boitsebiso boo bo ka susumetsa tsela eo ba ikutloang ka eona ka boitsebiso boo. Sena ke ’nete ho sa tsotellehe hore na u bua u le sethaleng kapa u bua le motho tšebeletsong ea tšimo.

Lentsoe la motho ke sesebelisoa se hlollang, le khona ho etsa lintho tse sa tšoaneng. Haeba le sebelisoa ka nepo, le ka etsa hore puo e phele, la ama pelo, la susumetsa maikutlo le ho susumetsa motho hore a nke khato e itseng. Leha ho le joalo, sena se ke ke sa etsoa feela ka hore u tšoaee leqephe leo u ngotseng lintlha tsa puo ea hao ho lona ho bontša moo u lokelang ho fetola molumo, ho fetola lebelo, kapa ho fetola ho phahama le ho teba ha lentsoe. Ho feto-fetoha ha molumo oa lentsoe ho thehiloeng matšoaong a joalo ho tla utloahala e se ha tlhaho. Ho e-na le ho etsa hore puo ea hao e be le bophelo le ho susumetsa, ho tla etsa hore bamameli ba hao ba ikutloe ba sa phutholoha. Ho feto-fetoha ha molumo oa lentsoe ka nepo ke ntho e tsoang pelong.

Haeba ho sebelisoa ka bohlale, ho feto-fetoha ha molumo oa lentsoe ho ke ke ha lebisa tlhokomelo e sa lokelang ho sebui. Ho e-na le hoo, ho tla thusa bamameli ho utloisisa taba e ntseng e tšohloa.

Fetola Molumo. Tsela e ’ngoe ea ho etsa hore ho be le ho se tšoane ho seo u se buang ke ka ho fetola molumo oa hao. Empa sena ha ea lokela ho ba tloaelo feela ea ho eketsa kapa ho theola molumo ka mokhoa o se nang sepheo. Ho etsa joalo ho tla sotha moelelo oa seo u se buang. Haeba u phahamisa molumo khafetsa, seo se ka ’na sa fetisa maikutlo a seng matle.

Molumo oa hao o lokela ho tšoanela taba. Ho sa tsotellehe hore na u bala taelo e potlakileng, e kang e fumanoang ho Tšenolo 14:6, 7 kapa ho Tšenolo 18:4, kapa polelo e bontšang kholiseho e matla, joalokaha e tlalehiloe ho Exoda 14:13, 14, ho hlokahala hore u eketse molumo ka tsela e loketseng. Ka ho tšoanang, haeba u bala kahlolo e matla ka Bibeleng, e kang e fumanoang ho Jeremia 25:27-38, ho fetola molumo oa hao ho tla tiisa hore lipolelo tse itseng li hlahella hantle ka holim’a tse ling kaofela.

Hape, hlahloba pakane ea hao. Na u batla ho susumelletsa bamameli ba hao hore ba nke khato? Na u batla ho etsa hore lintlha tsa sehlooho tsa nehelano ea hao li totobale? Molumo o phahameng haholoanyane, ha o sebelisoa ka temoho, o thusa ho finyella lipakane tsena. Leha ho le joalo, ho eketsa molumo feela ho ka senya morero oa hao. Joang? Seo u se buang se ka ’na sa hloka hore u chesehe le ho bontša boikutlo bo mofuthu ho e-na le ho eketsa molumo. Re tla tšohla sena Thutong ea 11.

Ha ho sebelisoa ka temoho, ho theola molumo ho ka tsosa tjantjello. Empa ka tloaelo seo se hloka hore kapele ka mor’a moo u chesehe haholoanyane. Molumo o tlaase o kopantsoeng le cheseho o ka sebelisoa bakeng sa ho fetisa boikutlo bo bontšang ho tšoenyeha kapa tšabo. Molumo o tlaase o ka boela oa sebelisoa ho bontša hore se boletsoeng se nka sebaka sa bobeli ka bohlokoa ha se bapisoa le se se potolohileng. Leha ho le joalo, haeba kamehla u buela tlaase, sena se ka ’na sa fetisa maikutlo a hore ha ua tiiseha kapa ha ua kholiseha kapa hore ha u hlile ha u thahaselle taba ea hao. Ho totobetse hore molumo o tlaase haholo o lokela ho sebelisoa ka temoho.

Fetola Lebelo la Hao. Puong ea letsatsi le letsatsi, mantsoe a itlela feela ha re ntse re hlalosa se leng mehopolong ea rōna. Ha re khahliloe ke ntho e itseng, re atisa ho bua ka potlako. Ha re batla hore ba bang ba hopole hantle seo re se buang, lebelo leo re buang ka lona lea fokotseha.

Leha ho le joalo, libui tse ngata tse qalang ho bua sethaleng sa phatlalatsa ha li fetole lebelo la tsona. Hobane’ng? Li lebisa tlhokomelo e ngata haholo mantsoeng ao li a sebelisang. Mohlomong lentsoe le leng le le leng le ngotsoe fatše. Esita leha puo e sa baloe, mohlomong mantsoe a eona kaofela a tšoeroe ka hlooho. Ka lebaka leo, ntho e ’ngoe le e ’ngoe e buuoa ka lebelo le lekantsoeng. Ho ithuta ho bua u sebelisa kemiso ea puo ho tla u thusa ho lokisa bofokoli bona.

Qoba ho eketsa lebelo la hao ka tšohanyetso hoo le ka hopotsang motho katse e ntseng e itsamaela feela ’me e qhoma ka tšohanyetso ha e bona ntja. ’Me le ka mohla u se ke ua bua ka potlako hoo u qetellang u sa bitse mantsoe hantle.