Mwe ba Lupua Balumendo—Pale Mufuano Wakue Marko ni Timoteo

1-2. Ni kiki kyasiile kulengia ba Marko ni Timoteo bamone nangue tebavinda kubabombela sana ba lupua ni ba nkazi?

MWE ba lupua balumendo, eba mutonene kumubombela sana Yehova ni kubabombela ba lupua ni ba nkazi mu kilonghaano? Kulanda kisinka, mutonene kukita evio. Tuli twasansamuka sana lutuli twamona balumendo bengi bababombela bange mu kwitonena! (Malum. 110:3) Inzi, kunti kwaaluka bintu bili kulengia mumone nangue pange temuvinda kukita evio. Eba, kutiina bwikazi bobe vibwakaba kuya bwali musita uli waiza ao kutiina kuya kubombela ku fwasi iusimanine, bili byalengia wandue kumubombela sana Yehova? Eba, waakeenepo kale miilo imo ya kimupasi pantu waamwene nangue teuvinda kuibomba bwino? Kine i evio, mana nangue te uli wa kwanza kumona evio.

² Ba Marko ni Timoteo, ni bene baamwene enka evio. Ata sie kine te babanga bamanine vyakaba kwaluka bwikazi bwabo musita uli waiza, kabili ata sie kine baaimwene nangue te babanga bapalile, bene baatwaliliile sie kumubombela sana Yehova. Pange Marko abanga waikala pamo ni mama wakue mu nsesi iweme musita mutumua Paulo pamo ni Barnaba lubaamukupile evi aye nabo mu lwendo lwabo lwa kwanza lwa bumisyonere. (Miil Bat. 12:​12, 13, 25) Marko waasiile fwasi yabanga waizibiile evi amubombele sana Yehova. Kya kwanza, waaile ku Antiokia. Kisia, waaile pamo ni ba Paulo ni Barnaba ku ma fwasi ange a kule. (Miil Bat. 13:​1-5) Ni Timoteo abanga waikala pamo ni bavyazi bakue musita Paulo lwaamukupile evi batendeke kubomba pamo miilo ya kusimikila. Pantu Timoteo abanga wali mulumendo, kabili pantu tabanga wali ni kibelezio, pange waamwene nangue tabanga wapalile kubomba pamo ni Paulo. (Palania ni 1 Bakorinto 16:​10, 11 ni 1 Timoteo 4:12.) Inzi, wene waaitabiile mukupo wakue Paulo, kabili waapatile mpaalo ingi pantu waakitile evio.—Miil Bat. 16:​3-5.

3. (a) Ni kiki kilangiliile nangue Paulo abanga wabamwene ba Marko ni Timoteo kuya bali ba mana? (2 Timoteo 4:​6, 9, 11) (Mona ni ma foto.) (b) Ni bipuzio ki bituli kwasuka mu leli lyasi?

³ Ba Marko ni Timoteo baalukile ni kibelezio, kabili baasambiliile vya kubomba miilo ingi, kabili ikata mu kilonghaano mu bulumendo bwabo. Paulo waabamwene babo balumendo kuya bali ba mana. Pa kako, lwaamwene nangue abanga wali pepi ni kufua, waabalaiziizie baye bekale pamo nakue. (Soma 2 Timoteo 4:​6, 9, 11.) Ni mibele ki ibanga yali na ba Marko ni Timoteo, elia yaalengiizie Paulo abatone ni kubamona kuya bali ba mana? Ba lupua balumendo kunti bapala syani mibele yabo? Kabili, Masoke akue Paulo kunti abakwasia syani balumendo?

PALA MUFUANO WAKUE MARKO—UYE WABOMBA SANA MU KWITONENA

4-5. Marko waalangiliile syani nague abanga watonene kubabombela bange?

⁴ Kukonkana ni referanse imo, mulandu kubomba ao kubabombela bene, ubiikile mukati kutwalilila kubakwasia ata sie kine kikolele kukita evio. Evio i vyaakitile Marko. Musita Paulo lwaakeene kuya nakue mu lwendo lwakue lwa bubili lwa bu misyonere, pange Marko waafipilue ni kutyoka mutima. (Miil Bat. 15:​37, 38) Inzi kekio te kyaalengiizie Marko alekele kubabombela ba lupua ni ba nkazi.

⁵ Marko waaitabiile kubomba pamo ni Barnaba, olia abanga wali wa mu lupua wakue. Kisia myaka 11 evi, Marko abanga wali pakati ka baalia baamukoseleziizie Paulo lwabanga wakakilue ku Roma. (Fil. 23, 24) Kulanda kisinka, Paulo waatasiizie sana pantu Marko waamukoseleziizie, ni kekio kyaalengiizie alande evi pa lwakue Marko: ‘Wene [Marko] waankwasiizie sana.’—Bakol. 4:​10, 11.

6. Pantu abanga wabomba ni Bakristu bakulile kimupasi, Marko waapatile faida ki? (Mona ni bulondolozi bwa pensina.)

⁶ Pantu abanga wabomba pamo ni Bakristu bakulile kimupasi, Marko waapatile faida ikata. Kisia kubomba pamo ni mutumua Paulo mu Roma, Marko waaile ku Babiloni evi abombe pamo ni mutumua Petro. Baalukile barafiki ba pepi sana, ni kekio kyaalengiizie Petro amukuute nangue: “Mwana wane Marko.” (1 Pet. 5:13) Musita ubabanga babomba pamo, pange Petro abanga wamulondolwela ozo rafiki wakue mulumendo bintu bingi palua bwikazi ni miilo yakue Yesu. Kisia, Marko waalembele bebio bintu mu kitabu kya Nsimiko kelia kili na liina lyakue.a

7. Lupua umo mulumendo, olia ali wakutua Seung-Woo, waapalile syani mufuano wakue Marko? (Mona ni foto.)

⁷ Marko waatwaliliile kumubombela sana Yehova ni kukita burafiki pamo ni Bakristu bakulile kimupasi. Wewe kunti wamupala syani Marko? Kine utonene kumubombela sana Yehova, kwa mufuano kwaluka mubombi ali wabombela ao mukote, inzi bila wapata azo madaraka, te kutyoka mutima. Kuliko kukita evio, kebako nzila inge ya kunti umubombelemo Yehova pamo ni kilonghaano. Evio i vyaakitile Seung-Woo, olia ali wabomba lonu wali mukote. Lwabanga wali mulumendo, wene abanga waipalania na ba lupua bange balumendo. Bamo pakati ka babo ba lupua, baapeelue madaraka ntanzi yakue. Seung-Woo waafipilue, pa kako waababwilile bakote vyabanga waiunvua. Mukote umo waamulandile atendeke kubabombela bange kukonkana ni buvinde bwakue ata sie kine nsita inge bange te baya bamona bintu biweme byali kuya wakita. Seung-Woo waakonkele azo masoke ni kutendeka kubakwasia bakotele pamo ni baalia babanga bali ni lazima ya kukwasiiwa evi baye bafika ku kulonghaana. Kisia kuwaza palua bebio bintu byaakitikile, wene walanda evi: “Naafikiile kwinika mana ya kubabombela sana bange. Kabili, naaimweneene nsansa ya kukita evio.”

PALA MUFUANO WAKUE TIMOTEO—UYE WABATONENE NI KUBEMENA BANGE

8. Juu ya ki Paulo waasaakwile kuya ni Timoteo mu miilo ya bumisyonere? (Bafilipi 2:​19-22)

⁸ Paulo abanga wali ni lazima ya ba lupua basipile ba kubomba nabo musita lwaabwelele mu mizi molia mubaamutesele. Ku ntendeko, waasaakwile kuya ni Sila, Mukristu olia abanga wali ni kibelezio. (Miil Bat. 15:​22, 40) Kisia, Paulo waasaakwile kuya ni Timoteo. Juu ya ki waatonene kuya ni Timoteo? Kintu kimo kyaalengiizie ni keki: Timoteo abanga wali ni sifa iweme. (Miil Bat. 16:​1, 2) Kabili, abanga wabatonene bantu ni kubemena kakiine.—Soma Bafilipi 2:​19-22.

9. Timoteo waalangiliile syani nangue abanga wabatonene ba lupua ni ba nkazi ni kubemena kakiine?

⁹ Ntangia sie lwaatendekele kubomba pamo ni Paulo, Timoteo waalangiliile nangue abanga wabemena sana bange kuliko kwiemena ye mwine. Kekio i kyaalengiizie Paulo amusie ku Beroya. Abanga waswapiile nangue ali kuvinda kubakoselezia basambi ba lenu. (Miil Bat. 17:​13, 14) Mu kekio kipindi, Timoteo waasambiliile bingi kupitila mufuano wakue Sila, pantu ni wene waasyele ku Beroya. Inzi kisia, Paulo waamutumine Timoteo wene bunke ku Tesalonika evi aye abakoselezie Bakristu. (1 Bat. 3:2) Mu myaka 15 yaakonkelepo, Timoteo abanga ‘walila pamo ni bonse baali [balila],’ i kulanda, abanga waibiika pa fwasi ya baalia babanga bateseka. (Bar. 12:15; 2 Tim. 1:4) Bakristu balumendo kunti bamupala syani Timoteo?

10. Lupua Woo Jae waasambiliile syani vya kubemena sana bange?

¹⁰ Lupua olia ali wakuutua nangue Woo Jae waasambiliile vya kubemena sana bange. Lwabanga wakili mulumendo, abanga waandua kulanziana ni ba lupua ni ba nkazi bakulile. Wene abanga wabapozia sie kine bamonana ku Nsesi ya Bukolo. Mukote umo waamulandile Woo Jae aye watendekezia bulondolozi kupitila kubabwila ba lupua ni ba nkazi bikitua byabo belia byabanga watona. Kabili, ozo mukote waamulandile aye wawaza palua kintu kili kuvinda kutona muntu unge evi kiye kyaleegele kutendekezia nakue bulondolozi. Woo Jae waabombiizie azo masoke. Lonu, Woo Jae ni mukote mu kilonghaano. Wene walanda evi: “Lonu, mwene kyaleengele kulanziana na bantu ba myaka ipusene-puseene. Ndi naunvua bwino pantu ndi namana bwino bintu belia bili byabemia bange. Kekio kili kyankwasia kumana bwino bintu bibali nabio lazima, ni kumona vya kubakwasia.”

11. Ba lupua balumendo kunti babemena syani bange mu kilonghaano kyabo? (Mona ni foto.)

¹¹ Ba lupua balumendo ni bene, kunti basambilila vya kubemena bange. Kine muli ku kulonghaana, uye walanziana na bonse, kubiika mukati bakulu ni balumendo. Uye wabepuzia palua aali yabo, kisia ni kubatwilizia. Kekio kili kulengia umane vya kubakwasia. Pange kunti wamanako ba mulume ni mukazi bakotele, baalia bali ni lazima ya kukwasiiwa kumana vya kubombia aplikasio ya JW Library.^® Ao kunti wainika nangue te bali na muntu wa kusimikila nakue. Eba, wamona syani kine wabakwasia bantu ba evio evi bamane vya kubombia biyombo byabo bya kielektronike ao kukwata mipango ya kusimikila pamo nabo? Kine wakita evio, wakaba kuya wali mufuano uweme mu kilonghaano.

MASOKE AKUE PAULO KUNTI AKUKWASIA

12. Balumendo kunti bakita ki evi masoke akue Paulo kuli Timoteo abakwasie?

¹² Paulo waamupeele Timoteo masoke a mana evi aye wali ni nsansa mu bwikazi bwakue, kabili evi amubombele sana Leeza. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Mwe balumendo, masoke akue Paulo kunti amikwasia ni mwemue. Mupalile kukita ki? Some mikanda ibili elia yaalembeelue Timoteo kuli Paulo. Lumuli kuya mwasoma, mone nga evelia mwemue i baakilembelua ezio mikanda kuli Paulo, kabili mone vya kubombia masoke ali mukati. Ale tumone mifuano paleepale.

13. Evi muntu aaluke wa kisinka kuli Yehova, apalile kukita ki?

¹³ “Iibelezie wali ni mupango wa kuya wali wa kisinka kuli Leeza.” (1 Tim. 4:7b, NWT) Bukisinka kuli Leeza i kiki? I kulamatilila kuli Yehova wali ni amu ya kukita bintu bya kumusansamusia. Kulanda kisinka, te twaavyelue twali ni ezio mibele, pa kako tupalile kwikwinda evi twaluke nayo. Kupitila kukita ki? Mulandu wa Kigiriki olia upilibwilue nangue “iibelezie,” lingi ubanga wabombiiwa evi kulandila palua muntu olia abanga wasaapa misaapo ya kukunduka. Ozo muntu abanga waibelezia sana evi kwiteania palua masindano a mbilo. Wene tabanga wapoza mano ku bintu bya kumupuulula, inzi abanga wapoza mano ku mupango wakue. Evi ni fwefue tuvinde kukita bintu bya kutulengia tumupalame sana Yehova, te tupalile kupoza mano ku bintu bya kutupuulula.

14. Musita utuli twasoma Bibilia, tupalile kuya twali ni mupango ki? Londolola.

¹⁴ Musita utuli twasoma Bibilia kila busiku, tupalile kubiika mu mano nangue mupango wetu ni ozu: Kumupalama sana Yehova. Kwa mufuano, wewe kunti wasambilila ki kupitila lyasi lyakue Yesu pamo ni kateeka mulumendo, olia abanga wali munonsi? (Mark. 10:​17-22) Ozo mulumendo abanga wazumiine nangue Yesu i Masia. Inzi, tabanga wali na kiketekelo kikata, kekio i kyaalengiizie andue kwaluka musambi wakue Yesu. Ata sie evio, Yesu ‘waamutonene.’ Waalanziene nakue mu nzila ya buwame. Kimwenekele paswetele nangue Yesu abanga watonene ozo mwalalume akwate bupinguzi buweme. Kabili, Yesu waalangiliile mibele yakue Yehova pantu waamulangiliile ntono ozo mulumendo. (Yoan. 14:9) Luuli kuya wawaza palua leli lyasi ni palua ali yobe, iipuzie evi: ‘Mpalile kukita ki evi mupalame sana Yehova ni kubabombela sana bange?’

15. Juu ya ki lupua mulumendo apalile kuya wali kilangililo kiweme ku bonse? (1 Timoteo 4:​12, 13)

¹⁵ “Uye wali kilangililo [ao mufuano] kya bonse bazumiine.” (Soma 1 Timoteo 4:​12, 13.) Paulo taamulandile sie Timoteo aaluke ni bufundi mu kusoma ni kusambilizia, inzi kabili waamulandile aaluke ni mibele iweme, nga evelia ntono, kiketekelo, ni kusiba na kilubo. Juu ya ki? Pantu mufuano uweme uli wasambilizia sana kuliko milandu. Wazanke, wewe wapeelua lyasi lilandiile palua kuongezia mute mu miilo ya kusimikila. Kulanda kisinka, teunvua busoni bwa kulanda lelio lyasi kine wewe uli wasangua wali ni mute sana mu miilo ya kusimikila. Mufuano obe uli kufinia milandu yobe.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Mulumendo Mukristu apalile kukita bintu ki bisano evi kulangilila nangue wene ni mufuano uweme ku bange? (b) Lupua mulumendo kunti waaluka syani mufuano “mu kulanda”?

¹⁶ Mu 1 Timoteo 4:​12, Paulo wazimbula bintu bisano bipalile kukita lupua mulumendo evi aye wali mufuano uweme ku bange. Musita wa lisambililo lyobe lya bunke, kunti kyawama kine wewe waibiikila mupango wa kusambilila bebio bintu byonse. Kwa mufuano, waza utonene kwaluka mufuano uweme “mu kulanda.” Evi uvinde kukita evio, upalile kuwaza palua milandu iupalile kubombia evi kubakoselezia bange. Kine ukili sie ku nsesi pamo ni bavyazi bobe, uye wabatasia lingi palua belia bibali bakukitila. Kisia kulonghaana, uye wamubwila lupua ao nkazi olia wakitanga kipindi, kintu kiwatonanga mu kipindi kyakue ni kumutasia. Kabili, uye waasuka mu milandu yobe ku kulonghaana. Kwikwinda kobe evi kwaluka mufuano uweme mu kulanda kwakaba kulangilila nangue uli mukukita buyantanzi bwa kimupasi.—1 Tim. 4:15.

17. Ni biki byakaba kumukwasia lupua mulumendo afikiile mipango yakue? (2 Timoteo 2:22)

¹⁷ “Butuka lwinso lwa mu bulumendo, inzi, konkezia nsambu.” (Soma 2 Timoteo 2:22.) Paulo wamulandile Timoteo alwisie lwinso lwa kumupuulula ao kumulengia te kunti apoze mano ku mipango yakue ya kimupasi. Kabili, waamulandile aseeluke ku bintu bya kwinoona burafiki bwakue pamo ni Yehova. Pange ni wewe wainika nangue uli wapisia musita wingi mu bintu bya kwisansamusia, ni pange kekio kili kyalengia waaluke ni musita unini wa kupisia mu bintu bya kimupasi. Kwa mufuano, waza palua musita uuli wapisia mu misaapo, mu kukebulula bintu paleepale ku Enternete, ao mu kusaapa misaapo ya video. Wamona syani kine wafumiamo musita fulani evi uubombie mu miilo ya kiteokrasi? Kwa mufuano, kunti wakwasiako miilo ya kuwamia Nsesi ya Bukolo ao kusimikila ku prezantware. Kine wabombako ezio miilo, pange wakaba kupata barafiki ba lenu baalia bakaba kukukwasia ukabe kwibiikila mipango ya kimupasi ni kuifikilizia.

YEHOVA WAKABA KUTUPAALA KINE TULI TWABABOMBELA BANGE

18. Juu ya ki kunti twalanda nangue ba Marko ni Timoteo babanga bali ni bwikazi buweme?

¹⁸ Ba Marko ni Timoteo baakitile bupilibuko bwingi mu bwikazi bwabo evi bavinde kubakwasia sana bange, kekio kyaalengiizie baye bali ni bwikazi buweme. (Miil Bat. 20:35) Marko abanga wakita bulendo bwa kuya mu ma fwasi paleepale evi kubabombela ba lupua ni ba nkazi bakue. Kabili, waalembele mpunda ya kusansamusia palua bwikazi ni miilo yakue Yesu. Timoteo waamukwasiizie Paulo kutendekezia bilonghaano ni kubakoselezia ba lupua ni ba nkazi. Kulanda kisinka, Yehova waaunvwile sana makola pantu ba Marko ni Timoteo baaipeele sana mu miilo yakue.

19. Juu ya ki ba lupua balumendo bapalile kupoza mano ku masoke apeelue Timoteo kuli Paulo, ni kekio kyakaba kubaletela faida ki?

¹⁹ Paulo waatungulwilue na mupasi utakatifu evi kumulembela rafiki wakue Timoteo mikanda. Ezio mikanda ilangiliile paswetele nangue abanga wamutonene kakiine. Kabili, ilangiliile nangue Yehova amitonene sana mwe ba lupua balumendo. Atonene muye mwali ni nsansa musita umuli mwamubombela. Pa kako, ikwinde kuya mwabombia masoke akue Paulo, kabili muye mwali ni amu sana ya kubabombela ba lupua ni ba nkazi benu. Kine mwakita evio, mwakaba kwaluka ni bwikazi buli ni nsansa lonu, kabili ‘mwakaba ni bukose bwine-bwine’ musita uli waiza.—1 Tim. 6:​18, 19.