Mpapulo Izimbuilue mu Libuku lya Kulonghaana kwa Miilo ni Buikazi
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NSIKU 04-10/09
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | ESTA 1-2
“Ikwinde Kuya Waikoosiizie nga Esta”
w17.01 lub. 25 lifu. 11
Kunti Watwalilila Kuya Waikoosiizie Atasie Kine Uli mu Buezio
11 Mibeele yeetu ya kwikoosia, kunti yaeziiwa kine batutasia saana ao batutapa saana. Mona mufuano uweeme saana wakue Esta. Bantu baali bamutapa ni kumutasia. Waali ni lukebu lwafuaniine saana kabili waakitile muaka umo wali mukusubua mafuta aweeme saana eevi akile kufuanina. Kila busiku, weene pamo ni bakaziana bange, kufuma mu kyalo kyonse kya Baajemi, baali basubua azo mafuta eevi bafuanine ni kutonua kuli likolo. Kisia, likolo waamusaakuile Esta aaluke mukazi wakue. Inzi, bebio byonse bibaamukitiile Esta ni kumusaakula aaluke muka likolo, te byaamulengiizie aaluluke. Waatwaliliile kuya waikoosiizie, wafuukile kabili wali ni mukinzi.—Esta 2:9, 12, 15, 17.
ia lub. 130 lifu. 15
Waabiikile Bukose Bwakue mu Buavia Eevi Abasakile Bantu Bakue Leeza
15 Musita luwakumana eevi Esta bamutwale kuli likolo, bamupeela uuru wa kusaakula kintu kyokyonse kyakebele, paange eevi akilepo kwifuanizia. Inzi, walangilila maano ateekameene, taloombele kintu ata kimo kupita pa bintu bibaali bamupeela kuli Hegai. (Esta 2:15) Paange, Esta wainika nangue kufuaninasie te kuviinda kumulengia likolo amutone; inzi mibeele ya kuteekamana ni kwikoosia, isyali na bantu bengi mu nsesi yakue likolo, kunti yalengia amutone. Eba, ali ni nsaambu ya kutontonkania evio?
w17.01 lub. 25 lifu. 12
Kunti Watwalilila Kuya Waikoosiizie Atasie Kine Uli mu Buezio
12 Lyonse, maano ateekameene ali atukwasia tuvuale, twifuanizie mu nzila iweeme, kabili tuye twali ni lwendo luweeme ni mukinzi. Tuli twainika nangue, tuli twalengia bantu batutone, apana juu ya kwitantamuna ao kwitona; inzi juu ya “bufuuke ni kuteekamana.” (Soma 1 Petro 3:3, 4, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua; Yer. 9:23, 24) Bintu bibiipile bili ku mitima yeetu, bili byafikiila kumoneka paswetele kupitila bintu bituli twakita. Kwa mufuano, kunti twabalengia bange bamone nangue tuli mukusekelela bifulo biibeleele bitupeelue, tuli ni mpunda isimanineko bantu bange, ao tuli ni bukibuza bwibeleele pamo ni balupua ao bankazi bali ni bifulo. Ao paange kunti twalanda bintu mu nzila ili kulengia bange bamone nangue twaakipata malanga aweeme fwe beene ao twakiviinda kukita kintu fulani ku maka etu fwe beene atasie kine bange bakitukwasiako. Inzi, Yesu waatusiliile mufuano waweeme saana. Seemu ikata ya beelia byaalandile Yesu, yaali yafumine ao yapaleeneko ni milandu ili mu Maleembo a Kiebrania. Waalangiliile maano atekameene kupitila kulanda mu nzila elia yaakwasiizie bantu baali bamutuilizia benike nangue, milandu yaali walanda, ibanga yafumine kuli Yehova, kabili taaitungiile ao taali wafumia mu maano akue muine.—Yoane 8:28.
Bunoonsi bwa Kimupasi
Eba, Wakiba Wamanine?
Bantu bali bakebulula bintu, baavumbuile maleembo ali akuutua nangue maleembo a kikabari a ku Perse. Azo, maleembo azimbuile muntu ali wakuutua Marduka (Kitaabua Mordekai). Ozo muntu waali wabomba wali nga kemanina, paange palua bintu bya nfalanga, mu Shushani. Pa musita waavumbuilue azo maleembo, Arthur Ungnad, muntu umo ali ni kibeelezio mu mpunda ya kale ya mu kaako kazonga, waaleembele nangue ezio ibanga yali mara ya kuanza Mordekai kuzimbulua mu kitabu kisili kya mu Bibilia
Kufuma pa musita waaleetelue mpunda na Ungnad, basomi baakipilibula ma elufu a maleembo ange a kikabari a ku Perse. Pakati ka azo maleembo, pali bipande bya bulongo byaapatilue mu bituuti bya muzi wa Persepoli. Byaapatilue mu fuasi yaali yabombiiwa palua Bunoonsi. Bebio bipande byaaliko maleembo, bibanga byaali bya mu nsita ya buteeko bwakue Shasta wa Kuanza. Bili mu lulimi lwa Kielamu, kabili bilimo meena engi ali ni mu kitabu kya Bibilia kya Esta.
Bipande bingi bya maleembo bya ku Persepoli bizimbuile liina Marduka, olia waabombele wali kaleemba wakue likolo mu nsesi ya bukolo ya Shushani, mu kipindi kya buteeko bwakue Shasta wa Kuanza. Kipande kimo kya maleembo, kimulondoluele Marduka kuya wali kapilibula. Bobo bulondolozi bupateene ni bulondolozi bwa Bibilia palwakue Mordekai. Abanga wali mukulu wa mu buteeko, olia waasaakuilue kwaluka mubombi wakue Likolo Ahasuero (Shasta wa Kuanza), kabili waali walanda ndimi ibili. Lingi Mordekai waali waikala ku muliango wakue likolo, ku nsesi ya bukolo ya mu Shushani. (Est. 2:19, 21; 3:3) Ozo muliango wa bukolo, ubanga wali kikuulua kikata, kabili ibanga yali fuasi ya kubombela ya bakulu ba mu nsesi ya bukolo.
Kuli bintu bikata bipaleene pakati ka Marduka azimbuilue mu bipande bya maleembo ni Mordekai azimbuilue mu Bibilia. Baaikeele pa musita umo kabili mu fuasi imo. Kukila pakaako, baabombele mu bifulo bya buteeko pa fuasi imo ya miilo. Kooko kupalana konse kwalangilila nangue paange bintu byaavumbuilue, bilandiilesie palwakue Mordekai, olia alondolwelue mu kitabu kya Bibilia kya Esta.
NSIKU 11-17/09
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | ESTA 3-5
“Bakwasie Bange Babombie Buviinde Bwabo Bonse Bubali Nabo”
it-2-F lub. 345 lifu. 5
Mordekai
Wakaana Kufuinama Ntaanzi Yakue Hamani. Kisia nsiku, Ahasuero waamubiikile Hamani Mwagagi, aaluke ministre wa kuanza ni kulanda nangue kila muntu ali wabombela mu musolo wakue likolo, apalile kumufuinamina Hamani juu ya kifulo kya leenu kikindeeme kibamupeela. Mordekai waakeene saana kumufuinamina walanda nangue weene ni Muyuda. (Est 3:1-4) Eezi nsaambu yaalandile Mordekai, yalangilila nangue waakeene juu ya bukibuza bwabanga wali nabo pamo ni Yehova, Leeza wakue, paantu abanga Muyuda waali waipeele kuli Weene. Mordekai waali wamanine nangue, kufuinama ntaanzi yakue Hamani, nga kwaamulengiizie akite ni kintu kinge kulikosie kufuinama mpaka pansi, nga evelia vyaali vyafuinama Baisraeli lwa kale ku muntu waali ni kifulo kya pa muulu kya bulikolo. (2Sam 14:4; 18:28; 1Mak 1:16) Mu aali yakue Hamani, Mordekai waali ni nsaambu ya kukaana kufuinama ntaanzi yakue. Kakiine, kunti kyakitika Hamani abanga wali Mwamaleki, kabili Yehova waalandile weene muine nangue wakaba waluana vita ni Amaleki kizaazi mpaka kizaazi. (Kuf 17:16; mona HAMANI.) Kansi, Mordekai abanga waemena aye wali wa kisinka kuli Leeza, apana bintu bya politike
it-2-F lub. 345 lifu. 7
Mordekai
Miilo Yakue ya Kupususia Baisraeli. Musita lwaapatile mpunda yaali mu mukanda waali walandile kwipaya Bayuda bonse baali mu bobo buteeko, Mordekai waamusininkiziizie Esta nangue waalukile ni kifulo mu buteeko, aasa pa ozo musita, eevi abapususie Bayuda. Waamubuilile miilo ikata yaali wapalile kukita, kabili waamulandile aye apapaate kuli likolo ni kumuloomba abakwasie. Atasie kine bukose bwakue bwali mu buavia, Esta waaitabiile kukita nga vibaamulandile.—Esta 4:7–5:2.
ia lub. 133 lifu. 22-23
Waabiikile Bukose Bwakue mu Buavia Eevi Abasakile Bantu Bakue Leeza
22 Ipalile Esta waunvua mutima wakubuka musita lwaunvua eezi mpunda. Bobu, ni buezio bukata saana bwa kiketekelo kyakue. Esta waunvua muenzo. Kyamoneka evio kupitila milandu yalanda bila kufiika pa kumwasuka Mordekai. Esta wamulangulusia Mordekai sheria yakue likolo. Kumoneka ntaanzi yakue likolo bila wakukuutile, uli kwipaiwa. Uli kupusukasie kine likolo wakusinika kabango kakue ka oro. Kabili eba, Esta ali ni nsaambu yoyonse ya kuya waswapiile nangue bali kumunvuila nkumbu, aasa musita lwalanguluka vibaamukitile Vashti, paantu waakeene kuya kwitaba lubaamukuutile kuli likolo? Esta wamulanda Mordekai nangue papita kale nsiku makumi atatu (30) likolo bila wamukuuta aye amonane nakue! Paantu papita nsiku ingi bila bamukuuta, Esta ali ni nsaambu ingi ya kwandua kumana kine likolo wakyalulula malanga akue kabili kine takimutonene.—Esta 4:9-11.
23 Mordekai waasuka wasininkiziizie eevi kukoselezia kiketekelo kyakue Esta. Wamusininkiziizia nangue kine talandile, kupusuka kwa Bayuda kwakaba kufuma ku nsulo inge. Inzi eba, Esta kunti waswapila siani nangue wakaba kupusuka musita ubakaba kutendeka kwipaya Bayuda? Mu ozu musita, Mordekai walangilila kiketekelo kikata saana kuli Yehova olia asiviinda kulekelela bantu bakue bapuiwe baipaiwa, ni bulayo Bwakue bwande kufikiliziiwa. (Yosh. 23:14) Kisia, Mordekai wamwipuzia eevi Esta: Naani amanine kine mu musita nga onu i luwafikiila kukindama kobe kwa bulikolo? (Esta 4:12-14) Mordekai waatusiliile mufuano uweeme saana wa kunti tukoonke. Waamuswapiile saana Yehova, Leeza wakue. Eba, ni fwefue tumuswapiile Yehova nga Mordekai?—Tus Maf. 3:5, 6.
Bunoonsi bwa Kimupasi
kr lub. 160 lifu. 14
Kuluisia juu ya Kupata Uuru wa Kupupa
14 Enu nsiku, bantu bakue Yehova bali mukuluisia eevi bapate uuru wa kumupupa Yehova mu nzila elia yatonene, nga vyaakitile Esta ni Mordekai bantu ba kaako kale. (Esta 4:13-16) Eba, ni weewe kunti wakwasiako kukita evio? Een. Kunti wapepa kila busiku palua balupua ni bankazi bobe Bakristu baalia bali mu kusaanzua juu ya kukitilua bila nsaambu na buteeko. Mapepo a evio, kunti abakwasia saana balupua ni bankazi betu bali mukuya baluisia aali ikolele ni masaanzo. (Soma Yakobo 5:16.) Eba, Yehova ali waasuka mapepo a evio? Nsaambu ingi ituli twapata mu milandu i tuli twasaamba, yasininkizia nangue ali waasuka mapepo!—Baeb. 13:18, 19.
NSIKU 18-24/09
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | ESTA 6-8
“Waatusiliile Mufuano Uweeme wa Kulanziana”
ia lub. 140 lifu. 15-16
Waakitile kwa Mulangue, kwa Kukinkimana, Kabili kwa Kwipeela
15 Paantu wasipikizia wapembeleele papite kabili busiku bumo eevi amubuile likolo keelia kyakiba wakebele, kukita evio, kwamupeela Hamani musita wa kunti ateanie bintu byakaba kumulengia apone. Kabili, paange Yehova i waamulengiizie likolo andue koona tulo. (Tus Maf. 21:1) Kansi, te kyakupapia musita Mulandu Wakue Leeza luuli watukinkizia tulangilile “mibeele ya kupembelela”! (Soma Mika 7:7, NWT) Musita utuli twamuketekela Yehova ni kumupembelela atukwasie, tuli twafikiila kwinika nangue, nzila yakue ya kupuisiiziamo maavia eetu i ikilile kuwaama kuliko nzila yeetu.
Waalandile Wakinkimeene
16 Esta taatwaliliile kumulengia likolo akite musita waleepele wapembeleele, yaaloombelesie alande bintu byaali ku mutima wakue. Musita ki? Yaalukile, likolo waamupeele fuasi ya kunti alande, waamwipuziizie keelia kyaali wakebele alande. (Esta 7:2) Musita wakumana wa kunti Esta alande.
ia lub. 140 lifu. 17
Waakitile kwa Mulangue, kwa Kukinkimana, Kabili kwa Kwipeela
17 Kunti twamumona mu maano Esta wali mukupepela ku mutima kuli Leeza wakue ntaanzi alande eezi milandu: “Kine ngitabiilue kuli weewe, We likolo, kabili kine kyamoneka kuya kyaweeme kuli likolo, naloomba mpeelue bukose bwane kabili naloomba mpeelue bantu bane.” (Esta 7:3, NWT) Mona nangue Esta wamusininkiziizia likolo nangue, ali kukindika bupinguzi bwakue kukoonkana ni keelia kili kumona likolo nangue kiweeme. Kakiine, Esta apuseene saana ni Vashti, olia waali muka likolo, waamupatisiizie busoni mulume wakue na kabufue! (Esta 1:10-12) Kukila pakaako, atasie kine likolo akitile bupuba bwa kumuswapila Hamani, Esta talandile milandu ya kumuzyelekania likolo. Kuliko kukita evio, wamulilila likolo amusuunge te kunti epaiwe.
ia lub. 141 lifu. 18-19
Waakitile kwa Mulangue, kwa Kukinkimana, Kabili kwa Kwipeela
18 Kakiine, bintu byaloomba Esta byamukumia likolo ku mutima ni kumupapia. Naani ozo akebele kubiika mu buavia bukose bwakue namfumu wakue? Esta watwalilila walanda eevi: “Paantu tusisiiziwe, neene ni bantu bane, eevi tupuiwe, twipaiwe, kabili ni kwinoonua. Kabengesie nangue twakisisiiwa tuye twali bazia balalume ni banakazi, nga nsilandile. Inzi, bobu busaanzo te buweeme paantu buli kumuleetela likolo buavia.” (Esta 7:4, NWT) Wamona, Esta wamubuila likolo buavia bila kufiika kabili waongezia walanda nangue, kabenge ni kusisiiwa juu ya kwalulua bazia, inga talandile. Inzi, kyalengia alande, ni paantu bobu bungipaani bukata, kunti bwamuleetela likolo buavia bukata saana.
19 Mufuano wakue Esta, watusambilizia bintu bingi palua bufundi bwa kumulengia muntu etabiile beelia bituli mukumubuila. Kine uli ni buavia bukata, buukebele kumubuilako muntu fulani uutonene ao ali ni buviinde, pa kunti umulengie etabiile iloombele uye wapembelela, ulangilile mukinzi, ni kumubuila bila kumufiika kantu. Kukita evio kuli kukukwasia saana.—Tus Maf. 16:21, 23.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w06 1/3 lub. 11 lifu. 1
Bintu Bikata Bili mu Kitabu kya Esta
7:4—Kwinoonua kwa Bayuda, nga ‘kwaamuleteele likolo buavia’ ki? Kupitila kulanda kwa bufundi palua kusisiiwa kwa Bayuda baaluke bazia, Esta waamulandile likolo buavia bwaasiile kwalukako Bayuda bepaiwenge. Bipande elufu likumi (10 000) bya nfalanga beelia byalaile Hamani, byaali na faida iniini saana mu bunoonsi bwakue likolo kuliko bunoonsi bwaasiile kupatika kabenge Hamani waakitile mupaango wa kubasisia Bayuda baaluke bazia. Kabenge nangue mupaango wa kwipaya Bayuda waafikiliziiziwe, Esta namfumu ni weene wasiile kwipaiwa.
NSIKU 25/09–01/10
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | ESTA 9-10
“Waabombiizie Buviinde Bwakue Eevi Abakwasie Bantu Bakue”
it-2-F lub. 346 lifu. 1
Mordekai
Kupuako, Mordekai waapyene kifulo kyakue Hamani kya bu ministre wa kuanza. Kisia, likolo waamupeele kashe ka lupete ka kumukwasia kusiniziako bipapie bya buteeko. Kabili, Esta waamubiikile Mordekai mu nsesi yakue Hamani, elia ibaamupeele Esta kuli likolo Ahasuero. Kupitila nsaambu ibaamupeele kuli likolo, Mordekai waaleembele sheria yaabapeele nsaambu Bayuda baye bali ni uuru wa kwisakila. Ezio, yaalukile nzila ya kupusukilamo Bayuda ni kubaleetela nsaansa. Mu buteeko bwa Baajemi, bantu bengi baaiungile ku Bayuda, ni nsiku 13 muezi wa Adari luyakumeene, busiku bwa kufikiliziiwa sheria, Bayuda baali baiteaniizie. Bakulu ba mu buteeko, baabakwasiizie juu ya kifulo kya pa muulu kyaali kyapeelue Mordekai. Baazikiizie baali mukuluana ku Shushani. Mu buteeko bwalingi, baaipaile baluani ba Bayuda bakilile pa makumi saba na basano elufu (75 000) kubiika pamo ni baana likumi bakue Hamani. (Est 8:1–9:18) Kupitila kwitabiziana ni Esta, Mordekai waalandile bakite nsikunkulu ya muaka pa nsiku 14 ni 15 ya muezi wa Adari. “Nsiku ya Purimu,” yaalukilemo saana nsaansa, maliila, kupeelana bupe ni kubapeela bintu bapabi. Bayuda, baaitabiile kukita ezio nsikunkulu ni kubalaizia baana babo ni baalia bonse baaiungile kuli beene, baye bakita ezio nsikunkulu. Mordekai, wa bubili mu buteeko, waali wakindikilue saana na Bayuda, bantu baali baipeele kuli Leeza. Kabili, Mordekai waatwaliliile kubomba juu ya kubakwasia.—Est 9:19-22, 27-32, NWT; 10:2, 3.
it-2-F lub. 628 lifu. 4
Purimu
Nsaambu. Atasie kine bantu bange bali balanda nangue Nsikunkulu ya Purimu elia ili yakitua loonu na Bayuda, ili yakitikamo saana bintu bisili bya diini, kabili lingi muli mwakitika bintu byapitile ni mipaka, te yaali yakitua eevi musita ubaatendekeziizie ni musita ubaasekeleele lya kuanza. Paantu ba Mordekai ni Esta baali babombi ba kisinka bakue Yehova Leeza, baakitile ni nsikunkulu eevi kumutasia Yehova. Paange Yehova i waabapususiizie Bayuda mu olia musita, paantu, buavia bwaaputukiziiziwe mukusitukilasie juu ya bukisinka bwakue Mordekai waali wamupupa Yehova sie bunke. Paange, Hamani waali Mwamaleki, kabili, Yehova waaitiipile ni kupingula kwipaya ezio ntundu. Mordekai waakindikile sheria yakue Leeza, kabili waakeene kufuinama ntaanzi yakue Hamani. (Est 3:2, 5; Kuf 17:14-16) Kuongezia pakaako, milandu ibaamulandile Esta kuli Mordekai (Est 4:14), yalangilila nangue waali waswapiile maka akata saana eevi Bayuda bapusuke. Kabili, paantu Esta waalekeele kulia ni kumina ntaanzi aye amumone likolo eevi amukupe lya kuanza, kumukupa ku maliila, yalangilila nangue waali wakeba Leeza amukwasie.—Est 4:16.
cl-SW lub. 101-102 lifu. 12-13
“Pale Mufuano Wakue Leeza” Lumuli Mwabombia Buviinde Bwenu
12 Yehova abiikile bakangalila eevi batungulule kilonghaano kya Kikristu. (Baebrania 13:17) Baaba balalume bali ni mibeele ipalile, bapalile kubombia buviinde bwabo bubapeelue na Leeza eevi bakwasie mu nzila ipalile, ni kukwasia kilonghaano kikite buyantanzi bwa kimupasi. Eba, bakote bali ni nsaambu ya kwialula basulutani pakati ka bazumizi nabo juu ya miilo ibali nayo? Bila ata kaniini! Bakote bapalile kuya bali ni maano ateekameene ni kwikeefia musita ubali babomba miilo yabo mu kilonghaano. (1 Petro 5:2, 3) Bibilia ili yabalanda eevi bakangalila: ‘Suunge kilonghaano kyakue Leeza, keelia kyaasitile na milopa yakue Muana wakue.’ (Miilo ya Batumua 20:28, NWT) Pakaako, bakote bapalile kumukitila buino kila muntu ali mu libumba.
13 Kunti twaleeta ozu mufuano. Mwinobe olia akutonene saana wakulanda umusuungile kintu kyatonene saana. Umanine nangue mwinobe waasitile keekio kintu mu bei ikata saana. Eba, uli kwandua kupoozako saana maano ao kusuunga buino saana keekio kintu? Leeza ni weene, abapeele bakote miilo ya kusuunga kintu kimo kya bei ikata saana: kilonghaano. Bantu balimo, bapalaniiziwe na mikooko. (Yoane 21:16, 17) Yehova, aitonene mikooko yakue—aitonene saana, mpaka waafikiile wasita ezio mikooko na milopa ya bei ikata saana yakue Muana wakue wa bunke Yesu Kristu. Kabenge eezi mikooko te ya mana, Yehova nga taaisitile na bei ikata saana. Bakote baalia bekefiizie, bali baikala balangulukile kaako kantu, kabili bali baikitila mikooko yakue Yehova nga vikipalile.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w06 1/3 lub. 11 lifu. 4
Bintu Bikata Bili mu Kitabu kya Esta
9:10, 15, 16—Atasie kine Bayuda baali bapeelue nsaambu ya kubapoka bintu baluani babo, juu ya ki baakeene kukita evio? Kukaana kwabo, kwalangilila kakiine nangue kikata kibaali baemena, kibanga kyali kupususia bukose bwabo, apana kunoonka.
NSIKU 02-08/10
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 1-3
“Twalilila Kulangilila Nangue Umutonene Saana Yehova”
w18.02 lub. 6 lifu. 16-17
Koonka Mufuano wa Kiketekelo ni Kunakila Kwakue Noa, Danieli, ni Yobu
16 Maavia aapatile Yobu. Yobu waapatile maavia aalengiizie buikazi bwakue bwaluluke. Ntaanzi aaluke mu maavia, Yobu, waali “mukulu saana kupita bantu bonse ba Kutula-koba.” (Yob 1:3, NWT) Waali wanoonkele, wamanikile saana kabili bantu baali bamukindika saana. (Yob 29:7-16) Inzi, atasie evio, Yobu taalukile na kibuli ao kwimona nangue taali na lazima yakue Leeza. Kakiine, Yehova waamukuutile Yobu nangue, “mubombi wane,” waaongeziizie eevi: ‘Weene ni muntu wa nsaambu, kabili wa kisinka, ali wamutiina Leeza kabili asiizi kukita bintu bibiipile.’—Yob 1:8, NWT.
17 Mu musita uniini saana, buikazi bwakue Yobu bwaalulukile kakiine. Waalukile mupabi saana ni kutioka saana mutima. Tumanine nangue, Sataana kasongelezia i waalengiizie bebio bintu, waamusongeele Yobu bintu bya bufi nangue ali wamupupa Leeza juu ya faida yakue bunke. (Soma Yobu 1:9, 10.) Yehova taapuuluile azo masitaaka abiipile. Inzi, waamupeele Yobu fuasi ya kunti alangilile nangue ni wa kisinka, kabili nangue waali wamupupa Leeza kufuma ku mutima wakue uswetele, apana juu ya kunoonka.
w19.02 lub. 5 lifu. 10
Twalilila Kuya Wali wa Kisinka!
10 Sataana ali wamusitaaka enka evio kila umo weetu. Eba, ale weewe wasitaakuako siani? Kakiine, ali walanda nangue te umutonene ata kaniini Yehova Leeza, nangue weewe, wakaba kulekela kumubombela juu ya kwipususia we muine, kabili nangue kuya wali wa kisinka ni kwa mpuni! (Yob. 2:4, 5; Nfy. 12:10) Ezio milandu yakulengia wiunvue siani? Yakulengia ukisike kakiine. Inzi tontonkania keeki kintu: Yehova akuswapiile saana, i kyalengia akupeele lisyuko lyaweeme saana. Yehova amulekeleele Sataana ezie bukisinka bobe. Yehova aswapiile kakiine nangue kunti watwalilila kuya wali wa kisinka, kabili wakaba kukukwasia ulangilile nangue Sataana ni wa bufi. Kabili, wakulaya nangue wakaba kukukwasia uviinde kukita evio. (Baeb. 13:6) Kakiine, leeli ni lisyuko likata saana lya kuya waswapiilue na Leeza wa Buteeko Bukata Saana mu kyalo kyonse! Eba, wamona juu ya ki kuya wali wa kisinka ni kwa mana saana? Kuli kwatukwasia kukaana bufi bwakue Sataana ni kusakila liina liweeme lyakue Baba weetu, ni kukwasia nzila yakue ya kuteeka. Kunti twakita ki, eevi twaluke ni eezi mibeele ya mana saana?
Bunoonsi bwa Kimupasi
Milandu Yakue Yesu ya Kupeleezia Ili Yatusambilizia ki?
9 Yesu waalandile ki? Musita uniini ntaanzi afue, Yesu waasamuine walanda eevi: ‘Leeza wane, Leeza wane, wandekeela ki?’ (Mat. 27:46, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Bibilia te ilondoluele kyaalengele Yesu alande eevio. Inzi, tontonkania bintu bitwasambilila kupitila ezio milandu. Kintu kimo kitwasambililapo ni keeki: Musita Yesu lwaalandile ezio milandu, waali wafikilizia bukabika buli mu Malumbo 22:1.* Kabili, ezio milandu yalangilila paswetele nangue Yehova taali wabiikile “kibumba kili kyasuunga kumuzyungulukila” Muana wakue. (Yob. 1:10, NWT) Yesu waainikile nangue Baba wakue waalekeleele baluani bakue beezie saana kiketekelo kyakue mpaka kufikiila kufua. Te kuli muntu waaeziiziwepo kale nga vyaeziiziwe Yesu. Kukila pakaako, ezio milandu yasininkizia nangue taali na kilubo ata kimo kya kumulengia epawe.
NSIKU 09-15/10
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 4-5
“Tiina Mpunda ya Bufi”
it-1-F lub. 725 lifu. 17
Elifazi
2 Umopo pakati ka babibuza batatu bakue Yobu. (Yob 2:11) Imwenekele nangue, mu luvyalo lwa muana wa kuanza wakue Esau, i mwaavyelue Elifazi Mutemani. Waali wa mu luvyalo lwakue Abrahamu kabili ni muviazi wa mu luvyalo lwa kule lwa ba baba wakue kwa Yobu. Weene pamo ni luvyalo lwakue, baalukile ni kibuli juu ya mulangue wabo. (Yer 49:7) Pakati ka babibuza batatu baaile kumusoka Yobu, Elifazi i waalipo muntu wa mana saana, kabili, waali walanda milandu ili kulengia bange betabizie. Keekio i kyalengia tutontonkanie nangue, paange weene i waalipo mukulu saana. Mu seemu yonse itatu ya kulanziana, weene i atendekele kulanda, kabili maasi akue i aleepele saana kuliko a baalia bange.
w05 15/9 lub. 26 lifu. 2
Kaana Kutontonkania Kubiipile!
Kisia kumona kimonua kisili kya kawaida, Elifazi waalandile eevi: “Mupasi umo waapitile ntaanzi yane; misisi ya mubili wane yaaimeene. Kisia waaimeene misiki, inzi nsyaainikile kumoneka kwakue. Kintu kimo kyaali ntaanzi ya menso ane, paalukilesie tondolo, kisia naaunvuile lizui lyalanda.” (Yobu 4:15, 16, NWT) Ni mupasi wa siani waasonseziizie kutontonkania kwakue Elifazi? Milandu ya kupingula yaalandile Elifazi kisia paapo, yalangilila nangue kakiine ozo mupasi, taali malaika wa kisinka wakue Leeza. (Yobu 4:17, 18) Waali mupasi ubiipile. Kine te mupasi ubiipile, ale juu ya ki Yehova waamusasiliile Elifazi pamo ni benakue babili paantu baalandile bintu bya bufi? (Yobu 42:7) Kakiine, Elifazi waasonseziiziwe na mupasi ubiipile. Bintu byaalandile, byasininkizia nangue kutontonkania kwakue kwali kwapuseene ni kwakue Leeza.
w10 15/2 lub. 19 lifu. 5-6
Kaana Bufi Bwakue Sataana
Sataana waamubombiizie Elifazi umo pakati ka benakue batatu baaile kumwendela Yobu, alande nangue bantu ni batope, kabili te baviinda kutwalilila baali ba kisinka. Waalandile nangue bantu “bekeele mu masesi a bulongo,” kisia waamulandile eevi Yobu: ‘Musinzi [wabo] uli mu lufunko! Baalia bali mukuya basansua lubilo saana nga busua! Bavunghaniiwa kakiine kutendekela lukeele-keele mpaka kyungulo; baipaiwa loonse, kabili te kuli wainika.’—Yob 4:19, 20, NWT.
Mu Maleembo ange, fwefue bantu, tupalaniiziwe na biombo bya bulongo—ngeso ya bulongo busiizi kukokola kutobeka. (2 Bakor. 4:7) Tuli batope juu ya lizaambi litwapyene, kabili te tupwililikile. (Bar. 5:12) Kine twasiiwa pa bunke, tuli kukitua ovio kuli Sataana. Inzi, paantu tuli Bakristu, Yehova teezi kutulekelela bila kutukwasia. Atasie kine tuli ni butope paleepale, Leeza atumwene kuya twali bantu bamana. (Is. 43:4) Kuongezia pakaako, Yehova ali wabapeela mupasi utakatiifu baalia bali bamuloomba. (Luka 11:13) Mupasi wakue, kunti watupeela “maka akata,” ni kutukwasia tuviinde kuluisia maavia atuli twaleetelua kuli Sataana. (2 Bakor. 4:7, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua; Baf. 4:13) Kine twaimana sinta ntaanzi yakue Kibanda, ‘twasimpile mu kiketekelo,’ Leeza wakaba kutwimika sinta ni kutupeela maka. (1 Pet. 5:8-10, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Pakaako, te tuli na nsaambu ya kumutiina Sataana Kibanda.
mrt 32 lifu. 13-17
Ilabukile ni Mpunda ya Bufi
● Toosia kufumine mpunda ni mpunda ine
Bibilia ili yalandapo siani: “Sininkizie bintu byonse.”—1 Batesalonika 5:21, NWT.
Ntaanzi ya kwitabizia ao kubatuminako bange mpunda, atasie kine bantu bengi baimanine ao ili mukuya yalandua lingi mu ma mpunda, toosia kine ni ya kisinka. Eba, kutoosia siani?
Toosia ku fuasi kufumine ezio mpunda kine kuswapikikile. Biwanda bimaniine biombo bya kusalanghania mpunda, pamo ni ma organizme ange, kunti alanda bintu beelia bipateene ni beelia bibakebele bo bene kupata mu busulu bwabo ao mu politike. Keelia kiwamona mu kitente kimo kya mpunda, kipalanie na mpunda ilandilue na bitente binge. Nsita inge, benoobe kunti baleemba mikanda ao kubiika kintu fulani mu bitente bya kubuilana mpunda juu ya kusalanghania mpunda ya bufi. Kansi, te kwitabila ezio mpunda ntaanzi teunaitoosie.
Sininkizia nangue mpunda ilimo ni ya leenu kabili ni ya kisinka. Kenta nsiku, bintu bya kisinka, ni busininkizio bukata bukwasiizie ezio mpunda ili mukulandua. Uye wakengeele, aasa kine yamoneka nangue mpunda elia ikolele, ilondolwelue mu nzila ileengele ao kine ezio mpunda iteaniiziwe juu ya kubalengia bantu basonsekepo.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w03 15/5 lub. 22 lifu. 5-6
Imana Sinta, ni Kuviinda Kuluana Lizibo lya Kupata Bukose
Kuya twali mu lupua lwa kyalo kyonse lwa babombi ba kisinka, kunti kwatukwasia tuye twali saana sinta. Eezi, ni mpaalo ikata saana ya kuya twali pamo ni balupua ni bankazi ba mu kyalo kyonse batutonene! (1 Petro 2:17) Kabili, ni fwefue kunti twabakwasia bazumizi neetu batwalilile kuya bali sinta.
Tontonkania bintu byaakitile Yobu, muntu wa kisinka, juu ya kubakwasia bantu bange. Atasie kine Elifazi waaile kumukoselezia Yobu bya bufi, waafikiile kulanda eevi: ‘Milandu yobe yaali yamukoselezia muntu olia eputeele; kabili bantu baalia bali ni makufi ali atingooka, waali wabalumia.’ (Yobu 4:4, NWT) Eba, ni fwefue tuli twabakwasia bange? Kila umo pakati keetu, ali ni miilo ya kubakwasia balupua ni bankazi betu Bakristu eevi basipikizie mu miilo yakue Leeza. Lutuli pamo ni balupua ni bankazi, kunti twakita kukoonkana ni eezi milandu: ‘Koselezie minue itope, kabili imike sinta makufi ali mukuya atingooka.’ (Isaya 35:3, NWT) Pakaako, wamona siani kine waibiikila mupaango wa kumukoselezia ni kumuteekia mutima Mukristu umo ao babili, lyonse luwasaakaana nabo? (Baebrania 10:24, 25) Kubateekia mutima ni kubatasia kufuma ku mutima juu ya beelia bibali bakita eevi bamusaansamusie Yehova, kunti kwabakwasia batwalilile kwimana sinta ni kooku bali ni mupaango wa kuviinda kuluana lizibo lya kupata bukose.
NSIKU 16-22/10
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 6-7
“Kine Wamona Nangue Buikazi Bwakila Kukola kusipikizia”
w06 15/3 lub. 14 lifu. 10
Bintu Bikata Bili mu Kitabu kya Yobu
7:1; 14:14—“Miilo ya kupatikiziiwa” ili na mana ki? Yobu waaemene saana, pakaako, waafikiile kutontonkania nangue buikazi bwakue bwaali bwaaviizie nga miilo ya kupatikiziiwa ili mukuiza yakoonkeene. (Yobu 10:17, NWT) Yobu, waapalaniizie miilo ya kupatikiziiwa na musita wa kupisia muntu waali mu Sheoli, i kulanda kutendekela pa musita lwafua mpaka pa busiku bwa kufufuka.
“Yehova . . . Ali Wapususia Baalia Batiokele Mutima”
MUSITA kampanda, kunti twatontonkania palua buikazi bwetu bufupi kabili “bwizuzimo maavia.” (Yob. 14:1, NWT) Ni keekio kili kyalengia mu nsita inge tutioke mutima. Babombi bengi bakue Yehova ba mu nsita ya kale baaiunvuile enka evio. Ni bange baamwene nangue kyawaamasie ni kufua. (1 Mak. 19:2-4; Yob. 3:1-3, 11; 7:15, 16) Inzi lyonse, Yehova, Leeza ubaali baswapiile, waali wabateekia mutima ni kubabiika maka. Mpunda yabo yaaleembelue eevi kututeekia mutima ni kutufunda.—Bar. 15:4.
g 1/12 lub. 16-17
Kine Wamona Nangue te Ukitonene Kuya Waikeele pa Kyalo
Atasie kine yamoneka nangue aali yobe ibiipile, languluka nangue te weewesie bunke ali mukusipikizia aali nga ezio. Kabili kyabulanda, enu nsiku, kila muntu kunti waya wali ni buavia nga bobo. Bibilia ili yalanda eevi: ‘Bibumbua byonse bitwaliliile kuya byalila pamo na misa ni kukisua pamo.’ (Baroma 8:22, NWT) Atasie kine leenu, kunti yamoneka nangue paange buavia bobe tebuviinda kupua ata kaniini, lingi bintu bili byaaluluka mu kupita kwa nsiku. Ale loonu, ni kiki kili kukukwasia?
Mubuileko kibuza akosele kimupasi kabili uuswapiile. Bibilia ili yalanda eevi: “Kibuza wa kisinka ali walangilila ntono nsita yonse, kabili weene ni lupua avyelue palua nsita ya maavia.” (Tuswalo ni Mafunde 17:17, NWT) Yobu, mwalalume wa nsaambu azimbuilue mu Bibilia, waababuilileko bange vyabanga waiunvuile musita lwabanga wali mu maavia. Musita lwaaiunvuile nangue ‘wasuula buikazi bwakue,’ waalandile eevi: ‘Nakaba kulanda kwema kwane ne muine. Nakaba kulanda juu ya misa yane ingi!’ (Yobu 10:1, NWT) Kubabuilako bange viwiunvuile, kunti kwakulengia waiunvuako buino mu aali yobe, kabili kunti kwakukwasia walulule maano obe juu ya maavia auli nao.
Mubuile Leeza bintu byonse biuli nabio ku mutima. Bantu bange, bali balanda nangue lipepo ni nzila sie ya kukwasia maano ateekamane, inzi Bibilia ili yalanda kintu kinge. Lileembo lya Malumbo 65:2, lili lyamukuuta Yehova Leeza nangue “Katuilizia wa lipepo.” Ni 1 Petro 5:7, lili lyalanda eevi: ‘Ali wamyemena.’ Bibilia ili yalanda mara ingi saana juu ya ki ni kintu kya mana kumuswapila Leeza. Kwa mufuano:
“Muswapile Yehova kwa mutima obe onse, kabili te kuketekela maano obe we muine. Mu nzila yobe yonse mubiike weene mu maano, ni weene wakaba kulungika tuila toobe”—TUSWALO NI MAFUNDE 3:5, 6, NWT.
“[Yehova] ali wafikilizia nkulu ya baalia bali bamutiina, ali waunvua muzoa wabo wa kukeba kukwasiiwa, kabili ali wabapususia.”—MALUMBO 145:19, NWT.
“Keeki i kisinka kituli nakio palwakue, anzia kine twamuloomba ki nga mwatoneene, ali watunvua.”—1 YOANE 5:14, NWT.
‘Yehova ali kule ni bantu babiipile, inzi ali watuilizia lipepo lya bantu ba nsaambu.’—TUSWALO NI MAFUNDE 15:29, NWT.
Kine weewe wamubuila Leeza maavia obe, wakaba kukukwasia. Bibilia ili ni nsaambu yaweeme luili yakukinkizia ‘umuswapile weene nsita yonse . . . Pongola mutima obe ntaanzi yakue.’—Malumbo 62:8, NWT.
Bunoonsi bwa Kimupasi
Tuilizia, Sambilila, Kabili Langilila Nkumbu
10 Kunti twamupala Yehova kine twakita maka kubonvua balupua ni bankazi beetu. Kita maka ubamane buino balupua ni bankazi bobe. Lanziana nabo ntaanzi ni kisia kulonghaana, simikila nabo, kabili kine kyakitika, bakupe ku kyakulia. Kine wakita evio, ewee, uli kupapa. Kunti wainika nangue nkazi amonekele nangue teezi kukita bukibuza kakiine alengeluesie na busoni; lupua uuli wamona nangue ali watona saana bintu bya kimubili, ali wapaana saana; ni lupua luli lwafika lingi nyuma ku kulonghaana, luli mukusipikizia kuluisiiwa. (Yob. 6:29) Kakiine te tupalile “kwiingizia mu bintu bya bange.” (1 Tim. 5:13, NWT) Inzi, kili buino kumana bintu kampanda palua balupua ni bankazi ni bintu bili byabalengia ezio aali ya bumuntu bwabo.
NSIKU 23-29/10
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 8-10
“Ntono Ilamatiliile Yakue Leeza, Ili Yatusuunga te Kunti Tubeepue Kuli Sataana”
w15 1/7 lub. 12 lifu. 3
Eba, Kakiine Kunti Twamusaansamusia Leeza?
Yobu waaemene juu ya maavia aapatile akoonkeene aali amwenekele nangue te aali apalile kumupata. Waatendekele kutontonkania ovio, mpaka waafikiile kulanda nangue atasie kine watwalilila kumuketekela Leeza ao bila, Leeza teezi kupoozako maano. (Yobu 9:20-22) Yobu waali waisininkiziizie saana nangue weene ni wa nsaambu. Bantu bange bali bamona nangue, Yobu abanga waipunda ye muine nangue, weene waali wa nsaambu saana kuliko Leeza.—Yobu 32:1, 2; 35:1, 2.
Ntono Ilamatiliile Yakue Yehova Ili na Mana ki Kuli Fwefue?
14 Ntono ilamatiliile yakue Leeza ili yasuunga kimupasi. Daudi waapepele eevi kuli Yehova: “Weewe uli fuasi yane ya kufiaminamo; weewe wakansuunga kufuma mu buavia. Wakanzyungulukila na tupundu twa nsaansa twa kupususia. . . . Olia amuswapiile Yehova azyungulukiilue na ntono Yakue ilamatiliile.” (Malum. 32:7, 10, NWT) Mu nsita ya kale, mizi yaali yazyungulukiilue na mpango ya bibumba byaali byasuunga bantu eevi te kunti bengililue na baluani. Ntono ilamatiliile yakue Yehova, ili nga bibumba bili byatusuunga ku kila kintu kili kuviinda kwinoona bukibuza bwetu pamo nakue. Kukila pakaako, ntono ilamatiliile yakue Yehova ili yatukinkizia tumupalame.—Yer. 31:3.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w10 15/10 lub. 6-7 lifu. 19-20
“Naani Ali Kuviinda Kumana Maano Akue Yehova?”
19 Twasambilila ki palua ‘maano akue Yehova’? Pa kunti tumane maano akue Yehova, tupalile kulekelela Mulandu Wakue Leeza utungulule kutontonkania kwetu. Te tupalile ata kaniini kumubiikila Yehova mipaka yeetu ao kumupingula kukoonkana ni mafunde etu ni kutontonkania kwetu. Yobu waalandile eevi: ‘[Leeza] te muntu ali nga neene nangue mwasuke, nangue tupalile kuya kusaamba bonse ku tribinali.’ (Yob 9:32, NWT) Kine twatendeka kwinika maano akue Yehova, tuli kusonseziiwa kulanda eevi nga Yobu: ‘Mona! Ezio mipaka ya nzila yakue ni ya nsaambu, ni lizui lya pansi-pansi lituli twaunvua palwakue! Inzi, naani ozo ali kuviinda kwinika kimbuluma kyakue kili ni maka?’—Yob 26:14, NWT.
20 Kine tuli mukusoma Maleembo kusiali twafika pa mulongo umo utwaandua kunvua, aasa olia ulandiile palua kutontonkania kwakue Yehova, tupalile kukita ki? Kine twakebulula, kisia twaandua kupata kyasuko kili paswetele, kunti twamona nangue bobo ni bwezio bwa kutukwasia tulangilile nangue tumuketekeele Yehova. Languluka nangue nsita inge milandu fulani ili mu Bibilia, ili yatupeela fuasi ya kulangilila nangue tuketekeele mibeele yakue Yehova. Kansi, twinike twaikefiizie nangue, tetunvua kila kintu kili kyakita Yehova. (Kas. 11:5) Kine twakita evio, tuli kuya twaleengele kwitabizia eezi milandu yaalandile mutumua Paulo: “Emue, bunoonsi, ni kumana pamo ni mulangue wakue Leeza bikilile bukata! Bupinguzi bwakue buli bwaanda kwinikika, ni nzila yakue ili yaandasie ni kukebeka! Paantu ‘naani wakiviinda kumana maano akue Yehova, ao naani wakyaluka muntu wakue wa kumusoka?’ Ao, ‘naani wakimupeelanke Leeza kantu, eevi ni weene aye wapalile kubueziiziwa?’ Paantu bintu byonse bifumine kuli weene, kupitila weene kabili juu yakue. Kuli weene kuye kwali bulumba muyayaya. Amen.”—Bar. 11:33-36, NWT.
NSIKU 30/10–05/11
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 11-12
“Nzila Itatu ya Kupatilamo Mulangue Kabili Utukwasie”
w09 15/4 lub. 6 lifu. 17
Yobu Waatasiizie Liina Likindeeme Lyakue Yehova
17 Ni kiki kyaamukwasiizie Yobu atwalilile kuya waali wa kisinka? Kakiine, ntaanzi apatue na maavia, Yobu waali wasyakitile bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova. Atasie kine te tuli na kintu kitusininkiziizie nangue Yobu waamanine nangue Sataana waamusitaakile kuli Yehova, Yobu waapinguile kutwalilila kuya wali wa kisinka. Waalandile eevi: “Mpaka kufua kwane, neene nsikaba kulekela bukisinka bwane!” (Yob 27:5, NWT) Yobu, waakitile ki eevi aaluke ni bobo bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova? Kakiine, Yobu waatonene bintu beelia byaaunvuile nangue Leeza waamukitiile Abrahamu, Isaka, ni Yakobo, baviazi ba kule ba babikolue bakue ba ku kale. Kabili, kukentesia bibumbua, kwaamukwasiizie Yobu enike mibeele ingi yakue Yehova.—Soma Yobu 12:7-9, 13, 16.
Te Uli Bunke ata Kaniini, Lyonse Yehova Ali Pamo ni Weewe
10 Kita bukibuza pamo ni Bakristu ba kisinka. Keba mu kilonghaano babibuza bali ni mufuano uweeme wa kupala, anzia kine miaka ni aali ibaakuliilemo ipuseene ni yobe. Bibilia ili yatulangulusia nangue mulangue ‘uli wasaangua . . . mu bantu bakotele.’ (Yob. 12:12, NWT) Bakulu ni beene, kunti basambilila kupitila bamisepuka ba kisinka bali mu kilonghaano. Daudi waali mwanike saana kuli Yonatani, inzi keekio te kyaalengele bandue kusekelela bukibuza bwa peepi. (1 Sam. 18:1) Ba Daudi ni Yonatani baali bakwasiana eevi bamubombele Yehova anzia aali ingi ikolele. (1 Sam. 23:16-18) Irina, nkazi alisie bunke Kasininkizia mu lupua lwakue, walanda eevi: “Balupua ni bankazi betu kunti baaluka kakiine nga baviazi betu ao nga bantu ba mu lupua lwetu. Yehova kunti wababombia eevi bafikilizie bintu bitukabiile.”
11 Kunti kyakola kukeba babibuza ba leenu, makamaka kine uli ni busoni. Nkazi Ratna ali wasaangua ni busoni, kabili waasambiliile kisinka anzia kine waali wapingua. Walanda eevi: “Naainikile nangue naali napalile kukwasiiwa na balupua ni bankazi mu kilonghaano.” Kunti kyakola kumubuila muntu unge vyuli waiunvua, inzi kine wakita evio, ozo muntu kunti waaluka kibuza obe wa peepi. Babibuza bobe bakebele kukukoselezia ni kukukwasia, pakaako bakabiile ubabuile vya kunti bakukwasie.
12 Kusimikila pamo ni Bakristu neetu kuli pakati ka nzila iweeme saana ili yatukwasia kupata babibuza. Nkazi Carol, utwazimbulanganke walanda eevi: “Naapatile babibuza baweeme kupitila kupisia nsita pamo ni bankazi mu miilo ya kusimikila ni mu miilo inge ya kiteokrasi. Yehova ali mukunkwasia saana mu eezi miaka yoonse kupitila baaba babibuza.” Kukita bukibuza pamo ni Bakristu ba kisinka ni kwa mana saana. Yehova ali wabombia babo babibuza eevi kukukwasia uviinde kuluisia aali ili yationa mutima, nga evelia kwiunvua kuya wali bunke.—Tus Maf. 17:17.
it-2-F lub. 851 lifu. 7
Mulangue
Mulangue Ufumine Kuli Leeza. Mulangue wine-wine, uli wasaanguasie kuli Yehova Leeza, weene sie bunke i ali ni mulangue wa evio. (Bar 16:27; Nfy 7:12) Kuya wali ni maano, kuli na mana ya kuya wamanine bintu vibili. Yehova i amanine byonse bipalile kumanua palua myulu ni kyalo, vibipaangilue, bintu bilimo, ni vibyaatendekele kabili ni kuya byalipo mpaka loonu, paantu Weene i Kabumba. Kabili, ntangia musita usili na mpela mpaka musita usili na mpela Weene kwali. (Malum 90:1, 2) Weene i waatendekeziizie sheria ya kiasilia, mizyunguluko, mafunde aalia ali abakwasia bantu kukebulula ni kutunga bintu byabo. Kabili bila azo mafunde, bantu inga tebaliiko kabili inga te bakwete ata fuasi yumine ya kwimikapo mwa kwikala. (Yob 38:34-38; Malum 104:24; Tus Maf 3:19; Yer 10:12, 13) Kulanda kisinka, mafunde akue a mana, ali abakwasia saana bantu eevi baye baaliko, bakwate bupinguzi bwaweeme, ni kuya bali ni buikazi bwaweeme. (Mal Miz 32:4-6; mona YEHOVA [Leeza olia ali waleeta mafunde a mana]). Te kuli kintu kipitile maano akue. (Is 40:13, 14) Atasie kine musita unge Leeza ali walekelela bintu binge bikitike byapuseene ni mafunde akue a nsaambu, ao paange bitwalilile kuya byakitika evio mu kipindi fulani, weene i ali ni buviinde bwa kumana musita uli mukuiza. Kabili ozo musita uli mukuiza, wakaba kufikiilasie kukitika kukoonkana ni kutona kwakue; kabili, bintu beelia byalandile, ‘kakiine byakaba kukitika.’—Is 55:8-11, NWT; 46:9-11.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w08 1/8 lub. 11 lifu. 5
Kulanziana ni Balumendo ni Bakaziana
▪ ‘Eba, nainika keelia kyakebele kulanda?’ Yobu 12:11 yalanda eevi: “Eba, kutui tekwizi kwezia milandu, nga eveliasie lulimi viluli lwatompa kyakulia?” Kuliko musita onse wakipita, loonu upalile “kutompa” keelia kyalanda muana obe mwalalume ao mwanakazi. Lingi, balumendo ni bakaziana bali balanda bintu nga evelia i vibili byakitika lyonse. Kwa mufuano, muana obe mwalalume ao mwanakazi kunti wakulanda eevi: “Lyonse, weewe uli wankitilasie kusia nangue neene ndi mwanike muniini!” ao “Weewe, tewizi kuntuilizia ata kaniini!” Pali pa kupooza maano obe ku milandu “lyonse” ni “ata kaniini,” inika nangue paange te kaako kakebele kulanda muana obe. Kwa mufuano, “Lyonse, weewe uli wankitilasie kusia nangue neene ndi mwanike muniini” kunti waya wakebele kulanda nangue “Namona nangue te unswapiile,” ni “Weewe, tewizi kuntuilizia ata kaniini” kunti waya wakebele kulanda nangue “Ntonene kukubuila vingiunvuile kakiine.” Ikwinde kwinika milandu elia ikebele kulanda muana obe.
Lyasi: Kukwasiiwa na Yesu ni ba Malaika
Sipa Paantu—Yehova Ni Mukwasi obe
3 Paulo waali wakabiile kukwasiiwa. Mu muaka wa 56 eevi, Yesu wasyavyelue, libumba likata lya bantu lyaamukuliile panze pa ekalu mu muzi wa Yerusalemu, bakebele kumwipaya. Busiku bwaakoonkelepo, musita Paulo lubaamutwele ntaanzi ya Sanhedrini, waali wapandile zenze kuzanunua tunini-tuniini na baluani bakue. (Miil Bat. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Mu ozo musita paange Paulo waaiipuziizie eevi, ‘Nakaba kutwalilila kusipikizia kukitilua eevi mpaka musita ki?’
4 Paulo waakwasiiziwe siani? Busiku, kisia Paulo kukwatua, “Mulopue,” Yesu waaimeene ntaanzi yakue ni kumwana eevi: “Te kutiina! Waakisimikila mu Yerusalemu palwakua neene, kabili upalile kusimikila ni mu Roma.” (Miil Bat. 23:11, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Kakiine baamukoseleziizie pa musita wenka upalile! Yesu waamutasiizie Paulo paantu waasimikiile mu Yerusalemu. Kabili waamulaile Paulo nangue wakafika buino ku Roma kabili nangue wakasimikila ni kooko. Kipalile kisia kulaiwa evio, Paulo waaiunvuile kuya wasuungilue nga muana alelelue buino mu maboko akue baba wakue.
5 Ni maavia ki ange aasaangile Paulo? Miaka ibili kisia bintu bebio byaakitikile mu Yerusalemu, Paulo abanga mu buato wali mukuya ku Roma. Ni ozo musita mwela ukata saana waabuukile mu lyezi ni bantu baaunvuile muenzo nangue bali kufua. Anzia evio, Paulo taatiinine. Juu ya ki? Waabaanine eevi bonse babanga wali naabo: “Lukeele busiku malaika wakue Leeza wane undi napupa wakiiza kunghana eevi: ‘We Paulo, te kutiina paantu wakaba kuya kwimana kuli Kaizari. Ni Leeza mu buwaame bwakue pali weewe, ali kukupususia pamo ni babo bonse bauli naabo mu buato.’” Yehova waabombiizie malaika eevi kumusininkiziizia kabili Paulo nga vyaakitile ntaanzi ya paapo kupitila Yesu. Kabili, nga Yehova vyaalaile, Paulo waafikile ku Roma.—Miil Bat. 27:20-25, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua; 28:16.
6 Tuli twakwasiiwa siani? Yesu wakaba kutukwasia nga vyaamukwasiizie Paulo. Kwa mufuano, Yesu wabalaya bonse bali bamukoonka nangue: “Ndi pamo neenu nsiku yonse mpaka ku mpeleezio ya mpaangilo ya bintu.” (Mat. 28:20, NWT) Milandu yakue Yesu ili yasaangua yatupeela maka. Juu ya ki? Paantu nsiku kampanda ili yasaangua yakolele kusipikizia. Kwa mufuano, musita lwafua muntu ututonene, kunti twakisua, apanasie mu nsiku iniini, inzi kunti twaiunvua evio mu miaka ingi. Bange bapalile kusipikizia maavia a mu bukote. Ni bange bali mukusaakaana ni nsiku yaviizie juu ya kutioka mutima. Anzia evio, tuli twapata maka a kutwalilila kusipikizia paantu tumanine nangue Yesu ali pamo ni fwefue “nsiku yonse,” kubiika pamo ni nsiku ikilile kubiipa ya mu buikazi bwetu.—Mat. 11:28-30.
7 Mulandu Wakue Leeza watusininkiziizia nangue Yehova ali watukwasia kupitila bamalaika bakue. (Baeb. 1:7, 14) Kwa mufuano, bamalaika bali batukwasia ni kututungulula musita utuli ‘twasimikila mpunda iweeme ya Bukolo’ ku bantu ba “mitundu yonse, ni mikoa yonse, ni bantu ba ndimi yonse.”—Mat. 24:13, 14; soma Nfyulo 14:6, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
Lyasi: Aluka Fundi wa Kusambilizia nga Yakobo—Twalilila Kubombia Milandu Ileengele Kunvuika
Sambilila Kupitila Mwalawakue kwa Yesu
8 Yakobo taali wasomene saana. Kakiine bantunguluzi ba ma diini ba mu nsiku yakue baali bamumwenesie nga evelia vibaali bamumwene mutumua Petro ni Yoane, i kulanda nangue ‘taali wasambiliile.’ (Miil Bat. 4:13) Inzi, Yakobo waasambiliile kwaluka kasambilizia ali ni bufundi, nga vikimonekele mu kitabu kya Bibilia kili kyakuutua mu liina lyakue. Nga evelia vibanga vyali Yakobo, paange ni fwefue te tusomene saana. Anzia evio, kupitila kukwasiiwa na mupasi wakue Yehova ni kubeeleziiwa na kuteania kwakue, kunti twafikiila kwaluka bakasambilizia bali ni bufundi. Kansi, tumone mufuano wa kusambilizia utwasiliilue na Yakobo, kabili tumone masomo atuli kuviinda kusambilila.
9 Yakobo taali wabombia milandu ifinine kabili yakolele. Keekio, kyaalengiizie baalia baali bamutuilizia bamane kintu kibaali bapalile kukita ni vya kukita kintu keekio. Kwa mufuano, musita lwaali wasambilizia nangue Bakristu bapalile kuya baiteaniizie kukitilua bintu bila nsaambu ni kusiala bila bafipilue, waasambiliziiziesie mu nzila ileengele. Waaleembele eevi: “Tuli twalanda nangue baalia baasipikiziizie mu nghemo basyukile [bali ni nsaansa]. Mwaaunvuile palua kusipikizia kwakue Yobu, kabili mumanine Mulopue vyaamukitiile ku mpeleezio, paantu Mulopue ali ni nkumbu ni buwaame.” (Yak. 5:11, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Mona nangue bintu byaali byasambilizia Yakobo, byaali byaswapiile Maleembo. Waabombiizie Mulandu Wakue Leeza eevi kubakwasia bantu baali bamutuilizia benike nangue lyonse Yehova ali wabapaala baalia bali basiala bali ba kisinka kuli weene, nga Yobu. Yakobo waasambiliziizie leelio lisomo kupitila kubombia milandu ileengele kabili ipalile. Kukita evio, kwaalangiliile nangue waapoozele maano akue kuli Yehova apana kuli weene.
10 Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye wasambilizia mu nzila ileengele, kabili uye wabombia Mulandu Wakue Leeza. Musita utuli twabasambilizia bange, te tupalile kwezia kulangilila nangue fwefue tumanine saana bintu bingi, inzi tupalile kulangilila nangue Yehova i amanine bintu bingi saana, kabili ali wabeemena saana. (Bar. 11:33) Kunti twafikilizia ozo mupaango, kine lyonse tuli twalanda bintu biswapiile Maleembo. Kwa mufuano, kuliko kubabuila basambi ba Bibilia beelia bitwasianga kukita fwefue pa fuasi yabo, tupalile kubakwasia beene batontonkanie mifuano ili mu Bibilia ni kubakwasia benike Yehova vyali watontonkania ni vyali waiunvua. Keekio, kili kulengia babombie beelia bibali basambilila paantu batonene kumusaansamusia Yehova, kuliko kutusaansamusia fwefue.
Lyasi: Aluka Fundi wa Kusambilizia nga Yakobo—Uye Walanda Kisinka Kabili Waikefiizie
Sambilila Kupitila Mwalawakue kwa Yesu
11 Yakobo waali walanda bintu bya kisinka. Mu mukanda wakue, kimonekele paswetele nangue Yakobo waali wamanine maavia abanga aluisia balupua ni bankazi Bakristu nakue, kabili waabapeele butunguluzi bunvuikile buino bulangiliile bintu bibaali bapalile kukita. Kwa mufuano, Bakristu bange te babanga baleengele kukoonka masoke. (Yak. 1:22) Bantu bange babanga bapooza saana maano ku banonsi. (Yak. 2:1-3) Bange beene, babanga baali ni buavia bwa kutoosia milandu ibaali balanda. (Yak. 3:8-10) Babo Bakristu babanga bali ni maavia akata, inzi Yakobo waali waswapiile nangue kunti baaluluka. Waafumiizie masoke akue mu nzila ya buwaame inzi bila kufiika, kabili waabakinkiziizie baalia babanga bali ni buavia mu aali yabo ya kimupasi baloombe bakote babakwasie.—Soma Yakobo 5:13-15.
12 Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye walanda bintu bya kisinka kabili uye wali ni malanga aweeme palua bange. Bantu bengi batuli twasambilila naabo Bibilia, kunti bamona kyakolele kubombia masoke a Bibilia. (Yak. 4:1-4) Kunti kyatwama musita eevi basambi ba Bibilia bafikiile kulekela mibeele ibiipile, ni kufikiila kwaluka ni mibeele ya Kikristu. Nga Yakobo, tupalile kuya twali ni mibeele ya kusipa eevi tubabuile basambi ba Bibilia mibeele ibapalile kwalulula. Kabili, tupalile kuya twali ni malanga aweeme, twaswapiile nangue Yehova wakaba kubakula bantu bali ni mibeele ya kwikeefia, kabili wakaba kubapeela maka eevi baviinde kwalulula buikazi bwabo.—Yak. 4:10.
13 Yakobo waatwaliliile kuya wali ni malanga apalile palwakue muine. Yakobo taatontonkaniizie nangue weene abanga wali wa mana saana kuliko Bakristu bange, paantu abanga wali lupua wakue Yesu, kabili paantu abanga wali ni bifulo bikata. Waabakuutile Bakristu bange nangue “bakwane batonua.” (Yak. 1:16, 19, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua; 2:5) Taaeziizie kubalengia bange batontonkanie nangue weene wali wapuililikile. Inzi, weene waaibiikile mukati musita lwaalandile nangue “fwe bonse lingi tuli twaluvia.”—Soma Yakobo 3:2, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
14 Weewe, wasambililapo lisomo ki? Languluka nangue fwe bonse tuli ba mazaambi. Te tupalile kutontonkania nangue fwefue tuli ba pa muulu saana kuliko baalia batuli mukusambilizia. Juu ya ki? Kine twamulengia musambi wa Bibilia atontonkanie nangue te tuizi kuluvia, kunti wafikiila kutioka mutima paantu kunti waimona nangue weene taviinda ata kaniini kukindika malaizio akue Leeza. Inzi kine twaitabila bila kufiika nangue ni fwefue te tubanga twamwene kyaleengele kukoonka mafunde ali mu Bibilia, ni kumubuila musambi Yehova vyaatukwasiizie eevi kwanzia maavia, tuli kumukwasia musambi enike nangue ni weene kunti waviinda kumubombela Yehova.
Lyasi: Aluka Fundi wa Kusambilizia nga Yakobo—Bombia Mifuano Ili Yakumia ku Mitima
Sambilila Kupitila Mwalawakue kwa Yesu
15 Yakobo waali wabombia mifuano yaali yakumia ku mutima. Kakiine, waakwasiiziwe na mupasi utakatiifu, inzi kipalile waasambiliile kabili bintu bingi kupitila mifuano yaali yabombia Yesu, mukulube. Mifuano yaabombiizie Yakobo mu mukanda wakue ileengele, kabili nzila ya kubombia mifuano ezio ilangiliilue buino.—Soma Yakobo 3:2-6, 10-12, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
16 Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye wabombia mifuano ipalile. Kine wabombia mifuano ipalile, uli kubakwasia bantu bamone bintu biwakeba kubasambilizia. Bebio bintu bili kubakwasia bantu bakutuiliziizie balanguluke bisinka bya mana bili mu Bibilia. Yesu abanga wamanine kubombia buino mifuano ipalile, kabili ni mwalawakue Yakobo waapalileko mufuano wakue. Kansi, tulondoluele mufuano umo pakati ka mifuano yaabombiizie Yakobo, kabili tumone juu ya ki mufuano ozo upalile.
17 Soma Yakobo 1:22-25. Kuli nsaambu ingi ilangiliile nangue, mufuano wakue Yakobo palua kio upalile saana. Waali wasambilizia lisomo limo limanikile buino, i kulanda nangue muntu ali wasoma Mulandu Wakue Leeza, tapalilesie kupeelela pa kusoma, inzi apalile kusoma ni kubombia beelia byali mukusoma. Yakobo waabombiizie mufuano wa kukwasia bakatuilizia bakue batontonkanie lubilo palua muntu ali mukwikenta mu kio. Waali wakeba kusambilizia ki? Kunti kyaaluka bupuba kine muntu waikenta mu kio, kisia wamona kintu kyapalile kuwaamia, inzi bila kukitapo kantu. Evio vyenka, kunti kyaaluka bupuba kine twasoma Mulandu Wakue Leeza, kisia twamona kintu kitupalile kwalulula palua bumuntu bwetu, inzi bila kukitapo kantu.
18 Musita luuli wabombia mifuano, kunti wamupala Yakobo kupitila kukita beebi bintu bitatu: (1) Sininkizia nangue mufuano uwabombia upateene ni kintu kyuli mukulondoluela. (2) Bombia mufuano uli kukwasia olia muntu akutuiliziizie aleenge onvue. (3) Langilila buino vya kubombia ozo mufuano. Kine uli wamona kyakolele kupata mifuano ipalile, keba mu kitabu Fahirisi. Pa kamutue kalandile “Mifano,” uli kupata mifuano ingi ya kubombia. Inzi, languluka nangue mifuano ezio ili nga mikro. Ili kulengia lisomo liwakeba kusambilizia limoneke buino. Kansi, sininkizia nangue wabombia mufuano eevi kulondoluelasie kintu kya mana kiwakeba kusambilizia. Kakiine, kintu kikata kili kyalengia tutone kuwaamia bufundi bwetu bwa kusambilizia, te juu ya kukeba bantu bapooze maano kuli fwefue, inzi ni juu ya kukwasia bantu bengi bengile mu lupua lwakue Yehova luli ni nsaansa.